Autoren

∞

Werke

∞

Neu

∞

Information

∞

Shop

∞

Lesetips

∞

Textquelle

∞

Simon Gfeller

Eichbüehlersch

7. KAPITEL

I der nächschte Zyt isch der Himel trüeben uber em Eichbüehl ghanget. I mängem arme Hüsli ussen isch fröhliger glachet worde u die heimeligeri Stubeluft gsi weder uf däm ryche Hof obe. Änni het mit sym herthölzige, gwalttätige Dryfahren e Sieg errunge gha, aber nid eine, wo-n-ihm Glück brunge het. Res ischt wider verschochne gsi, het der Chopf lo hange u si muußigen u tuußige desumedrückt, wi we’s niene ke Freud meh gäb uf der Wält obe. U das isch für Ännin vom Ergschte gsi, was men ihm het chönnen atue. Vil lieber wär ihm gsi, er hätt einisch zgrächtem usturniert u der Chropf gläärt, weder das verdrüssige Muggen u Nütrede. Alls, was es to het, für ne zfridez’stellen u nen ufz’heitere, isch vergäbe gsi. Es ischt Ännin gsi, es stang vor ere bschloßne Tür u red an e Muur a. Mängischt het’s ihns sogar düecht, es glüei öppis diräkt Findsäligs uuf i Reses Ouge.

«I ha ne z’hert trappet», het es für ihns sälber gjammeret, «er isch nümme myne! Er cha nümmen a mys Guetmeine gloube!» Wen es ihm het welle brichte, het er schi näbenume dräjt u ischt ihm usgwiche. Das het’s eso hert gmüeit, daß es het müesse briegge un ihm vorgworfe het: «I bi der jo numen am Wäg, wen i doch chönnt stärbe!»

«Das isch nid», het Res trochen umeggä; aber besseret het’s weneli u nid vil.

70 D’Base Lysi ischt uf en Eichbüehl cho, e bhäbigi Burefrou im beschten Alter. Lysi isch bi Ännin guet agschribe gsi; vor ihm het Änni ’s Härz rüejig dörfen usschütte. Schier Blätzen ab gchlagt het’s ihm u gjammeret, wi das mit Resen e verfuehrwärcheti Gschicht syg, u was äs mit Chummeren u Sorge heig usz’stoh, u wi-n-es halb Nächt nüt chönn schlofe, es erleidin ihm, nid zum Säge!

«Er wird’s halt stercher i Ote zoge ha, weder daß du gmeint hescht. Muescht Gedult ha mit ihm un ihm Zyt lo», het Lysi grote u tröschtet. «Das vergeit ihm de bi längem u wird scho ume guete. Nume nüt meh dervo säge u nümme dra rüehre! Lue ne wider zfridez’stelle un ihm öppen e Freud z’mache!»

«Isch liecht gseit! Das han i jo lengschte welle; aber was soll men afo, we alls nüt abtreit! Do chan i ’s guet mit ihm meine un ihm d’Häng unger d’Füeß lege, u ischt allszsäme für nüt! Was han i nid scho alls agfange, für nen ume besser i’s G’reis z’bringe: Der Schnyder lo cho un ihm nagelsneui Chleider lo mache vom beschte Guettuech. Han ihm vom Märit Chrom heibrunge: ’s tüürschte Sackmässer u die schönschti Schesegeisle, wo ufz’bringen ischt. Han ihm Gält i Sack gsteckt u ne welle z’Tanzsunndig schicke. ‹I frogen ihm nüt dernoh, i ma nid›, isch sy Antwort gsi. Lieber ischt er bi de Rossen im Stal usse, bi de Guschtinen i der Weid nide oder bi de große Tannen im Wald hinger, weder daß er möcht bi mir sy u mit mer brichte. I bin ihm etfalle. Er ma mi nümmen aluege!»

«Eh, sövel bös wird das chuum sy! Du luegsch das allwäg nume wohl stober a. E Stille, Zruggzognen ischt er jo gäng gsi. Das lyt i syr Natur u isch sicher nid alls 71 gäge di grichtet. Du muescht ihm dert luege Freud z’mache, wo-n-er derfür Sinn het. Weischt, was i miech? I chief ihm e schöne Sattel u Zoumzüüg, daß er chönnt usryte! Däwäg brungisch nen am erschten unger d’Lüt, daß er nid verhocketi un e verdräjte Stubechutter wurd. Das chlepfti ne doch vilicht wider chly uuf u miech ne gräschliger. Du weischt jo, daß es ne gluschtet hätt, ou Militärdienscht z’tue u Draguner z’wärde! Aber we eine sövel Militärstüür ahelege mueß wi är, näh sie lieber die weder ihn. Drum ischt er ne du z’längen u z’rahne gsi. Das isch lätz ggange u schad gsi. Im Dienscht hätte sie ne de gstreckt! Das het afe mängem chly der Duller glüpft.»

«Das wär jetz no e Gedanke», het Änni bygstimmt. «Das Großtue u die Sunndigs-Dragunerei sy mer zwar nie grad am Ort gsi. Aber so wi mer jetz drinne sy, mueß me si i mängs schicke. I cha jo probiere, gäb uf däwäg öppis syg an ihm abz’bringe. Uf paar Franke chunnt es jo nid ab. We mer numen us däm ungfreute, verdrüssige Verhäich use chämi! Aber i weiß nid, wi-n-i das sött agattige.»

«Eh, derzue cha der üse Hans scho verhälfe, är ischt jo Draguner! U är het eigetlig der Gedanke gha u gseit: ‹Wen i settigi Prachtsroß im Stal hätt wi Eichbüehlersch, die ließ i nid gäng unbruuchti gäge Plamper hämmere.› Er wird der scho hälfen alls Nötigen aschaffe u Rese chly Ungerricht gä im Ryte. Das lot si scho tue.»

Was Lysi grote het, isch du würklig ou i d’Wääge gleitet worde. Res isch nid derwider gsi, ganz im Gägeteel. Zum erschtemol het er wider zgrächtem Freud a öppis zeigt. Der Hans, Lysis Eltischte, ischt albeinischt ame Sunndi uf en Eichbüehl cho u het Rese chly bschuelet 72 u agsporet. Er het das nid vergäbe müesse tue. Änni het ihm derfür es Paar prächtig Rytstifel verehret. E tadellosen Ordonnanzryter het Res zwar nid abggä, u sy Rügge het i der Erschti meh weder einisch Bikanntschaft gmacht mit em linge Grasboden i der Husmatt hinger. Aber es isch ke Lengi ggange, bis er ordlig sattelfescht gsi ischt u albeinischt uf eigeti Fuuscht es Tüürli het chönnen ungernäh. Dertürwille het si sy Luun sowyt verbesseret, daß Änni i de nächschte Johre minger meh Grund gha het, uber ihn z’chlage. Das Zerwürfnis het si nohtinoh verlore u eme Zuestang Platzg gmacht, wo’s isch gsi derby z’sy.

Numen eis het Ännin bilängerschi herter ploget: Daß Res ke Wauch to het, für si nore Frou umz’gseh. Das isch sy gröschti Sorg gsi un ihm unerchannt uf em Mage gläge. Äs sälber het bluetjung ghürate gha, u Res wär jetz im Alter ou nohe gsi, daß er dra hätt dörfe däiche. So um Drüezwänzgi ume wird er gsi sy. Um die Zyt het es si zuetreit, daß Stutz-Bäbeli Hochzyt gha het. U isch so gfellig gsi, an es mittelgroßes Burenort hiz’cho, wo me’s besser het gwüßt z’schetze weder uf em Eichbüehl. Für d’Stadlere isch das es Pfläschterli gsi uf ene bösi Wunge, wo gäng no gsücheret het. Das ertöibte Froueli het a Eichbüehl-Ännin ke guete Fade glo u’s verbrüelet uf ene giftigi Art, so mängischt isch Glägeheit gsi. D’Lüt hei jo fryli gwüßt, worum es das tuet, u daß d’Stadlere meh lugethaft weder tugethaft ischt. Aber gäge rychi Lüt ischt jo gäng öppe chly Nyd u Mißgunscht vorhange, u so ischt a Eichbüehlersch glych öppis blybe chläbe. Es het Buretöchtere ggä, u nid die mingschte, wo nüt bigährt hätti uf en Eichbüehl go Sühniswyb z’si. Was so eis z’erläbe hätt, das het ne d’Stadleren i de 73 schwerzischte Farben usgmole u Ännin dargstellt als ene Tyrann, wo niemmer chönn uscho mit ihm. Näb eme settige Drässiertüüfel müeßt e Schwigertochter jo verruckt wärde. Ou Res het sy Teel erwütscht. Als ene Tüsel het ne d’Stadlere häregstellt, als eine, wo-n-ihm d’Großmuetter heig müesse d’Hosechnöpf ytue bis er bal Zwänzgi gsi syg. Dä heig jo sälber nüt z’säge u müeß ungerdüre wi ne Schuelbueb. Do hätt eini meh Bystang vomene Holztoggel weder vome settige widleiche Schlufi. Änni het müesse schlücke, wen es derig Bosheiten ume verno het, daß ihns der Erger fascht verjagt het. «Gsehscht jetze, was das für nes Lumpepack ischt?» het’s zu Rese gseit, «u gsehscht jetz, daß i doch ha rächt gha, wo-n-i se-n-abgschüsselet u di vor ne gwarnet ha!» Res het nid alls chönnen abstryte, aber lo verlute: «Mi hätt das sälbischt ou angersch chönne mache, daß sie nid sövel Grund hätti, uber is usz’fahre. Bäbeli verma si dessi nüt, daß d’Muetter so eini ischt.»

«Un i gloube nid, daß es es Hoor besser syg weder die Alti! Der Öpfel fallt nid wyt vom Stamme», het Änni nidergha.

Ou der Muurer Chlötz het uber Eichbüehlersch gäng ’s Muul offe gha. Änni ischt afe so toube gsi uber ihn, daß es einisch gwünscht het: «Wen ihm nume der Tüüfel der Schileerügge verschriß u no e tolle Grif Fleisch derzue nähm, däm cheibe Laferihung!» Fryli hätt der Chlötz vor der eigete Tür ou z’wüsche gha. Syner Buebe sy ou nid usgfalle, wi sie sölle hätti. Zwee dervo sy i d’Chefi cho wäge Wirtshuusskandal u wil sie eim ds nacht uf der Stroß gluußet u ne wüescht tryschaagget hei. Aber destwäge het der Chlötz ’s Muul glych bire n-jedere Glägeheit verschrisse, daß e Chelle voll Pflaschter 74 drinne hätt Platzg gha. «Mi darf si jo niene meh zeige!» het Res einisch gchlagt.

Es angersch Mol, wo-n-ihm Änni wider vom Hürate het welle brichte, het er ihm g’antwortet: «Das geit mi sälber jo nüt a. Dorzue han i glych nüt z’säge!» Das ischt e Träf gsi, wo Ännin hert preicht het. «Das wird si de no wyse», het es si gwehrt. «Es isch nid gseit, daß i derwider syg, we’s öppen e Gattig macht u du nid grad der chrümmscht Stäcke woscht us em Hag useschryße!» U lo abhärde het es si dertürwille keineswägs.

Es het d’Zueflucht wider zur Base Lysi gno, u die wär scho willig gsi, öppis hälfe zsämez’brittle. «Schad, daß i kener eigete Töchtere ha, süscht wetti mer de luege, gäb do nüt z’mache wär!» het es gseit. Derfür het es de unger de Nochberschtöchteren Umschou gha u ischt albeinischt mit eiren uf en Eichbüehl z’Visite cho. Aber was het Res gmacht, we settige Bsuech cho ischt? ’s Roß us em Stal gno, gsattlet un usgritte! U heicho ischt er nid, bis d’Visiten ischt abwäg gsi. «Do hei mer is ou e schöni Ruete bunge mit däm Sattelzüüg u Rytwäse!» het Änni gschmählt. «Mi ma achehre, was me will, der Schutz geit ein hingeruse!»

’s het ou nid a Wybervölchere gfählt, wo vo sälber uf em Eichbüehl hätti welle zuehedrücke. Aber vo der Sorte het de ou Änni keni bigährt.

So het si das usezoge Johr um Johr, bis Res bal isch sibenezwänzgi gsi. Sälbischt het’s wider e nasse trüebe Hustage ggä. Die halbi Zyt het me nid uf en Acher chönne, wil’s isch z’dräckig gsi. ’s het Schärereie ggä unger de Dienschte. Im Stal het’s nid welle grote mit de Chalbere, u obedruuf het Änni wider Gsüchti ufgläse. Dernoh het e längi Zyt der Föhn afo zieh u ischt ihm uf 75 de Närve ghocket. Es het der Appedit verlore, u het’s düecht, es tüei ihm weh a allnen Orte. Z’zytewys ischt ihm vorcho, es syg erger dranne weder’sch ermschte Froueli. U was het’s du no müesse vernäh: D’Stadlere heig früscherdings uber is gfuteret u lo verlute: Mi sött es Gmöl i «Joggeli» tue... Rüegsegger Ännin, wi-n-es uf em Eicheneggli obe stang u mit em Fäldspiegel im ganze Land umen es Sühniswyb suech! Das het em Faß der Boden usgschlage u Ännin eso möge, daß es i ’s Bett müesse het un e halbi Nacht nid us em Schnuderen use cho ischt. E völlige Närvezsämebruch het es erläbt u ghuset, daß Res gförchtet het, es chönnt si no hingersinne. Er het i aller Angscht der Base Lysi Bscheid gmacht u der Dokter lo reiche. Fascht glychzytig sy sie uf em Eichbüehl acho, u der Dokter het gedultig zueglost, was Änni z’chlage heig u wo-n-es ihm dürhar fähl: Chopfweh, Härzchlemmete, Läberedruck, Chrüzschmärze, Umögeligi, Schloflosigkeit, Erger u Töibi, daß es wäge jedem Dräckeli müeß plääre.

Der Dokter het die Chlaglieder lo uber ihn ergoh, ’s Härz ungersuecht, gluegt wäg em Fieber u schlußändtlige der Spruch to: «Dihr syd alletwägen ahegfuehrwärchet u söttit ändtlig ou öppis tue zu Euer Erholig. Euch fählt’s houptsächlig uf de Närve, u mit Mittlen isch do weni z’hälfe. Do hilft numen eis: Dihr müeßt einischt e Zytlang us Euem Bitrieb usen u en usgibigi Badkur mache! Deheime chönntit Dr doch nid angersch weder Ech um alli Dingeli bikümmere u chämit nid zum Usspannen u Löie.»

Em Dokter sy Vorschlag hätt Ännin bal us em Bett use gsprängt. «Was?... Ig, un e Badkur mache? Do dra isch nid z’däiche! Vom Eichbüehl het no nie öpper e 76 Badkur gmacht. Die alten Eichbüehler täte si im Grab umdräje, we das gschäch!»

Derzue het Änni e Chopf gmacht, wi wen es lieber ere Chrott wett es Müntschi gä, weder em Dokter folge.

Aber dä het nume glächlet: «Mi chönnt jo meine, so ne Badkur gieng z’töde! I chenne Wyber, die ließe si das nid zwuri arote!»

«Aber i nid», het Änni g’yferet. «U deheime? Wi soll de das goh?»

«U wi soll’s de einisch goh, we Dihr Ech kabut gmacht heit mit Chummeren u Sorge? Dennzemol trohlet de allwäg d’Wält ungsinnet irgetwo uber nes Port uus. Bildit Ech doch nid y, es hang allszsäme nume vo Euch ab!»

«U de sövel wyt reise, vilicht sogar uf d’Ysebahn... ig, wo zsäges nie vo deheime fort cho bi! U vilicht an es Ort hi, wo Stadtlüt wäri! Nei bim Donnschtig, das geit eifach nid!»

«Wohl bim Donnschtig geit das! Es git Bedli gnue, wo-n-Ech Res mit der Schese cha hifüehre u wider reiche, we Dr e settigen Abscheu heit vor der Ysebahn. U git Bedli gnue, wo Dr angeri Burelüt träffit. U we ou e Stadtmadam derby wär! Schließlig sy das ou Lüt, wo d’Nasen ob em Muul u d’Ougen unger der Stirne hei, u schlücke tüe sie niemmere. Euch tuet nüt besser weder us em alte Züüg use u einisch go lose wi ’s Dachtrouf amen angeren Ort tschuuret u go probiere, wi der Gaffee dert e Chuscht heig!»

«Jä, das bringen i nid fertig, das isch zvil verlangt voren alte Frou, wo d’Bei nümme ma nohegschleipfe!»

«Jä nu, so bhaltit Euer Bräschte! I mueß se jo nid ha u we Dr nid weit Vernunft anäh, chan es mir zletscht glych sy. Das isch ’s Letschte, wo-n-i z’säge ha!»

77 Jetz het Lysi ou yggriffe:

«Eh, mir wein is de no bsinne u druber rede. Es chunnt Ännin numen alls z’ungsinnet. Mir müessen ihm Zyt lo, die Sach ghörig z’eräfere. Wei-n-Ech de Bscheid mache!»

«Nu guet, brönne tuet’s jo niene, aber goh sött de öppis!» het der Dokter Schluß gmacht u Ännin d’ Hang greckt. Lysi isch no mit ihm zur Türen uus u het ihm blinzet: «I will de ou no toll hälfe speiche! Vilicht bringe mer’sch doch de no uberort. Wär es im Schybebad guet für ihns?»

«Ganz guet, grad derthäre paßtin es am beschte, u ’s Schybewasser würkt usgezeichnet. Vorschrifte wurd i-n-ihm de no gä. So löt ihm de nume rächt ’s Yse zuehe, bis es murbet. Es isch würklig nötig!» Dermit ischt er ab.

Wo Lysi wider ischt i d’Stube cho, ischt Änni ufgstange gsi, desume gfägnäschtet u het ziemmeret: «Myn Troscht u Kraft, was mueß men ächt no alls erläbe! Ig... un e Badkur mache! Die Dökter hei doch ke Verstang mit ein!»

«Eh, i wett das gar nid z’wyt wärfe! Du stellsch der das nume vil z’schröckelig vor. U we d’ de i ’s Spital müeßtisch, di go lo operiere! Das wär de no zähemol grüüsliger! My Schwägeren isch doch ou ime Bad zur Kur gsi. U die het nid gnue chönne rüehmme, wi guet ere das agschlage heig. U wi churzwylig das gsi syg, u wi me do Lüt lehr chenne u si gar nüt heig z’schiniere. Nume müeß men a ’s rächten Ort hi. Im Schybebad, do sygi d’Burelüt deheime. Stadtlüt chömi jo fryli ou, aber meischtes ganz gattligi, wo me gar nüt heig z’schüüche u ganz guet mit ne chönn brichte. U we me nid well, bruuch me jo ke Verchehr mit ne z’ha, es sygi Burelüt 78 gnue do, wo men allergattig chönn von ne vernäh. Burelüt, u de was für wettigi! Fascht alls settigi, wo ihres Gärschtli am Schärme heigi u si’s chönni lo wohl sy. Zu Bikanntschafte chöm me do ganz vo sälber. U mängergattig chönn si druus aspinne. Drum wett i mer’sch doch no guet uberlege. Weisch, dert wär de ke Stadler-Giftsprütze u ke tüüfelsüchtige Chlötz-Gring, wo alls tät verguege wi hieume. We’s e chly gfellig wett goh, fungisch dert ou vil ringer e Frou, wo für Rese paßti, weder do i der Nöchtsemi, u är dörft si de ou besser zuehelo, wen er nid müeßt däiche, mi heig ne vermaleschtiert u lächerlig gmacht.»

So het Lysi Ännin ’s Muul zuckersüeß gmacht, u das wäge Reses Hürate het Ännin afo ylüüchte. Es het zwar no vil z’brichte ggä, gäb es zvollem ischt anegchnöiet. Zerscht het d’Marei no zum Wohrsäger müesse go luege z’vernäh, wi d’Ussichte stangi. Aber die het herrlige Bricht heibrunge: Es stang Ännin no nes großes Glück bevor, gäb es müeß stärbe. Uf das hi het es si ergä u gseit: «Es wird doch sölle sy! I wirde dür dä Dornhag ou no düre müesse. Aber das wird no öppis chönne, bis i alls ygrichtet ha, daß i darf goh... eh du Myn! eh du Myn!»

Vo allerierscht isch es afe go die schönschte Sunndigchleider vürenäh, für z’luege, gäb sie öppe Byßlöcher heigi vo de Schabe, u gäb es sy schwäre Lyb no mög drybringe. Es het ihm übel z’porze ggä; d’Näjere het zuehe müesse, ’s Chuttli uslo un e neumödischere Läpper dra mache. U wo sie du einischt isch do gsi, het’s no e ganze Huuffen allergattig Früsches ggä z’schnydere, daß e meh weder vierzähetägigi Stör druus worden ischt. Die silberige Göllerchötteli hei zum Gürtler müesse u 79 der Huet zur Rüschtere. Mit Schuehnen ischt Änni ou nid am beschte versorget gsi. Deheimen ume het es gäbigi Husschueh treit. D’Läderschueh hei’s drückt, trotzdäm es d’Füeß badet u mit emen alte Rasiermässer d’Agertschenouge bschnitte het, daß bal Bluet cho wär. Ke Tritt het’s gfreut z’tue i dene. Es ischt ufs Gutschi ghocket u het par Träneli lo rünele. D’Marei het ihm grote, es soll Bottinen aschaffe. Aber Stifelizüüg, das het ihm nid paßt. Schließlig het ou der Schueschter zuehe müesse un ihm us em glimpfigschte Läder Sunndigschueh mache, wo-n-es drin ischt wohl gsi u het chönne d’Zeje rüehre. Sogar für angeri Strumpfbänger het Änni müesse sorge. Deheimen ume het es d’Strümpf mängisch nume mit Stümpe vore Zuckerstockschnuer bunge. Aber i ’s Schybebad hätt es dermit nid dörfe. Heiterefahne, wurdi d’Kurgescht zäpflet ha, wen ihm ungfelligerwys so ne Schnuerstumpen uf d’Schueh ahe ghanget wär! Z’tod schäme hätt es si müesse. Drum het es em nächschte Husierer Elastig-Bändeli abgchouft u sälber Strumpfbänger gnäjt. Nume het es ’s mit der Wyti nid am beschte preicht. ’s erschtmol hei sie-n-ihm zweni zoge, u wo-n-es se du het verängeret gha nume wohl hert.

Nom Chlynne het’s de wider müessen a ’s Wichtigere däiche. «Res, du sorgisch de, daß d’Schese früsch laggiert u d’Roßgschir grangschiert wärde! Dormit wott i de nid ou no z’tüe ha. U ’s nächschtmol, wo d’furt geischt, bring mer de ne ghörige Reischorb mit hei!»

Ändtligen ischt alls Nötige bynangere gsi. Un jetz isch ’s Packe cho. Stäcketöri, het das Ännin der Chopf erläse, en Arbit, wo-n-ihm ’s erschtmol im Läben isch z’hange cho. Schier Tag u Nacht het es si müesse bsinne, 80 was es alls well mitnäh a Chleidere, Wöschruschtig, Naselümpen u Strümpfe, u wi me das müeß zsämelege, daß alls i Chorb mög, ohni daß es verrumpfet u verwuschet wärd un es Gfoogg druus gäb. Am liebschte hätt es ’s Glettysen ou no ypackt u mit ihm gno, für alls wider chönne z’bögle. U de all die Chlynnigkeite, wo ’s Wybervolch süsch no bruucht: Strähl u Hoorschnüer, Chleiderbürschte, Lismernodle, Garnstrangen u Fächtli für d’Färschere, Schäri, Nodle, Gufen u Fade ... bis das alls bynangeren ischt! Do chönnt me jo fascht tubetänzig wärde, u Änni het mängen Ach usglo, bis alls ischt im reine gsi un es het dörfe säge: «Jetz düecht mi mytüüri, i sött nüt meh vergässe ha. Emel afe dergäge gseh wird’s jetz de wohl!» U merkwürdig, es het ihm scho vil gliechtet gha uf de Närve, d’Ablänkig u d’Ussicht, Neus z’erläbe, hei’s ufgchlepft.

Ungerwylen isch es im Schybebad agmäldet worde, Lysi het ihm das bsorget u vom Dokter no die nötige Vorschrifte brunge, u ei Obe het’s gheiße: «So, morn wei mer de vo Land stoße!»