Klaus Groth: Int Fährhus (1)

Anzeige. Gutenberg Edition 16. 2. vermehrte und verbesserte Auflage. Alle Werke aus dem Projekt Gutenberg-DE. Mit zusätzlichen E-Books. Eine einmalige Bibliothek. +++ Information und Bestellung in unserem Shop +++

Klaus Groth

Int FährhusDer Autor hat auch die Titel »Kaptein Kroß« und »Koptein Pött« verwendet.

(Fragment)

Int Fährhus op den Staben weer't vær gewöhnli so still as man in Untid, Pött un Schade er Hus op Femarn. Wa schull't ok anners sin op en lütt Insel, in en Hus dicht an de See? Wenn man ni jüs dat Water hört – un dat ward man an – oder den Wind, so hört man so to seggn gar nix. Man schall denn al darop achten dat der in de Stuv noch en Athen mehr geit as de egen, un wenn man sik derna umsüht, is't de Katt, de sik en weken Platz utsöcht hett.

Int Fährhus op den Staben, as ik segg, weer't vær gewöhnli so still inne Stuv, wenn ok ni lerri. Wenn man ok den Hund nich to de Katt as tweten Mann reken wull, de gewöhnlich ünnern Kachelaben leeg un den Kopp blot so wit rut steek dat he de Rum æwersehn un vun de Dær Wind kriegen kunn, wenn der Wen rin tre: so weern noch würklich twee Mann fast jümmer ann Platz in de grote side Schenkstuv. De een weer de Weerth. He heet Adam. En groten stillen Mann de gegen't Schenkschapp stunn, as muß he dat den ganzen Dag fast holn. De anner, de selten fehl un jümmer bi'n Disch ant Finster seet, weer de ol Koptein Pött.

Adam weer ok ni junk, harr en grauen Kopp un Bart, heet awer op ganz Femarn un bi jeder Schipper un Schepsknecht de junge Adam, natürlich to'n Ünnerscheed vun sin Vader, de fröher den Platz an't Schenkschapp innehm, un de, so lang se beid tosam sehn weern, de ole Adam heten harr.

De junge Adam weer egentli to grot vær sin Geschäft, as he to old weer vær sin Binam. Awer dat geit eenmal so in de Welt oder gung so. De Meisten kamt in en Geschäft wa se nich to paßt, dat schall denn al en Schipper sin, de mutt noch passen, sunst geit he bald mit sams sin Geschäft ünner, un blot de blivt na, de der to gebarn sünd, as Koptein Pött. Sunst in allen æwrigen as ik seggt heff. Wenn man mal en recht farrig hinken Minschen drop, so kunn man temli seker seggn: dat weer de Postbad; ik heff sogar een funn op twee lütt swarte holten Been, he leeg ünnerwegens op Glattis un töv up Minschenhölp, richti mit de Brevtasch um de Schullern. Wenn Eener gar keen Stimm harr, war he Utröper un wat darna domals en Nachtwächter oder de Scholmeister vær ne Art Minschenkind weer, dat kann man sik mit't Eenmaleen utreken.

Adam weer to grot vær sin Geschäft, dat heet to lank vær sin side Stuv. He muß sik vær de Balkens bucken, wenn Koptein Pött em vun't Eckschapp ant Finster reep: »Wat kumt der denn vær en dumm Kerl mit vulle Bramsegeln op Staber Huck los?«

Denn natürlich harr man vun't Fährhus de Utsicht æver See un vun Koptein Pött sin Sitz ut kunn man sehn wat an Schep vun de östli Kant, vun Lübek ut oder sunst wo dær Femarnsund na Kiel un Eckernföhr passeer oder ok nördli um't Puttgarder Riff na de dänschen Inseln oder 't Kattegat toheel.

»Wat en dumm Kerl! Is dat en Heß? Kann de Kerl ni sehn? Will de sik de Näs stöten? Schull mi wunnern, wenn de noch de Wendung kriegen kann ehr he mank de Steen kumt!« reep de Koptein in Iwer un Arger un wis' mit en Hand so grot as en Ballastschüffel, de binah een vun de lütt Finsterschiben bedeck, inne Feern.

Natürli weer de »Kerl«, de »Heß«, de »Landrött« oder wat he værn Ehrentitels kreeg, so lang de Sak inne Dreih stunn, en Schoner oder Brigg, vær en gewöhnli Og en Schipp ünner Segel dat witut ruhi sin Weg inne Feern trock.

Awer Adam keem ok in Gang, buck den Kopp un de breden Schullern un wanner vunt Schenkschapp ant Finster, wo he sik stütt un koldblödi sin Verschel gev, oft man indem he velmals nück oder mit den Kopp schüttel un hem! hem! vær sik hin mummel.

Koptein Pött awer le, nadem he sehn harr, dat de »Kerl« doch noch de Näs barg un kort vært Huck richti de Dreih kreeg, de groten Hann wedder op de Kneen, neem en lütten Drunk ut sin Glas un sä: »Mutt de Fahrt kenn – is der nich tum eersten Mal, – hollt umt Riff – is en Danziger« – jümmer mit en Glup un en Paus' dartwischen.

Un denn seet he wedder as en Bild op een vun unse olen Schappen un Laden, eben so brun un as mit en Kæckenbil uthaut, de junge Adam stunn wedder gegen't Schenkschapp un vun Hund un Katt weer nix to marken as de Athen.

Oft lepen Dag' un Weken daræver hin, dat nix anners vær sik gung as dat een Segel na't anner bald neeger bald wider af værbi trock un een Stunn na de anner vun de ol Husklock utslagen war. Wenn se so mit Snarrn un Rasseln fiv Minuten vær Twölf den Middag anmell, so weer't as hörn alle Veer de in de Fährstuv den Athen trocken wat Besunners, recken sik, Koptein Pött de sin letzten Drunk, stunn op, sä Ade un sin »Segente Mahltid«, un bald seeg man em de Höchden rop wannern, jümmer noch mal mit en Glup in See, de man dar wider æwersüht, un verswinn mähli Stück vær Stück, bet ok de Kopp mit den Seemannshot achter de Höchde ünnerduk.

Dat mag Unsereen »vun de faste Wall« lankwili værkam, ja schreckli un gresi: vær en olen Seemann is dat ganz wat Anners. De süht der mehr rut as wi, de süht ganz wat Anners darin. Dat is nich dat he de See leef hett as wi Busch un Brok: wer dat lövt un vertellt kennt keen Schippsleben. Dat gift Keen, de den holten Borrn Jahrlang ünnern Föten hatt hett, de nich daran denkt em mal mit de faste Eer to vertuschen, kunn he't blot mægli maken. Man nich en Snack, as much Koptein Pött wedder mit un bedur dat he hier dägli int stille Fährhus sitt bi de junge Adam. Gewis ni! He freut sik wenn he Abends in sin warm Bett kruppt un nich in de Koje wa dat Soltwater twee Toll af an de Planken klappt. Dat is wat vær de der vun les't achtern warm Aben.

So list de Seemann wenn he to Ruh kumt ut de Wellen. Alle Schicksaln stat darin schreben, lacht em to wenn de Sünn æwert glatte Water schint, ropt emt int Gedächtnis wenn't störmt un ras't. Keen Wunner wenn he int Fährhus sitten kann, as seet he vær en opslagen Bok: wi Annern verstat blot nich darin to lesen.

Dat weer æwrigens nich jümmer so eenförmi un still op den Staben un int Fährhus bi jung' Adam. Dar seet mitünner junk Seevolk bi en stiwen Grogg un scharp Kartenspill, dar keem' Lüd de de ganze Welt rund sehn harrn un to vertelln wussen. Dar kunn man mitünner finn, de in China Rötten eten harrn, in Australien »old Manns«, de sik in de Rocky Mountains mit Baren oder in de See um Hongkong mit Piraten haut harrn, de in Neworleans dært gele Fewer oder bi Spitzbargen dærn Schippbruch dærkamn weern – denn wo kumt nich en Schippsvolk, wo findt man nich en Femaraner? Dar keem' Lüd, de sproken vun't Kap Horn as weer't dat Staber Huck un vun de Mittlandsch See as weer't de Pol achter Staberdörp. Dar war na Lüd fragt un vun Lüd vertellt, de dusend Milen vun to Hus er Heimat opslagen, de Farmer in Iowa, Koplüd in Newyork warn weern, Scholmeister in Milwaukee, Weerthslüd in San Franzisko, Kellner in Montevideo, oder ok König op irgend en lütt Insel in de Südsee. Denn kunn man wat to hörn kriegen, wer hörn much! Vun Schicksaln mitünner as warn se ut en Fabelbok vertellt, un doch seet de Mann ruhig vær Een, as man en Schipper ruhig un gelaten sitten kann, de't sülven belevt oder mit Ogen sehn harr. Wenn't dalschreben war – Nüms kunn't löben. Ja, as de Telegraphenwihrn nu allerwärts von Ort to Ort lopt, so, kunn man sik denken, wenn man oft un lang dat Fährhus vunn Staben besöch, gingn unsichtbar Fadens vun de lütt Insel Femarn ut na fast jeden Placken op Gotts Eerdborrn, recken bet in jedes Hus un an jedes Hart, un man kunn nie weten, ob ni morgen vær irgend en Familje en Naricht keem de se in Vertwieflung störrten oder an irgend arm lütt smuck Mäden, se much morgen na Hamborg gan, Straße Nummer so un so, Kledung un Geld leeg torech, de neegste Damper neem er mit, eerste Kajüt weer betalt, de Koptein war er afholn un vær er sorgen – un na veertein Dag fahr se mit Kutscher un Dener as grote Dam in Boston. – Dat weer all ni unmægli.

Meistens neem dat Nie den Weg dært Fährhus; wichti oder unwichti, wenigstens dur dat ni lang, dat man't dar wuß un besprok, un de junge Adam un de ole Pött, de al so ni fehln, weern denn gewis mit derbi.

Towiln seten de beiden ok daglank alleen, un wenn denn nix Besunners op See los weer, woræwer de Koptein lud un Adam stumm sin Verschel to seggn harr, so kunn man mitünner mal en Tweesprak hört hebben wat sit lang' bi son Gelegenheit fast op desülwige Art anfung un utleep, ok sin egen Ton harr, ganz verscheden vun den luden Alldagston womit Pött æwer de »Kerls« op See herfull un Adam koppschüttel.

»Mit Bogsteds Jung toletz, as du weest«, fohr Adam denn fort, »de mit Ralfs sin Schoner keem«.

»Verdammten Bengel«, snack Pött, as bi sik sülbn, »un keem nich ehr wedder, as bet he dat Gold ni dregen kunn, wat he mitbroch. Awer frisch un munter?« frag he wider.

»Unverzagt, wedderhal Pött mit Æwertügung, vertraxten Bengel, lett de Ohrn ni hangn, dat schall denn all mit Störrtseen kam, un richt se doch wedder op. Ik sä't al jümmer, so sinnig he weer, de weer ni dal to bögen. Topp wedder op! sä ik to em. Allmähli, Onkel Pött! Dat weer sin Antwort. De sett dat dær, schast sehn, de grawt en Lock dær de Eer, wenn de eerst den Spaden in Hand hett. Veer Jahr? Wo lang is 't al?«

He wuß dat natürli eben so genau as Adam, un tell dat an de Fingern na: Veer Jahr! Un denn fung he en nie Tall an de bet æwer de linker Hand weg ging.

»Negen« sä Pött still un week, »Micheli neegst negen. Ja, ja! Heff noch mal na Valparais naschrieben laten, se schulln mi wenigstens de golln Ked vun sin Uhr schicken, begravt hebbt se em ja doch ant Land un so wat vergeit je nich.«

En Fremdn, de den Ton nich kennt, harr der nich rut hört, dat dat sik um egne Kinner handel, un bi de schöne gollne Ked um en Stück vær't Vaderhart, wat in hochdütsche Böker vellicht as en schmerzliches Angedenken betenkend warn weer. Insulaner und Strandlüd de er Neegsten »bleben« sünd, spart keen Mög un Kosten um er Habseligkeiten to Hus to kriegen, wenn't ok nix is as en slichten Seemannsantog.

»Ward je mal sehn«, sä de ol Pött, un trummel mit twee grote harre Fingern op den Disch, »ward je sehn.« Un op eenmal, as weer dat Kapitel vullstännig to Enn, un he keem unversehns op en ganz anner, sä he mit en ganz annern Ton: »Mariken hollt sik fix, verdöwelte Diern, as Melk un Blot. Ik heff er güstern drapen.« Un derbi keemt denn rut dat dit Enn egentli de Anfang west weer. »Harr na em fragt, weer goden Moths, en sackermentsche Diern.«

So snacken de Beiden, un darmit weer de Tweesprak richtig to Enn, much denn al sin, dat Pött noch mal na ganz wat Glikgültigs frag: Blöht al din langn Kantüffeln. Weet ni wa 't mit min is.

Töw awer selten hierop noch de Antwort af, sunnern mak Bewegungen as harr he Wichtigs to don un wanner ut Dær gegen den Dün hinop. Ehr he op de anner Sit verswunn plegg man em baben stan to sehn as weer't vær em en fremd nie Land wat Velerlei to betrachten gev.

En würkli Fremdn harr den wul sehn dat dat Land eben, eenförmig un fruchtbar is, inn Summer fast to Hälft mit Weten bestan, inn Harst beackert un besei't, so wit dat Oog reckt, inn Winter dotstill. He harr wahrschienlich de dree Thorns bemarkt de eensam herutkikt wit af een na't anner un fragt, wa de Fleckens heet, de se andüdt un vellicht achter de letzte noch wedder en Strich opschimmern sehn as de Rand um en Teller, de em wis't dat de See rund umgeit un dat lütt Placken afsnitt vun de faste Wall, de nich to recken is ahn Schippers Hölp; wenn't wild is buten, oft nich in Dagen.

Hin un wedder süht he en Dörp, nette Hüser mit Strohdack, einige Hadbarnester fehlt nich, de Hüser stat, nich as in't Holsteensche Land verstreit, velmehr meistens in twee Reegen, en breden Rum twischen se: Strat kann't nich jümmer heten, vær jede Hus oder Schün liggt de Mistbarg un -Kul, un twischen beiden slängelt sik en Wagenspor dær, de inn Harst in de Regentid mehr Sump as Weg un Stieg is. Meist geit disse Weg vun Ost na West, de Hüser seht mit dat Gesicht inne Sünn, in de een Reeg vunt Dörp op de Miststeden, in de anner op de Garns, de nich fehlt, oft mit ole grote Bernböm, as de Böken.

Staberdörp, wat ol Pött bi son Gelegenheit plegg to betrachten un wo wenigstens, wenn nich sin Gedanken doch sin Ogen un sin Weg op toföhrn, denn he wahn in de Neegde, weer nich vel anners as de annern Dörper, harr en Sol op een Enn, wo abends de Per to Dränk dreben warn, de Weg allerdings infat mit Eerdwalln, de Dünger nich vær sunnern achter de Schüns, denn dat leeg neegbi, so to seggn as vær Ogen vun't faste Land un de Verschönerung lang vun dar heræwer æwer den smallen Sund.

Wider af in de Dörper seeg man noch ol Femarn ganz as't west weer vun Olen her, hin un wedder merrn int Dörp de grote Steenkring, de Dingsted, wo fröher ünner frien Himmel Gericht holn weer.

In keen vun de Dörper fehl dat an en Schipper oder en paar, de, as wi seggt hebbt, de ganze Welt mit Ogen sehn, in keen awer ok an Lüd de Sinn un Gelegenheit niemals bet æwern Sund dreben harr. Vun Mädens un Fruns goll dat meistens. Ja der warn wück urold, de nich wider kamen weern in er lang Leben as bet to de neegste vun de dree Karken.

Op den Enn vun Staberdörp nich wit vun den Sol leeg en grot old Burhus, niet opputzt, en beten mehr vær sik alleen, an beide Siden en lange Schün, en beten mehr af vun den Dörpsweg mit Steenwalln vær op de Grenz un en lütten Blomhof vær de Finstern un Husdær. As weer't uttekend harr jede Schün en Hatbarsnest, un æwerweg de Schüns recken Eschen un Pappeln umhöch un leiden dat Oog in en Appelhof achterut, grot nog vær en holsteensch Adelshof. Wat vær Land to de Stell hör dat kunn man ungefehr nareken wenn Abends de Knechts een Spann Per na de anner to Dränk in den Sol reden, un wat værn Herr derop wahn, wenn Sünndags bi fahrbare Weg' de Kutsch mit twee blanke Brune to Stadt, na Borg, fahr. He sülben seet derin achter de Finstern.

But' harr Hus un Schün, anleggt de Garn natürlich en Mackeprang. De Mackeprangs un de Witten harrn vun Olen her de Insel so to seggn beseten un regeert. Vun de Mackeprang-Wittsche Vetterschaft liggt mægli noch eenerwegens dat Bok worin beschreben stunn wat se en Vetter an Hemdn, Tüg un Tehrgeld mitgeben schulln, wenn he dat Malör hatt harr Een vun't anner Slach op de Insel dot to slagen, un se em æwern Sund op de Flucht hölpen. Noch vær en tachendig Jahrn hör de Haupthof in fast jede Dörp en Mackeprang oder en Witt un man ünnersched se blot as de Mummendörper, de Staberdörper u.s.w., ahn er Familiennam uttospreken. Jedermann wuß dat man en Mackeprang in Sinn harr. Stattliche Lüd mit brune Ogen, un't mag wul sin dat se de tapfre Rest vun de olen Wenden sünd, as er Nam andüdt, de vun de »Witten«, de Dütschen, as de dat Land eroberten, as ers Liken schont un in er »Slach un Kluft« opnahm' sünd.

Kämmerers un Richters warn ut dat Holt sneden, to en Schipper weern se nich to bögen.

Awer dar keem en Tid wo mennig Schipper, de vær de Herr »Kämmereer«, as de Femaraner seggt, deep den Hot afnahm' harr, do he weggung, wedder keem mit so vel Gold »as he nich dregen kunn«. Son Mann sett sik so lang in Borg oder Landkarken int Weerthshus mank de Richters to Kartenspeln, wenn se ut de Gerichtsstuv op de een Sit vun de Husdel na de Weerthstuv op de anner Sit ræver keem, seet der so lang bet der eenerwegens en Witt oder Mackeprang wackelig war, um denn den Hof to kopen un dar noch breeder to sitten, bet he vellicht as Richter mit op »de anner Sit« int Weerthshus gung.

Besunners de Witten schrumpen tosam, un de »Wilders«, sogar de »Unbehaun« un dergliken Slach keem an er Stelln.

Op den Staberdörper sin Stell seet en oln Hansen. De Familje weer dar utstorben. Wer kunn beden wat he bo? Wo he herstamm, wen gung dat wat an? Wat he west weer, wer düß dana fragen? Wa he bi't Geld kam weer, wer kunn dat nareken? Femaraner weer he, ut en arm Familje stamm he, Schipper weer he eerst, Herr Hansen heet he nu.

He keem mit Fru un Kind, unvermodens, denn wer den Hof kofft harr wuß man eerst as he dar weer. De Fru nicht vun hier, dat Kind en lütt blauogt smuck Diern.

He weer kränkli, de Fru weer still, dat Hus eensam. Blot de lütt Mariken flog der as en Fleerlink inn Summer as en Vagel inn Winter in un ut un wis' dat der Leben weer in dat smuck Wahnhus mit de blanken Dærn un de witten Gardin.

Klok weer de ol Hansen, harr de Näs allerwegens hatt, dat mark man em an, wenn he den Mund apen de. Værnehm weer he: sunnerbar, wer vun sin Herkunft wuß, löv kum dat he't weer, un he wuß't aftowisen, wenn Een darop hinwink: he weer Herr Hansen ut Staberdörp, wer kunn der wat gegen seggn? Dat stunn em an dat he in de Kutsch fahr, inn Winter ut de Pelzdek keem, in de Eck int Sopha seet; – frag mehr as he antwor', keem wo man em nich vermoden weer, gung wenn man't ni dach. He keem ok bi Adam int Fährhus. Denn seten dar eerst gar dree absunnerlige Gestalten. Adam harr ok fahrt awer nich recht Lust darto hatt. He harr ok wat lehrt, mehr as man em an Kopp un Kledung ansehn harr. Wenn awer mitünner feine Lüd, Seeofzeern, Reisende int Hus keem, so verwunnern se sik, wenn Adam anfung mit to spreken. De harr nich umsonst Newyork, Neworleans, Rio un wat nich all sehn. Denn war ok de Sprak bi em los, dat Holt in de Glieder gelenkig, ja dat kunn schien as trock dat wehmödig æwer dat eernsthaftige Gesicht. – Solke Lüd hört der ok mit to't Insel- un Schippervolk. –

Herr Hansen seeg man 't blot noch an de Ogen an, womit he rasch en Schipp op See verfolg, wenn Koptein Pött mit en echt Seemannsbehagen sin Hart æwer en Landrött, en blinn Heß verlüfter, dat he de Sak so genau kenn as de annern Beiden.

He drunk hier sin Gläschen Madeira, hör de Niegkeiten, frag mit to na Adam sin Willem, un gung wedder. –

Denn Willem un Marieken weern bald nadem Herr Hansen introck Spelkameraden warn un dat weer Herr Hansen ganz recht. Ahn Umgang kann keen Minschenseel durn, en Kindsseel am wenigsten. Dat weer Herr Hansen sin Ansicht.

Kinner dringt in alle Nester un Löcker un blivt, wo se't gefallt, wenn se ni rut smeten ward, Se æwerwinnt Furcht un Ehrfurcht, ni Kæk noch Kark es seker vær se. Keen Verstek so heemli, se krupt hinin. Bang vær Gesichter sünd se man so lang, bet se lang genug tosehn hebbt. Weer der ok keen Minsch bi Herr Hansen kam: Willem Adam gewis, un weer em ok eerst noch so benaut warn in disse fierlichen Stuben, mank de Möbeln un Biller. Æwrigens neem Mariken em an de Hand mit un dat weer genog, denn se harr Speltüg so schön um Prügel darvær uttoholn, dat man't blot besehn mug.

To Summer kreeg Marieken en Zeeg vær ern Wagen, wona alle Femaraner keken, wenn se mit Willem dar mit rumkutscheer.

Vær de Zeeg kreeg se den neegsten Summer en lütten Esel, ahn Hörn, æwer fast noch stötscher, so dat Willem al mitfahrn muß ut Noth und wegen Hölp.

Den neegsten Summer fahrn se mit en lütt Pony, gel, mit lange Haar, de Herr Hansen vun en Schipper ut Norwegen kofft harr. En weli Deert awer willi, so dat Marieken Leid un Pietsch föhrn kunn, gar to Verwunnerung vun Alle de't sehn, denn dat lütt Thier leep bi schöne Weg' dat em as er de hellen Haar umn Nacken flogen.

Marieken bruk ok en Lehrkameraden. Kinner lehrt nich wenn se alleen sünd, se mæt lehrn as wenn se spelt. Dat weer ok een vun Herr Hansen sin Gedanken. Herr Hansen harr en lütt »Mamsell« vær er annahm – in de Schol gung de Kunst em ni wit nog.

»Mamsell« weer ut en beten hungerig værnehm Familje vunt Hannöversche, de wegen er Gesundheit oppen Lann leben schull. En lütt swackli Dings, fast sülben noch en Kind, harr awer wat lehrt un kreeg bald bi gude Kost un Luft Blot inne Backen un nie Lebenslust. Dat gung nu an en Lehrn rein vær Gewalt. Dankbarkeit much bi de arm Dirn mithölpen, Langewil ok vellicht int stille Hansensche Hus, genog, dar war sungn, utwennig lehrt, declameert vunn Morgen bet to'n Abend un darbi weer Willem eerst de schüchterne Tohörer, denn un wenn un gelegentli, un bald de Hölpsmaat un regelrechte Mitspeler. Wa't keem, he war der am wenigsten um wis, dat he bald uter en paar Stunn bi de ol Percepter, fast den ganzen Dag bi Marieken un Mamsell tobroch, mit sung, declameer un les'. Gewis harr Herr Hansen dat wul bedacht un mit Fährmann Adam bespraken, un den weer't mehr as recht, harr sunst sülbn wat vær de Jung inricht.

Wenn de Dree ok darherseeten as dree Kinner – Willem weer sogar de Grötste un reck mit sin brun krusen Kopp æwer Tante weg – oft ok daben un lud weern as de Gærn, egentlich güng't doch eernsthaft her ahn dat Tante Hölp bruk, as er schön Böker. Wat se nich tosam lesen! un Tante noch eben so geern as de Annern!

Man mutt weten wat oppen Lann heet: lesen! wenn Lüd der Smack op kriegt. Un warum schulln se nich? Old oder Junk, Arm oder Rik – man denk doch ni dat der Ünnerscheed in is, dat gift keen Seel de keen Hunger hett, de meisten kriegt man keen Nahrung wo Smack in is.

Man mutt weten wat dat heet oppen Lann wat lesen an Reisen, Geschichten, Gedichten um to verstan wat der vern Gewalt in stickt.

Een Mittel keem noch hinto Tante in Respect to holn, dat weer: se verlang dat se hochdütsch sproken. Dat gung in eerst Tid langsam un stækerig, darbi geef't lang wat bi ut to putzen vær lütt Tante, denn se harr en gar fine Utsprak as alle Hannoveraner. Dat Mittel hölpt, nich blot bi æwermödige Kinner. Wat schull menni Pastor opstelln, wenn he spreken muß in en Sprak, de sin Gemeen so gut versteit as he?

Bi Mamsell kunn't ni vel schaden. Un Willem sett sik wedder bi er in Respect mit sin Rekenkunst, wovun se ok so wenig verstunn as vunt Plattdütsch. He wis' mit Stolt sin Tafel, wenn he se bi Percepter vull grote Talln rekt harr, un war so to seggn Lehrmeister vær de beiden Annern in sin Kunst.

He harr awer doch en groten Respect vær alle Beide. Wat Mamsell kunn, so to seggn vun Hus' ut, wa licht lehr dat de Schölerin. Wenn se vær't Tekenbrett seet kunn he er Hann betrachten wa se Strek an Strek trock, un de Ogen de as en Parpentik an de Klock vun de Værschrift op er Papier lepen, se weern blau as de Heben, wo se gegen an lüchten, wenn er Backen vær Iwer roth weern. – Em wull dat Teken gar ni vun de Hand.

Gar nu de Stimm! Dat bruk em Tante nich to seggn, dat kunn he sülben hörn, wa he schreeg bi't Singn un græl bi't Spreken, un dat se grof weer, as man en Schipper sin. He sülben hör ok Marieken er lewer.

He günn dat sin lütt Spelkamerad, Lof un Lev, se harr't je verdeent. Vellicht, weer't en Jung west, harr he doch eerst mal sehn, wul de starkste weer. Awer so gung denn er Leben meist in Freden un Fründschap derhin. Vertörn un Verdregen kumt jümmer derbi vær.

Frilich blid weer he nich: se weer Herr Hansen sin Dochder. Och, dat föhlt Kinner mehr as ol Lüd denkt! Dar hungn Biller an de Wand, dar weern Könige un Königinnen vun Dänemark. Jüs so as een vun de, jüs so heel Marieken den Kopp. He wuß dat wul un dach derbi sin Deel.

Un he schenk er dat nich: stolt weer se, sä he er mal, as he dærchut to Boot en Segelfahrt maken un se ni mit wull. Achter er Vatters Port gungn se na den Strand hindal un söchen Muscheln. Warum wull se nich? Se weer stolt, sä he, dat weer nich er Vatters Boot dat weer sin? Se kunn't laten, denn dank he awer vær er Vatters Ponywagen. Da gung se mit em. Doch warn se beid still bi de Fahrt, un as se vun em gan weer söch he er egale Muscheln so lang dat Dagslicht dur.

So verdragen se sik redlich, un he muß sik deran gewöhn, dat se den Kopp drog, as se sä, as he er wussen weer. He harr ok je sin egen.

Inn Harst un Winter sünd de Weg' op Femarn as toreden Lehm un ohn Grund un Borrn. Mit Wagens nich to befahrn. Wer wanken un reisen mutt de ritt, Fruns un Mädens achter opt Peerd. Stiegt en Ledder rop an de verkehrde Sid, de Knecht hollt se lik op un læhnt se lisen achter æwer, so dat se jüst opt Perd op de rechte Stell to sitten kamt. Vader oder Broder, Herr oder Jung sitt vær, den fat se mit den rechten Arm um, un mit de Last vun Twee oder Anderthalfe wadt de oln truen Thiern, de dat kennt, bet man se an Ort un Stell mit en Ledder oder starke Arms wedder hindal lett.

Marieken muß, as se heranwuß, oft to Stadt, denn na Sniedersch, denn na Fliegersch, denn na'n Hæker, den na Apthek. Denn Mutter weer swackli un egen, harr jümmer mal Infäll, un wenn't man Hofmanns Drapen weern, de man damals in jede Hus rüken kunn, wo swackli Lüd weern, so funn sik darto noch allerhand.

Dat full keen Minsch op, dat Willem op de grot Brun seet un Marieken achter em. Harrn se menni Dag tosam fahrt, warum ni ok tosam rieden, as Allemann op Femarn de? Oft re de Fru vun Hus' achter de Plogknecht, de Jümfer achter de Herr. Dat weer æwerall bi slechte Weg' keen blot Pläseerritt, dar hörn en paar gude Ogen darto de værut keken un nich achterum, un en Paar seker Arms vær Tom un Tægel, wo de Weg weer dat de Lehm æwern Kopp sprütt.

Much sin dat oft en anner Mann fehl, genog Willem harr dat as en Art Amt dat he Marieken to Stadt broch. He föhl sik glückli un wichti darbi, dat weer ok en Verännerung int eentalige Leben. De ol Foderknecht Niß holp er jedesmal opt Perd, un harr jedesmal desülwige Redensart darbi; wenn Marie nun de Ledder af richti achter Willem op den Brun seet, so gev he em en Klapp op den fetten Bog un sä: Süh so, Brun, nu man to! Du hest Adam un Eva op den Rügg, lop nich mit se ut dat Paradies!

Ja, wa lachen de beiden jungen Lüd! Denn dat Wort fehl niemals. Un – wa sunnerbar – oft keem se daræwer ernsthafti op de würklige Adam un Eva to spreken, æwer't Paradies, den Garn Eden, æwer de eersten Minschen, æwer all dat wat se in Tru un Globen in de Bibel lest harrn un wat er Seel harr anfat.

So wat kennt man ok, oder kenn man, blot ok noch oppen Lann un in de Eensamkeit. Dat weer keen Wunner, wenn Willem harr Lust hatt antosehn, ob de Garn noch to finn weer un Marieken to haln, wenn se keen Heimweh kreeg na Femarn un Staberdörp.

Klaus Groth

Int Fährhus (1)

Inhalt

Klaus Groth

Int FährhusDer Autor hat auch die Titel »Kaptein Kroß« und »Koptein Pött« verwendet.

(Fragment)