Autoren

∞

Werke

∞

Neu

∞

Information

∞

Shop

∞

Lesetips

∞

Textquelle

∞

Rudolf von Tavel

Der Donnergueg

IV.
Zwöierlei Gentilshommes

Für dem Adolf e Freud z’mache, het me bald druuf der Herr Harzchopf zum Ässen yglade. Wär der Mama d’Idee gä het, steit i keir Chronik. Me het gfunde, er sygi gar en ordleche junge Ma, und wenn er scho der Adolf e chly uf ärnschteri Gedanke brächti — und das isch doch vo mene künftige Diener am Wort nid anders z’erwarte gsi — so chönnti das emel nüt schade. Zuefellig het ussert dem Dölfi niemer im Huus öppis dervo ghört gha, daß am Abe vorhär d’Studänte dem Profässer Reißhagen a der Herregaß e ganz en abscheulechi Chatzemusik bracht hei, wil er zwee Mediziner het la düreplumpse, ohni nume ds Muul z’verzieh. Under de vorderschte Spektakelmacher het der Theolog Harzchopf am lutischte «Schryßhagel, Schindtnagel» und anderi Ryme brüelet und isch vo der Polizei derwägen ufgschribe worde.

Wenn dem Drahtgügger ds Notiert-Sy Buuchweh gmacht hätti, so wär er ds Jahr uus öfter nid wohl gsi, und drum isch er du der sälb Sunntig mit ganz unvermindertem Appetit a der Brunngaß agrückt. Für nen ermere Studänt isch er uffellig guet agleit gsi und het sälber ds Gfüehl gha, er passi ganz i Styl vom Salon, wo-n-er drinn isch epfange worde. Und nüt hilft eim under frömde Lüte so guet nache, wi das Gfüehl. I däm Salon sy luter schöni alti Sache gsi. Da het e Funk-Commode mit nere fleischfarbige Marmorplatten ihre breite Buuch i d’Stuben use gstreckt und ihri prachtvolle 25 Louis-quinze-Bschleeg zeigt, wi ne Wygumi sy guldigi Uhrechetti. Drob zueche het e mächtige Spiegel dem Peter gseit, wi-n-är az’luege sygi. A de Wänd isch e Zylete schöni Familieportraits ghanget: gharnischti Herre mit Allonge-Perrüque, Ratsherre, Offizier und Rococo-Dame. Vis-à-vis vom Spiegel het an ere mächtige Pariser-Pendule mit vernis Martin der Minutezeiger dem Peter sy lääre Mage gchutzelet. Zwüsche de Fänschter hei uf nere verguldeten Empire-Console zwee silberigi Trombe-Cherzestöck us em Halbschatte wi us nere bhäbige Vergangeheit vüreblinzlet. Ds Ruehbett, d’Tische, d’Stüehl, alles isch alt und währschaft gsi, e chly allerhand Styl binenandere, aber alles schön und choschtbar. Und später sy uf em Äßtisch schwäri silberigi services à filet mit Monogramm ufmarschiert. Der Peter isch frylech kei Kenner vo settigem Züüg gsi, aber d’Währschaftigkeit vo allem het ihm doch i d’Ouge gä, und geng het er sech müesse frage, wi di schöne Sachen a d’Brunngaß hindere chöme.

Und dä glych Widerspruch het er o uf der Pärson vom Herr Sunnefroh sälber gfunde, wo jitz yne cho isch und sy junge Gascht fründlech, aber in ere Haltung grüeßt het, wo me druus het chönne läse: du muesch nid meine, wenn i scho mys Brot i der Stift verdienen und a der Brunngaß hinde wohne, so bin i nütdeschtweniger e Sunnefroh, und das wott geng no öppis säge. Er isch e mageren, aber guet bouete Ma gsi und i syr Gwandung tiré à quatre épingles. E mordsmäßigi schwarzi Cravatten und Vattermörder hei der Hals bis a ds glattrasierte Chini und d’Ohren ufen ygschnüert, und niemerem wär’s z’Sinn cho, daß dä Herr der ganz Tag über ne Kanzleitisch yne gchrümmt säßi. Der Herr 26 Sunnefroh het di bruunen Ouge vo syr Tochter gha, aber schier möchti me säge, ohni Sunne drin. Grad juscht i settigne Momänte, wo-n-er öpper Neus i sy Bhusig het müesse la yne luege, isch öppis Truurigs und Bitters i sy Usdruck cho.

Er het der Peter gheiße sitze; aber dä isch an es Fänschter vüren und het uf en Altebärg übere gluegt, wo i der schönschte Mittagssunne glägen isch. «Es isch no rächt e luschtige Blick da uf d’Aaren abe», seit er.

«Ach ja», antwortet der Herr Sunnefroh, «aber mir chönne hie o säge: ‹der Sunneschyn isch änefür›, wi letschtlech der alt Liechti zu myr Tochter gseit het. Mir sy der ganz Tag im Schatte. Voruse, gäge d’Gaß, hätte mer de scho Sunne, derfür aber o der Lärmen und anderi Inkonveniänze.»

«Es isch einewäg schön by-n-Ech», meint der Peter.

«He, me mueß dankbar sy für alles, was me het», fahrt der Papa Sunnefroh wyters, «’s isch wahr. Aber us em Schatte chumen i doch nid use. I ha z’vil erläbt, z’vil mit de Möntsche z’tüe gha, für mer no Illusione z’mache. Lueget, junge Fründ, wenn me so i d’Abhängigkeit chunnt — i chan Ech das scho säge, amene künftige Seelsorger schadt das nüt — so sötti me ganz apartig unepfindlech sy gägen alles, was eim über e Wäg louft, sünsch verlüürt me der Glouben a d’Möntschen und zletscht no a Gott sälber. Wüsset Dr, i ha vo chlyn uuf ds Läbe vo der Schattsyte glehrt aluege. My Großvatter het Ungfell gha. I der Franzosezyt het er zu dene ghört, wo gmeint hei, me hätti sölle nahgä. Dermit isch er übereggs cho mit allne syne früechere Fründe, und drum isch er nienen über nüt cho, het sys Vermöge verfuehrwärchet und isch, wi no mänge vo syne contemporains, 27 i Gram und Chummer gstorbe. My Vatter het’s du uf ds Puntenöri gno, ds Prestige vo der Familie z’retabliere, aber er het schwär gha und isch, me cha säge, drunder zsämebroche. Und jitz bin i da, und mir wartet villicht ds glyche. Dir fraget villicht o, für wän i mi plagi, wil i kei Suhn ha und mit mir der Name stirbt. Aber, i cha nid anders, wenn i dänke, was myni Eltere glitte hei. I wott nid dä sy, wo dem Namen es unrüehmlechs Änd macht. Gseht Dr da di alte Herren a der Wand? Die luegen uf mi abe. Denen allne bin i’s schuldig, daß mer mit Ehren erlösche. — Und de mys Meitschi. Wüsset Dr, es bruucht kei großi Dame z’wärde; aber es söll niemer dörfe säge, daß es öpperem zur Lascht worde sygi. Und vor allem uus wott ig ihm’s erspare, daß es vo Möntschegunscht mueß läbe. Alles, aber nume nid de Möntsche zu Dank verpflichtet sy! Wenn’s nid e Ma findt na mym goût, e würklechen und wahrhaftige gentilhomme, so lan i’s nid hürate. Und für dä Fall wott ig ihns in e Position bringe, daß es...» Undereinisch het der Herr Sunnefroh abbroche. D’Türfalle het sech hübscheli grüehrt, und das het ne zum Bewußtsy bracht, daß er sys Härz vor frömden Ohre het la überloufe — vil meh als er’s sünscht im Bruuch gha het und’s bi menen alte Bärner überhoupt Bruuch isch.

Mama und Tochter sy yne cho und bald druuf o der Adolf Gatschet. Der Peter Harzchopf isch ganz «sunnefroh» worde; aber uf sy sunnigi Stimmung hei di letschte Wort vom Papa doch e chlyne Dämpfer gsetzt. — E würklechen und wahrhaftige gentilhomme! Das het er mir mit Absicht beizt! dänkt der Peter. — Na landlöufige Begriffe het e Theologie-Kandidat — und wär er di kandidischti Seel vo der Wält — uf die Titulatur kei Aspruch 28 gha. — Aber e würklechen und wahrhaftige! Das isch doch eigetlech öppis anders, als wenn er bloß gseit hätti: «E gentilhomme.» Am Änd het er das doch mit Absicht gseit. E gentilhomme bin i nid; aber e würklechen und wahrhaftige cha jede wärde. Was gilt’s? Jitz grad äxpräss druuflos!

Ob dene Gedanke het der Peter verlägener usgseh als sünsch. Aber me het das ganz natürlech gfunde bi so mene gsunntigete Tintetschägg vo Studänt, wo zum erschtemal syni Läderweidligen under e Tisch vo mene Herr Sunnefroh streckt. Und mit dem Gedanke «jitz grad äxpräß» isch früsche Glanz i syni Ouge cho und bald o ds Wort uf sy Zunge.

Zwüsche Gköch und Bratis frylech isch dem Peter undereinisch z’Sinn cho, ob ächt e gentilhomme o im Notizkaländer vom Polizeier dörf stah. — O, e würkleche villicht doch! — Und e Sunnefroh us em sibezächete Jahrhundert het vo der Wand so pfiffig uf d’Tischgsellscheft abe gluegt, daß der Peter sech grad wider gseit het: Wohl, wohl!

Vo de Gedankegäng vom Herr Sunnefroh het sech der Peter e lätze Begriff gmacht. Der Papa vom Annemarie het gredt, wi-n-ihm der Schnabel gwachsen isch, us syr Verbitterung use, und sech nüt äxtra für sy Gascht zwäggleit — wil ihm d’Idee gar nid cho isch, daß eso ne Studänt chönnti ds toupet ha, an es Romänli mit syr Tochter z’dänke. Er het mit ihm brichtet, wi wenn me vo syne Bedingunge kei Ton gredt hätti. Und drum isch es dem Peter geng wöhler worde. Bim schwarze Café, wo men im Salon gno het, isch er scho ganz sälig gsi.

Da lütet’s, und bald druuf tuet ds Meitli d’Salontüren uuf und seit: «Der Herr Houpme Chilchbärger.» 29 Es het’s chuum gseit gha, so steit schon e Herr uf der Schwelle, wo di ganzi Türen usfüllt und sech no schier mueß bücke, für nid der Chopf oben az’schla, e Prachtskärli. Us em sunneverbrönnte Gsicht isch zwüsche zwo stränge Falten e Nase wi ne Fluehgrat vüregsprunge. Der Schnouz het nume d’Oberläfzge deckt, und di starki roti Underläfzge het es chlyseli zu mene Trümel penchiert. Aber o ds Chini isch glatt und rund vüregstande. Was dem Gsicht öppis Heiters und Guetmüetigs gä het, sy die blunde Haar und die blau-grauen Ouge gsi. D’Gattig isch ganz die vo menen Offizier i Zivil gsi: suber und exakt, aber an allnen Orte lätzi Fält; die längi dunkli redingote, i der Taille zuegchnüpft, het vo de Chnöpf uus uf beidi Syte Rümpf zoge wi ne Handharfe. Di heitergraue Hose hätten a jedem Bei Stoff gnue gha für nes ganzes Zältdach. Di schwarz sydigi Cravatten isch suber gsi, aber es Gfungg vo Mannehand.

«Ah, bonjour, bonjour», het der Herr Sunnefroh gseit und dem Herr Chilchbärger beidi Händ dargstreckt, «das isch jitz e gfreuti surprise. Wenn me meint, Dir bratet uf der Lava vom Vesuv, so standet Dr undereinisch z’Bärn vor der Hustüre!» Me het sech mit Verschwändung vo usgloffene Redesarte grüeßt; nume vor em Annemarie isch der Herr Houpme verwunderet blybe stah, het’s vo obe bis unden agstuunet, der Schnouz gstrichen und pour tout potage gseit: «Sappermoscht!»

Dem Peter sys Härz isch i däm Ougeblick zsämegschrumpfet wi di rote Bläterli, wo me de Chinder zum Gvätterle git, und wär es Pfyffli dranne gsi, so hätt’s e länge, länge wehlydige Ton vo sech gä. Was het ds Annemarie derfür chönne, daß Glanz i syni Ouge cho 30 isch ob däm Soldatekomplimänt? Der Peter hätti das sölle begryffe und de no descht besser, wil er sech sälber, ohni nume z’welle, der Houpmen i sym rote Paradefrack het müesse vorstelle. Mueß das e schönen Offizier sy! — Aber äbe — da chönnt üsereine di schönschte Värse machen und rede wi ne Demosthenes, und de chunnt de so eine, seit nume: «Sappermoscht», und men isch wi mit dem nasse Finger dürta. Der Peter het i ds Herr Sunnefrohs Ouge probiert z’läse, ob das ächt jitz «der würklech und wahrhaftig» sygi; aber er isch nid drübercho, und drum het er o d’Konkurränz no nid ufgä. Aber es ganz es spitzigs, fyns Widerhääggli isch i syr Seel blybe stecke. Und es het scho afa giechte, wo du no zum Vorschyn chunnt, was für ne Zwäck eigetlech dem Houpme Chilchbärger sy Visite gha het. Er heig es churzes Urleb und well für nes paar Tag ga Gerzesee ufe. Ob öppe der Adolf mit ufe chömm? Und der Jumpfer Annemarie, het er gmeint, tat es churzes séjour dert oben o nid schade. — Nätti Ussichte für e Räschte vom Semeschter und de di länge Ferie! — Zum Glück het’s du gheiße, die Wuche chönni ds Annemarie no nid cho, und nachhär well me de luege.

D’Sach het du emel das Guete gha, daß der Papa sech mit dem Herr Chilchbärger in es Gspräch ygla het über d’Politik — me het scho sträng vo der Abschaffung vo de Militärkapitulatione gredt — über d’Reis, über d’Ysebahnen und so wyters. Der Adolf isch ga sys Göfferli packe, und d’Mama isch ynen und use gfiegget. Underdesse het der Peter Glägeheit gfunde, mit dem Annemarie z’brichte. Es het ihm gruusam wohlta, daß es ihm glost het, trotzdäm es gwüss no so gärn mit eim Ohr dem Napolitaner uf syr Reis nachegstriche wär. Natürlech 31 het ds Annemarie dem Peter syni Erläbnis bim Liechti erzellt und dermit sys Härz erscht rächt gwunne. Mit jedem Satz isch es ihm schöner, lieber, ja, me cha wohl säge, heiliger vorcho. Er het ihm versproche, ihm es Plätzli für e Liechti hälfe z’sueche. Und mit däm Versprächen isch er du glücksälig vo ds Herr Sunnefrohs hei.