Rudolf von Tavel: D’ Haselmuus

Anzeige. Gutenberg Edition 16. 2. vermehrte und verbesserte Auflage. Alle Werke aus dem Projekt Gutenberg-DE. Mit zusätzlichen E-Books. Eine einmalige Bibliothek. +++ Information und Bestellung in unserem Shop +++

VI.

«Es ghört aber niemer nüt,» het di alti Frou Roggli im Chälleracher gschmählt. Si isch um ds Hüsi umegsprungen und het ihres Meitschi gsuecht.

«Was isch o?» tönts ändlech usem Ställi füre, wo ds Trineli grad dranne gsi isch es Chälbli z’ tränke.

«Bisch aber a dym Titti?» het d’ Muetter gspottet. «Enangerenah zum ahe! Es steit scho lang Eine dänen und brület si d’ Seel usem Lyb für ubere. U eh weder nid isch es der Herr vo dobe.»

«Eh was wett jitz dä um die Zyt dert äne z’ tüe ha! Er chunt ja ds ganz Jahr nie dertdüre hei.»

«Isch jitz niemer davornen im Halehüsli, wo hätti chönne fahre?» Währeddäm es das seit, wüscht ds Trineli d’ Händ am Fürtech ab und springt, was gisch, was hesch, ufem schmale schlüferige Wägli ds Bort ab gäge ds Fahr. D’ Muetter luegt ihm nachen und dütet mit dem Arm däm Herr, wo änet der Aaren ungeduldig ufem Däntsch steit, es chömi öpper. Es het gschüttet, was abe möge het, wie scho der ganz Tag und geschter und vorgeschter. Und drum isch es scho 133 so früech fyschter gsi, so daß di beschten Ouge nid im Stand gsi wäre, öpper am äneren Ufer z’ erchenne. Jitz erscht, wo si d’ Chetti am Fahrschiff het ghöre raffle, isch der Muetter Roggli z’ Sinn cho, daß es eigetlech hütt e kei Gspaß sygi, z’ fahre. D’ Aaren isch schuderhaft höch gangen und het wüescht ta wie nid mängisch im Jahr. Da het me müesse luege, was öppe derdürab chunt. So-n-e Tanne hätti de das alte Schiffli übel trischaagget.

«Eh wie geit das jitz emel o ne Lengi!» seit di alti Frou. «Weder äbe, richtig! Es mueß schöpfe. Ds Schiff isch däich o halbvoll vom Räge.» Ohni sech wyter z’ bsinne, nimmt si i der Chuchi ds groß Gätzi und springt o ds Bort ab, für der Tochter ga z’ hälfe, wo bis schier a d’ Wade barfueß im Wasser gstanden isch und zu aller Rägenessi no gschwitzt het wie-n-en Ankebättler.

Wo si ändlech ds Allergröbschte dusse gha hei, macht ds Trineli der Weidlig los. «Du muesch d’ Chetti äiwäg umelege,» wott ihns d’ Muetter brichte.

«La mi nume mache. I weiß scho wie,» seit ds Trineli und reiset der Spitz i Zug yne. — Potz, wie het das gschuumet und d’ Chetti gstreckt! Aber ds Meitschi het sech nid gförchtet. Mit Stächvogelblicke hets gluegt, was öppen ufem Wasser derhär chömi, und ds Rueder ygstemmt, daß ds Schiff gfahren isch, wie gschosse. Erscht wo-n-es däne mit dem Spitz hert a der Brügi gsi isch, hets ufgluegt, wär eigetlech da 134 warti. ’s isch richtig der Herr Heimlecher gsi. Imene graue Pelerinemantel isch er da ufem Sporre gstande, und ds Wasser isch ihm nume so bachwys vom Huet übere Mantel gloffe. Aber trotzdäm hätt’ er sech o jitze nüt vergä. Wie-n-e Bildsüüle het er am Wehr gwartet, bis ds Trineli usem Schiff gsprungen isch und der Spitz mit der Chetti hert zuechezoge gha het. Du het er sech a mene Büscheli Wyderuete gha und isch ygstige.

«Hockit ab, Herr Heimlecher,» het ds Fährmeitschi mit allem Reschpäkt gseit, «es chönnt Ech süsch de no fähle.» Der Ratsherr isch abgsässe, und so wenig, wie bim Ystyge, het er uf der Fahrt oder bim Usstyge nes Wort verlore. E Momänt isch er ufem Däntsch hienache no blybe stah und het ds Trineli agluegt, wie wenn er sech überleiti, ob er ihm öppis welli säge. Aber du het er nume gseit: «Dankheiget» und isch a dene beide Froue vorby ds Bort uf.

Wo si wieder zum Hüsi ufecho sy und ihri nasse Chleider i Chemischoß ghänkt hei, seit ds Trineli: «Er het öppis gha, der Herr.»

«Ja,» seit d’ Muetter, «u allwäg nüt guets. — Scho daß er bi settigem Wätter über ds Selhofemoos chunt. I ma mi gar nid bsinne, daß i ne hätti gseh übere fahre.»

Es het z’ Vollem gfyschteret gha, und di beide Froue sy schwygsam vorem Füüröfeli gsässe — no lang, lang. Und dusse het der Räge gruuschet.

135 «Was hesch?» fragt ändlech d’ Muetter. Es het se dunkt, si ghöri ihri Tochter schnüpfe.

«O Muetter, Muetter,» seit ds Trineli. «Es isch mer eso schwär. — Ischt ächt öppis nid guets? Jitz ha-n-i Ruedin scho drümal gseh hie am Wasser.»

Dobe, im Herrehuus hei o zwo Froue dem Räge zueglost. Si hei ihri fyni Handarbeit abgleit gha, will me nüt meh gseh het. Hinde, näbem Äßtisch, wo scho lang isch deckt gsi, het der Theechessel uf der Servante vor Längizyti gsühnet.

«Jitz chunnt er,» seit ds Madeleine und steit uf. Me ghört vor der Huustür uf der Gartesyte nes paar schwäri Schritten und es Abchraue vo Schueh ufem Schoryse. Verwunderet hei di beide Frauen enanderen agluegt, bevor si i Huusgang use sy.

«I bitte di, wo chunsch du här, bi däm Wätter? — Doch nid über Chräilige?» fragt d’ Tante Rosine.

«Nei,» antwortet der Ratsherr und schüttlet sy tropfednasse Huet, «aber vo Chäsertz.»

Was di beiden Alte wyter zsäme gredt hei, het ds Madeleine nid verstande. Si sy d’ Stägen uf, und äs isch i d’ Äßstube ga Liecht mache. Bald druuf het es überobe ne Türe ghöre gah, und us de gleitige Schritte 136 vo der Tante het es chönnen errate, daß si dem Unggle trocheni Chleider zuechetreit. — «Also z’ Chäsertz isch er gsi,» so het es sech überleit, währeddäm es ufem Chuchitisch mit mene Spahn usem Öfeli d’ Bougies uf de silberige Trombe-Cherzestöck azündtet het. «Da mueß scho öppis Bsunders los sy. Afange geit er scho sünsch ungärn dertuse, gschwyge de bi settigem Wätter.»

I jeder Hand e Lüüchter und d’ Ouge voll Gwunder, begägnets unden a der Stäge der Tante. Da het es sech nid mögen ebha z’ frage, was es gä heigi.

«Lisetti,» befiehlt d’ Frou Ryhiner dem Chammermeitli, wo juscht der Jumpfer Madeleine d’ Äßstubetür uftuet, «machet im Sääli nes Kaminfüürli, numen es chlys, daß der Herr Heimlecher sech nam Zabetrinke cha d’ Füeß werme.»

Bscheid het ds Madeleine keinen übercho, und wenn d’ Tante Rosinen uf ne-n-erschti Frag nid Antwort gä het, so isch dermit o gseit gsi, daß wyters Frage nüt abtreiti.

Bald druuf sy si alli drü am Zabe gsässe. Der Unggle Gabriel het eint und anders gfragt über Huus und Garte, Lächehuus und Dienschte, wie-n-ers geng im Bruuch gha het. D’ Tante het ihm Bscheid gä, und ds Madeleine het o brichtet, was es gwüßt het. Aber wo du der Chehr a si zwöi cho wär, z’frage, was es z’ Bärn neus gäbi, isch ds Brünneli undereinisch abgstellt gsi. Keis Wort meh isch lut worde, und es het o nid besseret, wo me nachhär am Kaminfüür gsässen 137 isch. Grad amüsant het ds Madeleine die Unterhaltung nid gfunde. Es isch, wie me so seit, zum Ersticke dicki Luft gsi. Und derzue het gäge sy Gwohnheit der Unggle hütt keinisch welle Fyrabe mache. Ändlech het er Frou und Tochter i ds Bett gschickt und der Tante Rosinen uf ihri Frag, was är de no vor heigi, g’antwortet: «I chönnt ja doch nid schlafe.»

Z’ morndrisch sy d’ Schyben agloffe gsi. Me het i de Stuben inne gspürt, daß es ordlech gchuelet het. Aber derfür isch der Himmel z’ plätzewys blau gsi, und e Sunneblick het di roti Granetbluescht vorem Huus mache z’ zündte. Es het ein a allne Haaren usezoge, a di früschi Luft.

Aber der Unggle Gabriel isch nid zum Vorschyn cho. «Pärse,» het d’ Tante Rosine gschmählt, «das het me sech doch a de Finger chönnen abzelle. E Ma i sym Alter sötti äbe dra dänke, daß er nümmen alles ma erlyde. Es git es wüeschts Flußfieber, und mer wei Gott danke, wenns bi däm blybt. — Öppis dumms eso ga az’stelle!»

Es isch aber nid derby blibe. Dem Unggle sy Bräschte het sech nidsig gschlagen und isch im Bruschtfäll blybe sitze.

Anderimal, wenn dem Herr Heimlecher öppis gfählt het, sy’s für ds Madeleine nidemal di leidischte Zyte gsi. Da het’s ihm de albe chönne ga däsele, het ihm öppe Blueme bracht und es dankbars Ghör gfunde für alles, was es a Neuigkeite gwüßt het, vo de Fisch i 138 der Gieße bis zum Schnapser am Waldsoum. Aber dasmal isch nüt gsi az’fah mit ihm. So truurig, so truurig het er geng drygluegt und so gar nüt möge rede. Und de isch no öppis gsi. Ds Madeleine isch jitz meh ghüetet worden als je früecher. Nid nume het es niene hi dörfe, weder ga Chräilige, no ga Allmedinge. Sogar ds Lächehuus und der Chälleracher, ds Burehuus am Hübeli und ds Gärtnerhüsi het ihm d’ Tante verbotte. Grad wie wenn z’ ringsetum d’ Pescht regierti, isch es ghüetet worde. Isch der Dokter cho oder sünscht öpper us der Stadt, so het me ds Madeleine öppehi gschickt, wo-n-es niemerem het chönne begägne. Das isch de no ds Dümmschte gsi. Im innerschte Chämmerli vo sym früsche gsunde Meitschi-Härz het es afange mängisch dänkt: jitz laufen i de druus.

Ändlech, na acht totlängwylige Tage, isch du afange d’ Frou Therese Willading überecho, fürs e chly cho z’ goume. Aber si het neuen o ta, wie wenn si ds Züngli verlore hätti, si wo sünsch gschwätzt het wie-n-en Und ds Madeleine het wohl gmerkt gha, daß d’ Tante Rosinen ihri Fründin näbedsi gnoh het, bevor si mit ihm isch zsämegla worde. Item. Da sy si du ändlech wieder einisch binenandere ghöcklet am Bort vornen und hei d’ Herbschtmonetsunne gchüschtet. Ds Madeleine het ufg’atmet, wie scho lang nümme, und isch schier übermüetig worde. «Tante Therese,» seit es undereinisch, «wei mer öppe zsämen i d’ Giessen abe? I möcht’ Euch gärn einisch uf Söublatere gseh schwümme.» 139 Jitz het doch du d’ Tante wieder chönne lache, und das het ds Madeleine nume welle. Mit de Söublateren isch es ihm ja nid ärnscht gsi. E zytlang no isch d’ Frou Willading luschtig blibe. Ganz vo sälber het si ob allem Arbeiten afah waggele vor halbverdrücktem Lache. De het si de d’ Haselmuus im Verschleickten agluegt und de wieder e Süüfzer us ihrer breite Bruscht la flieh und de wieder i ds Lääre gstuunet. Und undereinisch schüttlet si so ganz eige der Chopf und suecht der Naselumpen und wüscht sech d’ Ougen us.

Si het gmerkt, daß ds Madeleine se gwunderig aluegt. Da seit si hurti: «Frag mi nid, Madeleine. — Ach, i bin es Dumms.» Und vo denn ewäg het si kei Ton meh vo sech gä. Bald druuf isch si wieder gäge hei zue.

Und wieder sy di Tage verstriche, eine längwyliger als der ander. Ds Madeleine het viel z’ viel Zyt gha zum Nachedänke. Es isch ihm du undereinisch z’ Sinn cho, es syg doch kurios, daß jitz, währed der ganze Zyt, wo me doch nid wüssi, wie syni Tage z’totz’schla, no niemer ihns gheisse heigi, dem Hämi schrybe. Zum Glück! het e Stimm i sym Härz gseit — und doch — isch ächt da öppis nid i der Ornig? — Daß vor vierzäh Tage der Unggle-n-über Chäsertz heicho isch...!

Das het jitze dem Madeleine nümme Rueh gla. Der Gwunder het ihns fascht z’ hinderfür gmacht. Mit der Absicht, öppis us der Frou Willading ga usez’hääggle, het es gfragt, öb es nid ga Allmedinge dörfi. 140 D’ Tante Rosine, wo afangen o nümme gwüßt het, wie sech derdürzieh, hets erloubt und ds Madeleine bis a d’ Thunstraß ufe begleitet.

Usgrichtet hets aber nüt. D’ Frou Willading isch über Land gsi, und ds Madeleine het mit sym Gwunder wieder hei chönne. Aber jitz isch es einisch ertrunne gsi. Z’erscht isch ihm das nidemal z’ Sinn cho; aber so obem Heigah fallt ihm du doch y, eigetlech chönnti’s jitz us, wo-n-es wetti. Und no bevor es es neus Zil gwüßt het, gsehts bi der großen Eichen am Chrummholz e Herr cho.

Aha, der Dokter! Ohni sech lang z’ bsinne, isch ds Madeleine grediuus, überen abgmäihte Chornacher und grad am Waldegge, wo der Wäg gäge ds Herrehuus abschwänkt, dem alt-vertroute Chummerz’hülf vor d’ Füeß gloffe.

«Aha, soso! Särviteur, Jumpfer Herbort. Gseht men Euch o einisch? — Wie geits hütt dem Herr Heimlecher?»

«Merci, Herr Doktor, i gloube, d’ Nacht isch nid schlächt gsi; aber rüehme wott er neue geng no nid.»

«Ja der Wätter doch o. I gloube’s wohl. Es isch, weiß Gott, nüt z’ rüehme.»

Jitz luegt ds Madeleine der Dokter ganz erschrocken a: «Ja, meinet Dr, es sygi gfährlech?»

«Ah nid das!» antwortet er. «Nid wägen Euem Unggle. Dä isch übere Bärg übere. Nei — aber dänket» — der Dokter blybt stah — «aber dänket: Jitz isch der 141 Räschten o no ermordet. Dä Morge het me’s i ds Rathuus brichtet.»

«Herrje,» seit der Dokter, «hätt’ ig Ech ächt nüt sölle säge? — Dir heit doch nid öppe ne Brueder derby oder sünscht öpper verwandts?»

«Bi was?» — Dem Madeleine wei schier d’ Ougen usem Chopf, und der Dokter meint, es chönnt ihm de no schlächt wärde. Er leit ihm der Arm um d’ Taille-n-und wott bhänd mit ihm gäge ds Huus zue. Aber ds Madeleine wehrt sech und seit: «Nei, nid i ds Huus! Nume dert zum Bank am Bosquet.»

Der Dokter het ds Madeleine meh treit als gfüehrt, zum Gwunderbänkli — ach Herrje —, wo-n-es so mängisch sy harmlose chlyne Gwunder gstillet het. Er hets gmacht z’ sitzen und gseit: «Verzieht, i hätt’ Ech nüt sölle verrate. I will jitz der Frou Heimlecher...»

«Nei,» schießt ds Madeleine uf. Mit beidne Hände het es sech a ds Dokters Arm agchlammeret und Ouge gmacht derzue, me hätti gar nid dänkt, daß di luschtige heiterbruune Stärne däwäg chönnte stäche. «Nei, i wotts nid. Si söll nüt dervo erfahre. Aber säget mir jitz einisch offen und ehrlech: was isch gscheh? Isch d’ Garde z’ Paris überfalle worde? I wotts wüsse. My Fiancé isch derby.»

«E nu, für d’ Wahrheit z’ säge: Ga Bärn isch brichtet worde, d’ Tuileries syge gstürmt worde, am 142 zächeten Ougschte, und der Pöbel heigi di ganzi Schwyzergarde nidergmacht. — Aber me weiß eigetlech no gar nüt Exakts. Und me seit de no gschwind, es syg alles umcho. Me mueß jitz abwarte...»

«Aber, was heit Dr de vori gseit, dert äne: jitz sygi der Räschten o no ermordet worde?»

«Ja, das het me dä Morge gseit; aber begryfet: alli chönne’s nid gsi sy. Sit dem Sturm uf d’ Tuileries sy ja uf kei Fall meh alli Ertrunnene binenandere gsi. Näme weiß me no keini ussert dem Houptme von Erlach.»

«Prezis. Dä wo me no so bewunderet het mit der Frou Maréchale de Chateauvieux.»

«Me het wohl no Näme gnennt; aber das isch alles nume Gschwätz. — Wär isch Eue Fiancé, wenn i frage darf?»

«Vo däm het niemer nüt gseit. Es isch also ganz guet müglech, daß er dervo cho isch.»

143 «I mueß jitz zue-n-ihm,» seit er. «Es isch mer rächt fatal, daß ig Ech das verrate ha. Sicher het men Euch nüt gseit, für Ech nid unnötigi Angscht z’ mache. Wie Dir gseht, rächne jedefalls ds Herr Ryhiners o dermit, daß der Herr Saager no am Läbe sygi. Sünsch würd’ men Echs wohl gseit ha.»

«Dir tüet ne de aber nüt derglyche, daß ig öppis wüssi, gället, Herr Dokter.» Ds Madeleine isch ufgstanden und het dem Dokter d’ Hand gä.

«Särviteur, Jumpfer Herbort, und Parole d’honneur, i säge ne nüt. Aber versprächet mir o, daß Dr d’ Fäcke nid löit la hange. Es cha alles no viel besser usecho, als me jitz meint.»

«Was gilts, es weiß öppis!» het sech am Abe vorem Yschlafe d’ Tante Rosine gseit. Der ganz Aben isch ds Madeleine neume nid gsi, wie sünsch. Meh gstuunet als g’arbeitet hets und mängisch ganz stober drygluegt. Vo Zyt zu Zyt het es sy Broderie uf d’ Schoß gleit und gmacht, wie wenn es öppis wetti fragen oder säge; aber jedesmal het es sech wieder anders bsunne, zum Fänschter us gluegt, wo doch d’ Felläde zue gsi sy, und mit dem Fingerhuet uf syni Zänd däggelet.

Ja, sowyt het d’ Tante ganz guet errate gha. Mängsmal isch dem Madeleine e Frag z’ vorderscht uf d’ Zunge cho. Und warum het es se geng wieder 144 verha? Früecher hätt’ es sech kei Zwang ata. Da hätti’s nid lugg gla, bis ds letschte Gheimnis usghüdelet dusse gsi wär. Aber jitz isch ds Madeleine Herbort nümme schnitzig gsi, sech la z’brichte, weler Gattig Sentiments und Mieneli am Platz syge. I syne Härzessache het es sech regimäntsfähig erklärt, und i däm Meitschitrotz het es du scho rächt schön glehrt uf ds Muul sitze. Das frylech hätt’ ihm nid jedes vo sym Alter nachegmacht, bsunders jitz nid, wo-n-ihm geng no i den Ohre tönt het: Jitz isch der Räschten o no ermordet. — Ermordet! — Ds Madeleine Herbort het absolut e kei Vorstellung vo Mord und Totschlag gha. Es het nume no nie ne Tote gseh, nie öppis vo Gwalttat mit eigeten Ougen erläbt. — Sturm uf d’ Tuileries. Sicher isch das öppis Furchtbars, öppis Gruusigs gsi. Sicher isch derby gschossen und gfochte worde, Bluet gflosse. Aber wie hätt’ es sech sölle ne Begriff mache vo settigem? Es isch blybe hangen a der Nachricht, daß vieli bravi Schwyzer derby umcho sygen und het sech ehrlech revoltiert dergäge. Der Hämi het es i syr schöne roten Uniform gseh, wie-n-er ds sältmal mit ihm da unde düre Garte gangen isch, so groß, schön und echly gauche aber gwüß brav und treu düryne. Und jitz! Wo isch er ächt jitze gsi? Het er sech ächt müesse schla? Er het ihns duuret. Wie mängisch het es sech doch unartig gägen ihn gstellt, offen und no meh heimlech. Nei, es wär’ ihm doch bitter leid, wenn es das nie meh chönnti an ihm guet mache.

145 Am andere Morge het es grad gmerkt: Lang halten i’s so nümmen us. I mueß mit öpperem dervo chönne rede. Aber sobald es d’ Tante Rosine vor Ouge gha het, isch es ihm doch gäge Strich gange ne Frag z’ tue. Und so isch es du wieder cho, wie scho ds letschtmal, wo-n-es ds Härz so voll gha het und niene keis Gilet zum dry Briegge. — Isch öppe di Sach ds Trineli nüt agange?

Bald nam Dejeunieren isch ds Madeleine etwütscht. Underwägs, dür ds Wäldli ab, het es sech no überleit, es well de mit däm arme Meitschi hübscheli mache, nid so ungschickt wie geschter der Dokter mit ihm.

Im Chälleracher isch niemer daheime gsi, und ds Madeleine het sech vergäbe Härzchlopfe gmacht gha. Es luegt hieumen und dertumen und weiß nid, was es wott. En alti Frou, wo am Bort i der glahrige Sunne Härdöpfel usmacht, merkts und fragt: «Suechit Dr öppe Rogglis?»

Uf das hi geit ds Madeleine langsam oben am stotzige Bort dem Waldsoum nah gäge Chräilige. Nid viel meh als hundert Schritt isch es gange, so chunt ds Trineli derhär mit nere schwäre Hutten ufem Rügge. Di chäche, bruunen Arme treit es ufem Gstältli gchrüzt und het sech stark voryne.

Dem Madeleine fallt grad e herte Zug um ds Muul 146 umen uf, wo ds Trineli sünsch nie gha het, und fascht erchlüpft isch es obem böse Blick vo syne schwarzen Ouge. Es dänkt, es heig öppis Ungrads mit der Muetter gha — scho will si nid mitenandere heicho sy —, und seit so fründlech wie nume müglech: «Guete Tag, Trineli.» Daß a ihm sälber andere Lüten öppis Ungwanets chönnti uffalle, da dra het ds Madeleine nid gsinnet. No schwerzer und stächiger wärde ds Trinelis Ouge, wo-n-es, ohni nume der Grueß umez’gä, seit: «Eh weder nid bringit Dir mer schlächte Bricht.»

Mit däm schlüüft ds Trineli us de Schlänggen und wirft di schwäri Hutten ab. «Isch er tot? — Gällit, er isch tot?» fragts mit stoberen Ouge. En Ougeblick drückts beidi Händ uf ds Härz und du nimmts der Soum vom Chittel uf, deckt sech ds Gsicht dermit und fallt näbe di usgläärti Hutten a ds Bort. «O Herr Jeses, Jeses, Jeses!» hets gschroue. «Si hi ne töt. — Myn Gott, myn Gott! Jitz isch alls us. Ui ui ui. Muetter, Muetter jitz isch alls us.»

Ds Madeleine steit chrydewyß da. Wär no öpper anders umewäg gsi, so hätt’ es sech o la gah. Aber jitz het es alli Chraft müesse zsämenäh. Was söll’s mache? Ratlos chneulets näbe ds Trineli, wo da am Bode ganz i sech zsämegfallen isch und am ganze Lyb zitteret und yzieht, wie wenns am Ersticke wär.

«Aber los jitz,» seit ds Madeleine und wott ds Trinelis Hand a sech zieh, «du weisch ja no gar nid..»

«Niemer. — Es bruucht mers niemer z’ säge. I weiß es. I ha ne gseh. I weiß es. O Herr Jeses! — Ruedi, Ruedi, warum bisch nid ehnder umecho?»

Si hei beidi nid gmerkt, daß d’ Muetter Roggli nachecho isch und jitz ganz verschmejet uf dä Jammer abeluegt. Si waggelet mit dem Chifel: «Wa... was um der tuusig Gotts Wille hets jitz gä?»

Ds Trineli hüület nume no deschtmeh. «O Muetter, Muetter,» schreits, «der Ruedi!»

Ds Madeleine steit uf und faht afah Uskunft gä: «Es isch schlächte Bricht vo Paris cho; aber i säge grad dem Trineli, me wüssi ja eigetlech no nüt. Geschter no het mer der Herr Dokter gseit, si wüsse nidemal z’ Bärn sicher, wär derby gsi sygi und wäns troffe heigi.»

«Ja, was hets de o gä? — Si brichte neuis davorne, z’ Muri, o dervo. Aber i ha däicht, es sygi es Gstürm. S’ het ja da dimal o neuis gheissen u isch du gar nüt gsi. — Seh, Trini, häb uf. Mer wei da nid es Längs un es Breits uf der Gaß usse verfüehre. Chumm, häb chly an di!»

Di alti Frou het di usgläärte Sache wieder ypackt und d’ Hutten uf ds Wägbörtli gstellt. Ds Trineli isch dra zueche gsässen und i d’ Schlängge gschloffe. Aber es isch meh drinne ghanget als daß es se-n-uf d’ Achsle gschobe hätti. Es het geng no am ganze Lyb gschlotteret, wo-n-ihm di beiden andere zwägghulfe hei, 148 daß es wieder chönni ufstah. Jitz isch es grad gsi, wie wenn ihm di schwäri Lascht Chraft und Halt umegäb. Briegget hets frylech geng no; aber es isch tapfer vora gloffe, gschwinder als nötig. Ds Madeleine, wo sälber o geng het müesse d’ Tränen abwüsche, isch mit der Muetter Roggli hindedry gloffen und het probiert, nere z’ brichte, was z’ Paris gange sygi. Aber geng wieder het es gseit, me müessi jitz no nid ds Böschte gloube.

«Scho rächt,» het d’ Muetter Roggli ruuch und gradane gseit, «weder er isch äbe geng gar e verwägene gsi und settig stelle si de halt gärn z’ vorderischt vüre.»

Ds Trineli hets ghört und isch geng gschwinder gloffe. Wo si zum Huus zuechecho sy, isch es mit nes paar länge Schritte zum Bänkli näbe der Huustüre, het d’ Hutten abgstellt und gseit: «Wenn i nume grad ds Läben o däwäg vo mer gheje chönnt!» Es het der Chopf a Türpfoschte drückt und wieder afah jammere. Wenns numen i nes fyschters Loch ynechönnti, hets dänkt. Alles da z’ ringsetum, ds Huus, der Stall, der Garte, der Plätz, was isch das alles, wo si so drum gsorget und gschaffet hei alli di Jahr, no gsi, wenn er nümme het sötten umecho! «Eh du myn Gott! Was hei si ächt mit ihm gmacht? Het er ächt no müesse lyde, dä arm Tropf? — Gwüß gwüß het er si no gwehrt bis z’letscht.» So hets i ds Türgreis ynegjammeret, wo di beiden andere nachecho sy.

Ds Madeleine het gspürt, daß jede Versuech vo Tröschte da übel am Platz wäri und villicht nume no 149 i das Weh brächti. Ganz hübscheli und gschlagen isch es wieder gäge sys Wäldli use gschliche, ohni eigetlech z’ wüsse, was es jitze well.

Es isch no nid am Bechli gsi, so ghörts d’ Muetter Roggli anenandere dem Trineli rüefe und das eso, daß es ihm dür March und Bei gschossen isch. En Ougeblick isch es sech sälber wie am Boden agwachse vorcho, und Tschuder über Tschuder isch ihm der Rüggen uf gfahre. Aber du isch es atelos zum Hüsi zrückgsprungen und gseht grad no, wo’s umen Egge chunt, di alti Frou ds Bort abspringe. Äs unbsinnet uf und nache. Im Wydegstrüpp unde het d’ Muetter Roggli ihres unglückleche Meitschi no mögen erwütsche, bevor es i ds Wasser isch, grad dert, wo vor Jahre ds Unglück gscheh isch. Ds Trineli het sech gwehrt gäge sy Muetter und isch ganz wie vo Sinne gsi. Ouge hets gmacht zum Fürchte. Aber di alti Frou het i ihrne dürren Arme no Chraft gha a mene Ma z’ trotz. Ds Madeleine het gar nid rächt zueche dörfe. I syr Todesangscht het es mit verzwyflete Blicke ds ganz Bort abgsuecht, ob niemer umewäg sygi, wo ne chönnti z’ Hülf cho. D’ Muetter het scho gar kei Ate meh gha für z’ rüefe, und so het ds Madeleine müesse di letschti Chraft zsämenäh derzue. Beidi hets dunkt, es gang en Ewigkeit, bis sech öpper zeigi. Aber ändlech sy du Lüt cho z’ springe, und ds Trineli isch erlahmet. Halbtot hei si’s uf ne gschleipft. Nah-ti-nah isch du e ganzi Kuppele Lüt zsämegloffe, meh als der arme 150 Muetter lieb gsi isch, vowäge da het natürlech es jedes sy Gwunder mitbracht, und me het sech chönne dänke, wie jitz de di ganzi Gschicht vom Bärtschi Rüedel wieder wärdi ufläben und wie der Verdacht umen erwachi.

Währeddäm di Lüt du da d’ Händ verworfen und berate hei, was wyter gah sölli, isch ds Madeleine Herbort dervogschliche. Der Bärg uf hets welle, zu sym Plätzli am Bosquet. Aber es het nümme möge. Ohni nume rächt z’ wüsse, was es macht, schlycht es unde dem Bort nah bis i nes Huli hinderem höche Schilf a der Gießen und lat sech i ds usdorrete Gras falle. Nid imstand irged e Wäg dür ds Ghürsch vo syne Gedanke z’ finde, het es afah briegge, briegge, bis es vor Erschöpfung ygschlafen isch.

So hei si’s du na vielem Suechen und Rüefe gfunde. Us däm, was d’ Lüt im Chälleracher brichtet hei, isch nid viel gsi z’ mache. Nume das het men usebracht, daß ds Madeleine also doch öppis vo dene Pariser Ereignis erfahre heigi, wo men ihm mit so viel Müej und Sorgfalt het verschwige gha.

Ohni’s lang z’ plage, het me’s hei und i ds Bett bracht. Es het nüt welle rede, nüt g’ässe, nüt trunke. Und so isch nüt anders überblibe, als d’ Felläde hübscheli zuez’tue und ihns la z’ lige. Ygchlafen isch es du no baldeinisch, aber bim Vernachten isch es umen erwachet. Und jitz isch ihm eis um ds andere wieder z’ Sinn cho, under anderem emel o, was d’ Muetter Roggli ihm gseit het, wo-n-es mit nere hinderem Trineli 151 här cho isch. Si het ihns usgfragt, was es wüssi und du undereinisch gseit: «Jä und de der Herr Saager?» Und äs het nere g’antwortet, es wüssi so wenig von ihm, wie ds Trineli vom Bärtschi. Aber das Gsicht, wo di alti Frou uf das hi gmacht het! Dä hert, verwunderet Blick het es jitz, i der Fyschteri, wieder gseh, und es ganz unbeschryblechs Gfüehl vo Lääri und Weh über sich sälber isch ihns acho. Es het ihns duuret, daß di bösi Nachricht ihns nid herter nachenimmt, wenn es a dä Jammer vom Trineli dänkt het. Für da drüber ewäg z’ cho, het es probiert sech usz’male, wie’s dem Hämi übel chönnt ergange sy. Gärn hätt’ es dadrüber Tränen erzwängt und het doch ganz guet gwüßt, daß das Lug und Trug a sich sälber wär.

Wenn es über eis hätti chönne briegge, so wärs ds Fähle vo der Liebi gsi; aber weder das no der Schlaf syn ihm z’ Hülf cho, und di längi bösi Nacht het ihns furchtbar eländ gmacht. Yschlafen und nümmen erwache, das hätti’s jitz möge. O wie gruusam läng cha doch so-n-e Nacht wärde!

Ds Madeleine het sech schier afah förchte vorem Morge. Nume keini Lüt! Nume niemer, wo-n-ihns chäm cho tröschte! Es het wohl Verlange gha na mene vertroute Möntsch, aber nid na dene, wo hie um ihns ume gsi sy. Ob allem däm sech sperze gäge d’ Lüt chunt ihm du der Hälfer Müsli i Sinn. Ja, dä allefalls ließ es no la yneluege.

Am Morgen isch du richtig d’ Tante Rosine cho 152 probiere, öb si öppis usem Madeleine usebringi. Aber das het geng Umwäge gsuecht und sech für nüt wellen interessiere, als für ds Trineli. Es het nid lugg gla, bis men ihm versproche het, me welle de dunde la Bricht heusche. D’ Tante Rosine het gar nid wohl gläbt a där Fründschaft. Di Liebesgschicht mit dem Bärtschi-Rüedel het men im Herrehuus vo Afang a sehr uninteressant gfunde. Und wo me der Tante Rosine brichtet het, ds Trineli heig i ds Wasser welle vor Gram übere Tod vo sym Schatz, het si no gschmählt. «Ewig schad gsi wärs um das Meitschi, wenn es a mene settige, ungratene Bursch i d’ Händ gfalle wäri.» Dä Morgen aber het d’ Tante vo däm allem nüt gseit. Si het sech numen um ds Madeleine gsorget. Der Zuestand, wo me’s geschter drinne gfunde het, isch halt doch bedänklech gsi, und me hets jitz nid no welle contrariere. So uf ei Wäg hei Ungglen und Tante ne stilli Satisfaktion gha ob där Desolation. Nume het es d’ Tante tuusigs wundergnoh, wie ds Madeleine zu de Nouvelles vo Paris cho sygi. «Los, mys Chind,» het si agfange, «wär het Dir eigetlech öppis gseit?»

Ds Madeleine het der Dokter nid welle verrate. Es suecht en Umwäg und seit ändlech: «Me weiß es schynts überall. Ds Rogglis hei’s z’ Muri vernoh.»

«Aber i bitte di. Wohär wette die da unden öppis wüsse, wo me doch nidemal im Rathuus öppis Nechers vernoh het! Das sy dere dit-on, wo me sech im Volk wytergit und übertrybt. Nüt wüsse si.»

153 «Wenn Dir nume das Trineli gseh hättet, Tante! Wie das grad het afah tue, wo-n-i nume zue-n-ihm cho bi...»

«Ach was! Es het halt, dänk, öppis ghöre schwätzen und du vermuetet, du chömisch ihms jitz o no cho säge.»

«Du muesch das nid so ärnscht näh. Lue, settigi Lüt hei ekei Contenance. Si löi sech de gräßlech la gah und meine, wie grüslecher si tüeje, wie besseren Ydruck mache si. Es isch mer rächt ergerlech, daß du da dry gloffe bisch. Du hesch es gar nid nötig settigi Crise dürez’mache. I würd’ mi jitze calmiere, wenn i di wär.»

Ds Madeleine het sech gäge d’ Wand gchehrt. «Dir heit guet rede,» seits mit halb erstickter Stimm.

«Aber i bitte di, Chind. Du muesch jitz würklech nid grad a ds Schlimmschte dänke. Je t’assure, es isch meh als wahrschynlech, daß er no läbt. Me mueß sech jitz halt no chly lyde, bis me Nechers vernimmt.»

«Nüt nüt. I wott... i ma gar nid rede. Wenn i öpperem öppis wetti säge, so wärs der Pfarrer Müsli.»

D’ Tante Rosine tuet e länge verwunderete Blick. Aber ds Madeleine het nüt meh vo sech gä. Es het sech i sym Bett no tiefer ygmummelet, so daß me nume no sy Chruslechopf gseh het.

«Afin,» seit d’ Tante mit mene greizte Tönli und geit use. «Das fählti sech jitz no,» het si dänkt und isch du ihrem Ma ga ds Härz lääre. Si het sälber d’ Träne z’ vorderscht gha, wo si-n-ihm gchlagt het, si wüssi nid, mit was si das manque de confiance bim Madeleine verdienet heigi. Der Herr Heimlecher het du o da dry gä, und wie dütlecher beidi zsämen im tiefschte Härzesgrund en Ahnung übercho hei, was der Grund vo däm manque de confiance sy chönnti, descht meh hei si lamäntiert über d’ Undankbarkeit vo der uvernünftige Juged vo hüttzutag, wo gar nid wüssi z’ schetze, daß me so für se sorgi. «Si wüsse halt nid, was ne wartet,» het der Herr Heimlecher gseit, «sünscht würde si besser begryfe, daß üsereine sech bis uf ds Bluet für di gueti alti Sach wehrt.»

Nei würklech, daß men ihm jitz no der Pfarrer sötti la cho für jedes Crève-coeurli, das wäri doch de ridikul. Me het usgmacht, me welli’s z’erscht no chly la versurre. Und de söll de der Unggle no sys Glück am Madeleine probiere.

Di nächschte Tagen isch d’ Tante Rosine mit 155 Theeli, Süppleni und andere guete Sächeli vo eier Patiäntestube zur andere pantöffelet und het der Eclaireur gspilt. Bim Madeleine het si ds Gschydschte gmacht, wo si het chönne: gschwige. Si het gmerkt gha: wenn si’s het welle gäge d’ Wand chehre, het si nume bruucht na sym Chummer z’ frage.

Jitz het das Töchterli halt o zu dene glückleche Lüte ghört, wo der eiget Jammer de no bald afaht längwyle. Sobald es z’ grächtem het gleuet gha und vorusse d’ Sunne gschine het, isch ihm ds Bjorne verleidet. Es hätti du wieder öppis sölle gah. Bi ihm het ds Läbe geng obenus welle. Da isch bald e heitergrüeni Dechi über ds schwarze Wasser gwachse, und so lang niemer drinne guslet het, isch es drunder still blibe, schier wie vergässe.

Ganz vo sälber isch es wieder ufgstande. Use hets welle, i Garte, i d’ Ställ, i Wald, a Bach, a syni Plätzli und zu syne Sache. Aber — rüehret mi nid a! — Und de isch de no öppis gsi, wo-n-ihm nid Rueh gla het. Trotz allem Gräßleche, wo-n-es dert gseh und ghört het, hets ihns a allne Haare zum Trineli zoge. Es isch ihm so gsi, wie wenn es dert unde dür ne Wulkeriß i d’ Heiteri use gseh hätti. Di Heiteri het ihm zwar weh ta und es het se schier nid ertreit. Und doch hets ihm kei Rueh gla, und es het ihns dunkt, es müessi eifach wieder dür dä Schranz useluege — i d’ Wahrheit.

Aber ds Herr Ryhiners sy uf der Huet gsi und hei 156 ihres avertrouete Chind nid us den Ouge gla, no weniger als vorhär. Ei Vormittag het ds Madeleine übere müesse, zum Herr Heimlecher. Er isch im Fauteuil gsässen und het rächt schitter usgseh. Es isch schier e chly erchlüpft. Aber er isch so lieb und fründlech gsi mit ihm, daß es ihns kei Überwindung gchoschtet het, zue-n-ihm ga z’ sitze. Es het ihm welle brichte vo allerhand harmlose Sache. Aber er het nid wichtig druuf glost. Truurig und verdrosse het er sys Pflegchind agluegt. Andlech het er gseit: «Los, Madeleine, i will dr jitz säge, was i weiß vo dene Sache vom zächeten Ougschte z’ Paris.» I nere wohlüberleite Red, wie me sech se numen i der Stilli vo nere Chrankestube cha usdänke, het du der Ratsherr sym Pflegchind der ganz Kampf und Undergang vo der Schwyzergarden erzellt. Z’ momäntewys isch er ordlech warm worden und het syr Entrüschtung kei Zwang ata. Z’letscht het er es Papier vom Tisch gnoh und gseit, das sygi di neuischti Lyschte vo de Gfallenen und sithär Higrichtete. Aber vom Hämi Saager wüssi me no nüt. Ds Fatalschte sygi, daß me nid z’ grächtem dörfi nachesueche, us Sorg, me chönnti dermit sys Versteck dem Pöbel verrate.

Jitz het ds Madeleine so viel gwüßt wie alli andere; gliechtet hingäge hets ihm deßwägen um nüt. Im Gägeteil, es isch übler dranne gsi als vorhär. Und das hets nid chönne verstecke. Der Herr Gabriel het sech aber der Schatten uf sym Gsicht lätz usgleit und gmeint, er müessi syr böse Botschaft no ne tröschtlechere Schluß gä.

157 «Nu,» seit er, «mer wei jitz dra dänke, wie tapfer si gsi sy i ihrer Soldatetreui, und mir wei o tapfer i d’ Zuekunft luege. Villicht findt de das no sy Lohn.»

«Tapfer sy?» dänkt ds Madeleine. «Was wär jitze für mi ds Tapferschte? — Der Wahrheit i d’ Ouge luegen und d’ Wahrheit frei usesäge.» Aber so wyt isch es no nid gsi. 158

Rudolf von Tavel

D’ Haselmuus

Inhalt

VI.