The Project Gutenberg EBook of Hymn to Athena, by Kostis Palamas This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included with this eBook or online at www.gutenberg.org Title: Hymn to Athena Author: Kostis Palamas Release Date: April 12, 2013 [EBook #42516] Language: Greek Character set encoding: UTF-8 *** START OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK HYMN TO ATHENA *** Produced by Sophia Canoni. Thanks to George Canonis for his major work in proofreading.
Note: The tonic system has been changed from polytonic to monotonic, otherwise the spelling of the book has not been changed.//Σημείωση: Ο τονισμός έχει αλλάξει από πολυτονικό σε μονοτονικό, κατά τα άλλα έχει διατηρηθεί η ορθογραφία του βιβλίου.
Ω μεγίστης Παλλάδος καλούμεναι
Πασών Αθήναι τιμιωτάτη πόλις!
ΣΟΦΟΚΛΗΣ
ΑΦΙΕΡΩΣΙΣ
Μαρία Κ. Παλαμά
Σου φέρνω το τραγούδι το πρώτο που σιμά σου
Τραγούδησ' από κάτου απ' του σπιτιού τη σκέπη.
Πρέπει να το στολίσω, κοντά 'ς εκείνο πρέπει
Να βάλω τ' όνομά σου.
Κοντά σε μια πετρένια φτωχόπλαστη κολώνα
Έτσι λευκό φυτρώνει κι' αγνώριστο λουλούδι . . .
Το ξέρεις· δεν επήγα ψηλά 'ς τον Παρθενώνα
Γονατιστός να πάρω το πρώτο αυτό τραγούδι.
Έμενα 'ς το πλευρό σου. Της προκοπής τα δώρα
Τάχες για με, σκορπούσες αγάπης ευωδιά,
η Φαντασία πετούσε 'ς τη μαγεμένη χώρα,
Δεν έφυγε από σένα ούτε στιγμή η Καρδιά.
Άμποτε σε μιαν άκρη να ζούμε ταπεινά,
Κι' απάνου από το σπίτι όπου χαραίς και πόνοι
Εδώ κ' εκεί θα γέρνουν, το χέρι Της ν' απλώνη,
Ασάλευτο αντιστύλι, η πάναγνη Αθηνά!
15 Αυγούστου 1888
Ω μεγίστης Παλλάδος καλούμεναι,
Πασών Αθήναι τιμιωτάτη πόλις!
Σοφοκλής
Θα τραγουδήσω τη θεά του κόσμου τη μεγάλη,
Την παρθενιά, την προκοπή, τη γνώσι, τη σοφία·
'Σ τα χώματά σου τα ιερά, θεοχτισμένη Αθήνα,
Τέτοιο τραγούδι αιώνια ταιριάζει να γροικιέται.
Θα τραγουδήσω τη θεά του κόσμου τη μεγάλη
Και το δικό σου τ' όνομα μαζή με το δικό της
Θα πλέξω 'ς το τραγούδι μου ζευγαρωμένο, χώρα
Που βγήκες απ' τα χέρια της κ' είσαι του νου της λάμψι.
Αέρα γαλανόφτερε και μοσχοβολισμένε
Οπ' αγκαλιάζεις πατρικά την γην αυτήν και κάνεις
Ολόλαμπραις ταις 'μέραις μας κι' αχνόξανθαις ταις νύχταις,
Πάρε και το τραγούδι μου και λάμπρυνε κ' εκείνο
Και σκόρπισέ το σε βουνά, και δάση, κι' ακρογιάλια.
Κάμποι, απ' την άφθαρτην εληά λευκοπρασινισμένοι,
Ταπεινοί βράχοι που καιρούς θυμίζετ' ακουσμένους,
Δεχθήτε το λαχταριστό κι' ακούστε το με πόνο,
Κι' αντιλαλείτε το σκοπό, κρατάτε μου το ίσο
Απ' ταις οχθιαίς κι' απ' ταις σπηλιαίς, καλόβουλαις νεράιδες.
Και δος μου δύναμι, θεά, και καλοτύχισέ με,
Κι' άλλα τραγούδια έχω για σε, πάντα για σε τραγούδια.
Α'.
'Σ τον αγιασμένον Όλυμπον πώχει κορφαίς περίσσιαις
Και πώχει αιώνια ξαστεριά κι' απείραχτη γαλήνη,
Ποτέ δε φανερώθηκε τέτοιο μεγάλο θαύμα
Ωσάν το θαύμα πώλαμψε 'μπρός 'ς των θεών τα μάτια
Την ώρα που γεννήθηκεν η Αθηνά η παρθένα.
Εκεί που πρωτανέβηκε 'ς του θρόνου του τα ύψη
Ο Ζευς, καινούριος νικητής και βασιλιάς του κόσμου,
Όλυμπε, δεν ετράνταξες και δεν εσείσθης τόσο.
Κ' εκεί που πρωτοπέταξεν ίσια 'ψηλά 'ς εσένα
Μέσ' 'ς των ερώτων τα φτερά απ' τα νερά της Κύπρου
Της εμορφιάς βασίλισσα η γελαστή Αφροδίτη,
Εσύ δεν αναγάλλιασες, και θάμπωμα δε σ' ηύρε
'Σαν τότε που τινάχθηκε γεμάτη, αρματωμένη
η μεγαλόκαρδη θεά μέσ' απ' το θείο κεφάλι,
'Σαν την κατάλευκη αστραπή μέσ' απ' το μαύρο νέφος.
Παίζει γοργά 'ς το χέρι της το δυνατό κοντάρι,
Γροικιέται σαν τρομαχτική βροντή τ' ανάκρασμά της
Απ' τ' άστρα τα χαρούμενα ως τον θλιμμένον Άδη
Και τρέμουν γύρω τα βουνά απ' την κορφή ως τη ρίζα,
Κι' ανατριχιάζ' η μάνα η Γη και της περνά απ' το νου της
Πως πήρε ο Ζεύς απόφασι τον κόσμο να χαλάση.
Η θάλασσ' αντρειεύεται, φουσκώνει, ξεχειλίζει,
'Σα' να ζητά με μιας 'ψηλά 'ς τον Όλυμπο να φτάση
Κι' από σιμά την νιόφερτη θεά να καμαρώση,
Και 'ς τα βαθειά, 'ς τ' ανήσυχα, 'ς τα γαλανά της 'μάτια
Νοιώθει την ίδια της ορμή πιο θεριεμένη ακόμα.
Ο Ήλιος τα 'σταμάτησε κοντά να βασιλέψη
Τάλογα τανυπόταχτα για να τη χαιρετήση.
Και των πολέμων ο θεός ξαφνίζεται που βλέπει
Τη θεϊκή της παρθενιά πιο δυνατή από 'κείνον.
'Σ' την πλάσι την απέραντι ποτέ του δεν ξανοίχθη
Ο φωτισμένος Όλυμπος έτσι λαμπρός 'σαν τότε.
Β'
Κι' ο Αδης ο αμίλητος ζηλεύει που την βλέπει
Και μέσ' 'ς τα μαύρα Τάρταρα γοργά γεννοβολάει
Κι' από τα Τάρταρα γοργά 'ς τον κόσμο ξεπετάει
Τους Γίγαντες, κακά στοιχειά, τον κόσμο ν' αφανίσουν
Νυχτώνει χώρα ολόκληρη του καθενός ο ίσκιος
Και τα θεόρατα βουνά 'μοιάζουν παιδάκια εμπρός των.
Έχουν κεφάλια αμέτρητα κ' εκατοστάδες χέρια,
Κι' όταν τα μύρια στόματα τανοίγουν και μουγκρίζουν,
Θαρρείς χιλιάδες δράκοντες, ταύροι, λιοντάρια, λύκοι,
Με μύριες κράζουνε φωναίς και μια φοβέρ' αφίνουν.
Ποτέ τους δεν εσκόρπισαν 'ς το νεύμα του θεού τους
Μέσ' 'ς τον βαθύν ωκεανό τέτοια φουρτούνα οι Άνεμοι
Σαν τέτοιο μαύρο σίφωνα, 'σαν τέτοια ανεμοζάλη.
Και τα θεριά κουρνιάζουνε δειλά σαν περιστέρια,
Κερώνουν απ' τον τρόμο τους η άδολαις Νεράιδες·
'Σα 'να τα πάτησε βαρύ ποδάρι αντρειωμένου,
Χορτάρια κι' άνθη γερνούνε ξερά· και τάστρα ακόμα
Μισοσβυσμένα λαχταρούν 'σα' λύχνοι δίχως λάδι.
Σεισμός ξεσπάει, τα πέλαγα χωρίζονται και φεύγουν,
Άβυσσοι ανοίγονται, στεριαίς πετιούνται φλογισμέναις,
Κι' ολόκληρ' η ζωή, φωτιά, νερό και γη κι' αέρας,
Ίσα με τότε χωριστά, σοφά συγυρισμένα
Από τα χέρια των θεών 'ς τον τόπο του καθένα,
Πάλι ανταμώνονται μαζή και τυφλωμένα σμίγουν,
Πάλι το χάος άπλαστο κι' απάντεχο προβάλλει!
Όση λαμπράδα η Αθηνά σκορπά 'ψηλά 'ς τα ουράνια
Τόση μαυρίλα οι Γίγαντες βαθειά 'ς την κτίσι απλώνουν.
'Σ' τον Όλυμπο με μάνητα τα μάτια τους υφαίνουν
Και λυσσασμένοι χύνονται να φτάσουν 'ς την κορφή του.
Θαρρείς η Νύχτα βάλθηκε να σβύση την Ημέρα!
Τάμετρα πλήθη των θεών και του Ολύμπου ακόμα
Νοιώθουν για πρώτη και 'στερνή φορά τον κρύο Φόβο.
Κι' όση ζωή κι' αν έμεινε, βαθειά, σκιαχτά κρυμμένη
Κρατάει κάθε ανάσασμα να ιδή τι θ' απογένη.
Κουνιέται ο μέγας Όλυμπος 'σα' δέντρο καρπισμένο
Που για να ρίξη τον κορπό το σειούν απ' τον κορμό του.
Και 'σαν αυτούς που θέλουνε κάτι ψηλά να φτάσουν
Και παίρνουν και σωριάζουνε πέτραις τη μια 'ς την άλλη,
Έτσι κ'οι Γίγαντες βουνά 'ς τα χέρια τους αδράχνουν,
Το ένα 'ς τ' άλλο ορμητικά σωριάζουν, απιθώνουν,
Άσωστη σκάλα, αλύγιστη, πρωτακουσμένη σκάλα
Για ν' ανεβούν 'ς τον Όλυμπον, οπώχει τη Ροδώπη,
Τον Πίνδο και το Πήλιον για κάθε σκαλοπάτι.
Του κάκου ο Παντοδύναμος ταστροπελέκια ρίχνει
Και ντύνονται οι αθάνατοι για να τους πολεμήσουν
Μ' όλην των την αρματωσιά και μ' όλη των τη δόξα.
'Σαν το χαλάζ' οι κεραυνοί πέφτουν, ξεσπούν· κ' εκείνοι
Χυμάνε φοβερώτεροι 'ς των κεραυνών τη λάμψι!
Ευγενικοί και δίκαιοι θεοί, χαραίς του κόσμου,
Φέρτε βοήθεια 'ς τους πιστούς, σώστε τη μαύρη πλάσι.
Κι' αν πάη ο μέγας Όλυμπος, κι' αν τον πατήση ο Άδης,
Η ροδοδάχτυλη αυγή δε θα γλυκοχαράζη,
Η 'μέρα δε θα χύνεται χρυσάφι αναλυωμένο,
Τα δειλινά λυπητερά δε θα χαμογελούνε,
Η νύχτα το πολύαστρο στεφάνι της θα χάση,
Δε θάχουμε την άνοιξι με τα χελιδονάκια,
Ούτε τα καλοκαίρια μας με τα ξανθά τα στάχυα,
Θα φύγη το φθινόπωρο το καρποστολισμένο,
Δε θα μας σμίγουν 'ς τη φωτιά τα χιόνια του χειμώνα,
Θα σκάση έξαφνα η ζωή 'σαν κύμα 'ς τ' ακρογιάλι,
Κι' ο άνθρωπος μέσ' 'ς τ' άσωστο και πύρινο σκοτάδι
'Σάν άστρο διαβατάρικο θα κυλιστή, θα σβύση,
Και νιάτα και γεράματα και βάσανα κι' αγάπαις
Μ' ένα βαθύ ααστεναγμόν όλα μαζί θα πάνε . . .
Αλλ' όπου ο Παντοδύναμος το θρόνο του έχει στήσει
Του κάκου τρίζουνε σεισμοί και χύνονται φοβέραις.
Τα διαμαντένια, ουράνια κι' απάτητα παλάτια
Δεν τα πατούν κ' οι Γίγαντες, κι' ας φτάνουν ως ταστέρια.
Κι' από ταστέρια είν' η κορφή του Ολύμπου πιο ψηλότερη.
Ευγενικοί και δίκαιοι θεοί, χαραίς του κόσμου,
Βοηθήστ' εσείς τον Όλυμπο, σώστε τη μαύρη πλάσι!
Γ'.
Τότ' επετάχτηκες, Θεά παντοτεινή της νίκης!
Δεν είσ' εσύ κακό στοιχειό, χέρια εκατό δεν έχεις,
Έχεις τρισεύγενη θωριά κ' είσαι θεά παρθένα,
Κ' η όψι σου είναι φοβερή 'ς την αδικία μόνο.
'Σα' θάλασσα της χειμωνιάς τα μάτια σου αν σαλεύουν,
Κι' αν η φωνή σου ακούγεται 'σα' χαλασμός του κόσμου,
Χίλιων γιγάντων δύναμι κι' αν κρύβ' η δύναμί σου,
Έτσι μεγάλη, δυνατή, κι' ανίκητη σε κάνει
η μεγαλόχαρη αρετή, μονάκριβη εμορφιά σου,
Συ τους ανίκητους νικάς, τους Γίγαντες συντρίβεις.
Ό,τι δεν κάνει ο κεραυνός, η λόγχη σου το κάνει,
Κ' οι χτύποι της ξαφνίζουνε τον παγωμένον Άδη.
Χτυπάς, γκρεμίζεις, τιμωρείς, μνήματ' ανοίς, τους θάφτεις.
Το κάθε μνήμ' ανθρωπινή ματιά δε' σώνει να 'βρη
'Σε ποια μεριά 'χει την αρχή κ' ίσα με πού τελειώνει.
Κ' έχει βουνό από 'πάνω του σημάδι το καθένα.
Ανοίγονται τα Τάρταρα να τους δεχθούν και πάλι,
Και πιο ασχημότεροι γυρνούν 'ς του Άδου την αγκάλη.
Εγλύτωσεν ο Όλυμπος κ' ελευθερώθη ο κόσμος,
'Σ' το μέτωπό του η ξαστεριά λευκή ξανασκορπιέται,
Ο ουρανός περήφανος ξεφανερώνει τάστρα,
Η μάνα η Γη τα σπλάγχνα της τ' ανοίγει 'ς τα παιδιά της,
Και συγυρίζεται η ζωή, κ' ένα τραγούδι ολούθε
Σκορπιέται: Δόξα, δόξα σοι, θεά παλληκαρίσια!
Δ'.
Όμως ο μέγας Όλυμπος είναι στενός για σένα!
Των ουρανών η ατέλειωτη γαλήνη σε βαραίνει,
Δε' σου χορταίνει την ευχή το νέκταρ, η αμβροσία.
Για σέναν' άξιος Όλυμπος ο κόσμος όλος είνε,
Καταφρονείς την άπονη χαρά που στεφανώνει
'Σ' ταμόλυντα 'ψηλώματα θεούς μακαρισμένους.
Για σένα τ' ωραιότερο κι' απ' όλα τα στεφάνια
Είνε του κόπου ο ίδρωτας 'ς το μέτωπο τ' ανθρώπου .
Απ' τον μεγάλον Όλυμπον πετάς και ξεμακραίνεις,
Διαβαίνεις πέλαγα, στεριαίς, και δρασκελίζεις όρη.
Κι' όπου διαβαίνεις και περνάς της γης την όψι αλλάζεις,
Και δυναμώνεις τη ζωή, τον κόσμο μεγαλώνεις·
Φωτίζει ο ήλιος ταις ματιαίς κι' εσύ το νου φωτίζεις.
Πότε 'ς την νίκην οδηγείς το βήμα του λεβέντη,
Και πότε απείραχτη φυλάς την παρθενιά της κόρης.
Σπρώχνεις τα χέρι' ακούραστα 'ς της προκοπής τα έργα,
Και κάνεις άξιο το κορμί και την καρδιά ημερεύεις.
'Σ' τους αντρειωμένους δείχνεσαι κι' ακόμα πιο αντρειεύουν
Και κίνδυνος απάντεχος όταν τους φοβερίζη,
Μέσα σε σύννεφο χρυσό τους κρύβεις, τους γλυτώνεις.
Με το βαρύ του ρόπαλον ο Ηρακλής χτυπάει,
Και του το σημαδεύεις Συ το κάθε χτύπημά του.
Εσύ 'ς τον Άργο δύναμι φυσάς να μαστορέψη
Το πλοίο το πρωτοτάξειδο που σχίζοντας το κύμα
Κάνει 'ς τ' αδούλωτο στοιχειό τον άνθρωπο αφέντη.
Εσύ τον νου φανέρωσες του κόσμου κυβερνήτη
Κι' απάνου 'ς την πλατειά στεριά και 'ς τα βαθειά πελάγη.
Και τίνος τα καμώματα ταστόχαστα δεν παύεις;
Και ποιον απ' τον παράλογο το δρόμο δεν ξεκόβεις;
'Σ' τα ύψη, τ' ανυπόταχτο πέταγμα του Πηγάσου
Με χαλινάρι ολόχρυσο το συγκρατάς, το 'σιάζεις,
Και κάτου, απ' τα ξανθά μαλλιά τραβάς τον Αχιλλέα
Μέσ' 'ς των Ελλήνων το στρατό, 'ς τους κάμπους της Τρωάδος
Έτοιμον μ' άδικο σπαθί το δίκηο του να πάρη.
Ντύνεις με της υπομονής τ' ατσάλι που βαστάει
Των γυναικών ταις τρυφεραίς καρδιαίς οπ' αγαπούνε,
'Σε κάθε κόρην άπειρη που τρέμει 'σαν πουλάκι
Χαρίζεις γνώσι κι' αφοβιά, και κάνεις Πηνελόπη
Κάθε γυναίκα, Ναυσικά κάθε παρθένα κάνεις!
Απ' άκρη 'ς άκρη σε βουνά και κάμπους κι' ακρογάλια,
Στην ήμερη πατρίδα μου, 'ς την ξακουστήν Ελλάδα,
Κι' απ' τα νερά του Αξιού ως του Μαλέα τα βράχια
Κι' απ' το γαλάζιο Ιόνιον 'ς το ζαφειρένιο Αιγαίον
Κι' απ' την καμμένην Αφρική και πέρα ως τη Σκυθία,
Όπου το πόδι σου πατάς και τη ματιά σου ρίχνεις,
η πλάσις όπου βρίσκεται στα πρώτα της τα νιάτα,
Και λες δεν έχει κούρασι, γεράματα δεν έχει
Κι' όλο γεννάει θεόμορφα παιδιά γιγαντεμένα,
Κάνει τους άντρες ήρωες, πεντάμορφαις ταις κόραις,
Με καλοκαίρια ολόδροσα, και ολόγλυκους χειμώνες,
Απλώνεται πιο λαμπερή, φαντάζει πιο μεγάλη.
Και 'ς των ανθρώπων ταις καρδιαίς βαθειά ριζώνεις, θρέφεις
Μαζή το πόθο της δουλειάς, τον πόνο της πατρίδος·
Δόξα σοι, δόξ', αθάνατη κυρά παλληκαρίσια!
Ε'.
Των τραγουδιών οι αντίλαλοι κ' οι βρόντοι των αρμάτων
Ζευγαρωμένοι ακούγονται μεσ' 'ς το γοργό σου διάβα.
Περνάς· τα κάστρα τα 'ψηλά τα σιδεροχτισμένα
Σωριάζονται, συντρίβονται 'σα' να ήτανε γυαλένια,
Αν έτυχε και τάχτισαν τα χέρια των αδίκων.
Περνάς, και χώραις ταπειναίς, ξαρμάτωταις, μονάχαις,
Θεριεύουν κ' είν' ανίκηταις, φτάνει το δίκηο νάχουν·
Απλώνεις την ασπίδα σου και ταις αποσκεπάζεις.
Κ' ενώ κρατείς φαρμακερό κι' αλάθευτο κοντάρι,
Κ' ενώ προστάζεις δούλους σου το Θάνατο, το Φόβο,
Έχεις πιστή συντρόφισσα την πλουτοδότρα Ειρήνη,
Κ' η Νίκη εσέν' ακολουθεί με τη Δικαιοσύνη.
Περνάς· συνάζοντ' οι λαοί 'ς τα καρπερά χωράφια
Κ' οι βασιλιάδες κάθονται 'ς τη μέση 'σαν πατέρες,
Και διαλαλούνε οι κήρυκες κι' ακούνε τη φωνή τους
Πεζοί και καβαλλάρηδες και βγαίνουν και παλεύουν,
Κ' οι νικηταί περήφανα φορούνε και τους φτάνουν
Τίμια στεφάνι' απ' τα κλαριά της δάφνης και της λεύκης·
Κ' οι μεγαλόφωνοι ποιηταί γεμάτοι από το φως σου
'Στη λύρα την εφτάχορδη τη νίκη τους παινεύουν.
Τα βώδια τα δουλευτικά της γης τα σπλάγχνα οργώνουν
Κι' ακολουθεί κατάκοπος ο ζευγολάτης· όμως
Μιαν ακριβή ενθύμησι τον κόπο του αλαφρώνει·
Τον καρτερά η γυναίκα του 'ς την πόρτα του σπιτιού του
Να τον δροσίση με κρασί το βράδυ όταν γυρίση.
Παρέκει γάμοι γίνονται κι' αντιλαλούν φλογέραις,
Και πάν εμπρός οι νιόνυφοι και πίσω οι συμπεθέροι.
'Σ' ταμπέλια πλούσια κρέμουνται τα κόκκινα σταφύλια,
Τρυγούν με χάρι νιοι και νιαις με τα πλεχτά καλάθια,
Κι' όταν τελειώνη ο τρυγητός, χοροί, χαραίς αρχίζουν,
Και λιγερόφωνο παιδί πικρό τραγούδι λέει,
Λέει το τραγούδι το παληό του νιου που πήρε ο Χάρος
'Σα' δροσερό τριαντάφυλλο 'ς του τρυγητού το κάμμα.
Περνάς, κι' ανθρωπινώτερο τον άνθρωπο τον κάνεις,
'Σαν αστραπή, 'σαν άνεμος παντού ταράζεις, λάμπεις,
Τάστρα το φως σου εζήλεψαν κ'οι αϊτοί το πέταγμά σου.
Και μόνο 'σαν αγνάντευες 'ς τον διάφανον αέρα
Τη χώρα τη διθάλασση που την φυλάν' 'ς τη μέση
Από την μιαν ο Υμηττός και ο Πάρνης απ' την άλλη,
'Σαν αδερφή μονάκριβη δυο αντρειωμέν' αδέρφια,
Οπώχει χάρες κ' εμορφιαίς, αλλά της λείπει ακόμα
Τ' αρμονικό σου τ' όνομα κ' η σκέπη σου κ' η δόξα,
Τότε μονάχα στάθηκες, χαμήλωσες, κατέβης
Εδώ 'ς την μεγαλόπετρην Ακρόπολιν επάνω
Καθώς τρανή βασίλισσα 'ς το θρόνο το 'δικό της.
Παλάτι σου είν' ο Όλυμπος, κ' είν' η Ελλάς ναός σου,
Και του ναού σου ο πιο λαμπρός βωμός είν' η Αθήνα!
ΣΤ'.
Αθήνα! χρυσοστέφανη και τιμημένη χώρα!
Οι μεγαλόχαροι θεοί επάνω σου αγρυπνούνε
Και φεύγουν απ' τον Όλυμπο για να ξεκουρασθούνε
'Σ' τη γη σου τη βραχόσπαρτη. Γιατ' εδώ πέρα βρίσκουν
Πώς πιο πολύ με τους θεούς ο άνθρωπος ταιριάζει.
Γιατ' εδώ πέρα η προσευχή πιο 'γκαρδιακή ανεβαίνει,
Ακούεται γλυκύτερη των ποιητών η λύρα,
Και το καθάριο το νερό και το ξανθό το μέλι
Και το χιλιάκριβο πιοτό που διώχνει ταις φροντίδες
Προσφέρονται μ' αγνότερη ψυχή 'ς τους αθανάτους,
Και ταις εικόναις των θεών σκαλίζουν οι τεχνίταις
Πλέον πιστά κι' αληθινά 'ς το μάρμαρον επάνω
Όπου κρατάει ανάλλαγη τη φωτερή του ασπράδα.
Εδώ βροντά κι' αστράφτει ο Ζεύς και τους κακούς παιδεύει,
Ταγαπημέν' αντρόγυνα καλοτυχίζεις, Ήρα,
Κι' ο μεγαλότοξος θεός, ο Ήλιος ο Απόλλων,
Εδώ ταις έμορφαις πλανά μέσ' 'ς ταις σπηληαίς και πλάθει
Από θνηταίς βασίλισσαις ισόθεους βασιλιάδες.
Εδώ κι' ο Έρως τα φτερά διπλώνει και φωλιάζει,
Και δεν πεθαίνει ο μέγας Παν, και πλούσια σκορπάνε
Τα στάχυα της η Δήμητρα, τα ρόδα η Αφροδίτη.
Κι' ο γλυκομίλητος Ερμής άγρυπνος παραστέκει
Και κάνει άξιο το κορμί 'ς το πάλεμμα, 'ς το δρόμο,
Κ' η Ώραις φτάνουν πιο γοργαίς κ' αι Χάριτες πιο νέαις,
Και μέσα 'ς τον δροσόβολο και καθαρόν αέρα
Στήνουν ασύγκριτους χορούς του Παρνασσού η παρθέναις.
Τρέχει, μουγκρίζει ο Κηφισσός, ταύρος αγριεμμένος·
Χίλιαις βρυσούλαις απ' αυτόν 'σαν κόραις του δροσάταις
Χύνονται μέσ' 'ς τη λαγκαδιά, σκορπίζονται 'ς τον κάμπο,
Και χίλια λούλουδ' από της γης ξεθάφτουνε τα σπλάγχνα.
Κ' εδώ γυμνά αστεφάνωτα ποτέ δεν απομένουν
Ούτε οι βωμοί, ούτε ταγνά κεφάλια των παρθένων.
Ανθίζουν η τριανταφυλλιαίς, γελούν η ανεμώναις,
Κ' είν' η βιολέτταις άσωσταις, περήφανα τα κρίνα,
Και ο δροσερός υάκινθος κι' ο νάρκισσος κρατούνε
Την πρώτη ανθρωπινή ζωή μέσ' 'ς τα χλωρά των φύλλα,
Σαλεύουν δροσοστάλακτα και λες πως κρυφοκλαίνε.
Της νύχτας η φρικταίς θεαίς, του ενόχου βασανίστραις,
Με τα φειδίσια των μαλλιά, τα χάλκινα τα πόδια,
Εδώ 'χουν δάση απάτητα και μυριοκαρπισμένα
Που δεν τα δέρνει ο βορειάς κι' ο ήλιος δεν τα καίει,
Που βήμ' ανθρωπινό ποτέ δεν τάχει σημαδέψει,
Όπου λαλίτσ' ανθρωπινή ποτέ της δεν ακούσθη,
Και μόνο αθώα, φιλέρημα πικρολαλούν τ' αηδόνια.
Εδώ είν' όλα ευγενικά και θεϊκά πλασμένα!
Πέρα γυαλίζ' η θάλασσα κ' είν' απλωτή 'σαν κάμπος,
Κ' εδώ είν' η γη καμαρωτή 'σαν κυματούσα θάλασσα.
Εδώ κανείς ίσκιος βαρύς δεν κάθεται 'ς τα μάτια,
Εδώ ψηλώματ' άφταστα, περίσσιαις πρασινάδες
Δεν κρύβουν σε καμμιά μεριά τη γη, δεν τη χαλούνε,
Απλά, σεμνά, προσεκτικά γραφτή με το κοντύλι.
Κι' ολόβαθος ο ουρανός και πλουμιστός τα βράδια
Πάντα 'ς τα μάτια είνε μπροστά που πάντα τον ζητάνε.
Ω εμορφάδ' αρχοντική και μυστικά χυμένη
Που δε θαμπώνεις τη ματιά, που την ψυχή φτερώνεις!
η Αρμονία, της Χρυσής Παφίας θυγατέρα,
η Αρμονία η ξανθή γεννήθηκ' εδώ πέρα!
Ζ'.
'Σ' την αγιασμένη Ακρόπολι στέκεις, θεά, κι' αράζεις.
Τόπο σου κάνουν οι θεοί, δειλά παραμερίζουν.
Όμοια την ώρα που ψηλά κι' αργά 'ς τα ουράνια πλάτια
Προβάλλει ασημοπρόσωπη βασίλισσα η Σελήνη,
Μακρύνονται μ' ευλάβεια και χάνονται ταστέρια.
Τόπο σου κάνουν οι θεοί, σκιαχτά παραμερίζουν,
Γιατί ξανοίγουν πως κρυφά, σφιχτά μια λάμψι δένει
Την εμορφιά της γης αυτής με τη δική σου χάρι.
Κ' η Ακρόπολις αγνώριστη, γυμνή, παρθέν' ακόμα,
Ακόμ' αστόλιστη κι' απλή με τους φτωχούς βωμούς της
Φαίνετ' αμέτρηταις φοραίς ψηλότερη 'ς τα μάτια
Απ' τη στιγμή που πρόβαλες απάνου 'ς την κορφή της.
Απάνου 'ς την Ακρόπολι το ξαγναντεύουν όλοι
Έξαφν' απάντεχα τρανό και φωτερό περίσσια
Το μυστικό το σύννεφο που κρύβει και δεν κρύβει
'Σ' το διαμαντένιο δίχτυ του τη θεϊκή θωριά σου.
Κι' απ' τον μεγάλο βασιλιά κι' ως το στερνό το δούλο
Αθέλητα μαζώνονται και κατά 'κείνο τρέχουν.
Μια δύναμις ανίκητη τα πόδια τους φτερώνει.
Έτσι όταν μπαίνουν 'ς τα νερά των μαγικών Σειρήνων
Που απλώνοντ' ολογάλανα, βαθειά αποκοιμισμένα,
Γλυστρούν ολόισα 'ς το νησί ταδύνατα καράβια,
Και δεν ακούνε το κουπί και χάνονται 'ς τη ξέρα.
Εσύ δε σβύνεις τη ζωή, εσύ ζωαίς χαρίζεις
Κι' απ' τα παραστρατίσματα τον άνθρωπο γλυτώνεις.
Δεν έχουν φως για να σε ιδούν καθάρια μάτια ανθρώπων,
Αλλ' η θεοφοβούμεναις καρδιαίς γοργοχτυπούνε
'Σαν κάτι μέσα τους γλυκά να κρυφοψυθυρίζη
Πως ήρθεν ο αγνώριστος θεός που καρτερούνε,
Ο λυτρωτής, ο δίκαιος, ο αταίριαστος, ο ένας
Μέσα 'ς των άλλων των θεών τα ευλογημένα πλήθη
Που θαγκαλιάση αυτή τη γη και θα τη μεγαλώση
Με τ' όνομα, τη χάρι του, και μ' όλη του τη δόξα!
[[Εκείνος]], που δεν έμαθε κανένας πώς τον λένε,
Που τον αποζητούν καιροί, γεννιαίς τον λαχταρούνε,
Κι' απ' ταις μητέραις τα παιδιά κληρονομιά τον παίρνουν,
Κ' οι γέροι κλειούν τα μάτια τους με τη γλυκειά του ελπίδα. . .
Δεν έχουν φως για να σε ιδούν καθάρια μάτια ανθρώπων,
Όμως αφίνεις μια φωνή κι' ακούνε τη φωνή σου.
Απ' την πανάρχαια στιγμή που πρόβαλ' απ' τα βάθη
Της αφρισμένης θάλασσας νιογέννητ' η Αθήνα,
Κι' αγάλια αγάλια επλάστηκε και αγάλια εσυγυρίσθη
Με τα πελεκητά βουνά και τους γραμμένους κάμπους,
Τους κρυσταλλένιους ποταμούς, τον ζωντανόν αέρα,
Με των θεών την εμορφιά και με το φως του Ολύμπου,
Τέτοια φωνή δε μάγεψε ποτέ τους Αθηναίους!
Η'.
«Χαρά 'ς εσέ χώρα λευκή και χώρα ευτυχισμένη!
Καμμιά μεριά 'ς όλη τη γη, καμμιά 'ς την οικουμένη
Δεν ηύρε τέτοιο φυλαχτό 'σαν το δικό μου μάτι.
Απ' άλλαις χώραις πέρασα γοργά γοργά τρεχάτη,
Και μ' είδαν της Ελλάδος μου ταγαπημένα μέρη
Σαν άνεμο και σαν αϊτό και σύννεφο κι' αστέρι.
Όμως 'ς εσέ το θρόνο μου αιώνια θεμελιώνω,
Και ρίζωσ' η αγάπη μου 'ς τα χώματά σου μόνο,
'Σαν το βαρύ Λυκαβηττό που ξαφνικά μια μέρα
Εκύλισ' απ' τα χέρια μου και ρίζωσ' εδώ πέρα.
Μέσ' 'ς τη χαρούμενη ζωή που σε περικυκλώνει,
Μέσα 'ς αυτήν παντοτεινή τη δύναμί μου κρύβω,
Όπως θα κρύψουν 'ς ταις μυρτιαίς μια μέρα τα σπαθιά τους
Δυο παλληκάρια αθάνατα για να σε 'λευθερώσουν.
'Σ' του λουλουδένιου σου Υμηττού τα δροσισμένα πλάγια
Τ' αγνό το μέλ' η μέλισσαις ακούραστα δουλεύουν,
Όσο που νάρθη μια στιγμή το δρόμο να ταις δείξω
Να παν να τ' απιθώσουνε 'ς του Πλάτωνος τα χείλη.
Προς της Πεντέλης την κορφή τα μάτια των γυρνώντας
Της Τέχνης το μυστήριο θα παίρνουν οι τεχνίταις.
'Σ' τα μάρμαρά της κρύβεται της εμορφιάς ο κόσμος!
Θε να 'βγη από τα βάθη της ο Παρθενών μια 'μέρα
Καθώς από την σκοτεινιά την άπλαστη του Χάους,
Θεός μ' ολόχρυσα φτερά γίγαντας 'βγήκε ο Έρως!
Δικός σου είν' ο πολύκαρπος της Ελευσίνος κάμπος,
Κι' ο Πάρνης με τα έλατα και τ' άγρια τα θηρία,
Κ' η άκρ' η αφροστέφανη του γαλανού Φαλήρου.
Δικός σου είν' ο λευκόφτερος κι' ο γαλανός αέρας
Που σου φυλάγει αμάραντη και δροσερή τη νιότη,
Κ' ίσα 'ς εμέ γοργά το νου του καθενός υψώνει.
Δική σου είν' η θάλασσα που θα την αυλακώνουν
Μια μέρα τα καράβια σου τα κοσμοξακουσμένα
Και θα σκορπούν 'ς άλλαις μεριαίς και χώραις τόνομά σου
Και τρόμος θα είνε 'ς τους εχθρούς και ζήλια 'ς ταις Νεράιδες!
Κ' είνε δική σου ετούτ' η γη όπου γεννάει περίσσια
Σύκα χλωρά, στάχυα ξανθά και κόκκινα σταφύλια.
Ξέρω μεριαίς οπού οι καρποί χλωρότεροι φυτρώνουν,
Μα εσ' είσαι η πλουσιώτερη, γιατί καμμιά δεν έχει
'Σαν τους δικούς σου τους καρπούς: Εσάς, ω Αθηναίοι!
Σας δίνει η Δήμητρα γλυκειά του κάμπου την αγάπη,
Κ' εγώ σας δίνω την βαθειάν αγάπη της πατρίδος·
Άσβυστη, αγνή, πρωτάκουστη αγάπη της πατρίδος,
Άνθος του δέντρου του ιερού που εδώ φυτρώνει πρώτα!
Γι' αυτήν μια 'μέρα κι' ο Θησεύς, λεβέντης βασιλιάς σας,
Θ' αφίση κάθε ανάπαυσι και κάθε μεγαλείο,
Και θα διαλέξη δρόμο του τον δρόμον όπου φέρνει
Ίσα 'ς τ' αχόρταγο θηριό της μακρυσμένης Κρήτης.
Γι' αυτήν ο Κόδρος την πλατειά βασιλική χλαμύδα
Θα τήνε κάμη σάβανο να πέση να πεθάνη.
Γι' αυτήν οι Αριστογείτονες αντρειεύονται και παίρνουν
Ενός τυράννου τη ζωή και δίνουν τη δική τους.
Γι' αυτήν γεννάει 'σαν κεραυνούς τους στίχους ο Αισχύλος,
Γι' αυτήν πεθαίνει άκακα 'ς τη φυλακή ο Σωκράτης,
Κι' απάνου κι' εις τον Όλυμπο φτερώνεται ο Φειδίας
Και ξαγναντεύει τους θεούς και με το σκαλιστήρι
Τους ξαναπλάθει ξάστερους και χρυσελεφαντένιους.
Γι' αυτήν θα κάμουν θαύματα και νιαις και γέροι ακόμα.
Γι' αυτήν οι νιοι θα ορκίζωνται παλληκαρίσιον όρκο
Κοντάρια, ασπίδαις και σπαθιά ορμητικά κινώντας:
Θα τα κρατώ τα όπλ' αυτά και δε θα τα 'ντροπιάσω
Και μόνος και με συντροφιά κ' εδώ κι' όπου κι' αν λάχω.
Θα πολεμήσω ακούραστα κ' αφρόντιστα θα πέσω
Και την πατρίδα μια φορά μεγάλη θα την κάμω.
Και τους δικαίους θ' αγαπώ και θα τιμώ τους νόμους,
Θα κατατρέχω τον κακό, θα σφάζω τον προδότη,
Κι' ανίσως ψέμματα 'μιλώ κολάστε με, θεοί μου!
Κι' όταν με μάτι δολερό σε ξαγναντέψη ο Φθόνος
Κι' η ακοίμητη Διχόνοια τα δόντι της σου τρίξη,
Κι' όταν βρεθούνε στόματα κακό για σε να ειπούνε
Και στοχασμοί που ν' αψηφούν τη φωτερή σου χάρι,
Χαρά 'ς εσέ, χώρα λευκή και χώρα δοξασμένη,
Κ' ήρθεν η ώρα η φοβερή ν' αστράψης, να βροντήσης,
Και να θαμπώσης κάθε νου, να κλείσης κάθε στόμα,
Και τους επίβουλους θεούς να διώξης ντροπιασμένους.
Θ' ανάψω τρέλλα περισσή 'ς τα Περσικά κεφάλια,
Θα φέρω ασκέρια αμέτρητα απ' της Ασίας τα βάθη,
Με τα καράβια των εχθρών θα κρύψω τους γιαλούς σου,
Και τότε το κοντάρι μου τρομακτικά κινώντας
Και τότε την αστραφτερήν απλώνοντας ασπίδα,
Θα πολεμήσω αδελφικά 'ς το πλάγι των παιδιών σου.
Και θα περάσουν η γεννιαίς και θα διαβούν οι αιώνες.
Και 'ς τα βαθειά σου τα νερά και 'ς τα ψηλά βουνά σου
Θ' αντιλαλιέται η νίκη σου, και θα γροικιέται ακόμα
Ο απελπισμένος ο δαρμός, το σκούξιμο του Ξέρξη,
Για να τ' ακούν οι τύραννοι, να τρεμοκοκκαλιάζουν!»
Είπες και ξάφνου εσώπασες· αλλ' όμως πέρα ως πέρα
Και 'ς τα βουνά και 'σ ταις καρδιαίς αντιλαλούν ακόμα
Τα λόγια σου προφητικά, μυστήριο γεμάτα.
Ποτέ τανθρώπινα ταυτιά δεν είχανε γροικήσει
Τέτοια βροντή που μέσα της να κλει τέτοι' αρμονία,
Και σάλπισμα που να 'μιλή και να ξεφανερώνη
Σε βάθη αγέννητου καιρού έναν καινούριο κόσμο.
Θ'.
Είπες και ξάφνου εσώπασες, και πάλι ξαναρχίζεις:
«Σου δίνω ακόμα χάρισμα πρωτάκουστο, μεγάλο.
Το λευκοπράσινο δεντρί που αλλού δεν ξεφυτρώνει.
Σημάδι αγνό 'ς το μέτωπο της σπλαγχνικής Ειρήνης,
Γέρνει μπροστά του ανώφελα του Άρεως τα κοντάρια.
Κανένα χέρι ανθρωπινό δεν το 'χει φυτεμμένο,
Και δεν το γέννησεν η Γη 'σαν τα βλαστάρια τ' άλλα,
Απ' την πνοή μου είνε πνοή και φως από το φως μου·
Δεν το χτυπούν χιονόβολα, και δεν το καίνε λαύραις,
Και τα πελέκια τα εχθρικά δε φτάνουν να το ρίξουν.
Τέσσαρα μάτια επάνου του ακοίμητ' αγρυπνούνε,
Τα μάτια του πονετικού Διός, και τα 'δικά μου.
Ποια πίστι, ποιο αναγάλλιασμα, ποια ευτυχία, ποια νίκη
Θ' απλώνεται 'ς την γην αυτή βαθειά θεμελιωμένη,
Χωρίς να την κηρύττουνε και να τη φανερώνουν
Της σεμνοπρόσωπης εληάς τα φύλλα τασημένια;
Ποιο δέντρο απάνου 'ς τους βωμούς θα καίη και θ' αναιβάζη
Γλυκύτερη την ευωδιά, τη φλόγα απ' τα σφαχτάρια,
Άλλο απ' το δέντρο της εληάς το πολυτιμημένο;
Και πού θα κάνη θαύματα η θεϊκή σου εικόνα,
Παρά μονάχα σκαλιστή σε ξύλο εληάς απάνου;
'Σταις πόρταις των καλότυχων σπιτιών όπου γεννιούνται
Ταρσενικά παιδιά, χαραίς κ' ελπίδαις των γονέων,
Σαν ποιο σημάδι θα ταις πη τέτοιαις χαραίς κ' ελπίδες
Άλλο απ' την πράσινην εληά πλεγμένη σε στεφάνι;
'Στα φύλλα της τα ιερά δε 'γγίζουν παρά μόνο
Χέρια παρθένας άδολης, χέρια πιστής γυναίκας.
Και 'σαν του φίλου τη ματιά που σας γλυκοκυττάζει
Και το γλυκό χαμόγελο 'ς τα χείλη σας γεννάει,
Την καλοσύνη θα γεννά μέσ' 'ς την καρδιά η θωριά της.
Κ' εκεί που θ' αγωνίζωνται 'ς τους κάμπους της Ελλάδος
Τα παλληκάρια τα καλά, δόξα, όνειρό τους θα 'χουν
Τους ύμνους τους Πινδαρικούς και της εληάς τους κλάδους!
Κι' αν έρθουν χρόνια δίσεχτα, καταραμένα χρόνια
Κι' αγάλι' αγάλια αχάριστος ξεγελασμένος κόσμος
Σε σβύση απ' τη λατρεία του κι' απ' την ενθύμισί του,
Θα πέσης, θ' αποκοιμηθής βαθειά, δε θα πεθάνης.
Γιατ' είν' αθάνατ' οι θεοί και Χάρο δε φοβούνται,
Ξεχάνονται, δε χάνονται, την πλάσι πάντα ορίζουν,
Κι' αν τους αρνιούντ' οι άνθρωποι, πάντα θυμούντ' εκείνοι.
Όμοια θα να είσαι αθάνατη κ' εσύ 'σαν τους θεούς σου,
Ω ερωμένη των θεών πολυαγαπημένη!
Όταν της Μοίρας η βουλή που δεν ακούει κανένα,
Που δεν τη σταματάει κανείς, έρθη καιρός να στρέξη,
Και πατηθής κ' ερημωθής και μ' αρνηθής κ' εμένα,
Εγώ κι' αθώρητη από σε κι' από τον κόσμον όλον,
Πάντα σιμά σου θ' αγρυπνώ και θα σε παραστέκω.
Τότε θε να γενής κ' εσύ 'σαν τα ποτάμια εκείνα,
Όπου τα καταπίν' η γη, βαθειά τα καταχθόνια,
Και τρέχουν τα μουρμουριστά κι' ολάργυρα νερά τους
Κάτου απ' τον άμμο κι' απ' την γην άφαντα και κρυμμένα
Ως που τελειώση ο δρόμος των και φθάσουν 'ς ένα τόπο
Και πάλι 'βγουν 'ς τη λαγκαδιά, ξαναδειχθούν 'ς τον ήλιο
Κι' ο ουρανός καθρεφτιστή 'ς το ρέμμα τους και πάλι.
Χαρά 'ς εσέν' αθάνατη και δοξασμένη Αθήνα!
Ωσάν την πάναγνην εληά όπου ποτέ δε ρίχνει
Τα φύλλα τασημένια της χειμώνα καλοκαίρι,
Και 'ς τους ελεύθερους καιρούς και 'ς της σκλαβιάς τα χρόνια
η φωτισμένη Ακρόπολις θα 'χη τη δόξα αιώνια!»
Ι'.
Είπες, και το κοντάρι σου βαρειά χτυπάει το βράχο,
Κι' ο βράχος σειέται, σχίζεται, μουγκρίζει 'σα' θηρίο.
Κι' απ' την πλατειά τη σχισματιά που δείχνει 'ς τα πλευρά του
Έτσι απαλά και σιγαλά, 'σαν όνειρο δικαίου,
Και 'σα' ζωή χαρούμενη κ' ειρηνική και πλούσια
Μέσ' από χρόνια συμφοράς και φτώχιας και πολέμων,
Εβγήκ' η πρωτογέννητη εληά, δικό σου δέντρο.
Αδειάζει η Αυγούλα η ντροπαλή όση δροσιά κι' αν έχη
Απ' το χρυσό της το σταμνί 'ς τα φύλλα της απάνου,
Κ' οι πρωινοί κορυδαλοί με τους δειλούς ζεφύρους
Κρύβονται 'ς τα κλωνάρια της και κρυφοπαιγνιδίζουν,
Κ' η Δήμητρα τη χαίρεται κι' ο Ήλιος απιθώνει
Μέσ' 'ς το βαθύ της τον καρπό ταις φωτεραίς του ακτίνες.
Αλλ' ω του Ολύμπου δύναμις, ω γλώσσα της σοφίας
Που δείχνεσαι με θαύματα, που δε μιλείς με λόγια!
η πρωτογέννητ' η εληά γοργά γοργά ξαπλώνει
Κορμό, κλωνιά, φύλλα, καρπούς κ' υψώνεται, θεριεύει·
Περνάει τα πεύκα του βουνού, τα έλατα περνάει,
Και ταις τραναίς βαλανιδιαίς και τα ψηλά πλατάνια.
Κ' η φοινικιαίς η άμετραις, τα ολόρθα κυπαρίσσια
Φαίνονται 'σα' χαμόκλαδα και χάνονται μπροστά της.
η πρωτογέννητ' η εληά φουντώνει, μεγαλώνει,
Και νά! σκεπάζει μονομιάς κι' ολούθενε αγκαλιάζει
Ο ίσκιος της, πλατύς, παχύς, ολόκληρο το βράχο·
Και 'ς τον πλατύ και 'ς τον παχύ τον ίσκιον αποκάτου
Ξανοίγουν την Ακρόπολι τα μάτια των ανθρώπων
Με μια εμορφάδ' απάντεχη και μ' αφεντιά περίσσια
Πλασμένη από μαρμάρινους ναούς που λες δεν ξέρουν
Να πλάσουν έτσι αρμονικά τα χέρια των ανθρώπων,
Κι' από μαρμάρινους θεούς που λάμπουν 'ς τους αιώνας
Γεμάτοι αλήθεια ουράνια κι' αλόγιαστη γαλήνη!
Την ώραν όπου 'θάμπωνε τα μάτια των ανθρώπων
Με της πρωτόλουβης εληάς το θεριεμμένο θαύμα
η προφητεία της άφταστης και μακρυσμένης δόξης,
Την ώρα εκείνην, ω θεά σοφή, παλληκαρίσια,
Εφανερώθηκες κ' εσύ 'ς τα θαμπωμένα μάτια.
Και με τρανόν αλαλαγμό, φωνή χαράς και νίκης,
'Σαν τη φωνή που σκόρπισες την ώρα που γεννήθης.
'Στον ουρανόν υψώθηκες κι' αστραφτερή αφανίσθης.
Κι' όταν η μέρα πέρασε και γύρισε το βράδυ
Φάνηκε σα χιλιάστερο 'ς τον ουρανό ποτάμι
Ο Γαλαξίας ο λευκός, του διάβα σου σημάδι.
ΙΑ'.
Κι' απ' τη στιγμή που υψώθηκες κι' αστραφτερή αφανίσθης
Ως τη στιγμή που ανάλαμψε λευκός ο Γαλαξίας,
η πλάσις απ' την άφραστην εικόνα σου γεμάτη,
η πλάσις, άνθρωποι, θεοί και πλάσματα και πλάσταις,
Ταστέρια τα τετράψηλα κ' η χαμηλαίς βιολέτταις,
Άνεμοι, θάλασσαις, στεριαίς, βουνά, ποτάμια, λόγγοι,
Ό,τι έχει χρώμα και ζωή και 'μίλημα και σχήμα,
Κάθε πνοή, μουρμουρητό, δροσούλα κ' ευωδία,
Ταιριάζουνε ταταίριαστα και τάσμιχτ' αποσμίγουν,
Κ' έτσι, θεά, σε υμνολογούν, έτσι σε τραγουδούνε:
«Σαν τι τραγούδι να βρεθή που να ταιριάζη εσένα;
'Σ' τ' ολόλευκό σου φόρεμα που το 'χουν υφασμένο
Τα χέρια τα σοφώτερα και τα δικά σου χέρια
Φαίνεται χρυσοκεντηστός ο ουρανός με τάστρα.
Η δίπλαις του ταράζονται 'ς το κάθε κίνημά σου
'Σαν κύματα που τα φιλούν του φεγγαριού η ακτίνες,
Και τρέμοντας λαμποκοπούν 'ς το κάθε φίλημά τους.
'Σ' της περικεφαλαίας σου τον ίσκιον αποκάτου
Χωρούν να βρούνε σκέπασμα χιλιάδες παλληκάρια.
'Σ' τον ίσκιο σου χαρούμενα 'μερεύουν τα λιοντάρια.
Το μέτωπό σου ασκέπαστο ξανοίγετ' από πέρα
'Σαν τ' άστρο του Ωρίωνος, πρώτο 'ς τ' αστέρια τάλλα.
Απάνου 'ς της ασπίδας σου ταπάρθενο χρυσάφι
Εσκάλισε τους Γίγαντας ένας θεός τεχνίτης
Την ώρα που τον Όλυμπο χυμάν και φοβερίζουν,
Κ' έτσι εκεί πάνου μια ζωή εχάρισεν η Τέχνη
Αιώνια 'ς τη λύσσα τους και 'ς τη δική σου νίκη!
Στη μέση από τ' αμόλυντο και τ' αγκιχτό σου στήθος
Όπου σκορπίζει μυστική μοσκοβολιά από κρίνα,
Κ' ασάλευτο, καμαρωτό τεντώνει, ξεχωρίζει,
Το στοιχειωμένο δείχνεται κεφάλι της Γοργόνας.
Αλλοίμονο 'ς τους πονηρούς! το βλέπουν; μαρμαρώνουν.
Έτσι ό,τι 'γγίξη ο κεραυνός το κάνει μαύρη στάχτη,
Και της αλήθειας η πνοή το ψέμμ' αποστομώνει.
Γύρω 'ς τα πόδια σου γλυστρούν και σου φιλούν τα χέρια
Όρνια άλλου κόσμου και πουλιά και φείδια μαγεμμένα,
%Και των φειδιών τα στόματα λαλούνε 'σαν αηδόνια %
Και κρέμοντ' όλα υπήκοα μονάχ' απ' τη ματιά σου.
Κι' ο Φόβος κι' ο Κατατρεγμός κ' η Δύναμις κ' η Νίκη
Λάμπουν, μαυρίζουν, στέκονται σιμά σου καρφωμένα.
Τριγύρω σου λιγοθυμά τ' αγέρι φοβισμένο.
Το στόμα σου κι' όποιος το ιδή, και δίχως να τ' ανοίξης,
Νοιώθει πως λόγια γνωστικά, λόγια σοφά θα βγάλη.
Κ' ενώ είσαι 'σαν την άδολη των βράχων ανεμώνη,
Ένας σου λόγος τους λαούς γεννάει και μεγαλώνει.
Τα μάτια σου τα γαλανά 'μέρα σκορπούν 'ς τη μέρα,
Δόξα σοι, δόξα σοι, θεά παρθένα και Μητέρα!
Εκ του τυπογραφείου των Αδελφών Περρή
ΕΝ ΤΩ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΩ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ
ΤΟΥ ΑΥΤΟΥ
ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΜΟΥ. . . . Δραχ. 2.50
Τιμάται δραχμής
Εκ του τυπογραφείου των Αδελφών Περρή
ΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞ
End of the Project Gutenberg EBook of Hymn to Athena, by Kostis Palamas
*** END OF THIS PROJECT GUTENBERG EBOOK HYMN TO ATHENA ***
***** This file should be named 42516-h.htm or 42516-h.zip *****
This and all associated files of various formats will be found in:
http://www.gutenberg.org/4/2/5/1/42516/
Produced by Sophia Canoni. Thanks to George Canonis for
his major work in proofreading.
Updated editions will replace the previous one--the old editions
will be renamed.
Creating the works from public domain print editions means that no
one owns a United States copyright in these works, so the Foundation
(and you!) can copy and distribute it in the United States without
permission and without paying copyright royalties. Special rules,
set forth in the General Terms of Use part of this license, apply to
copying and distributing Project Gutenberg-tm electronic works to
protect the PROJECT GUTENBERG-tm concept and trademark. Project
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if you
charge for the eBooks, unless you receive specific permission. If you
do not charge anything for copies of this eBook, complying with the
rules is very easy. You may use this eBook for nearly any purpose
such as creation of derivative works, reports, performances and
research. They may be modified and printed and given away--you may do
practically ANYTHING with public domain eBooks. Redistribution is
subject to the trademark license, especially commercial
redistribution.
*** START: FULL LICENSE ***
THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK
To protect the Project Gutenberg-tm mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase "Project
Gutenberg"), you agree to comply with all the terms of the Full Project
Gutenberg-tm License available with this file or online at
www.gutenberg.org/license.
Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg-tm
electronic works
1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg-tm
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or destroy
all copies of Project Gutenberg-tm electronic works in your possession.
If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a Project
Gutenberg-tm electronic work and you do not agree to be bound by the
terms of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.
1.B. "Project Gutenberg" is a registered trademark. It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg-tm electronic works
even without complying with the full terms of this agreement. See
paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg-tm electronic works if you follow the terms of this agreement
and help preserve free future access to Project Gutenberg-tm electronic
works. See paragraph 1.E below.
1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation ("the Foundation"
or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection of Project
Gutenberg-tm electronic works. Nearly all the individual works in the
collection are in the public domain in the United States. If an
individual work is in the public domain in the United States and you are
located in the United States, we do not claim a right to prevent you from
copying, distributing, performing, displaying or creating derivative
works based on the work as long as all references to Project Gutenberg
are removed. Of course, we hope that you will support the Project
Gutenberg-tm mission of promoting free access to electronic works by
freely sharing Project Gutenberg-tm works in compliance with the terms of
this agreement for keeping the Project Gutenberg-tm name associated with
the work. You can easily comply with the terms of this agreement by
keeping this work in the same format with its attached full Project
Gutenberg-tm License when you share it without charge with others.
1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work. Copyright laws in most countries are in
a constant state of change. If you are outside the United States, check
the laws of your country in addition to the terms of this agreement
before downloading, copying, displaying, performing, distributing or
creating derivative works based on this work or any other Project
Gutenberg-tm work. The Foundation makes no representations concerning
the copyright status of any work in any country outside the United
States.
1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:
1.E.1. The following sentence, with active links to, or other immediate
access to, the full Project Gutenberg-tm License must appear prominently
whenever any copy of a Project Gutenberg-tm work (any work on which the
phrase "Project Gutenberg" appears, or with which the phrase "Project
Gutenberg" is associated) is accessed, displayed, performed, viewed,
copied or distributed:
This eBook is for the use of anyone anywhere at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it away or
re-use it under the terms of the Project Gutenberg License included
with this eBook or online at www.gutenberg.org
1.E.2. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is derived
from the public domain (does not contain a notice indicating that it is
posted with permission of the copyright holder), the work can be copied
and distributed to anyone in the United States without paying any fees
or charges. If you are redistributing or providing access to a work
with the phrase "Project Gutenberg" associated with or appearing on the
work, you must comply either with the requirements of paragraphs 1.E.1
through 1.E.7 or obtain permission for the use of the work and the
Project Gutenberg-tm trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or
1.E.9.
1.E.3. If an individual Project Gutenberg-tm electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any additional
terms imposed by the copyright holder. Additional terms will be linked
to the Project Gutenberg-tm License for all works posted with the
permission of the copyright holder found at the beginning of this work.
1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg-tm
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg-tm.
1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg-tm License.
1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including any
word processing or hypertext form. However, if you provide access to or
distribute copies of a Project Gutenberg-tm work in a format other than
"Plain Vanilla ASCII" or other format used in the official version
posted on the official Project Gutenberg-tm web site (www.gutenberg.org),
you must, at no additional cost, fee or expense to the user, provide a
copy, a means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
request, of the work in its original "Plain Vanilla ASCII" or other
form. Any alternate format must include the full Project Gutenberg-tm
License as specified in paragraph 1.E.1.
1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg-tm works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.
1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg-tm electronic works provided
that
- You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
the use of Project Gutenberg-tm works calculated using the method
you already use to calculate your applicable taxes. The fee is
owed to the owner of the Project Gutenberg-tm trademark, but he
has agreed to donate royalties under this paragraph to the
Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments
must be paid within 60 days following each date on which you
prepare (or are legally required to prepare) your periodic tax
returns. Royalty payments should be clearly marked as such and
sent to the Project Gutenberg Literary Archive Foundation at the
address specified in Section 4, "Information about donations to
the Project Gutenberg Literary Archive Foundation."
- You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
does not agree to the terms of the full Project Gutenberg-tm
License. You must require such a user to return or
destroy all copies of the works possessed in a physical medium
and discontinue all use of and all access to other copies of
Project Gutenberg-tm works.
- You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of any
money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
electronic work is discovered and reported to you within 90 days
of receipt of the work.
- You comply with all other terms of this agreement for free
distribution of Project Gutenberg-tm works.
1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project Gutenberg-tm
electronic work or group of works on different terms than are set
forth in this agreement, you must obtain permission in writing from
both the Project Gutenberg Literary Archive Foundation and Michael
Hart, the owner of the Project Gutenberg-tm trademark. Contact the
Foundation as set forth in Section 3 below.
1.F.
1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
public domain works in creating the Project Gutenberg-tm
collection. Despite these efforts, Project Gutenberg-tm electronic
works, and the medium on which they may be stored, may contain
"Defects," such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or
corrupt data, transcription errors, a copyright or other intellectual
property infringement, a defective or damaged disk or other medium, a
computer virus, or computer codes that damage or cannot be read by
your equipment.
1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the "Right
of Replacement or Refund" described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg-tm trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg-tm electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.
1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from. If you
received the work on a physical medium, you must return the medium with
your written explanation. The person or entity that provided you with
the defective work may elect to provide a replacement copy in lieu of a
refund. If you received the work electronically, the person or entity
providing it to you may choose to give you a second opportunity to
receive the work electronically in lieu of a refund. If the second copy
is also defective, you may demand a refund in writing without further
opportunities to fix the problem.
1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you 'AS-IS', WITH NO OTHER
WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.
1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of damages.
If any disclaimer or limitation set forth in this agreement violates the
law of the state applicable to this agreement, the agreement shall be
interpreted to make the maximum disclaimer or limitation permitted by
the applicable state law. The invalidity or unenforceability of any
provision of this agreement shall not void the remaining provisions.
1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg-tm electronic works in accordance
with this agreement, and any volunteers associated with the production,
promotion and distribution of Project Gutenberg-tm electronic works,
harmless from all liability, costs and expenses, including legal fees,
that arise directly or indirectly from any of the following which you do
or cause to occur: (a) distribution of this or any Project Gutenberg-tm
work, (b) alteration, modification, or additions or deletions to any
Project Gutenberg-tm work, and (c) any Defect you cause.
Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg-tm
Project Gutenberg-tm is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of computers
including obsolete, old, middle-aged and new computers. It exists
because of the efforts of hundreds of volunteers and donations from
people in all walks of life.
Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg-tm's
goals and ensuring that the Project Gutenberg-tm collection will
remain freely available for generations to come. In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg-tm and future generations.
To learn more about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation
and how your efforts and donations can help, see Sections 3 and 4
and the Foundation information page at www.gutenberg.org
Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation
The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service. The Foundation's EIN or federal tax identification
number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation are tax deductible to the full extent
permitted by U.S. federal laws and your state's laws.
The Foundation's principal office is located at 4557 Melan Dr. S.
Fairbanks, AK, 99712., but its volunteers and employees are scattered
throughout numerous locations. Its business office is located at 809
North 1500 West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email
contact links and up to date contact information can be found at the
Foundation's web site and official page at www.gutenberg.org/contact
For additional contact information:
Dr. Gregory B. Newby
Chief Executive and Director
gbnewby@pglaf.org
Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation
Project Gutenberg-tm depends upon and cannot survive without wide
spread public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment. Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.
The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States. Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements. We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance. To
SEND DONATIONS or determine the status of compliance for any
particular state visit www.gutenberg.org/donate
While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.
International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.
Please check the Project Gutenberg Web pages for current donation
methods and addresses. Donations are accepted in a number of other
ways including checks, online payments and credit card donations.
To donate, please visit: www.gutenberg.org/donate
Section 5. General Information About Project Gutenberg-tm electronic
works.
Professor Michael S. Hart was the originator of the Project Gutenberg-tm
concept of a library of electronic works that could be freely shared
with anyone. For forty years, he produced and distributed Project
Gutenberg-tm eBooks with only a loose network of volunteer support.
Project Gutenberg-tm eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as Public Domain in the U.S.
unless a copyright notice is included. Thus, we do not necessarily
keep eBooks in compliance with any particular paper edition.
Most people start at our Web site which has the main PG search facility:
www.gutenberg.org
This Web site includes information about Project Gutenberg-tm,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.