The Project Gutenberg eBook of The Esperantist, Vol. 2, No. 4
    
This ebook is for the use of anyone anywhere in the United States and
most other parts of the world at no cost and with almost no restrictions
whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms
of the Project Gutenberg License included with this ebook or online
at www.gutenberg.org. If you are not located in the United States,
you will have to check the laws of the country where you are located
before using this eBook.

Title: The Esperantist, Vol. 2, No. 4

Editor: H. Bolingbroke Mudie

Release date: November 8, 2013 [eBook #44130]

Language: Esperanto

Credits: Produced by Andrew Sly, Louise Hope, David Starner and the
        Online Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net
        (This book was produced from scanned images of public
        domain material from the Google Print project.)


*** START OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK THE ESPERANTIST, VOL. 2, NO. 4 ***




Produced by Andrew Sly, Louise Hope, David Starner and the
Online Distributed Proofreading Team at http://www.pgdp.net
(This book was produced from scanned images of public
domain material from the Google Print project.)






Transcriber's Notes

A few minor typographical errors have been corrected without notice.
However, many grammatical errors and odd spellings have been left as
in the original.




SINGLE COPIES PRICE FOURPENCE NET.

_18._ (Vol. II., No. 4.)

_Aprilo, 1905._

  THE
  ESPERANTIST

  La Esperanta Gazeto por la
  Propagando de la Internacia Lingvo.

ANNUAL SUBSCRIPTION: 3/- (4 francs; 1-1/2 roubles; 75 cents).

Wholesale Agents: 41, Outer Temple, London, W.C.

All Communications should be sent to THE EDITOR, 67, Kensington
Gardens Square, London, W.




CONTENTS.
                                       Page
  Black David (Fairy Tale by E. W.)      49
  Month by Month                         51
  An Unexpected Meeting, Alphonse Daudet
    (translated by Paŭlo Burĵado)        52
  Legend of the First Violin (translated
    by F. L. G. Maréchal) concluded      53
  Reminiscences, Part III. (Edward
    Metcalfe, M.A., Oxon)                55
  A Masked Ball (D. H. Lambert, B.A.)    56
  The Lion and the Gnat (A. Motteau)     57
  Outdoor Education (Thomas Hoskison)    58
  Doggie's Views on the Servant Question
    (Clarence Bicknell)                  59
  Rain, from the Bulgarian (translated
    by Penko Petrov)                     60
  "Conscience makes Cowards of us All"
    (F. A. Meigh)                        61
  Coniston and Grasmere (A. R. and
    D. H. Lambert)                       62
  Inflexible, W. E. Henley (translated
    by Ben Elmy)                         63
  From Rubinstein's Thought-Basket
    (translated by Vs. Lojko)            64




AVIZO GRAVA.

La malnova firmo Buchanan, Scott & Co., fondita en la jaro 1870,
prezentas siajn komplimentojn al la Esperantistaro kaj anoncas ke,
post nelonge, interesa kaj enspeziga propono aperos en tiu ĉi spaco.
Ĉiu Esperantisto, ĉu membro de ia konata grupo aŭ kies nomo
enskribiĝis en la Adresaro de D-ro Zamenhof, kiu volas akcepti
tiun ĉi proponon povos samtempe ne nur ŝpari al si specialan
rabaton sed ankaŭ antaŭenpuŝi la disvastigon de Esperanto.

BUCHANAN, SCOTT & CO.,

  Garthland Street,
  City, Glasgow, Scotland.




The Remington

THE _UNIVERSAL_ TYPEWRITER.

Just think of it!

THE INTERNATIONAL MACHINE.

_Unbound by ties of nationality:

The common bond of union of all civilised peoples._

The Remington can be supplied fitted for Esperanto.

     * * *

  THE REMINGTON TYPEWRITER COMPANY,
  100, Gracechurch St., London, E.C.



La Remington

LA _UNIVERSALA_ SKRIBMAŜINO.

Pripensu je tio!

LA INTERNACIA MAŜINO.

_Tute liberiĝita de naciaj ligiloj:

La Komuna unuigilo por ĉiuj civilizitaj popoloj._

La Remington estos liverita kun Esperantaj presliteroj.

     * * *

  LA REMINGTON TYPEWRITER KOMPANIO,
  100, Gracechurch St., Londono, E.C.




ĈIUJ, NI POVOS PARADIZON IRI.

  Kiu bone trinkas,
  Tiu bone dormas.
  Kiu bone dormas,
  Tiu ne pensas malbone.
  Kiu ne pensas malbone,
  Tiu certe ne pekas.
  Nu, ĉar kiu ne pekas.
  Paradizon eniros.
  De nun, bone trinku.
  Kaj vi paradizon iros.

     * * *

Por tio ĉi, oni devas aĉeti _bonajn vinojn_, kaj sin turni al:--
Sro. Ch. Jadoan en Mercurey (S. & L.) France.




The "Review of Reviews"

  _Is the Best Magazine for Busy People.
  And it is read by 'Esperanto' Students._

The aim of this Magazine is to make the Best Thoughts of
the Best Writers universally accessible at a Trifling Cost.

The busiest and poorest in the community may here follow
with intelligent interest the great movements of Contemporary
History.

  Post Free for Twelve Months, 8/6,
  10 fr. 75 c., or 8.50 marks.

Office: MOWBRAY HOUSE, NORFOLK ST., LONDON.




FOR SALE.

160 Guinea 'Broadwood' Grand Piano for £63. In fine condition;
Rosewood. For all particulars write to The Editor.




Correspondence Lessons in Esperanto.

ARE GIVEN BY

Mr. A. MOTTEAU, Certified Teacher of Esperanto,
157, Earlham Grove, Forest Gate, London, E.

7/6 the Quarter.




Adresareto de Personoj kiuj deziras Korespondadi.


Sro. Cedric H. Akaster, 31, Connaught Avenue, Plymouth. Deziras
interŝanĝi ilus. p-k. kun Geesperantistoj el aliaj landoj.

Sro. A. C. Body, 34, Greenbank Avenue, Plymouth. Deziras interŝanĝi
ilus. p-k. kun Geesperantistoj el aliaj landoj.

Sro. C. B. Burgess, Penn Buildings, Erie, Pa., U.S.A. Deziras
koresp. kun Kristanaj Sciencistoj.

Sro. H. Clegg, 14, Norfolk Street, London, W.C. Volas renkonti
fremdajn Esperantistojn, kiuj vizitos Londonon dum Paskatempo.
Li plezure almontros la vidindaĵojn & klopodos por fari la
viziton ĝuebla.

Sro. Edward Gauntlett, Okayama, Japonujo. Deziras interŝanĝi
poŝtmarkojn; precipe deziras ricevi antaŭtempajn kaj superpresitajn
markojn de Anglujo kaj Britaj kolonioj. Ĉiam respondos.

Sro. L. A. Gill, Churchfield Halls, Acton, London, W. Deziras
koresp. kun ĉiul. per ilus. p-k.

Frl. Mitchell, Acuba House, 65, Marquess Road, Canonbury. Kun
alilandanoj per ilus. p-k.

La Kosto de la Enskribo estas 6d. (70c. poŝtmarkoj).




THE ESPERANTIST

The Esperanto Gazette for the Spread of the International Language.

  ABONPAGOJ ESTAS RICEVEBLAJ ĈE
  SUBSCRIPTIONS SHOULD BE SENT TO

  H. Bolingbroke Mudie. Esq., 67, Kensington Gardens Square, London. W.
  AUSTRIA.--Sro. T Cejka, Bystrice Hostyn, Moravia.
  BELGIUM.--M. M. Seynaeve, 3, Rue de l'Avenir, Courtrai.
  FRANCE.--Grupo Pariza, 28, rue Serpente, Paris.
  GERMANY.--Doktoro Mybs, 68, Markt Strasse Altona, Elbe.
  NEW ZEALAND.--Esperanto Society, P.O. Box 50, Auckland.
  RUSSIA.--Societo Espero, Bol Podjaceskaja 24, log 12, St. Petersburg.
  SWEDEN.--Sro. P. Ahlberg, 50, Döbelnsgatan, Stockholm.

N.B.

_Nepresitajn manuskriptojn la Redakcio resendos se oni aldonis
poŝtmarkon._

_Alsendatajn artikolojn la Redakcio laŭ bezono korektos._

_Oni povas sendi la abonpagon per poŝtmarkoj, kiuj estas
akceptataj laŭvaloro._

_Oni sendu ĉiujn artikolojn, demandojn kaj avizojn al La Redaktoro,
67, Kensington Gardens Square, London, W._

N.B.

18. [Vol. II., No. 4.]

  Subscription, 3s. Per Annum.
  Single Copies, 4d. net. Nos.
  2 to 13, 6d. each; Later Issues
  4d. each, net.

APRILO, 1905.




DAVDO DHU.

Ferakonto originale verkita de E.W.


Seka printempo sekvata de somero varmega faris neŝipireblaj eĉ
la plej grandajn riverojn, tial ke la Sisnaĥoj reiris Orientan
Britujon, forlasante la belegajn regionojn, kiujn ili ruinigis.

Iom post iom revenis en siajn hejmojn la mizeraj kamparanoj, sola
restaĵo el multaj centoj da feliĉaj kaj diligentaj homoj.

El tiuj ĉi preskaŭ ĉiuj mortis batalante pro la patrujo, aŭ,
perdinte esperon, serĉis alilande la liberecon, kiun ili ne plu
povis defendi ĉe si.

Sed, inter la malfortuloj, la virinoj kaj infanoj kiuj plorante
revidis siajn senhomajn vilaĝojn, troviĝis almenaŭ unu heroo.

Davdo Dhu, tiel nomata pro la nigreco de liaj haroj kaj okuloj, estis
farinta miregindaĵojn de boneco, pacienco kaj saĝeco dum tiu ĉi
melankolia reven-tempo.

Unue li sole esploris la landon por scii ĉu la malamikoj ja forlasis
la scenejon siaj kruelegoj. Tion eltrovinte, li multe komfortis
kaj kuraĝigis la revenantojn kaj laboradis tage kaj nokte al la
rekonstruo de ter-mura protekto kontraŭ luparoj, kiujn la odoro de
neenterigitaj homoj kaj bestoj allogis el la montoj kaj arbaroj.

Neniam li dormis sub tegmento ĝis ĉiu alia kapo kuŝis en hejmo
sia.

La vilaĝanoj lin amis kaj respektegis, vidante en li iom da
superhoma, ili volonte estus elektintaj lin sia princo, sed li
insiste rifuzis altiĝi super siaj kunuloj. Li volis nur ilin servi.
Estante orfo, oni urĝis lin edziĝi, sed tion ankaŭ li rifuzis,
sciante ke multe da junuloj bezonis pli ol li vivadon feliĉan.

Pro la rabadoj kaj detruo faritaj de la lupoj oni revivigis antikvan
leĝon, kiu permesis al neniu edziĝi antaŭ mortigi difinitan
nombron da lupoj.

Davdo helpis ĉiujn fraŭlojn ĉasi, kaj alporti ilian takson de
kapoj kaj feloj, ĝis kiam ĉiuj, kiuj ĝin deziris, fariĝis
fianĉoj aŭ edzoj.

La plej bela fraŭlino el ĉiuj estis rifuzinta multajn proponojn.
Oni diris ke ŝi rezervas sin por la heroo. Ŝi estis sprita, lerta
kaj ĉarma. Kiam do Davdo pripensis la amon, nature li enamiĝis en
ŝi, kaj ŝi konfesis al li longe kaŝatan amon.

Ĉiuhore li revis pri Sisilo, sed li estis serioza, kaj tute
ne parolema, tiel ke neniu sciis lian senliman amon pro la
fianĉino--eble ŝi mem eĉ ne sciis ĝin.

Avide dezirante akiri kiel eble plej baldaŭ sian impoŝton da feloj,
Davdo ĉasis preskaŭ ĉiun duan tagon, kun neŝanĝa sukceso, sed,
enfine, la bonŝanco mankis al li.

Ĉasata de luparo li provis salti trans larĝa profundaĵo, sed li
falis, glitadis kaj nekonsciiĝis.

Kiam li iom reviviĝis, li sin sentis subtenata de molaj brakoj.
Konfuze li demandis: "Kie mi estas? Kies brakoj tenas min?"

Voĉo dolĉega murmuris: "Vi restas sur la brusto kiu vin nutris dum
via infaneco, vin ĉirkaŭas la brakoj kiuj tiam vin portis."

Kiam Davdo refortikiĝis, la feino parolis kun li tiel aminde kaj
sincere, ke li kuraĝis ŝin demandi por ke ŝi lin elŝtelis de liaj
gepatroj, kaj kiu estis la infano tie forlasita anstataŭ li.

Ŝi klare kaj afable respondis: "Al ni feinoj ja estas permesite
edziniĝi kun viroj. Se, dum la tuta vivo, la viro restas fidela,
la feino ricevas senmortan animon. Ŝi povas elekti aŭ morti kun
li, aŭ longan vidvinan vivon, lumigitan per la espero por eterna
reunuigo. Fea edziĝo konsistas nur el manpremo kun kiso. Tia simpla
ceremonio nur ligos honorulon. Feino, kiu sin degradis per amo por
perfidulo devas necese penton fari per disŝiro de ĉiu ligo kiu ŝin
memorigos de li.

Forlasite, mi devis forpeli mian idon, kaj ĉar mi konis la bonecon
de viaj gepatroj, mi anstataŭis al ili mian trezoron, kaj ŝtelis
vin. Mi tion lastan faris, ĉar, laŭ niaj leĝoj, ĉiu feino devas
varti infanon almenaŭ dum kvardek jaroj.

Mi sciis ke, kun ili, vi ne perdus la ĉe ni infusan bonecon. Vere
feoj estas virtaj, sed tiu virto ne estas laŭdinda, ĉar ni ne povas
senti malbonan deziron. Bonfari estas nia naturo, nia vivo mem. Homoj
per feinoj nutritaj, per feoj instruitaj, devas fariĝi la plej
granda beno de la homaro. Vi, karulo, estos la koro kaj la cerbo de
viaj venkitaj Britoj. Vi vane ne vivos!"

Apenaŭ resaniĝinta, Davdo volis iri hejmen sed ne povis. Laŭ fea
leĝo, devas neniu homo felandon lasi veka kaj konscia. Tial estis
dormante ke li portiĝis de vilaĝo en vilaĝon, de monto al monto,
de kaverno en kavernon, por prediki la evangelion de rezignacio.

Malmultaj kaj malfortaj, la Britoj ne povos sukcese kontraŭstari al
la barbaroj. Ili do devas cedi kvazaŭ al dekreto de Dio, devas servi
senhonte la novajn regnestrojn, penadi ilin plibonigi kaj konverti al
Kristo.

Davdo transportiĝis eĉ en Kimrujon, kie li trovis la pli militaman
popolon pri kiuj la profeto Taliesin diris, ke, multon perdinte, ili
ĉiam gardos sian sovaĝan landon kaj belan lingvon.

Al la Kimroj Davdo rekomendis virton, unuecon, kaj bataladon.
Ĉirkaŭ la urbo de Merlino li vidis popolon preskaŭ feliĉan,
tutfide kredantan en ilian profetinon. Pri ŝi ili diris: "Ŝi estas
inspira virgulino, amata de Dio, de anĝeloj, de sanktuloj kaj de
tiom da feoj, kiom homoj. Ŝi loĝas en la monteto de la profeto,
klopodas pri lia domo atendas lian vekiĝon, legas lian libron,
kaj klarigas al ni lian volon. Ni tute ne bezonas alian juĝanton,
pastron aŭ reĝon, ol nia Vivieno." ...

Unu matenon Davdo, vekiĝante en sia hejma vilaĝo ĝoje rapidis ĉe
Sisilo, kaj sciiĝis de ŝiaj gepatroj ke, lin kredinta pereitan, ŝi
antaŭ ok monatoj edziniĝis.

Lia koro ĉesis bati, dum kelkaj momentoj li nenion vidis nek aŭdis.
Tiam silente li formarŝis.

Tiun tagon li sin kaŝis.

Morgaŭe la vilaĝanoj vidis la saman gajan aktivan helpeman viron,
kiun ili perdis antaŭ du jaroj.

Nokte li ofte ploris, tage li sin devigis pensi nur pri siaj
najbaroj. Kiam li ne volis malĝojiĝi pro sia doloro, li rakontis
pri sia falo, kaj sia savo de la feoj; pri lia misio kaj pri ĉio,
kion li vidis en Britujo kaj Kimrujo. Sed pri la felando li parolis
neniam, ĉar bone li ellernis ke homa lingvo ne povas esprimi
sentadojn aŭ eĉ agadojn feajn.

Tiamaniere pasis unu jaro. Davdo, silente batalante, tute venkis sian
doloron. Sisilo estis feliĉa, la vilaĝo prosperis, sed homoj devis
severe laboradi por vivi, kaj li helpis al multaj.

Varmegan vesperon, junulino portis lignon el la arbaro. Ŝi estis
pala, maldika, kaj tro malforta por tia laboro, sed sia patro kaj
gefratoj mortis, kaj sia patrino estis malsanulino kiun ŝi, Mirio,
sole subtenis. Mirio ne posedis spriton, lertecon, aŭ belecon. Ŝi
estis tute sen geamikoj kaj sen espero.

Fleksigita sub sia ŝarĝo, kaj preskaŭ svenanta, ŝi ĝin sentis
subite forprenata, kaj ŝi aŭdis la voĉon de Davdo, kiu diris: "Tiu
ĉi ne estas virina laboro. Mi portos la lignon, mi petas tenu brakon
mian."

Sen ia penso pri amo aŭ edzeco, li diris al Mirio, ke ne estos
necese ke ŝi plu laboru, ĉar li estos filo al ŝia patrino.

Mirio nekomprenis kaj ĝoje akceptis la neintencan proponon. Ŝi
estis tiel feliĉa, tiel danka, ke li ne kuraĝis vidi la doloron
kiun kaŭzus la scio de ŝia eraro. Li do nur diris ke li morgaŭe
vizitos la patrinon.

La tutan nokton li vagadis en la arbaro kaj aŭskultis feajn voĉojn.
Li bezonis konsilon.

Kio estis la fea konsilo kiun li ricevis? Jen estas:

"Vi estas aminta, sed neniam vi reamos. Mirio ne estas amata de
ĉiuj; oni diras ke ŝi estas ne verema kaj bonkora. Ŝi estas do
sufiĉe kompatinda! Ĉu vi volas plimultigi ŝiajn dolorojn per
rifuzo de la amo kiun ŝi neniam estus espriminta se vi ŝin ne
trompis per vortoj maldiskretaj. Bedaŭro estas parenco de la amo.
Sed ĉu la bedaŭro ne mortos, kiam ŝi estos kontenta, ĝojega? Ne
timu!"

Davdo kaj Mirio fariĝis geedzoj.

La vilaĝanoj miregis, sed lia ĝentila bonega respekto por la
malforteco havis tiom da simileco al timema amo, ke ili tute
trompiĝis.....

Post kvardek jaroj gefiloj kaj genepoj enterigis Mirion apud la
antaŭ ne longe morta Davdo, la heroo, patrioto, kaj saĝulo--Davdo
Dhu.




MONATO POST MONATO.


Enlandaj & eksterlandaj Korespondantoj skribis aprobante la rimarkojn
faritaj lastan monaton pri la fondigo de Internacia Esperanta
Komitato. Nun estas konsiderinde en kia direkto restas ĝiaj
funkcioj.

Ŝajne ĝi ne posedos iometon plu da aŭtoritato por ŝanĝi la
formon de la neelparoleblan vorton _scii_, aŭ por forigi la uzon
de la vorto _ol_ post _anstataŭ_, ol posedas jam la ordinara
Esperantisto. Sed ekzistas multaj manieroj, laŭ kiuj tia organizaĵo
povos elmontri sian valoron, & kore ni invitas niajn legantojn, ke
ili pripensu la aferon, & sendu al ni siajn proponojn, zorge evitante
"neeblaĵojn"! Ni klopodos por ke la ricevotaj respondoj estu
submetitaj al la Bulonja Kongreso, ĉe kiu tiom da ni ĉeestos.

Bedaŭrinde, via Redaktoro povos ĉeesti Bulonjon nur de Aŭgusto 5
ĝis 8.

Sed, kiel kompenso pro ĉi tiu malfeliĉo, li donas al si la
privilegion ekviziti multajn samideanojn en Alĝero, Multujo, &
aliloke.

Ĉar estas, malkontentige, neeble esti ĉe du lokoj je unu & la sama
momento, estas neeviteble ke korespondantoj devos atendi kelkajn
semajnojn por respondoj al iliaj afablaj komunikaĵoj. Sed, Majfrue
ni esperas reordigi la aferojn kiel kutime. La eldonigo de la The
Esperantist kompreneble daŭriĝos kiel kutime. La Maja kajero
jam presiĝis.

La progreso dum la pasinta monato ne estas estinta speciale
rimarkinda.

Artikoloj alvenis el Queensland, Hindujo, & la Unuigitaj Ŝtatoj,
kiuj vekigis iom da intereso. Nova grupo fondiĝis ĉe Chippenham
(Wilts), kies Hon. Sek. estas S-ro Harry Wiltshire, Pierrepont
House.

S-ro Rhodes (Keighley) eldonigis belforman Rim-Vortaron (kosto
70c.) kiu utilos al niaj estimindaj poetoj. Ni ankaŭ ricevis numeron
de la _Alĝera Duonmonata Stelo_, kiu, sendube, estas nukleo por pli
granda organo de niaj Nord-Afrikaj kunbatalantoj.

El nedirekta deveno alvenis la sciigo ke Japonaj kunstudentoj
intencas fondigi sian Esperantan organon.

Konkludante, ni deziras danki ĉiujn verkistojn pro ilia afableco;
&, kvankam ni plenege estimas la sindoneman laboron de niaj oftaj
verkantoj, ni precipe deziras danki tiun kreskantan aron da
diversnacianoj kies verkoj aperas sur niaj paĝoj por la unua fojo.


MONTH BY MONTH.


Correspondents at home and abroad have written approving of the
remarks made last month concerning the foundation of an International
Esperantic Committee. It is now to be considered in what direction
its functions lie.

Apparently it will not possess one iota more of authority to change
the form of the unpronounceable word _scii_, or to abolish the use
of _ol_ after _anstataŭ_, than the ordinary Esperantist possesses
at present. But many ways exist in which such an organisation can
show its value, and heartily do we invite our readers to consider
the matter and send us their suggestions, taking pains to avoid
"impossibilities." We will see that the replies received be submitted
to the Boulogne Congress, at which so many of us will be present.

Unfortunately, your Editor can be in Boulogne from August 5 to 8
only.

But, as compensation for this disappointment, he is allowing himself
the privilege of paying a flying visit to many fellow students in
Algiers, Malta, and elsewhere.

As it is, unfortunately, impossible to be in two places at one and
the same time, it is inevitable that correspondents will have to wait
some weeks for replies to their kind communications. Early in May
we hope to put things in their usual working order once more. The
publication of The Esperantist will, of course, continue as
usual. The May number has already been printed.

The progress of last month has not been especially remarkable.

Articles have come to hand from Queensland, India, and the U.S.A.,
which have aroused some interest. A new group has been founded at
Chippenham (Wilts), the Hon. Sec. of which is Mr. Harry Wiltshire,
Pierrepont House.

Mr. Rhodes (Keighley) has issued a neat Rhyme Vocabulary which will
be useful to our esteemed poets. We have also received a number of
the _Alĝera Duonmonata Stelo_, which will doubtless form the nucleus
of a larger organ for our North African friends.

From an indirect source comes the news that Japanese Esperantists
intend to found their Esperanto journal.

In conclusion, we wish to thank all contributors for their
kindness; and, although we fully appreciate the devoted work of our
frequent contributors, we especially thank that growing number of
"Internationals" whose compositions appear on our pages for the first
time.




RENKONTIĜO NEATENDITA.

De Alphonse Daudet, tradukita de Paŭlo Burĵado (Narbonne).


"Blidah! Blidah!" ekkriis la kondukisto, malfermante pordokurtenon.

Konfuze, tra vitraĵoj malglatigitaj de nebuleco, Tartareno de
Taraskono ekvidis placon de beleta subprefekturo, placon regulan
ĉirkaŭatan de arkadoj kaj plantatan de oranĝujoj, meze de kiu
plombaj soldatoj ekzercadiĝas en klara nebuleco roza de la mateno.
Ĉe la kafejoj oni deprenis la fenestro-kovrilojn. En angulo, halo
kun legomoj....

Estis ĉarme, sed tio ne odoris ankoraŭ la leonon.

"Al sudo! Pli al sudo!" murmuris la bona Tartareno, reinterniĝante
en sian angulon.

Ĵus tiam, la pordo malfermiĝis. Blovigo da aero freŝa eniris,
alportante per siaj flugiloj kun parfumo de la oranĝujoj
floriĝantaj, malgrandetan sinjoron aveljake vestitan, maljunan,
sekan, sulkigitan, simetrie regulan kun figuro dika kiel pugno,
kravato nigrasilka alta je kvin fingroj, leda paperujo, pluvombrelo:
la vera notario vilaĝa!

Ekvidante la militilaron de la Taraskonano, la malgranda sinjoro,
kiu sidiĝis kontraŭe, ŝajnis treege surprizata kaj ekrigardis
Tartarenon kun insisteco ĝenanta.

Oni maljungis, oni jungis. La veturilego forkuris.

La malgranda sinjoro rigardadis ĉiam Tartarenon, kiu fine
malpaciencis.

"Tio mirigas vin?" diris li, rigardante siavice la malgrandan
sinjoron plenvizaĝen.

"Ne, tio ĝenas min," respondis la alia tute trankvile, kaj ja per
sia tendŝirmilo, sia turnpistolo, siaj du pafiloj en iliaj ingoj,
sia ĉastranĉilo kaj plie sia korp-amplekso natura Tartareno de
Taraskono okupis multon da loko.

La respondo de la sinjoro incitis lin.

"Ĉu vi imagas okaze, ke mi iros al leono kun via pluvombrelo?" diris
la granda homo kun fiereco.

La malgranda sinjoro rigardis sian pluvombrelon, ridetis senbrue;
poste, ĉiam kun la sama flegmo: "Tiam, sinjoro, vi estas...?"

"Tartareno de Taraskono, mortigisto de leonoj!"

Elparolante tiujn vortojn la brava Taraskonano skuis kiel kolhararo
la glanon de sia ĉekia'.

Iĝis en la veturilego ekmovo de miregiĝo.

La Trapisto faris la signon de la Kruco, la du virinoj elpuŝis
krietojn de timiĝo, kaj la fotografisto de Orléansville
alproksimiĝis al la mortigisto de leonoj, jam revanta la honoron
kiun li faros lian fotografilon.

La malgranda sinjoro, li ne konfuziĝis.

"Ĉu vi jam mortigis multe da leonoj, Sinjoro Tartareno?" demandis li
tute trankvile.

La Taraskonano akceptis lin per bona maniero.

"Ĉu mi mortigis multe da ili, sinjoro! Mi deziras por vi, ke vi
havu nur tiom da haroj sur la kranio!" Kaj ĉiu veturilano ekridis,
rigardante la tri flavajn harojn kiu stariĝas sur la kapo de la
malgranda sinjoro.

Sia vice, la fotografisto de Orléansville ekparolis:

"Terura profesio la via, Sinjoro Tartareno! Oni travivas iafoje
malbonajn momentojn.... Tiel tiu kompatinda Sinjoro Bombonel."

"Ha jes; la mortigisto de panteroj," diris Tartareno iom malŝate.

"Ĉu vi konas lin?" demandis la maljuna sinjoro.

"Ho per Dio! ĉu mi konas lin! ... Ni ambaŭ ĉasadis pli ol
dudekfoje kunekun."

La malgranda sinjoro ekridetis. "Vi ĉasas do ankaŭ la panterojn,
Sinjoro Tartareno?"

"Iafoje, por pasigi la tempon," diris la obstinega Taraskonano.

Li aldonis, relevante la kapon per gesto heroa, kiu elflamigis la
koron de la du virinoj: "Tio ne valoras la leonon!"

"Sume," riskis la fotografisto de Orléansville, pantero estas nur
"dika kato!"

"Nepre ĝuste," diris Tartareno tute ne malkontenta, ke li humiligis
iom la gloron de Bombonel, precipe antaŭ la sinjorinoj.

Ĉi tie, la veturilego haltis, la kondukisto venis por malfermi la
pord-kurtenon, kaj, turnante sin al la malgranda maljunulo: "Jen vi
estas alveninta, sinjoro," li diris kun plena respekto.

La malgranda sinjoro sin levis, malsupreniris kaj, antaŭ li refermis
la pordon, li diris: "Ĉu vi volas permesi, ke mi donu al vi
konsilon, Sinjoro Tartareno?"

"Kian, sinjoro?"

"Mian fidon! aŭskultu, vi havas eksteraĵon de bona viro, mi
preferas diri al vi tion, kio estas.... Revenu vi rapide Taraskonon,
Sinjoro Tartareno. Vi perdas vian tempon ĉi tie. Restas ja ankoraŭ
kelkaj panteroj en la provinco, sed fi! ĝi estas tro malgranda
ĉasaĵo por vi! Sed pri leonoj, estas finite. Ne restas unu en
Alĝerio ... mia amiko Ĉasaing ĵus mortigis la lastan!"

Poste la malgranda sinjoro salutis, fermis la pord-kurtenon, kaj
foriris ridante, kun sia paperujo kaj pluvombrelo.

"Kondukisto!" demandis Tartareno kun sia kutima grimaceto. "Kiu do
estas tiu bona homo?"

"Kiel eble! Vi ne konas lin? Sed li estas Sinjoro Bombonel."




LA LEGENDO PRI LA UNUA VIOLONO.

El la Franca de Jean & Jerôme Tharaud, tradukita de F. L. G.
Maréchal.


En la direkto de la Kastelo, oni sonigis la ĉaskornon. La ĉasistoj
venis al Macha. Tra la arbetoj ŝi rekonis, meze de lia brilanta
sekvantaro, sian amaton, klinantan super la kolo de la ĉevalo.
Neniam li aperis al ŝi tiel bela, ol en tiu momento. Ne plu li estas
viro, sed vivanta revo, mirinda kreitaĵo de ŝia deziro.

Ŝiaj fratoj estas ankoraŭ etendataj en la dormego de la juneco.

La blovo de varmega elspiraĵo turnigis ŝin. Satano estis tie kaj,
per gesto, li montris la dormantajn ligno-tranĉistojn, kaj tiam li
pantomimis kiel viro, kiu postulas monon.

Macha tordis siajn brakojn supre la kapo. Ŝi adoregis siajn fratojn
... tamen ŝi fordonis ankaŭ ilin al la Diablo!

Tiu ĉi metis en sian maldekstran manon (pli rigida ol ŝtalo) la
duan fingron de Traĵano; per la dekstra mano li prenis la finon de
la fingro; li tiris ĝin kiel fadeno.

Kiam Macha turnis la kapon, ŝi vidis la duonon de la korpo de
Traĵano ĉe la interna parto de la diabla mano, kaj la alian duonon
transformigata en longan kaj maldikan fadenon. Pli senmova ol la
trunkoj de la arboj, ŝi vidis la restaĵon de sia frato iom post
iom pasi tra la malgranda truo, dum la fadeno ĉiam plilongiĝis kaj
fariĝis pli kaj pli maldika.

Kiam lia tuta korpo trapasis, la Diablo tranĉis fadeneron tiel longa
kiel la homa brako.

"Tio ĉi ne estas multe," li diris, "Mi kontentiĝas pro ne multe."

Romo tenis per la mano la apoglokon, kiu utilas por segi la lignon.
La ruzulo prenis lin per la piedoj kaj, turniginta lin rapide
kiel ŝnuristo turnigas sian ŝnuron, li marŝas malantaŭen
ŝpinanta fadenon, kiu grandiĝis ĉiam, dum la korpo de Romo ĉiam
maldikiĝis. Kiam la ŝnuro estis maldika kaj brilanta, la Diablo
tranĉis parton de ĝi, ankaŭ tiel longa kiel la homa brako.

Kiam li alproksimiĝis al Konstanteno, Macha kriegis, sed eĉ ŝi
mem aŭdis nenion. La Diablo prenis lin per la kapo kaj la piedoj,
kaj transformis lin en glas-globo, kiun li eltiris ĝis li obtenis
brilegan fadenon. De tiu ĉi li ankaŭ detranĉis porcion, tiel longa
kiel homa brako.

Liveo sole restis. Macha kuris al li por savi lin. Ŝi levigis lin
sur siaj brakoj, sed la piedoj ne povis plu kuri.

"Mirinde," diris la Diablo, kaj, prenante haron el la barbo de Liveo,
li komencis eltiri ĝin, dum Macha svingigis Livenon per aŭtomata
movo, kaj la korpo de ŝia frato pezis malpli kaj malpli, kaj ŝiaj
brakoj fine falis kontraŭ ŝia korpo. Liveno nur estis silko, kaj
Satano detranĉis pecon tiel longa kiel homa brako.

La kvar fratoj de Macha ne ekzistis plu!

Ĉe la supra parto de la plata kaj sonora kesto--kiu estis la korpo
de la patro--la Diablo nun alligis kvar fadenojn, unu dika, alia
diketa, alia maldiketa, alia maldika.

Macha ne cedis je timego. "Nun, la kavaliron!" ŝi ekkriis.

"Pacienco!" respondis Satano, "la muzikilo ne estas finita."

"Kion vi ankoraŭ volas?" kriis Macha furioze.

"Preskaŭ nenion!" li respondis.

Macha rigardis la Malamikon en la okuloj kaj legis lian penson. Ŝi
mallevis la kapon. Pli ol sia patro, pli ol siaj fratoj, ŝi amis
sian patrinon.

"Prefere demandu al mi mem la vivon!" ŝi diris.

"Vian vivon! Ne, estas via animo, kiun mi bezonas!" Satano respondis.

La Diablo foriris en la arbaron, pinĉante la kordojn de la violono
per reva fingro. Macha rekonis la animojn de siaj fratoj en tiu ĉi
malgaja muziko. La plej dika el la fadenoj signifis la solenecon de
Traĵano, la dua figuris la melankolion de Romo, la tria la aman
koron de Konstanteno, kaj la lasta la senzorgan animon de Liveo.

Macha revenis al la kajuto.

La arbaro estis plena je malbonaj voĉoj. La bestoj persekutiĝis, la
birdoj ĉasiĝis.

La patrino de Macha, maltrankvila pri tio, ke ŝi ne vidis sian
edzon nek filojn, sidiĝis sur arbotrunko antaŭ la kajuto. Tie, ŝi
dormis.

La luno klarigis la herbon de la klaraĵo.

Macha ne kuraĝis eniri en tiun klaraĵon. Ŝi haltis en la noktaj
ombroj, kaj rigardis. La patrino ŝajne estis senviva. Ŝiaj longaj
oraj haroj falis sur la ŝultroj kaj vestis ŝin ĝis la zono.

Multaj memoroj revenis al Macha. Ŝi deziris morti.

Najtingalo kantis. Per ĝia voĉo la arbaro refariĝis sorĉa
ama loko. Macha apogis sin, sufokanta kontraŭ kverk-trunko. La
najtingalo daŭrigis sian pasian kanton. Vento tremetigis la foliojn;
la Diablo eliris el la ombro, kaj trairis la klaraĵon, dancante sur
siaj pintaj ungoj.

Estis tre hele super la kastelo de la kavaliro. Oni donis feston
en la granda korto, kaj la bruoj de malproksima muziko atingis la
orelon.

La Diablo estis apud Macha. Li fiksis sur ŝi siajn fajrajn okulojn.

Ŝi diris mallaŭte, tiel mallaŭte, ke estas necese havi orelojn de
la malamiko por aŭdi: "Prenu ŝin!"

Por ke ŝi ne vidu la krimon, ŝi kaŝis sian kapon en sia
antaŭtuko.

"Ne timu, sed rigardu, mia belulino."

Macha malkovris la kapon. La korpo de la patrino estis nur fleksebla
bastoneto.

Al tiu ĉi la Diablo alfiksis la longajn orajn harojn de la patrino.
Tiu estis la arĉo.

Li pasigis tiun arĉon sur la fadenoj, premis la ŝlosilojn por
belsonigi la tonojn, kaj ludis. Tiam Macha povis rekoni la surdan
ritmon de la kvar hakiloj, kiuj diris: "Kion vi faris al viaj
fratoj?"

"Prenu tiun ĉi muzikilon," diris Satano, "kaj marŝu trifoje
ĉirkaŭ la kastelo, pasiganta la arĉon super la fadenoj, kiel mi
jam faris. Vi estu feliĉega, fraŭlino mia!" ...

... Macha tuj montis la deklivon de la monto. Ŝi alvenis apud la
muroj de la kastelo, kaj komencis ludadi kaj promenadi ĉirkaŭe.

En granda ĉambro kuŝis la vunditan kavaliron sur lito. Li estis
tre pala. Dum la lasta ĉaso li vundiĝis de la dentegoj de sovaĝa
porko. Tuj kiam li aŭdis la aman voĉon de nekonata muziko, li sin
levis el la lito.

Macha finis la unuan ĉirkaŭ-iron.

La kavaliro, forgesante sian vundon, vestiĝis dum ŝia dua
ĉirkaŭ-iro. Li metis sur sin ĉiujn la ornamaĵojn, kiujn li
havis en la kastelo, kaj, kiam li kolektis sian tutan riĉecon, li
malfeliĉiĝis pro sia malriĉeco.

La muziko fariĝis tiel moviga, ke la kavaliro portis la manon al la
koro.

Mi ne sentas plu la doloron de mia vundo, sed mi sentas bone, ke mia
koro estos ĉiam malsana, se mi trovos ekstere nur la venton; li
diris al si mem.

Kaj li malsupreniris la grandan ŝtonan ŝtuparon.

Macha finigis la trian ĉirkaŭ-iron.

La kavaliro trakuris la ponton, kaj sin ĵetis sur genuoj antaŭ
Macha. Ŝi forgesis ĉion: patron, fratojn, patrinon.

"Ne donu al mi viajn riĉaĵojn," ŝi diris. "Mi nur deziras vian
koron! Kial ĝi estis necese uzi la muzikon de tiuj ĉi fadenoj por
ke vi amu min?"

"Ho, tiu ĉi muziko, kiu transportas min! Oni dirus ke estas homaj
voĉoj, kiuj parolas."

Kaj ili ambaŭ eniris en la kastelon, kaj vivadis kune dum multaj
feliĉaj tagoj.

De tempo al tempo la kavaliro estis maltrankvila. Li sentis sin
kvazaŭ ensorĉata. Li deziris scii, kia estas la diabla povo de la
eksterordinara muzikilo. Li suspektis ke Macha kaŝis de li grandan
misterion. Li vane demandis ŝin pri tio. Ŝi ĉiam silentigis lin
per kisoj. Iafoje la violonaj plendoj estis tiel ŝirantaj, ke li
deziris forkuri, kaj komenci denove la antaŭan vivon. Sed preskaŭ
tuj la kantado de la violono fariĝis tiel dolĉa, ke li ĉion
forgesis--la mondon, siajn amikojn, siajn servistojn, la bestojn de
la arbaro, ĉion, krom la sopiroj de tiu ĉi demona muziko.

Macha estis iom ĵaluza de la violono, kiu havis sur ŝia Henriko pli
da potenco ol posedis ŝia propra beleco. Ofte ŝi estis tentinta
rompigi la sonoran kesteton kontraŭ ŝtonego. Sed ŝi timis perdi
la Henrikan amon. Ŝi forgesis sian patron, siajn fratojn, sian
patrinon, kaj ŝi fordonis sin al sia pasio.

Unu vesperon, iu frapis al la pordo.

Pluvis. Kiu povas veni je tia horo?

Macha timegis. Homo eniris, kovrata per dika mantelo.

"Bonan vesperon, miaj amikoj," diris la nekonatulo, demetanta sian
ĉapelon.

Macha rekonis la voĉon, kaj ekkriis: "Henriko, la Diablo!" kaj
ĵetis sin en liaj brakoj.

Satano ridis, kaj prenis la amantojn sub siaj brakoj, kiel
pajlaro....

     * * *

La violono restis en la dezerta kastelo.

Unu tagon, cigano, kiun la okazo kondukis tien, serĉis kuŝejon
inter la ŝtonoj por sin ripozi. Li trovis la violonon, kaj prenis
ĝin.

Malsuprenirinta en la valon, li ludis en la vilaĝojn. Viroj,
infanoj, virinoj sekvis lin. Laŭ sia deziro, li plorigis kaj ridigis
ĉiujn.

Tia estas la legendo pri la unua violono, kiel ĝin rakontas la
ciganoj en Transilvanio.




ŜTONIGITA ARBARO.

(J. Heath (8723)).


Iam, Anglo kaj Amerikano interparoletis kune, pri la diversaj
mirindaĵoj de iliaj patrujoj. La Anglo fiere parolis pri la belegeco
de la "New Forest," kaj rakontis multajn trajtojn de tiu belega
regiono.

"Sed," rimarkis la Amerikano, "vi ĵus devas vidi la arbarojn de mia
lando--precipe la ŝtonigitan arbaron en mia ĉirkaŭaĵo. Ĉiuj
la arboj tie estas ŝtonigitaj--ĉiu branĉo--ĉiu branĉeto--ĉiu
plej malgranda folio--bestoj, birdoj, ĉio estas tute ŝtonigita.
Kaj tiam, kiam mi laste tie estas, jen ĉasisto, kiu same estis
ŝtonigita. Sia pafilo--ŝtonigita, la fumo--ŝtonigita, eĉ la kuglo
el lia pafilo restis en aero ŝtonigita!"

"Haltu do!" ekkriis la Anglo, "nun mi estas vin elkaptanta--ĉar laŭ
la leĝo de graveco tiu kuglo devis fali teren."

"Ho! alilandulo, ne tiel rapide!" respondis la Amerikano, "ĉar
mi certigas vin ke, je tiu okazo, _la leĝo de graveco mem estis
ŝtonigita_."




FRAGMENTAJ MEMOROJ.

Originale verkita de Edward Metcalfe, M.A. (Oxon).

_La aŭtoro rizervas ĉiajn rajtojn._


Pense mi forlasas la vilaĝon kiun mi ĝis nun priskribis, kaj, post
iom longa fervoja veturado, alvenas al alia. Ĉe la stacidomo min
renkontas iom rimarkinda persono; la pastro kies mi estos gasto.
Junulo li estis kuracisto kaj studiadis ĉe Londono kaj Parizo. Poste
li vizitis Turkujon. Dum la milito inter la Nordaj kaj Sudaj Amerikaj
Ŝtatoj li akompanadis la armeon kiel kuracisto. Multe li vojaĝadis.
Tiam, fariĝinte pastro, dum kelkaj jaroj li vivis kiel misiisto
ĉe la Indanoj. Nun, maljunulo, li estas pastro de ligna preĝejo
en ligna vilaĝo, kaj loĝadas en ligna domo kies la dormoĉambroj
estas eniritaj, sen pero de trapasejo, rekte de la salonoj. Klera
kaj bone edukita li estas respublikano; firme kredas ke ĉiuj homoj
estas absolute egalaj; tute malestimas fierecon pro raso; kaj neniam
forgesas, ke li devenas mem de tre bona kaj antikva familio.

Nature oni supozus, ke la domo de tia homo ne estus tute ordinara,
kaj vere oni trovus en ĝi iom strangan miksaĵon. En mia
dormoĉambro, ekzemple, la tolo estas belega, ĉiuj la negrandaj
objektoj el la plej bona speco, tamen kiel lavtablo mi uzis
keston--per blankaj kurtenetoj beligitan, puran, kaj al mi tute
ĉarman; sed, funde, keston kiu antaŭe, mi supozas, entenis sapon.
La pastro klarigas ke, kiam oni ŝanĝas ofte sian domon, granda
meblaro estas tute sennecesa kaj eĉ foje malkonvena.

La pastredzino ridetas. "Venu kun mi," ŝi diras, "kaj rigardu
mian provizejon. Neniam en Anglujo vi vidis ion similan"; kaj, min
kondukinte en la ĝardenon, ŝi montras al mi lignan kovrilon.

Mi ĝin levas kaj vidas enfosita en la tero grandan kvadratan
lignan keston, en kiu kuŝas, aŭ pendas de hokoj en la flankaĵoj
alfiksitaj, diversaj manĝaĵoj. Tiajn kovrilojn oni okaze vidas en
la Angla kamparo sur la buŝo de profunda puto.

"Ni ne havas kelojn," klarigas mia kondukantino, "kaj la vetero
estas varmega. Ni ankaŭ devas ĉion gardi kontraŭ la atakoj de
tiuj malgrandaj rabistoj, la blankaj formikoj, kiuj tuj kovrus per
siaj korpetoj ian manĝaĵon, kiun oni estus lasinta en la domo. Eĉ
per multaj kovertoj oni ne povas ion kaŝi de ili. Foje mi enfaldis
kelkajn bulkegojn tiel preme en kovertoj ke mi pensis: 'Neeble
estas ke eĉ la blankaj formikoj eniru tiun ĉi paketon.' Sed, ho,
ve! Kiam mi ĝin malfaldis ĝi estis tute plenega je la malgrandaj
turmentetoj."

Sed eĉ en Anglujo ni havas niajn malagrablaĵojn. Foje ĉe iom
malfrua horo mi revenis loĝejon, kaj estante malsata serĉis mem la
panon. Mi ĝin trovis en la manĝoĉambro sur flanktablo, kie estis
lasinta ĝin la senzorgaj servistoj. Mi trovis sed mi ne manĝis! Eĉ
nun mi sentas min vomema ree vidante tiun promenejon kaj paŝtejon de
arego de grandegaj nigraj skaraboj. Ugh!!! Mi preferas la blankajn
formikojn.

La pastrejo tute similas al multaj aliaj dometoj de tiu vilaĝo.
Oni alvenas al ĝi de la vilaĝo sur ligna flankpromenejo de kiu
ĝin apartigas kelkaj lignaj bariloj. Por eniri la ĝardenon oni
malsupreniras malgrandan lignan ŝtupareton. La dometo, kiu havas
nur unu etaĝon, staras ĝuste meze sur rektangula terpeco de du
Ejkroj (=.81 da Hektaro) kaj ĉar ĝi estas altigita kelkajn futojn
de la tero oni supreniras kelkajn aliajn ŝtupetojn por alveni al
la balkono. Mi ĉiam pensadis ke estus granda plibonigo konstruigi
kvazaŭ ponteton de la balkono al la flankpromenejo. La balkono
etendiĝas la tutan longon de la antaŭa flanko de la dometo. Sur
ĝin (la balkonon) rigardas la du salonoj kaj de ĝi la pordoj
kondukas rekte en la salonojn. Alfiksitaj al la pordo-kadroj estas
retpordoj tiajn kiajn mi jam priskribis.

Enirante la pli grandan salonon, kiu estas lumigita per tri fenestroj
oni rimarkas ĉe la malantaŭa flanko du pordojn, kiuj kondukas rekte
al dormoĉambroj. Ĉe la dekstra flanko alia pordo donas aliron al la
alia salono de kiu oni eniras la trian dormoĉambron kaj la kuirejon.
Pordo de la kuirejo kondukas al la malantaŭa terpeco kiu enhavas la
belegan provizejon, kiun mi ĵus priskribis.

Tie oni ankaŭ trovas ĉevalejon kaj veturilejon sed ŝajnas al mi
ke la pastro posedas ĉevalon nur por ĝin prunte doni al la anoj de
sia preĝejo. Se li mem deziras veturadi eble li prunte prenos la
ĉevalon de najbaro, laŭ maniero de la _Oxford'a_ subgradulo, kiu
dezirante doni al mi tason da teo, ne povis trovi la tekruĉon. Li
venigis la _Scout_ (serviston).

"Karolos, kie estas mia tekruĉo?"

"Sinjoro A. ĝin prunte prenis, Sinjoro."

"Bone; Sinjoro B. ĵus estas elirinta. Iru, kaj prunte prenu la
lian."

Por havi agrablan okupon mi entreprenis dehaki unu el la arboj
(restaĵoj de antaŭa arbaro) kiuj ankoraŭ troviĝas en la ĝardeno.
Ili estis el speco _Katalpa_ arbo enlanda en la Ŝtatoj kaj Japonujo.

Mi ne min montris tre rapida laboranto.

Eble la pastro estis prava dirante ke oni ne kutime bezonas libron
kaj seĝegon por dehaki arbon. Mi citis kontraŭ li la ekzemplon de
kelkaj antikvaj lernejestroj kiuj kutimis antaŭ si starigi knabon,
kaj ĉe la fino de ĉiu paragrafo de la libro kiun ili legadis doni
al li grandan baton per vergo. Oni nur anstataŭigu por la vergo la
hakilon, por la knabo la arbon kaj por la lernejestro min mem kaj oni
tuj vidos kiel energie mi laboris.

Se mia metodo ne estas rapida, ĝi estas almenaŭ treege agrabla, sed
la gajno al la _laboranto_ dependas ĉefe de la libro.

La pastredzino, kiam ŝi trovis ke mi estas infanamulo venigis, por
min amuzi, multajn geinfanojn, kaj mi forlasos tiun ĉi memoraĵon
kun bedaŭro, sentante tiel kiel se mi estis enmetinta en ĝian ingon
violonon kies estas rompitaj la kordoj. Ha, se nur la arboj havus
orelojn kiel ili amus la gajajn, klarajn, infanajn voĉojn kiuj tiel
ofte sonadas inter iliaj malhelaj trunkoj!

Poste en Aŭstrio mi vidis ludon kiu memorigis al mi unu el tiuj,
kiujn ludis la Amerikaj infanoj en tiu pastra ĝardeno.

Eble estos interese al la leganto noti la similaĵojn. Mi tial
mallonge priskribos la ambaŭ.

La du ludoj estas:--(1). _Snake_ (la serpento)--Amerika.
(2). _Kreis Ball_ (Pilko de Rondo)--Aŭstra.

(1). _Snake._--Krom unu (la kaptanto) ĉiuj la ludantoj sidas ringe
kaj ĵetas unu al alia naztuketon. Tiu ĉi naztuketo _kune kun la
kaptanto_ reprezentas la serpenton kaj la nomo _snake_ signifas aŭ
la ludon, la kaptanton aŭ la naztuketon.

La kaptanto staras meze en la ringo kaj penas tuŝi per mano iun
ludanton kiun suprensaltas la serpento (naztuketo) _ĉe la momento_
kiam ĝi ankoraŭ iamaniere restas sur li. Tiu tuŝo eble reprezentas
la mordeton de la serpento, kaj la ludanto mordetita fariĝas la nova
kaptanto.

Sed ĉar serpento ne povas mordeti personon kiun ĝi ne tuŝas, kaj
ĉar la _snake_ (naztuketo) estas tre rapide saltigita plej ofte kiam
la mano tuŝas la korpon, la serpento estas ĵus forsaltinta al alia
ludanto. Kaj la kaptanto malsukcesas.

Kiam li forsaltigas ĝin ĉiu ludanto ekkrias _snake_: kaj oni povas
bone supozi ke la ludo ne estas tute senbrua.

Tiu ĉi estas _infana_ ludo, sed la Aŭstraj ludantoj estis
plenkreskuloj.

Tie ĉi ili _staris_ ringe kaj anstataŭ naztuketo ĵetadis unu
al alia grandan ledan pilkon kiu havis ledrimenon por faciligi la
ĵetadon. La kaptanto ne penas tuŝi la ludanton sed la pilkon kaj,
kiam li sukcesas, li kiu laste ĝin ĵetis fariĝas kaptanto.

Funde la du ludoj estas tute samaj, tamen la lokoj kie mi ilin vidis
estas apartaj pli ol kvin mil mejloj.

Multon mi povus skribi pri tiu pastrejo sed mi memoras kiamaniere
gazeto foje priskribis feston kaj mi haltigas la plumon.

"La procesio," diris la gazeto, "estis tre bela kaj pli ol du mejlojn
je longo, tiel kiel estis ankaŭ la parolado de la ĉefa parolisto."

Eĉ en parolado tia longo estas nepardonebla.




BALO DE LA ENMASKIGITOJ.

Originalo de Jane Heatly, tradukita de D. H. Lambert, B.A. (9660).


Anatolo certe estis ĉarma individuo. Li portis veston el densa
mallume-griza pelto miksita kun bruno, helajn ruzajn okuletojn, kaj
mienon tiel bonaniman, ke estis neeble timiĝi pri li.

Eble vi pensus, ke li estas manĝemeta, ĉar, por diri veron, li
estus ien irinta kaj ion ajn farinta pro tranĉaĵo da pano kaj
mielo!

Laŭ tiu ĉi priskribo mi estas certa, ke vi estos diveninta, ke
Anatolo estis urso. Jes, Anatolo estis urso, kaj tiam, kiam la nuna
rakonteto malfermiĝas, li estis la ĉefa aktoro el vojaĝanta
bestaro, kiu foje haltis en Franca urbeto havanta nomon tre longan,
pri kiu ne estas necese, ke ni rompu la kapon.

Sed, krom sia vidindeco, Anatolo estis vera klerulo. Li povis danci
ĝigon (speco da kampara danco) kiel eble plej gracie--tio estas,
laŭ urso! Kiam li tagmanĝis havante buŝ-tukon ligitan sub la
mentono kaj trinkis unuglute botel-plenon da vino, la ravo de la
vidantaro iĝis senfina.

Kelkafoje okazis, ke Anatolo foriris el sia kaĝo por promeneti
memstare; unufoje li sin trovis sur la ĉefstrato de tiu ĉi speciala
urbeto antaŭ domo brile lumigata, kaj el kiu eliris sonoj da muziko
kaj dancado.

Ĝi apartenis al la Urbestro, kiu estis donanta Balon de
Enmaskigitoj.

Nu, aŭdante la danc-muzikon, Anatolo sentis sin klinema ankaŭ
ekdanci.

Li ĉiam kutimis danci ĉiufoje kiam li aŭdis muzikilojn.

Kun mieno serioza li supreniris la peronon, la pordegoj subite
malfermiĝis, kaj Lia Ursa Moŝto eniris!

Nu, ĉiuj sciis, ke S-ro Ripaton, amiko de la Urbestro, estas
ĉeestonta ĉe la balo enmaskigite kiel urso.

Estis ja intencite, ke ĝi estu la precipa vespera altiro, kaj alia
amiko de la Urbestro volonte proponis preni sur sin la rolon de
Urso-gardisto.

Okazis, ke tiu ĉi amiko estis neatendite malhelpata apudesti, sed
li promesis sendi unu kiel anstataŭulo, kiu tamen povas alveni nur
malfrue.

Tial, kiam Anatolo marŝis en la ĉambregon, la tuta ĉeestantaro
unuvoĉe ekkriis:--"Jen estas S-ro Ripaton, kia bonega urso li
fariĝis! Ĉu iam vidiĝis io, tiel perfekte farita!"

Sinjorino la Urbestrino alproksimiĝante donis al li koran manpremon,
kaj afable demandis pri lia edzino!

Sed al komplimentoj kaj demandoj Anatolo egale respondis per
profundaj blekoj, kiuj ridigis laŭtege ĉiujn. Neniam antaŭe oni
ludis tiel admirinde la rolon de urso!

Oni proponis poste konduki Sinjoron Urson en manĝo-ĉambron. Tuj
kiam li englutis plad-plenon da kukoj kaj botel-plenon da vino
_senhalte_, la mirego de liaj admirantoj estis senlima.

Dume, alvenis S-ro Ripaton mem!

Li tre surpriziĝis trovante alian urson jam alveninta. "Tiu ĉi," li
diris, "devas esti mia malnova konatulo Pierre. Li intencis antaŭiri
min, ĉu vere? Neniu tamen povas ne ekvidi, ke li ne havas la plej
malproksiman ideon kiel ursiĝi. Per mia honoro, mi neniam vidis ion
malpli simila al urso! Nu, ne grave; mi regalos lin per leciono, kiun
li ne estas forgesonta!"

Li alpaŝis al Anatolo, kiu lin salutis per amika bleko. S-ro
Ripaton reblekis responde tiel nature, ke estis neeble decidi, kiu
el la du plej bone ursiĝis, kaj tiam vizaĝo kontraŭ vizaĝo, ili
komencis danci.

La vero min dirigas, ke tion farante Anatolo ne plene trafis sian
celon. Liaj paŝoj ne estis nepre tiel firmaj, kiel ili devus
esti. Efektive, la botelpleno da vino igis kompatindan Anatolon
tiel dormema, ke, post malmulte da minutoj, li ĉesis danci, kaj
forŝanceliĝis en kojnon, kie oni baldaŭ aŭdis lin laŭte
ronkantan.

Je tiu ĉi mem momento S-ro Barbichon, la posedanto de la bestaro,
eniris, alveninte por serĉi Anatolon.

"Ha," pensis la Urbestro, "jen estas la persono, kiu estas aktonta
kiel urso-gardisto, anstataŭ mia kara amiko." Li laŭe mallaŭte
diris en la orelon al S-ro Ripaton, ke la kvazaŭa urso-gardisto
ĉeestas, kaj ke li faru ĉion, kion la gardisto ordonos, ĉar tio
tre pligrandigos la komunan amuzon.

Grandegan buŝumon kun ĉeno alligita oni rapide surmetis al
S-ro Ripaton, kaj lin triumfe kondukinte tra la balsalono, lin
malsuprenirigis sur la straton.

"Kien en la mondo li min forkondukos?" pensis kompatinda S-ro
Ripaton; sed li ne kuraĝis diri parolon pro la timo, ke oni lin faru
ridindaĵo sur la strato, pri kio li certe ne antaŭkalkulis.

Kun mirego kaj teruro li subite sin trovis enŝovita en feran kaĝon,
kies elirejon oni tuj ŝlosis kaj baris.

Ĝi estis preskaŭ malluma, kaj tra la krepusko aŭdiĝis la sonoj
de malĝojigaj muĝadoj! Iom post iom liaj okuloj ekkutimiĝis al la
mallumo kaj li sciiĝis, ke li estas en kaĝo de sovaĝaj bestoj! En
unu angulo kuŝis Leono, maljuna kaj sendenta--sed vera leono! en
alia Lupo--malsovaĝa kaj humila, tamen--vera lupo!

S-ro Ripaton ne povis plu ĝin elporti. Kriegante terure li
deĵetis la urs-maskon, kaj malkovris sin al la miregigata gardisto,
kiu kuris returnen al la kaĝo, pro lia kriego, tial ke S-ro
Ripaton, la amiko de la Urbestro, estis leĝulo la plej honorinda en
la urbeto.

"Sed kie," demandis la malfeliĉa gardisto, ellasante S-ron
Ripaton, kun multaj esprimoj de bedaŭro kaj malĝojo, "kie estas mia
urso? Kie estas Anatolo?"

"Via urso," rediris S-ro Ripaton, "Anatolo! Ha! mi nun komprenas,
Anatolo do estas la dua!"




LA LEONO KAJ LA KULO.

Tradukita de A. Motteau.


  "For de ĉi tie, elpuraĵ' de l' tero,
      "Insekta mizerero!"
  Leono tiel al la kulo diris.
  Ĉi tiu kontraŭstaris la bestegon,
  Kaj tuj ĝi fiereme militiris:
  "Ĉu pensas vi ke timas mi sonegon
  "De brua kvarpieda blekegulo?
  "Titolo reĝa taŭgas ne por kulo!
  "Ol vi pli dika eĉ la bovo estas,
  "Kaj ĝia paco kun mi tute restas."
  Dirinte tion, kulo trumpetadis,
  Leonon ĉirkaŭflugis kaj pikadis
      Ĉi tie, kaj tie,
      Kaj ie, kaj ĉie! ...

  Blekege nun la forta besto ŝaŭmas ...
  Je timo, ĝin vidante, homoj tremas!
  Kaj tia humileg' de grandegulo
  Elvenas nur el la mizera kulo.
  Nek dento, nek ungego kapti povas
      L' insekton malamikan.
      Leonon la fortikan
  La kulo fine batas, kaj nun blovas
      Trumpete ĝian gloron.
  Ne longe tamen daŭras la vantaĵo:
  Ĝi zume flugas ĝis araneaĵo,
  Kaj tie kulo trovas ne honoron
      Sed lastan horon.




EKSTERDOMA INSTRUADO.

Artikolo el "The Sunday Chronicle," tradukita kun permeso de la
Redakcio de Thos. Hoskison, Esperantisto 7312.


Estis tempo en la historio de tiu ĉi nacio (Anglujo) kiam, pro la
manko de sistemo de deviga edukiteco, malmulte, tre malmulte da
junuloj estis instruitaj en la malŝatata librolernado, kaj ilia
instruado estis rektigata al la ĉefaj artoj kiel tiuj tiam estis
komprenitaj. Poste alvenas tempo kiam infanoj estis sendataj al
lernejoj, kaj instruataj preskaŭ tute el libroj; kaj en tiu tempo
la longeco de la rivero Ganges, la alteco de Monto Everest kaj la
nombro de la loĝantaro de la urbo Meksiko estis juĝataj faktojn pli
urĝe gravajn ol ĝusta kompreno de la leĝoj de la naturo, nune ni
reiras kaj plektas la metodojn pasintajn kune kun la lasta sistemo.
La ĝardenlernejo estas la fasono de la nuntempo.

Ĝi estas antikva, tre antikva ideo. Antaŭ du mil kvincento da jaroj
Persaj knaboj estis instruataj en la elementaĵoj de terkulturado
kaj de ĝardenkulturado en ĝardenlernejoj. Sed ĝi ne devige
estus malŝatata pro sia antikveco, kaj estas profitoj en ĝia
moderna aplikado kiuj ĝin taŭgigas je akcepto kaj etendado. Antaŭ
dek aŭ dekdu jaroj la Surrey County Council (Surreja Graflanda
Estraro) komencis kiel pioniroj en la antaŭenigo de tiu ĉi plej
interesa projekto. Ili decidis "instrui knabojn pri la principoj
kaj praktikado de la sukcesa kulturado de dometa-ĝardeno aŭ
'allotment.'"

Oni sentis ke tia edukiteco estus tre utila en lokoj kie urbaj
distriktoj kaj la kamparo apudiĝas, kaj ke, kiel ĝi estas edukiga
kaj praktika kaj elkondukas kapablaĵojn de observado, ĝi kapabligus
multajn knabojn por kampara vivado kiuj alie migrus al urboj
nehavante la ecojn necesajn por laboro tie. La elementa edukada
sistemo ŝajne forlogis knabojn for de praktika kontakto kun la
tero ĝis kiam ili fariĝis tro maljunaj kaj, kvankam ne estis
esperate aŭ dezirate ke ĉiu lernanto, tiel instruita, fariĝus
lerta kaj metiista ĝardenisto, estis juĝate ke donante al knaboj
intereson en kamparaj okupaĵoj, ĝi ne nur elkondukus iliajn
kapablaĵojn sed ilin dotus per novaj rimedoj; kaj helpus al ili
pligrandigi la fruktodonecon de la tero. S-ro Wright, bone konata
ĝardenkulturisto, kiu estis elektita kiel la ĉefinstruisto por
ĝardenkulturo de la estraro, prenis sur sin la aferon, kaj terpeco,
taŭga por la celo, estis akirita kaj disdividita en malgrandaj
ĝardenoj. Estas nune pli ol 300 da tiaj ĝardenoj en la graflando,
kaj ili estas kulturataj, sub observado, de knaboj kiuj iras lernejon
tage aŭ vespere. La iloj estas provizataj de la estraro, kaj
malgranda parto de ĉiu terpeco kiu mezuras 30 futojn × 9 futoj estas
rezervita por floroj. La rikolto apartenas al la kulturistoj mem, kaj
la knaboj montris tian intereson en la laboro ke efektive rimarkindaj
rezultatoj estis atingitaj.

En urbo Hale la tero kiu estis luata estis ŝtonetaĵa bedo, kaj
estis unue netaŭga por la celo. Sed la leciono estis tute pli
fortiga tial ke ĝi montris tion kio povus esti farata en la plej
malfavoraj cirkonstancoj, alpreninte la pravajn metodojn. En la unua
jaro la ĝardenoj produktis rikoltojn valorajn ĉirkaŭ po 4s. 8d.
ĉiu kio montris perdon ĉe la elspezo por materialoj po £2 13s.
4d. la _acre_ (unu ejkro = 40.46 hektaro); sed kun tempo la frukto
doneco de la tero kaj la lerteco de la kulturistoj pligrandiĝis kaj
nun ĝenerala taksado po 10s. ĉiu ĝardeno montriĝas aŭ gajno
super elspezo po £40 la ejkro, plimultigo de 113%. Kelke da ĝardenoj
efektive montras profiton de 13s. 4d. aŭ gajnon po £64 la ejkro. La
plej bonaj ĝardenoj montras profiton po £80 la ejkro, la elspezo
estante po £40 kaj la enspezo po £120 la ejkro. La knaboj gajnis
multon je ĝenerala scio, je observado, je praktika lerteco, kaj tiel
la progreso de teoria edukado pli faciliĝis.

Multaj aliaj graflandaj estraroj sekvis la saman planon kaj estas
nune granda nombro da ĝardenlernejoj kiuj simile estas sukcesaj.
Ĝardenkulturado estas nun rimarkinda fako de edukado en "truant"[1]
kaj "industrial"[1] lernejoj ĉar ĝi inklinigas al praktikeco
la spiritojn de la knaboj multe da kiuj migras al Kanado kie
ili progresadas tre bone. La Amerikanoj frue rekonis la valoron
de tiu ĉi sistemo, kaj en la Unuigitaj Ŝtatoj estis multaj
ĝardenlernejoj. La sistemo ja fariĝis fiksa fako de Amerika
instruado kaj estas ĝenerale kredate ke la edukada valoro de tia
instruado estas tre granda. Dum la ĝardena instruado la knaboj
ankaŭ akiras scion pri tiaj objektoj kiel mensuracio, desegnado,
librotenado, meteorologio kaj komercaj metodoj.

La unua ĝardenlernejo en Ameriko komenciĝis en Boston antaŭ
dekkvin jaroj kaj ĝi unue celis altiri la infanojn al la kulturado
de sovaĝaj floroj. Poste aldoniĝis granda ĝardeno por legomoj kaj
nune en Boston estas dekses tiaj institucioj.

En New York la sistemo komenciĝis sur peco da senkultura tero uzata
por forĵetado de rubo, k.t.p. Ĝi estas kovrita per ĉifonoj,
pecetoj ĉiu specaj kaj rompitaj boteloj, sed tamen sinjorino
alkondukis al ĝi nombron da infanoj kiuj formovis la forĵetaĵon.
La urbaj laboristoj alprenis al si la ideon kaj plugis kaj erpis la
terpecon. Poste palisaro estis konstruita ĉirkaŭ ĝi. Aleoj estis
faritaj kaj ĝardenoj estis desegnitaj. Semoj estis ricevitaj kaj
ĝardenisto instruis dudekkvin infanojn kiel ili devus komenci. La
rezultato estis baldaŭ vidata, kaj la ideo fariĝis tiel populara
en New York kiel en Boston. La _Philadelphia Vacant Lots Cultivation
Association_ (Filadelfia Asocio por la Kulturado de senkulturaj
terpecoj) sekvas la saman vojon, ĉiu infano kulturante unu pecon
kaj ĉiuj kune kulturante komunan ĝardenon. Hejmo por knabinoj tie
havas sian ĝardenon kaj sepdek knabinoj havante de ses ĝis dekses
jarojn elprenis el ĝi rikoltojn valorajn £1,600 je elspezo de £832
montrante profiton de £776 por la hejmo. La sistemo estas subtenata
pro la grandega nombro da neskribitaj lecionoj je kiuj la lernantoj
estas instruitaj, ĉar kiel la Amerikanoj diras: "Naturo paroladas."

Germanujo ankaŭ sekvas la saman vojon. Lastan jaron la Berlina
estraro decidis fondi tagan lernejon en la abia arbaro apud
Charlottenburg; sur la ĉirkaŭaĵo de la urbo. Sido estis pretigita
kaj la faligitaj arboj fariĝis lignaĵo por la konstruaĵoj kaj la
meblaĵoj de la lernejo.

Poste 150 geknaboj de la urboj estis kondukataj al ĝi el la popolaj
lernejoj. Post la matenmanĝo du horoj da instruado laŭ la kutimaj
reguloj komencas la taga laboro. Tiam dum du horoj la gejunuloj vagas
en la arbaretoj la instruistoj dume sciigas ilin per komentario
pri la objektoj vidataj, per paroladetoj pri natura historio, pri
la kutimoj kaj la uzadoj de insektoj, birdoj kaj aliaj vivantaj
objektoj, pri la kreskado de arboj kaj kreskaĵoj kaj iliaj roloj en
la servo al la mondo. Sed la ideo unue estas alprenita por venigi
iom da pli dolĉaj influoj en la vivadon de tiuj ĉi urbaj infanoj,
por plibonigi ilin fizike kaj spirite, kaj por vivigi ilin inter
ĉirkaŭaĵoj ne kutimaj.

"Avina leĝfarado" ni aŭdos, sed kredeble la lecionoj kiujn ellernas
la gejunuloj estos pli profitaj al ili en plimatura aĝo ol scio de
la longeco de la rivero Rhein kaj de la jaro kiam mortis Nero. La
sistemo estis tute sukcesplena kaj ĝi disvastiĝos.


PIEDNOTO:

[1] Al tiuj lernejoj oni sendas la malobeemajn kaj malbonajn
geknabojn.




HUNDAJ RIMARKOJ PRI LA DOMSERVISTA PROBLEMO.

Originale verkita de Clarence Bicknell.


  Ke la riĉuloj plendas, mi tre ofte aŭdis,
    Servistojn kontentigajn ne trovinte;
  Sed mi, nur hundo kaj malriĉa, ĉiam laŭdis
    La miajn, ilin ĝis nun ne ŝanĝinte.

  De mia hundeteco tri mi havis ĉiam,
    Sinjoron, kun edzino kaj filino;
  Fidele ili min servadis, kaj neniam
    Mi plendis pri kondut' aŭ disciplino.

  Unue la filino, per invito,
    Kun mi ludadis, kombis mian felon,
  Min lavis, kaj vespere portis min al lito,
    Eĉ karesante sian hundanĝelon.

  Ŝi, kiel bona servistin', pri mia sano
    Pensadis de mateno ĝis vespero;
  Ŝi donis al mi lakton kun buteropano,
    Kaj kelkafoje pecojn da sukero.

  Mi posttagmeze la patrinon veturile
    Kondukis al la urbo aŭ butikoj,
  Kaj dum ŝi pensis pri aferoj, mi trankvile
    Dormadis aŭ blekadis kun amikoj.

  Ŝi sin okupis pri la domo, pri manĝadoj,
    Aŭ pri leteroj, libroj, higieno;
  Sed mi amuzis min per belaj promenadoj,
    Kurante en la kampoj aŭ ĝardeno.

  La viron ankaŭ mi ne volis sola lasi;
    "Nun venu al rivero, al herbejo."
  Mi ofte diris, "Kaptu fiŝojn, iru ĉasi,
    Alportu ion al la kuirejo."

  Por mi biskviton, panon, havis li, aŭ oston,
    Kaj dum mi manĝis, trinkis aŭ baniĝis,
  Laboris li, kaj, ĉar mi portis nur la voston
    Sed li pafilon pezan, li laciĝis.

  Sed nun estante dekdujara, kaj maljuna,
    Mi dormas je l' somero sub la fagoj,
  Aŭ kuŝas je l' aŭtuno ĉe florejo suna,
    Kaj ĉe la fajro dum la vintraj tagoj.

  Sed mi memoras tre dankeme ĉiutage
    Ke bona estis mia hunda sorto;
  Servistojn mi fidelajn havis, eĉ senpage,
    Kaj ili min servados ĝis la morto.




PLUVO.

De Doroŝieviĉ, tradukita (el la Bulgara) de Penko Petrov (Jalta).


La ĉiela filo, lia nomo travivu la universon, imperiestro Li-O-A
staris apud fenestro en sia porcelana palaco.

Li estis juna tial bona. Post la lukso kaj brilego li ne ĉesis pensi
pri la malriĉuloj kaj malfeliĉuloj.

Estis pluvo. Larmaroj fluadis, ploradis la ĉielo, arboj kaj floroj
faligadis larmojn post ĝi.

Enuo turmentadis la koron de la imperiestro kaj li ekkriis:

"Bedaŭrindaj tiuj, kiuj en pluvo ne havas eĉ ĉapon sur la kapo,"
kaj turniĝante al sia ĉambelano li diris:

"Mi volus scii kiom da tiaj malfeliĉuloj estas en mia Pekingo."

"Lumo de la suno!" diris, genufleksante kaj kapklinigante
Tzung-Ĥi-Tzang, "Ĉu estas io neebla al la ordonantulo al la reĝoj?
Eĉ antaŭ la suno malaperos, Vi scios, patro de la aŭroro, tion
ĉi, kio estas kompleza al Vi."

Kaj la imperiestro ridetis bonkore, kaj Tzung-Ĥi-Tzang tuj iris,
uzante sian tutan forton, ĉe ĉefministro San-Ĉu-San.

Li alvenis lacigspire kaj rapide, eĉ ne sukcesis fari ĉiujn
respektojn, kiujn oni donas al ĉefministro.

"La ĝojo de la universo, nia plej afabla ordonanto (premiĝante, li
parolis) estas en terura maltrankvileco.

Lin maltrakviligas tiuj ĉi, kiuj iras dum pluvo sen ĉapoj en nia
Pekingo, kaj li deziras scii eĉ hodiaŭ, kioma estas ilia nombro!"

"Jes, ekzistas tiaj sentaŭguloj!" respondis San-Ĉu-San. Kaj li
ordonis, ke oni alvokigu la urbestron Paj-Ĥi-Vo.

"Malbonaj novaĵoj de la palaco," diris li al ĵus enirinta
Paj-Ĥi-Vo, kiu por esprimi atenton klinigis sian kapon. "La
posedanto de nia vivo rimarkis malordon!"

"Kiel!" terure ekkriis Paj-Ĥi-Vo. "Ĉu jam ne estas apud la palaco
la ĝardeno enombrigita, kiu ĉarmas Pekingon je la okuloj de la
bogdiĥano?"

"Mi ne scias bone, kiel okazis tio ĉi," respondis San-Ĉu-San, "sed
Lian Moŝton terure maltrankviligas la sentaŭguloj kiuj iradas dum
pluvo sen ĉapoj. Li deziras scii eĉ hodiaŭ kiomaj estas ili en
Pekingo. Vi ordonu!"

"Vi alvokigu, por ke venu ĉe mi, tuj, tiu ĉi maljuna hundo
Ĥuar-Dzung!" kriadis post minuto Paj-Ĥi-Vo al siaj subuloj.

Kiam la estro de la urba patrolo, paliĝinta de teruro tremante
falis inter liaj piedoj, la mandarino elfluigis sur li falakvon de
malbenoj.

"Fripono, sentaŭgulo, malnobla perfidulo! Vi volas, ke ili dishaku
nin ĉiuj kune kun vi, en pecoj!"

"Klarigu al mi la kaŭzon de via kolero"--parolis treminta de timo
apud la piedoj de la mandarino, Ĥuar-Dzung--"por ke mi povu kompreni
la konsolantajn vortojn, kiujn vi parolas al mi; alimaniere, mi
timas, ke mi ne povos kompreni la lingvon de via saĝeco."

"Maljuna hundo, kiu devus gardadi ie porkan aron, sed ne la plej
grandan urbon en la tuta mondo! La reĝo Ĥina mem estas rimarkinta,
ke en la urbo ekzistas senordo--sur la stratoj vagas sentaŭguloj,
kiuj eĉ dum pluvo ne havas ĉapon por ĝin meti sur kapo. Vesperon
ankoraŭ vi sciigu min, kiom da tiaj sentaŭguloj estas en Pekingo!"

"Ĉio precize estos plenumita!" respondis Ĥuar-Dzung, ekbatinte sian
frunton tri fojojn sur la plankon.

Post kelke da minutoj li murmuregis kaj frapadis per piedoj sur la
kolektitaj policanoj.

"Brutoj el kiuj mi pendigos la duonon, por ke mi povu vivajn
bruligi la ceterajn! Tiel vi observadas la urbon? Dum pluvtempo
iuj sentaŭguloj estas irintaj sen ĉapoj! Ĉiuj estu elkaptitaj
post horo (_la Ĥina horo = 40 minutoj_), alimaniere la diabloj vin
prenos."

La policanoj iris plenumi la ordonon--dum unu horo sur la stratoj de
Pekingo ekzistis efektiva ĉaso.

"Nu kaptu lin! Kaptu lin!" kriadis la policanoj, persekutante la
homojn, kiuj nehavis ĉapojn.

Ili eltiris ilin sub la bariloj, sub la pordoj de la domoj, kien ili
estis kaŝiĝintaj.

Post horo sen unu minuto, ĉiuj en Pekingo, kiuj ne havis ĉapojn sur
siaj kapoj, staris en la korto de la malliberejo.

"Kiomaj ili estas?" demandis Ĥuar-Dzung.

"Dudek mil okcent sepdek unu!" respondis la policanoj, kliniĝante
eĉ ĝis la tero.

"La mortigistoj tuj aperu!" ordonis Ĥuar-Dzung.

Kaj post duono da horo 20,871 senkapigitaj Ĥinoj kuŝadis en la
korto de la malliberejo.

20,871 da kapoj estis metitaj sur ponardegoj kaj disportitaj el la
urbo por saĝigado de la popolo.

Ĥuar-Dzung iris raportadi al Paj-Ĥi-Vo; Paj-Ĥi-Vo al San-Ĉu-San;
kaj San-Ĉu-San sciigis al Tzung-Ĥi-Tzang.

Mallumiĝis. La pluvo ĉesis. Blovadis venteto, kiu disbalancigadis
la arbojn, kaj la pluverojn, lumaj kiel rubenoj, faladis sur la
bonodoraj floroj, kiuj fajeriĝis kaj bruliĝis, lumigitaj per la
radioj de la malaperiĝanta suno.

Per brilego kaj bonodoro estis plena la reĝa ĝardeno. La filo de la
ĉielo, Li-O-A, staris apud la fenestro en sia porcelana palaco kaj
raviĝis de la mirinda vidaĵo.

Sed juna kaj bona, li eĉ en tiu ĉi minuto ne forgesis la
malfeliĉulojn.

Ekokaze diris li, turniĝante al Tzung-Ĥi-Tzang:

"Vi volis sciigi min, kiom da anoj en Pekingo nehavas ĉapojn por
kovri siajn kapojn dum pluvo."

"La deziro de la tutmonda posedanto estas plenumita per liaj
servistoj!" respondis per malaltan riverencon Tzung-Ĥi-Tzang.

"Kiomaj ili estas? Nur diru al mi la veron!"

"En tuta Pekingo ekzistas jam ne unu Ĥino, kiu nehavas ion por kovri
sian kapon dum pluvo. Mi ĵuras, ke mi diras la veron!"

Kaj Tzung-Ĥi-Tzang levis siajn manojn, kaj, klinigis sian
kapon--signo de sankta ĵuro.

La vizaĝo de bogdiĥano lumiĝis per ĝoja, feliĉa rideto.

"Feliĉa urbo! feliĉa lando!" ekkriis li. "Kiel mi estas feliĉa, ke
sub mia potenco tiel bone vivas la popolo."

La ĉiuj gepalacanoj, vidante ke la bogdiĥano ĝojas, ekĝojis kune.

Kaj San-Ĉu-San, Paj-Ĥi-Vo kaj Ĥuar-Dzung ricevis la ordenon "_La
ora Drakono_" pro siaj patrujaj zorgoj al la popolo.




LA KONSCIENCO MALKURAĜIGAS ĈIUJN.

Originale verkita de F. A. Meigh.


Antaŭ pli ol cent jaroj, niaj landanoj estis tre superstiĉaj,
kaj eĉ la loĝantoj en nia vilaĝeto timis, kiam oni parolis pri
fantomoj.

Ned Saunterer, la heroo de tiu ĉi rakonto, loĝis en proksima
urbo, kie antaŭe estis nur malmultaj domoj, sed kiu nuntempe estas
grandega kaj prospera urbo.

Dum kelkaj jaroj Ned laboris ĉe porcelana fabrikejo, sed li preferis
vivon pli libera. Li tial aĉetis fajencajn komercaĵojn kaj vendis
ilin en proksimaj kvartaloj.

Tiu ĉi metio prosperis kaj li baldaŭ povis aĉeti azenon por porti
la komercaĵon kamparen.

Multe da friponaĵo ekzistis dum la priskribata periodo, kaj ne estis
eksterordinara okazo, kiam oni haltigis vojaĝantojn sur la vojo, kaj
rabis ilin.

La leĝafako malofte sin intermetis pri tiaj aferoj kaj oni ofte
decidis malpacojn per la "du pugnoj."

Por protekti sian komercaĵon kontraŭ tiuj ĉi ŝtelistoj, kiam
li vojaĝis nokte, Ned alligis ĉenon al la kruro de la azeno, kaj
ankaŭ surmetis sur ĝia kapo kovraĵon iom similan al du grandegaj
kornoj. Tia estis la kredemo inter la vilaĝanoj pri supernaturaj
estaĵoj ke, kiam oni aŭdis la tintadon de la ĉeno kaj vidis
strangan nekonatan beston tra la mallumo oni ĝin kredis esti la
diablo, kaj forkuris kiel eble plej rapide.

Nia vilaĝeto tiatempe konsistis el malmultaj unuopaj dometoj kaj unu
preĝejo. Unu el tiuj ĉi dometoj enhavis, oni diris, fantomon, kaj
neniu volis tie loĝi.

Post kelkaj monatoj du strangaj viroj alvenis, kaj, malgraŭ la
fantomo, luis la dometon.

Ili tamen ne estis ŝatataj de la najbaroj, kaj oni ilin rigardis
kiel suspektuloj. Ili posedis ĉevaleton kaj ŝarĝoveturileton, sed
ŝajnis al ĉiu ke ili neniam uzis ĝin.

Tiatempe, ĉe multaj Anglaj vilaĝetoj, homoj ofte kontraŭleĝe
elterigis la mortintojn el la preĝejkorto, kaj vendis la ostojn.

Al tiu ĉi metio apartenis la du viroj.

Unu mallumegan kaj ventegan nokton, ili eniris la preĝejkorton, kun
la ĉevaleto, ŝarĝveturileto kaj fosiloj, kaj komencis malfermi unu
el la tomboj.

Nia amiko Ned ankaŭ veturis frumatene al malproksima urbo kaj,
revenante, li perdis la vojon. Post kelkaj horoj, li trovis sin apud
nia vilaĝa preĝejo, kaj la azeno vagis al la preĝejkorto. Malgraŭ
la ventego, la du homoj en la tombo jam ekaŭdis la supernaturan
sonon de la ĉeno alligita al la kruro de la azeno, kaj unu el ili,
subite suprenrigardinte, vidis tute apude ion, kion li kredis esti
terura korna diablo.

Kun laŭta kriego la du viroj suprenrampis el la tombo, kaj rapide
malaperis en la mallumo.

Kiam Ned komprenis kio okazis, li ĝojis pro sia bonŝanĉo,
kaj, sen ia konsciencdubo, tuj posediĝis je la ĉevaleto kaj
ŝarĝoveturileto, kaj uzis ilin por veturigi sian komercaĵon.

La du viroj neniam revenis por demandi siajn posedaĵojn, ĉar ili
timis la leĝan punon, kiu atendas ĉiujn korpoŝtelistojn.




CONISTON KAJ GRASMERE.

Originale verkita de A. R. Lambert, tradukita de D. H. Lambert, B.A.


Kiel Grasmere rememorigas sian ligilon al la nomo de Gulielmo
Wordsworth, tiel Coniston devas ĉiam prezenti al ni la figuraĵon de
Johano Ruskin.

Pri tiu ĉi egale kun tiu ni ŝajne sentas nin incititaj per kvazaŭa
sankta devo fari pilgrimadon por viziti la ĉirkaŭaĵojn, kaj vidi
la lastan restejon de la fama samtempa pensinto kaj Kritikisto. Ĉar,
kiel ajn vaste homaj opinioj diferencu pri la ideoj de Ruskin rilate
al la vivo kaj la belartoj, povas esti nur unu juĝo pri la grandeco
de lia animo kaj la pura kaj alta stilo de lia instruado. Trovante do
Ruskin'an ekspozicion malfermita en Koniston dum la somermonatoj nia
deziro viziti la lokon tie pligrandiĝis.

La vojo de Windermere al Coniston kuŝas inter la plej belegaj en
_Laglando_. Post la rivertransirejo ni pasas sur la ĉefvojo tra la
vilaĝo Sawrey kaj laŭlonge "Esthwaite Water" ĝis kiam ni atingas
la antikvan vendejurbon Hawkshead. Tien ĉi alveninte inter strangaj
maljunaj domoj kaj gastejetoj kun suprependantaj fruntanguloj,
lozenĝformaj vitraĵoj kaj eluzitaj nerektaj peronoj oni povas
facile ŝajnigi esti malantaŭenirinta kelkajn centjarojn.

La kortoj ankaŭ, malglate pavimitaj, la maljuna arkita enirejo trans
kiu aperas, kvazaŭ enkadrita, pli da dometoj, gajigitaj per la hela
kolorado de rampkreskaĵoj kaj nasturtiumoj nepre ĝojigas la arteman
spiriton.

Tie ĉi almenaŭ sin trovas pejzaĝetoj de antikva Anglujo
nedifektitaj de la nuntempa konstruarto.

Al la vojaĝanto de Hawkshead la lando prezentas vidiĝon belegan
kaj majestan. La montoj "Weatherlam" Conistona "Old Man" kaj aliaj
ekaperas ĝis kiam, elirante el la beleta arboflankigita parto de
la vojo ni vidas antaŭ ni meze de ĝiaj belaĵoj Konistonan lagon;
tiam preterpasinte la lagfontejon ni ricevas bonan vidaĵon de
"Brantwood," kaj post ne longe ni eniras en la vilaĝeton Coniston.
Vizitinte la tombejon de Ruskin kiu nun entenas belan monumenton, ni
daŭrigas nian vojon ĝis la Institute, kie troviĝas la muzeo. Tiuj
kiuj ankoraŭ ne vidis la Sheffield'an muzeon devas impresiĝi en tiu
ĉi ekspozicio per profunda sento pri la artistaj povoj de Ruskin. La
delikateco kiun li montras prezentante montpejzaĝaron, la poetsento,
belformeco kaj perfekta desegnolerteco kiujn li vidigas per siaj
skizoj en Venezio kaj ĉie en Italujo konigas al ni supermezuran
talenton. La kolekto, laŭtempe ordigite, formas kiel la antaŭparolo
de la katalogo nin sciigas "pentritan vivrakonton per si," ĉar la
antaŭaj skizoj prezentas malmulte pli ol konturojn, dum kelke da la
antaŭnelongaj desegnaĵoj tie ĉi ekspoziciitaj helpis ilustri liajn
librojn "_Modernaj Pentristoj_," "_Ŝtonoj Veneziaj_," k.c.

Liaj detalpentraĵoj de foliaro kaj inkplumverkitaj skizetoj estas
mirindaj kaj unu desegnaĵo de senvivaj objektoj, ekzemple, inkujo,
sorbpaperujo, k.t.p., ne forgesante tiun de Aŭstrala opalo, klarigas
kun kioma brileco li sukcesis kolorigi.

Estas du portretoj de Ruskin faritaj de B. W. Richmond, R.A., unu
kiel junulo tre belvizaĝa, la alia kiel mezaĝa viro, ankaŭ unu
pentrita de Arthur Severn ne longe antaŭ la morto de Ruskin, kaj
unu verkita de Collingwood, figurante la Profesoron en lia Kabineto
ĉe Brantwood. Belaj ekzempleroj de la verkoj de la antikvaj estroj
pendas je la malproksima parto de la ĉambreto, tri originale de
Turner, unu el kiuj liaj amikoj donacis al Ruskin ĵus resaniĝintan
post severa malsano.

Ĉu multaj samtempuloj legas Wordsworth, mi volus scii t.e., multe
da la publikaro? Mi kredas ke ne; tamen tion kion Ruskin elfaris pro
arto oni povas vere diri ke Wordsworth efektivigis por ke oni ellernu
kaj poete komprenigu Naturon tra ĉiuj ŝiaj kapricaj fazoj. Kie oni
povas elserĉi poemojn pli perfektajn, kaj la versoj verkitaj apud
Tintern Abbey Naturspiriton mem elspiras.

Je tiu ĉi centjaro kun ĝiaj novaj ideoj kaj movadoj kaj pli vastaj
celoj ni ofte emas forgesi tion, kion ni ŝuldas al la grandaj
forpasintaj geniuloj, sed kiom ajn ni cedu pli aŭ malpli al la
nuna mondspirito ni vidigas tamen kiom ni altestimas tiajn animojn
vizitante la scenojn kiujn nia rememorigo pri ili sanktigas.

La plej belan vidaĵon de la lago de Grasmere oni ricevas de la
supro de Dunmail Raise. Ĉirkaŭite de altaj montoj ĝi prezentas
pentraĵon je trankvila ripozplena beleco preskaŭ nesuperebla,
kaj certe nenia imagebla loko pli taŭgus por la loĝejo de poeto.
Malrapide malsuprenirante oni sentas ĉie la spiriton de la fama
poetfilozofo. Multe da liaj plej belaj poemoj estas skribitaj ĉe
Grasmere, kaj baldaŭ post kiam li ekloĝis tie oni publikigis la
duan volumon da la Liraj Baladoj el kiuj eble la plej bone konata
estas la altega "_Odo pri Senmorteco_."

Tiu ensorĉa poemo "_La antikva Maristo_" partoprenis al la
"Baladoj." Coleridge kaj Wordsworth interkonsentis kunlabori serion
da poemoj samtempe eldonotaj. "Rimarkinda viro, havante grandajn
grizajn okulojn" kiel la poeto priskribas Coleridge--ja, li kun sia
vagidea filo kaj De Quincey tiom rememorigas al ni Laglandon kiom
Wordsworth mem.

Nenian pli laŭidean loketon por poeta lastripozejo oni povas
bone pripensi ol la preĝejkorton ĉe Grasmere. La rivero Rothay
murmuras apude kaj tie ĉi la simplaj rektaj ŝtonoj kiuj konatigas
la tombejon de la poeto kaj de aliaj liaj parencoj nin impresas pli
forte ol monumentoj pli imponaj.

Jen enteriĝis ankaŭ Hartley Coleridge; en la ĥorejo de la
preĝejeto vidiĝas medaliono enhavante kapon de Wordsworth
supreskribita de la verkinto de la "_Jaro Kristana_"; "Dove Cottage"
poste nin interesas, kie la junaj geedzoj pasigis sesjaran feliĉon.
Ĝi estas tute kampara dometo, havante lozenĝformajn vitrojn kaj
alkovojn kun benkoj kaj mallumaj enkadritaj muroj; ĝi elrigardas
same kiel kiam Wordsworth tie loĝadis sed nuntempe oni ĝin rizervas
nur pro vizitantaj. Multaj antikvaj gravuraĵoj pendas de la muroj
konsistante el portretaj de la edzino de la poeto, de lia filino Doro
Quillinan kaj lia fratino Doroteo, kaj en supraĉambro estas kelkaj
figuraĵoj de Wordsworth kiam junulo kaj kiam maturaĝa viro.

En apuda ĉambro estas portretoj de Coleridge, lia filo Hartley,
Matthew Arnold, De Quincey kaj aliaj. Al tiu ĉi parto da la domo
aliĝis la ĉambro por servi kiel Wordsworth'a muzeo, sed nune ĝi
estas en komenciĝa stato.

La posta ĝardeno estis formata de la poeto, kaj suprenirante per
kelkaj turniĝadantaj ŝtupoj oni atingas ĉarman laŭbon, de kiu oni
havas belegan vidaĵon de la lago kaj la monto "Silver How"; tie ĉi
neinterrompite li povis senvorte interkomuniĝi kun Naturo.

"Rydal Mount," malproksima tri mejlojn de Grasmere, la hejmo de la
poeto dum la lastaj tridek-sep jaroj de lia vivo sendube estas pli
bonkonata, kaj la pejzaĝaro estas egale bela. Sed laŭ mia pensado
estas speciala altiro al tiu ĉi humila dometo okupata de la juna
poeto antaŭ lia genio estis akirinta la ĝeneralan rekoniĝon kiun
li meritis. Enirante en Rydal post la ĉirkaŭiro de "Loughrigg
Fell" kun "Fairfield" pleno videbla oni preterpasas la kamparejon de
D-ro Arnold, "Fox How," "Fox Ghill" la domon de la mortinto Sinjoro
W. E. Forster, kaj "Loughrigg Holme," kie vivis Doro Quillinan kun
sia edzo, kaj kie post ilia morto, ŝiaj du filinoj Rothay kaj
Jemimo Quillinan vivis kaj mortis. Nenio povas superi la belecon
de la ĉitiea pejzaĝaro simila je parko, kiel la vojo turniĝadas
laŭlonge la rivero Rothay ĝis kie oni trafas la ĉefvojon kaj
trovas sin kontraŭ "Rydal Hall" la kamppalaco de la Le Flemings.

Multaj kapablaj verkintoj temigis la neordinaran belecon kaj
ĉarmecon de Laglando, kaj malmultaj el tiuj kiuj vizitis tiun
naturdotan landon ne volonte revizitus regionon tiel pentrindan, al
ni karigitan kaj sanktigitan per ĝiaj literaturaj memoroj.

Tiuj ĉi vere kune kun la imponeco de ĝia scenaro devas je eterne
interesigi nian Anglan Laglandon al ĉiuj kiuj estimas je ilia vera
valoro la grandajn forpasintajn animojn.




INFLEXIBLE.


  Out of the night that covers me,
    Black as the pit from pole to pole,
  I thank whatever gods may be
    For my unconquerable soul.

  In the fell clutch of circumstance
    I have not winced nor cried aloud:
  Under the bludgeonings of chance
    My head is bloody, but unbowed.

  Beyond this place of wrath and tears
    Looms but the horror of the shade,
  And yet the menace of the years
    Finds and shall find me unafraid.

  It matters not how strait the gate,
    How charged with punishments the scroll,
  I am the master of my fate,
    I am the captain of my soul.

W. E. Henley.


NEVENKEBLA.


  El min kovranta nokto, nigra ĉie
    De unu lim' polusa ĝis alia,
  Mi dankas kiajn diojn estu tie,
    Pro la animo nevenkebla mia.

  Ĉe prem' fatala de okaz' perforta
    Mi ne tremetis, ankaŭ ne kriadis;
  Ĉe la bategoj de malbono sorta
    Vunditan kapon rekte mi tenadis.

  Post la koler' kaj larmoj de la tero,
    Terura ia ombro nur aperas;
  Kaj tamen la minacoj de mistero
    Min ne timigas, nek mi malesperas.

  Do kiel ajn la leĝ' severa estas,
    Aŭ kiel puna la skribaĵo sia,
  De mia sorto mi la mastro restas,
    La kapitano de l' animo mia.

_Tradukita de_ Ben Elmy.




EL "KORBO DE PENSOJ."

De Ant. Gr. Rubinŝtein,[2]
tradukitaj de Vs. Lojko (St. Petersburg).


En muziko nenion oni povas _argumenti_: nek belecon, nek malbelecon.
Se iu dirus: la naŭa simfonio de Beethoven estas abomena muziko,
oni povas nur turni al li dorson, sed argumenti, ke li diras
sensencaĵon--estas neeble. Grandan signifon havas muzika kaj
estetika klereco, disvolvanta kapablon diferencigadi en muziko belan
de malbela, sed signifo de klereco ankaŭ estas limigita, ĉar
subjektiva sento ĉiam ludas tie ĉi grandegan rolon. En tio ĉi
muziko havas komunajn trajtojn kun religio: _argumenti_, ke ekzistas
Dio, ankaŭ estas neeble. Feliĉaj en ambaŭ okazoj estas tiuj, kiuj
prave sentas.

     * * *

Arto estas Evo, proponanta pomon al artisto. Kiu ekprovis tiun ĉi
acidan pomon, tiu perdas paradizon de anima paco kaj kontenteco. Kaj
kulpa en ĉio estas sukceso--tiu ĉi malica serpento.

     * * *

Artisto, precipe artisto-kreanto, bezonas esti konfesita. Ne estas
devige, ke tiu ĉi konfeso estu universala; estas sufiĉe, se ĝi
eliras de negranda rondeto, eĉ nur de du-tri aldonituloj. En alia
okazo kreema spirito estas dismordetata per maldolĉeco de dubo pri
siaj propraj fortoj.

     * * *

Por la publiko la vivo estas serioza fenomeno, la arto--amuzo; por la
artisto--male.

     * * *

Mi mem al mi ŝajnas treege nelogika: en vivo--respublikano kaj
radikalulo, en arto--konservativulo kaj despoto.

     * * *

Al mi ne unufoje venadis en kapon ideo verki muzikaĵon sub titolo
"Amo--temo kun variacioj," sed mi ĝis nun ne plenumis tiun ĉi
ideon. En pasintaj jaroj mi facile prosperadis verki temon, sed
mankis necesaj sciaĵoj por variacioj, nun do al mi estas facile
verki variaciojn, sed ne estas jam fortoj por temo.

     * * *

Por muzika verkisto, kiun nun oni ne deziras koni, restas nur konsolo
en espero, ke--povas esti--ankaŭ en regiono de muziko oni sin prenos
iam je arĥeologiaj disfosoj.

     * * *

En sentenco "Se juneco scius, se maljuneco povus" estas la "alfa" kaj
la "omega" de la tuta filozofio de la vivo.

     * * *

Nur sanaj homoj povas esti ateistoj. Malsanuloj, suferantoj, povas,
kompreneble, por kelka tempo ekdubi je Kreinto, sed ne malkonfesi
lin. Espero nutras ilian kredon, kredo--esperon.

     * * *

Junulo--pesimisto, laciĝinta vivi, estas inda je rido kaj mallaŭdo:
ja li ne havis eĉ tempon por ekkoni la mondon kaj la vivon de ĉiuj
flankoj; sed maljunulo, restinta viveĝoja optimisto, ŝajnas al mi
ankaŭ stranga kaj negranda: ĉe li ja estis sufiĉa tempo por ekkoni
la mondon kaj la vivon de ĉiuj flankoj.

     * * *

Se homo devenas de simio, restas demando, ĉu atingis li nun, fine,
fizikan limon aŭ ĉu li estas kapabla pliperfektiĝadi kaj plu. Se
estas vera tio ĉi lasta, ĉu oni ne povas konsenti, ke en estonto
homo fariĝos eĉ anĝelo!

     * * *

Sola vorto, kiu en la Angla lingvo ĉiam komenciĝas de granda
litero, estas--I, "mi." Kiel bonege karakterizas tio ĉi la
karakteron de Anglo!

     * * *

Eminentaj personoj malofte gajnas ĉe proksima persona konatiĝo kun
ili.

     * * *

Neprava estas tiu, kiu diras, ke oni devas decidiĝi je edziĝo nur
post tiam, kiam ambaŭ gepartoprenantoj tute ekkonis unu la alian.
Oni povas esti fianĉo kaj fianĉino dum longaj jaroj, sed tute
ekkoni unu la alian oni povas nur post la unua monato de edza vivo.

     * * *

Pipro kaj salo aldonas gustecon al nutraĵo, batalado al vivo.

     * * *

Se vi volas, ke vin oni bone akceptadu ie, venadu tien pli malofte.

     * * *

Trufoj estas terpomoj de riĉuloj, terpomoj estas trufoj de
malriĉuloj.

     * * *

"Ekstremaĵoj sin tuŝas"--estas ebla, tial, ankaŭ ligo inter Rusujo
kaj Francujo.

     * * *

Plej granda feliĉo, kiu estas donita al homoj, estas lumo de
suno. Ho, lumo de la suno! Eĉ strange estas, ke homoj, vivantaj
sub blua suna ĉielo, havas tiujn samajn politikajn kaj socialajn
malkontentojn, kiel tiuj, kiuj estas aljuĝitaj vivi sub nuba ĉielo
kaj nebuloj.


PIEDNOTO:

[2] Granda Rusa muzika verkisto kaj virtuozo, aŭtoro de bela
opero "Demono," kies temo estas prenita el glora poemo "Demono"
de M. Lermontov.






End of Project Gutenberg's The Esperantist, Vol. 2, No. 4, by Various



*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK THE ESPERANTIST, VOL. 2, NO. 4 ***


    

Updated editions will replace the previous one—the old editions will
be renamed.

Creating the works from print editions not protected by U.S. copyright
law means that no one owns a United States copyright in these works,
so the Foundation (and you!) can copy and distribute it in the United
States without permission and without paying copyright
royalties. Special rules, set forth in the General Terms of Use part
of this license, apply to copying and distributing Project
Gutenberg™ electronic works to protect the PROJECT GUTENBERG™
concept and trademark. Project Gutenberg is a registered trademark,
and may not be used if you charge for an eBook, except by following
the terms of the trademark license, including paying royalties for use
of the Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for
copies of this eBook, complying with the trademark license is very
easy. You may use this eBook for nearly any purpose such as creation
of derivative works, reports, performances and research. Project
Gutenberg eBooks may be modified and printed and given away—you may
do practically ANYTHING in the United States with eBooks not protected
by U.S. copyright law. Redistribution is subject to the trademark
license, especially commercial redistribution.


START: FULL LICENSE

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE

PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the free
distribution of electronic works, by using or distributing this work
(or any other work associated in any way with the phrase “Project
Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of the Full
Project Gutenberg™ License available with this file or online at
www.gutenberg.org/license.

Section 1. General Terms of Use and Redistributing Project Gutenberg™
electronic works

1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™
electronic work, you indicate that you have read, understand, agree to
and accept all the terms of this license and intellectual property
(trademark/copyright) agreement. If you do not agree to abide by all
the terms of this agreement, you must cease using and return or
destroy all copies of Project Gutenberg™ electronic works in your
possession. If you paid a fee for obtaining a copy of or access to a
Project Gutenberg™ electronic work and you do not agree to be bound
by the terms of this agreement, you may obtain a refund from the person
or entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only be
used on or associated in any way with an electronic work by people who
agree to be bound by the terms of this agreement. There are a few
things that you can do with most Project Gutenberg™ electronic works
even without complying with the full terms of this agreement. See
paragraph 1.C below. There are a lot of things you can do with Project
Gutenberg™ electronic works if you follow the terms of this
agreement and help preserve free future access to Project Gutenberg™
electronic works. See paragraph 1.E below.

1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation (“the
Foundation” or PGLAF), owns a compilation copyright in the collection
of Project Gutenberg™ electronic works. Nearly all the individual
works in the collection are in the public domain in the United
States. If an individual work is unprotected by copyright law in the
United States and you are located in the United States, we do not
claim a right to prevent you from copying, distributing, performing,
displaying or creating derivative works based on the work as long as
all references to Project Gutenberg are removed. Of course, we hope
that you will support the Project Gutenberg™ mission of promoting
free access to electronic works by freely sharing Project Gutenberg™
works in compliance with the terms of this agreement for keeping the
Project Gutenberg™ name associated with the work. You can easily
comply with the terms of this agreement by keeping this work in the
same format with its attached full Project Gutenberg™ License when
you share it without charge with others.

1.D. The copyright laws of the place where you are located also govern
what you can do with this work. Copyright laws in most countries are
in a constant state of change. If you are outside the United States,
check the laws of your country in addition to the terms of this
agreement before downloading, copying, displaying, performing,
distributing or creating derivative works based on this work or any
other Project Gutenberg™ work. The Foundation makes no
representations concerning the copyright status of any work in any
country other than the United States.

1.E. Unless you have removed all references to Project Gutenberg:

1.E.1. The following sentence, with active links to, or other
immediate access to, the full Project Gutenberg™ License must appear
prominently whenever any copy of a Project Gutenberg™ work (any work
on which the phrase “Project Gutenberg” appears, or with which the
phrase “Project Gutenberg” is associated) is accessed, displayed,
performed, viewed, copied or distributed:

    This eBook is for the use of anyone anywhere in the United States and most
    other parts of the world at no cost and with almost no restrictions
    whatsoever. You may copy it, give it away or re-use it under the terms
    of the Project Gutenberg License included with this eBook or online
    at www.gutenberg.org. If you
    are not located in the United States, you will have to check the laws
    of the country where you are located before using this eBook.
  
1.E.2. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is
derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not
contain a notice indicating that it is posted with permission of the
copyright holder), the work can be copied and distributed to anyone in
the United States without paying any fees or charges. If you are
redistributing or providing access to a work with the phrase “Project
Gutenberg” associated with or appearing on the work, you must comply
either with the requirements of paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or
obtain permission for the use of the work and the Project Gutenberg™
trademark as set forth in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.3. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is posted
with the permission of the copyright holder, your use and distribution
must comply with both paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 and any
additional terms imposed by the copyright holder. Additional terms
will be linked to the Project Gutenberg™ License for all works
posted with the permission of the copyright holder found at the
beginning of this work.

1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project Gutenberg™
License terms from this work, or any files containing a part of this
work or any other work associated with Project Gutenberg™.

1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute this
electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1 with
active links or immediate access to the full terms of the Project
Gutenberg™ License.

1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form, including
any word processing or hypertext form. However, if you provide access
to or distribute copies of a Project Gutenberg™ work in a format
other than “Plain Vanilla ASCII” or other format used in the official
version posted on the official Project Gutenberg™ website
(www.gutenberg.org), you must, at no additional cost, fee or expense
to the user, provide a copy, a means of exporting a copy, or a means
of obtaining a copy upon request, of the work in its original “Plain
Vanilla ASCII” or other form. Any alternate format must include the
full Project Gutenberg™ License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,
performing, copying or distributing any Project Gutenberg™ works
unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or providing
access to or distributing Project Gutenberg™ electronic works
provided that:

    • You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
        the use of Project Gutenberg™ works calculated using the method
        you already use to calculate your applicable taxes. The fee is owed
        to the owner of the Project Gutenberg™ trademark, but he has
        agreed to donate royalties under this paragraph to the Project
        Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty payments must be paid
        within 60 days following each date on which you prepare (or are
        legally required to prepare) your periodic tax returns. Royalty
        payments should be clearly marked as such and sent to the Project
        Gutenberg Literary Archive Foundation at the address specified in
        Section 4, “Information about donations to the Project Gutenberg
        Literary Archive Foundation.”
    
    • You provide a full refund of any money paid by a user who notifies
        you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that s/he
        does not agree to the terms of the full Project Gutenberg™
        License. You must require such a user to return or destroy all
        copies of the works possessed in a physical medium and discontinue
        all use of and all access to other copies of Project Gutenberg™
        works.
    
    • You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of
        any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in the
        electronic work is discovered and reported to you within 90 days of
        receipt of the work.
    
    • You comply with all other terms of this agreement for free
        distribution of Project Gutenberg™ works.
    

1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project
Gutenberg™ electronic work or group of works on different terms than
are set forth in this agreement, you must obtain permission in writing
from the Project Gutenberg Literary Archive Foundation, the manager of
the Project Gutenberg™ trademark. Contact the Foundation as set
forth in Section 3 below.

1.F.

1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend considerable
effort to identify, do copyright research on, transcribe and proofread
works not protected by U.S. copyright law in creating the Project
Gutenberg™ collection. Despite these efforts, Project Gutenberg™
electronic works, and the medium on which they may be stored, may
contain “Defects,” such as, but not limited to, incomplete, inaccurate
or corrupt data, transcription errors, a copyright or other
intellectual property infringement, a defective or damaged disk or
other medium, a computer virus, or computer codes that damage or
cannot be read by your equipment.

1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES - Except for the “Right
of Replacement or Refund” described in paragraph 1.F.3, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation, the owner of the Project
Gutenberg™ trademark, and any other party distributing a Project
Gutenberg™ electronic work under this agreement, disclaim all
liability to you for damages, costs and expenses, including legal
fees. YOU AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE, STRICT
LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH OF CONTRACT EXCEPT THOSE
PROVIDED IN PARAGRAPH 1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER THIS AGREEMENT WILL NOT BE
LIABLE TO YOU FOR ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE OR
INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF THE POSSIBILITY OF SUCH
DAMAGE.

1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If you discover a
defect in this electronic work within 90 days of receiving it, you can
receive a refund of the money (if any) you paid for it by sending a
written explanation to the person you received the work from. If you
received the work on a physical medium, you must return the medium
with your written explanation. The person or entity that provided you
with the defective work may elect to provide a replacement copy in
lieu of a refund. If you received the work electronically, the person
or entity providing it to you may choose to give you a second
opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund. If
the second copy is also defective, you may demand a refund in writing
without further opportunities to fix the problem.

1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set forth
in paragraph 1.F.3, this work is provided to you ‘AS-IS’, WITH NO
OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT
LIMITED TO WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR ANY PURPOSE.

1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied
warranties or the exclusion or limitation of certain types of
damages. If any disclaimer or limitation set forth in this agreement
violates the law of the state applicable to this agreement, the
agreement shall be interpreted to make the maximum disclaimer or
limitation permitted by the applicable state law. The invalidity or
unenforceability of any provision of this agreement shall not void the
remaining provisions.

1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the Foundation, the
trademark owner, any agent or employee of the Foundation, anyone
providing copies of Project Gutenberg™ electronic works in
accordance with this agreement, and any volunteers associated with the
production, promotion and distribution of Project Gutenberg™
electronic works, harmless from all liability, costs and expenses,
including legal fees, that arise directly or indirectly from any of
the following which you do or cause to occur: (a) distribution of this
or any Project Gutenberg™ work, (b) alteration, modification, or
additions or deletions to any Project Gutenberg™ work, and (c) any
Defect you cause.

Section 2. Information about the Mission of Project Gutenberg™

Project Gutenberg™ is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of
computers including obsolete, old, middle-aged and new computers. It
exists because of the efforts of hundreds of volunteers and donations
from people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the
assistance they need are critical to reaching Project Gutenberg™’s
goals and ensuring that the Project Gutenberg™ collection will
remain freely available for generations to come. In 2001, the Project
Gutenberg Literary Archive Foundation was created to provide a secure
and permanent future for Project Gutenberg™ and future
generations. To learn more about the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation and how your efforts and donations can help, see
Sections 3 and 4 and the Foundation information page at www.gutenberg.org.

Section 3. Information about the Project Gutenberg Literary Archive Foundation

The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non-profit
501(c)(3) educational corporation organized under the laws of the
state of Mississippi and granted tax exempt status by the Internal
Revenue Service. The Foundation’s EIN or federal tax identification
number is 64-6221541. Contributions to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation are tax deductible to the full extent permitted by
U.S. federal laws and your state’s laws.

The Foundation’s business office is located at 809 North 1500 West,
Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact links and up
to date contact information can be found at the Foundation’s website
and official page at www.gutenberg.org/contact

Section 4. Information about Donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation

Project Gutenberg™ depends upon and cannot survive without widespread
public support and donations to carry out its mission of
increasing the number of public domain and licensed works that can be
freely distributed in machine-readable form accessible by the widest
array of equipment including outdated equipment. Many small donations
($1 to $5,000) are particularly important to maintaining tax exempt
status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws regulating
charities and charitable donations in all 50 states of the United
States. Compliance requirements are not uniform and it takes a
considerable effort, much paperwork and many fees to meet and keep up
with these requirements. We do not solicit donations in locations
where we have not received written confirmation of compliance. To SEND
DONATIONS or determine the status of compliance for any particular state
visit www.gutenberg.org/donate.

While we cannot and do not solicit contributions from states where we
have not met the solicitation requirements, we know of no prohibition
against accepting unsolicited donations from donors in such states who
approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot make
any statements concerning tax treatment of donations received from
outside the United States. U.S. laws alone swamp our small staff.

Please check the Project Gutenberg web pages for current donation
methods and addresses. Donations are accepted in a number of other
ways including checks, online payments and credit card donations. To
donate, please visit: www.gutenberg.org/donate.

Section 5. General Information About Project Gutenberg™ electronic works

Professor Michael S. Hart was the originator of the Project
Gutenberg™ concept of a library of electronic works that could be
freely shared with anyone. For forty years, he produced and
distributed Project Gutenberg™ eBooks with only a loose network of
volunteer support.

Project Gutenberg™ eBooks are often created from several printed
editions, all of which are confirmed as not protected by copyright in
the U.S. unless a copyright notice is included. Thus, we do not
necessarily keep eBooks in compliance with any particular paper
edition.

Most people start at our website which has the main PG search
facility: www.gutenberg.org.

This website includes information about Project Gutenberg™,
including how to make donations to the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, how to help produce our new eBooks, and how to
subscribe to our email newsletter to hear about new eBooks.