Rudolf von Tavel: Der Frondeur

Anzeige. Gutenberg Edition 16. 2. vermehrte und verbesserte Auflage. Alle Werke aus dem Projekt Gutenberg-DE. Mit zusätzlichen E-Books. Eine einmalige Bibliothek. +++ Information und Bestellung in unserem Shop +++

o-n-es Jahr, zwöi, sy um, me weiß nid wie, emel für di eltere Lüt, wenn’s ne-n-einisch a menen Ort wohl wär. Dem Herr alt-Landvogt vo Brandis isch es der sälb Früehlig nid na sym Wunsch gange, wo-n-er druuf zellt gha het, sech uf sym Räbguet im Wältschland ga still z’ha. Di Herre, wo ds Ämmetalervolk kenne, het’s gheiße, sötte jitze z’Bärn blybe, zur Dischposition vom tägleche Rat. Aber da am Fänschter hocken und d’Düüme trülle, bis e Weibel chunt cho z’springe, nei, das wäri dem Herr Chrischtoph vo Freuderych z’dumm gsi. Er het sech es heimeligs Güetli gchouft z’Dettigen a der Aaren und isch mit mene Füederli Büecher derthi züglet, het gjagt und gfischet und viel, viel gläse. Si söllen ihm Fäderen i d’Schueh blase, het er alli Bott gseit, so gschwind chöm er nid umen i d’Stadt. Es syg ihm z’wohl hie unde, wo me nüt anders gsehji als d’Fisch, wo us der Aaren ufgumpe, und hie und da ne Stächvogel, wo übere Brämgarte här syni Bögen ob däm waldige Tal chöm cho mache. D’Frou Anna hingäge het das mörderlech längwylig gfunden und Tag für Tag taluuf, talab gluegt, ob niemer derhär chömi. Si het sech der Chopf usgstudiert um Pretägschte für ne Fahrt i d’Stadt. «La mi i Rueh,» het ihre Ma etgägegha, «mynetwäge chönnti d’Aaren über Nacht alli Brüggen und Fährschiff i ds Meer 259 abeschleipfe, i luegti ne nid lang nache.» Aber im gheime het er doch der Wäg zur alte Neubrügg nid e halbi Stund us den Ouge gla, i der stille Hoffnung, er gsehji ne Löufer im schwarzrote Chleid cho z’beinle: «Der tusig Gottswille, Herr Landvogt, chömet, mer wüssen i’s nümme z’tue.»

Ändlech, ändlech chunt du einisch — es isch scho tief im zwöite Dettiger Summer gsi — so-n-es Mannsbei derhär, zwar nid rot und schwarz halbiert; aber doch i mene Schritt wie eine, wo öppis z’brichte het. Der Herr alt-Landvogt trouet synen Ouge nid, wo’s ne dunkt, es sygi der Vincenz Hofmeischter; aber d’Frou Anna bhertet, wohl wohl, es müeß ne sy. — Was söll jitz das bedüte? — Het’s ne doch nid ebha dusse bi sym Regimänt? Es het di Brandiser scho, wo-n-er wieder ygrückt isch vor zwöine Jahre, dunkt, er gangi ungärn. I mene Gluscht nam Bärner Staatsdienscht het er damals Miene gmacht, welle daheim z’blybe; aber der Herr Landvogt het ne gwaltig agrurret, das machi me nid, das wäri Desertion. — Und jitz chunt er doch wieder!

D’Frou Landvögti, i ihrem Verleider ob der Einsamkeit, isch dem junge cheiserlechen Offizier schier ume Hals gfalle. Ihre Ma het’s e chly rüejiger gnoh. Er grüeßt ne vätterlech-fründlech, das wohl, aber er ma sech doch nid ebha, scho ufem Wäg vom Sträßli zum Hus z’frage: «Was het’s gä, daß du scho wieder Urleb hesch?»

«Aparti nüt,» antwortet er, «aber was söll 260 i eigetlech dert usse? — I will doch lieber daheim my Ma stelle.»

«Hm», macht der Landvogt. — Er weiß nid grad, was antworte. Es isch ja schön, wenn eine lieber daheim sy Wäg macht; aber me het echly Müej, das z’gloube. Als erfahrene Ma vermuetet der Herr Chrischtoph, sy Neveu heigi öppe Gschichte gha bim Regimänt. «Das wär scho rächt, was du da seisch, aber du breichsch es daheim nid i ne guete Momänt. Es syn ere meh als gnue ufem Pflaschter. Sit dem Fride fählt’s neue niene a desoeuvrierte Lüte. — Hättisch dusse nid Chances gha?»

D’Frou Landvögti het dem Vincenz es z’Vieri ufgstellt und gfunde, me well ne nid es Längs und es Breits bhöre, es wärdi de scho öppen usecho, was ne heitribe heigi. Isch ihre Ma ehnder chly mutz blibe mit Frag und Antwort, so het d’Frou Anna sech a ihrem unerwartete Gascht etschädiget für vieli längi schwygsami Tage. Und si het sech i ihrer Vermuetung, der Vincenz wärdi de scho rede, sobald er echly gleuet heigi, nid trumpiert. Me het sech ja mängs gha z’säge. So zwöi Jahr gäbe guet us, sogar wenn me z’Dettigen unde wohnt bi de Fisch und de Bussarde. Und der Vincenz het vo syne Märsch und Reise brichtet; aber di beiden Alte hei ganz guet gspürt, daß er wie d’Chatz ume heiße Brei ume geit. 261 Das Muul isch gange wie-n-e Öli, wo uf ds Mahlguet wartet und emel afange louft, bis du — villicht nid ganz ohni Überlegung — d’Frou Landvögti ds Wort Turnälle lat la falle. Da het’s undereinisch afah hapere, wie wenn im Rederwärk e Zand abgchlepft wär.

Der Vincenz schwygt, di Alte schwyge, me ghört nume no ds Ruusche vo der Aare, wo dertdüre nid viel Lärme macht. Da seit us mene ganz plötzlechen Etschluß der Vincenz: «Henu, i will ech jitz säge, warum i scho wieder heicho bi. I hätti nes guets Trom i de Hände gha und villicht i zwöine, drüne Jahre sogar e Kompagnie übercho im Kürassierregimänt Khevenhüller. Aber es het mi nümme glitte. Us Längizyti bin i heicho — nam Annelor.»

Der Herr Chrischtoph hout sech mit syr urvernünftige Landvogtehand uf ds Chneu, daß d’Tube, wo um ds Plätzli ume Brosme picke, erchlüpft uffäckle. Der Frou Anna ihres rosige Gsicht hingäge wird no rosiger und geit usenand wie i mene dürsunnete Rägeli. «Han i’s nid dänkt?» seit si zue sech sälber. Und du gangen ihri Ouge mit dene vom Vincenz dem Herr Landvogt nache, wo ufgstanden isch und, d’Düümen i den Armlöcher vom Underwams, ufem Terraßli hin und här louft.

D’Blicke vo Tanten und Neveu Träffe sech im Gedanke: was git’s ächt? — Da chunt er wieder a Tisch zueche, der alt Herr, und seit: «Los, 262 Vincenz, du bisch mysex e Loudi. — Das isch so zimlech ds Dümmschte, wo-n-e junge Ma cha mache, us nere Carriere dervo loufe, bevor me drinn öppis worden isch. Da heißt’s doch nachhär geng: er isch nid gsi z’bruuche, er het’s zu nüt bracht. Und mit däm Zügnis öppis Neus afah, isch nid liecht.»

«Das han i mir wohl überleit, Unggle,» antwortet der Vincenz, «aber wenn i de ds Annelor hätti...»

«Aha, wenn i hätti!... Prezis. — I will dr säge, wie du rächnisch. Du dänksch, der Turnäller syg e ryche Ma. Das isch er o. — Wie lang no, weiß Gott! — Guet. Also, du heuschisch das Annelor und meinsch, du sygisch de e gmachte, unabhängige Ma. — So rächnisch du. Und i will dr säge, wie’s de chunt: Villicht überchunsch es, ds Annelor. — I gloube’s zwar nid, vowäge me suecht däm Meitschi ne Vürnähmere, ganz e Vürnähme, und de isch dy ganze Plan nüt. — Aber mynetwäge, mr wei anäh, du überchömisch es. De muesch di mit Hut und Haare dem Heros verschrybe. Da git’s de nütmeh vo eigetem Wäg und freien Etschlüsse. Er wird di zwinge, alli syni Dummheite mitz’mache, und wird di mit i ds Unglück ryße. Das chunt nämlech, so sicher als i hie füf Finger a myr Hand ha. Und wär mit mym liebe Schwager zsämespannet, dä mueß de nid welle vo Rät und Burger öppis erwarte. — Bärn oder Turnälle. Beides vertreit sech nid. 263 So, jitz han i dr my Meinung gseit. I befile dir nüt und verbiete dir nüt. Mach, was du für guet findsch.»

Der Landvogt luegt mit fyschtere Blicken uf sy Neveu, i der bestimmten Erwartung vo mene jugedleche Widerspruch, und parat, no dütlecher z’rede, wenn es sy müeßti. Er het ne geng gärn gha, der Vincenz, und isch etschlosse gsi, mit sym ganze Gwicht für das Waisechind yz’stah. Und bis jitze het me gar nüt anders gwüßt, als daß der Vincenz im Unggle Chrischtoph sy zwöite Vatter gseht.

D’Frou Anna het a däm Verhältnis bsunders wohl gläbt und vo jehär ghoffet, der Vincenz und ds Annelor gäbe de einisch es Paar. Si wäre wie für enand gmacht, und der Vincenz brächti ne guete Geischt i d’Turnälle. Wenn de alben ihre Ma so ruuch und unbarmhärzig wahr vom Schwager Heros gredt het, isch es nere dür March und Bei gange, und doch het si nüt Stichhaltigs dergäge gwüßt vorz’bringe. So isch si o jitz ganz verläge dagsässe, het grusam Beduure gha mit dem Vincenz und allerwälts nid gwüßt, was säge. O si dänkt, er wärdi probiere, dem Landvogt syni Bedänke dürz’tue, und es macht nere scho Angscht vor der zwöite Red vo ihrem Ma.

Da wirft der Vincenz syni Haar über d’Achsle zrück und seit mit mene merkwürdig hälle Blick i d’Wyti use: «Unggle, Dir heit tusedmal rächt. Das gsehn i wohl. Und doch lan i nid vom Annelor. 264 Es cha ganz guet sy, daß i der Turnällen alles chrumm usechunt. Aber im Annelor steckt öppis, wo-n-es Opfer wärt isch. Wenn no a menen Ort i der Turnällen es Mümpfeli Glück isch, so het’s ds Annelor i Verwahrung. Aber es isch halt i Gotts Namen es Meitschi und het e Ma nötig, wo-n-ihm hilft, das Glück verteidige. Da drinne gsehn i my Ufgab. Es cha de mit mr gä, was es will, so chan i doch einisch säge: i heig mys Läben emel für ne gueti Sach ygsetzt. — Oder syd Dir o der Meinung, es Läbe heigi nume denn Wärt und sy Zwäck erfüllt, wenn es sech mit Glanz und Erfolg abspilt?»

Der Landvogt zieht syni breiten Achslen i d’Höchi und lat se langsam, ruckwys falle. «Es geit doch nüt über ne-n Enthusiascht», seit er. «Du bisch jung, du gloubsch no, daß e Möntsch under de Schuehsohle vo den andere chönni sys Glück finde. — Probier’s! Der lieb Gott söll dr hälfe. I chönnti nid, i ha z’viel erläbt.»

D’Frou Anna leit ihri Hand uf di einti vom Vincenz, wo ufem Tisch lyt, und drückt se fescht. Und derby louft nere-n-im Gedanken a d’Turnällen e Tränen über ds Gsicht ab. Und währed ihre Ma i d’Aaren usestuunet, wo mit der alten ewig gwanete Wucht ihre Wäg louft, nimmt si di jungi Mannshand no feschter i ihri beide warme weiche Frouehänd und seit hübscheli: «Blyb derby! Blyb derby!»

Der Herr Langvogt ghört’s, und es geit ihm 265 wie allne, wo di undankbari Ufgab hei, us der dürsichtige Channe vo ihrem Verstand chalts Wasser über füürigi Stirne z’schütte. Es heglet ne, daß er ds guetwillige Verstah syr Frou söll überla. «I mueß dr halt doch d’Wahrheit säge», macht er so halb für sich. «Es isch wohlfeil, ne junge Möntsch zu Dummheite z’encouragiere, wo-n-er sech i Chopf ta het. Du weisch nid, was du dir ybrochisch.»

Der Vincenz isch du nes paar Tag z’Dettige blibe. Viel Lärme hei di drü nid verfüehrt, bsunders nid, wenn si alli drü binenandere gsi sy. Si hei de albe Zueflucht gnoh zum Chartespil, für nid müesse z’rede. Sy der Landvogt und der Vincenz zsämen über Land gange, so het der Herr Christoph sym Neveu d’Hindergründ vo der Regierungspolitik erlüteret, und isch der Vincenz mit der Tanten allei gsi, so hei si wie Chinder zsäme böuerlet a mene große zuekünftige Glück. Der Landvogt het nümme dergäge gredt, es isch ihm nume no drum z’tüe gsi, dem Vincenz d’Ougen ufz’tue. Numen einisch no het er zu syr Frou gseit: «Das chunt nid guet. Es chunt ei Enthusiascht zum andere.» Und si het g’antwortet: «I gseh öppis anders. Ds Annelor isch ds Liechtli i der Turnälle, und es mueß öpper häre, wo derzue luegt.»

Ändlech isch me du eis worde, me well der Vincenz la gah. Er söll emel afange ga luege, wie-n-es jitz i där Turnällen usgsehji, und de 266 chönni me de wyter drüber rede. So isch er du a mene nasse Summermorge düre Brämgartewald uf gwanderet, der Chopf voll Gwunder, was er wärdi finde bi ds Herborts, und ds Härz voll Liebesglanz. Es het di ganzi Nacht blitzet und donneret und gschüttet gha, und jitz het d’Sunnen uf allne Bletter gschimmeret, und bi jedem Lüftli sy z’Tusetewys Diamante vo de Tanneschten abe g’rislet. Er het das Ufheitere für nes guets Zeiche gnoh; aber es hätti o chönne haglen oder schneje, i allem hätt’ er e gueti Vorbedütung gseh. Z’Bärn het er no syni Chleider i d’Ornig ta, sech bim Herr Möckli an ere ghörige Prozedur underworfen und isch du na zweene Tagen als junge Ma vo famos gueter Gattig zum undere Tor us gwanderet.

E jungen Offizier wie der Vincenz het nid hurti Härzchlopfe, aber so chly gleitiger isch ihm ds Bluet doch dür d’Adere gloffe, wo-n-er am Bort vom Hürnbärg, höch über Tägertschi, dürewanderet und ds Dach vom Schlößli us de Böum vürechunt.

Mit läbige Schritte geit er a der Schüüre vorby, dem Hof zue. D’Hünd bälle, und uf das hi chunt öpper under ds epheuüberspunnene Bogetor vom Garte. Ds Annelor. Es het der Rock ufezoge, d’Ermel hindereglitzt und streckt di nasse Händ vo sech. Di Linggi isch no am Rand vom Brunne, wo da hinder der Muure brodlet. Der Vincenz isch übernoh. Was doch zwöi Jahr 267 a mene Möntsch i däm wachsigen Alter möge gmache! Es isch groß und stattlech worde, ds Annelor, schön vo Gstalt, aber es isch im Gsicht elter als anderi i dene Jahre. D’Ouge sy voll Glanz, aber näbe der Nasen aben und um ds Muul ume lyt öppis Eigets. Gram wäri z’viel gseit, aber es isch doch nid wyt dervo. — Das mueß mr ewäg, schwört sech der Vincenz. No gäb ds Annelor Zyt het, se-n-abz’tröchne, het er sy rächti Hand fescht, feschter als sech sünsch schickt. Aber es lat sech’s gfalle. I däm Zuegryfe lyt es Verspräche.

Was si sech gseit heige? — «Eh, der Vincenz! Wo chunsch jitz du här?» Und «grüeßti, Annelor.» Das isch alles gsi. Villicht het er ihm nidemal der Name gä. Und was der Ton ageit, so hei si beidi nid viel meh Musik i ihri Wort gleit als der Brunne näbedra. Und trotzdäm hei si beidi bis dürhindere gwüßt, wora si mitenand sy, so guet, daß si grad e Momänt echly hei müesse der Ate sueche. D’Sunne het im Brunne gsprätzlet und mit de Blueme schön ta, wo ds Annelor da zwäggschnitte het für i nes Vase, und einewäg hei di beide d’Fyschteri gspürt über d’Turnälle stryche.

Der Vincenz luegt dem Annelor zue, wie-n-es mit gschickte Finger und guetem Ougemäß di Bluemen ystellt, ufezupft und abestoßt, so daß es e Meje git, wie für uf ne Hochzytstisch.

«Lue da, das arme!» seit er und nimmt es 268 Leuemüüli, wo der Ablouf scho halb i sech gsoge het, usem Wasser. «Da het nümme viel gfählt, so wär’s abe gsi.»

Ds Annelor nimmt ihm’s us der Hand und steckt ihm’s i nes Chnopfloch. «Das isch jitz dys. Du hesch es vom Ertrinke grettet.»

«Merci,» seit er, «du bisch es liebs. — Was isch los? Für wän machsch du das Bouquet? — Wie geit’s überhoupt byn ech?»

Ds Annelor treit ds Vasen i beidne Hände. Es luegt am Vincenz vorby und het es Zucken im Gsicht. Erscht na nes paar Atezügen antwortet’s: «Mir hei alli chly d’Sprach verlore, und drum mache mr die da z’rede.» Dermit dütet’s mit dem Chini uf d’Blueme. «Du lachisch villicht über Settigs. Aber lue, was eso Blueme mögen usrichte, merkt men erscht, wenn de Lüte d’Wort usgangen und öppis sötti gseit sy, wo niemermeh vürebringt. — Chumm, lue!»

Es geit ihm vora, d’Stägen uf, zur Hustüren y, düre Gang. D’Saaltüre steit offe, und dür di höche Fänschter fallt e breite Sunnestrahl ufe Tisch i der Mitti. Dert druuf stellt es sy Meje, und es isch grad, wie wenn di Bluemen i däm Sunneglascht zu mene stille Füürwärk würde.

«Da», seit ds Annelor. «Lue, eigetlech gloubt e keis von is, daß der Papa so bald umechömi, d’Mama villicht am wenigschte. Aber grad si wott nid der Name ha. Und damit si im Gloube 269 blybt, mir erwarte ne jede Tag, stellen i di Blueme dahäre, a Platz, wo-n-ihm z’erscht i d’Ouge mueß falle. Und d’Saaltüre blybt offe, Tag und Nacht. Gsehsch, mr hei se mit mene Hölzli gsperrt. Alles, was y- und usgeit byn is, mueß wüsse: Si erwarte ne. No gäb di Blueme verschlampet sy, mueß er cho. — Das machen i, und der Döni sorget all Tag derfür, daß der Hof und d’Ställ gsuntiget sy.

Und jitz los! Versprich mr, daß du di nid verschnäpfisch, wenn mr zur Mama gange, hesch ghört? Si mueß i der Meinung blybe, mr erwarte der Papa.»

Wär’ ds Annelor no gsi wie vor zwöine Jahre, wär’s uf das hi sicher dem Vincenz ume Hals gfalle; aber jitz isch es anderne Meitscheni vo sym Alter scho wyt vorus gsi. Es geit dür d’Gartetür usen uf d’Stäge, luegt gägen Eggen a der Terrassemuuren und winkt dem Vincenz, z’cho.

Der Vincenz gseht im Schatte vo menen alte Holderboum e Fauteuil mit Chüsseni und Dechene. Ds Annelor gelt druuf zue; aber no bevor es cha säge: «Mama, lueget, wän ig Euch da bringe», schießt us däm Sorgestuehl e rahni Gstalt uf und luegt schier uwirsch gäge ds Hus. Si lat Chüssi und Dechene fallen und chunt ne-n-etgäge, us ihrem Versteck und Ufpasserposchten 270 a der Garteterrasse, wo si mit ihrne scharfen Ougen alles überluegt bis i blaue Schatte vom Hubewald, bis zu de große Böum vo Hünige, bis zu de Saarböum ob Münsige. Nei, Visites, syg’s wärs well, sölle se nid ybettet gseh i Chüsseni. Si weiß nid, daß si dert weniger chrank usgsäch, als wenn si ufrächt dasteit, bleich und zerfallen und mit Ouge, wo glänze wie Glas und Längizyti. Der Vincenz isch erschrocke. Wenn er erscht no wüßti, daß d’Freud, ne z’gseh, der Frou Nicolette ne Huuch vo früschem Läbe gä het!

«Grüeß Ech, Frou Oberschti! Erloubet Dr, daß i wieder einisch chume cho luege, was Dir da usse machet, i der Turnälle?»

«Was Dir nid säget! — Chömet, sitzet echly. — Aber, Annelor, der Herr Hofmeischter isch gwüß hungerig und durschtig.»

Bevor es i ds Hus zrückspringt, macht es dem Vincenz e Sitz zwäg und hilft der Mama wieder i ihre Fauteuil.

«Dir syd, dänk, no z’Dettige gsi?» Der Vincenz mueß brichten und het e dankbaren Abnähmer für syni Neuigkeite. Aber alles das gilt nütmeh vom Ougeblick ewäg, wo-n-er seit: «I 271 wär nidemal so verwunderet gsi, wenn i der Herr Oberscht hie gfunde hätti. Ds Grücht geit neue, di venezianischi Wärbung wärdi nid vo länger Duur sy.»

D’Frou Nicolette fragt nid wyters, warum und wieso. Si begährt nid unwahrschynlechi Gründ z’ghöre.

Bald isch es du nache gsi zum Ässe. Me isch i ds Hus, und d’Frou Herbort fragt, wo der Gideon blybi. Es weiß niemer nüt anders, als daß er de Höfe nah gritte sygi. Sy Platz am Tisch blybt läär, und es macht dem Vincenz Gattig, me sygi a settigs gwanet. — Früecher wär das nid vorcho. D’Frou Nicolette ladet der Vincenz y, einschtwylen i der Turnälle z’blybe. «Oder heit Dr öppis anders vor?»

«Also guet. — I bi so froh füre Döni, wenn er ändlech einisch Gsellschaft überchunt.»

Der Vincenz danket und lat syni offenen Ougen umenandere spaziere; aber di wachsame Blicke vo der Mama Herbort sorge derfür, daß es paar anderi Ouge mit gsänkte Dechlen i ds Suppetäller abe luege.

Ds Ässen isch vorby gsi und geng no kei Gideon da. Derfür het du en andere Junker sy Ufwartung gmacht, der Herr Heros Nikolaus, e luschtige Pfüder mit Ouge wie bruuni Achatmärmle. 272 Es füürrots Chleid het er annegha im Schnitt wie für ne-n-alti Dame. Am Platz vom Halsgchrös het er es wyßes Rabättli treit. Es het zur Miniatur von ere Frou Ratsherri nütmeh gfählt als e Pelzbröuichappe. Dä Röcklipfudumpf isch i der Stuben und nachhär ufem Mätteli vorem Hus umezwirblet wie ufzoge, alli Bott am Bode gsi, het bäägget und wieder glachet und nüt anders gwüßt, als daß das eso sy müessi. Natürlech het men ihm nid Heros Nikolaus gseit, sondere Moli. Der Herr Oberscht het ihm vo Venedig es Dogechäppli vo Guldbrokat gschickt. Und wil der damalig Doge Molinari gheiße het, isch es nid wyt gsi zu mene gäbigen Übername. Der Gideon het gfunde, dä Chürps plääri so viel, daß o vo da nache Rägemoli nid übel passi. D’Mama het’s eigetlech nid welle ha, aber äbe numen «eigetlech».

Henu, mit däm Moli het me sech du der halb Namittag vertörlet, und der Unggle Vincenz isch o zu mene neue Name cho: Unggi Tentz.

Zwüscheninnen einisch het der Vincenz ds Annelor gfragt: «Los, was isch eigetlech mit dyr Mama? Si gseht nid guet us.» Ds Annelor zuckt mit den Achsle. «Es isch grad, wie wenn si der Räschte vo ihrer Gsundheit dem Chlynen abträtte hätti. Si het schwäri Fieber düregmacht, und sithär isch si nie meh so rächt zwäg gsi.»

Si sy no binenandere gsi underem Holderboum, wo d’Frou Nicolette plötzlech uflost und den andere 273 git z’verstah, si sölle schwyge, damit me besser ghöri. Ds Annelor lost o, es het öppis wie-n-e Chlupf i den Ouge. Und no bevor der Vincenz drüber chunt, was los sygi, ghört me d’Saaltüre gäge Garte, und der Gideon steit oben a der Stäge. Me gspürt ihm vo wytem a, für was er sech het.

Gspöit der Alt, fahrt’s dem Vincenz düre Chopf, aber er het ihm z’früech afah gliche. Settigs sötti eim erscht speter uffalle.

Er chunt abe. «Grüeßti, Vincenz. So so, bisch du wieder im Land?» Dem Gideon syni Ouge gange vom Vincenz zum Annelor und vom Annelor zum Vincenz, und derby het er en übersühnige Zug um ds Muul ume, wo di beiden ergeret. Me merkt, daß er das juscht wott; aber wyters tuet er nüt derglyche. Er geit zu syr Mama, fragt mit mene Ton — lieber und artiger chönnti kei Ängel —: «Wie geit’s?» und drückt syni Lippen uf ihri wyßi Hand. D’Chüssi zupft er nere z’wäg, setzt sech uf d’Muuren und nimmt sys chlyne Brüederli uf d’Chneu: «Bisch lieb gsi, du Lümpli, du Stümpli?» Er pantschet der Moli, springt uf di breiti Muuren und tuet Chäsli chehre mit ihm, daß der Chly nume so göißet.

«I bitte di, Döni, häb Sorg! Du chönntisch ne la falle», seit d’Mama. Aber si weiß es so guet wie di andere, dä jung Ma lat niemer la falle. Er isch so gschickt und sicher. Er isch e Läcker, dä Döni, seit sech der Vincenz, ganz wie sy Vatter, 274 nume no hübscher. Me chan ihm no weniger widerstah. Der Vincenz gspürt di ganzi Zyt dem Annelor syni Ougen uf sech und versteit di Blicke. Si frage: Gsehsch jitz? — Was wottsch da mache?

Es isch schwär gsi, sech öppis hinderem Gideon düre z’säge. Är het ds Wort gfüehrt und alles um sech umen under den Ouge gha. Mit Müej und Not het der Vincenz e Glägeheit erwütscht, für ds Annelor z’frage: «Isch er geng eso?»

Und wieder isch er zwüsche ne gstande. Der Vincenz het wohl gmerkt, daß ihm d’Turnälle zu nere Schuel wird. Wenn er uf der Reis derthi gmeint het, er bruuchi da nume so mit usgspreiteten Arme cho z’loufen und er heigi sy Schatz drinne, so isch ihm scho dertusse, am Brunne, klar worde, daß er mit syne fäldoffene Soldatenougen anders müessi lehre luege, syni Ohren uf ne-n-anderi Art müessi spitze. Gsichter läse, het’s jitz gulte, d’Stilli ghöre.

Bim nächschte Momänt, wo der Döni ne der Rügge chehrt, fragt der Vincenz ds Annelor: «Heit dr Angscht vor ihm, du und d’Mama?»

«Angscht? — Meh für ihn als vor ihm. Schuderhaft gärn hei mr ne. Du wirsch de scho gseh, wie’s eim geit mit ihm.»

Erscht hindedry isch dem Vincenz ufgfalle, wie kurios der Gideon drygluegt het, wo-n-ihm d’Mama gseit het, är Vincenz blybi jitz einschtwyle da. E Schatten isch über sys taghälle Gsicht 275 gfloge. Me het ihm agseh, daß er überleit, bevor es du cho isch: «Guet, guet!»

D’Frou Nicolette het o uf ne Momänt passet, für mit dem Vincenz allei z’rede. Si het ihm sy Ufgab am Gideon welle klar mache. Aber dä Momänt isch hütt nümme cho. Da het der Gideon scho derfür gsorget. O das nienen umewäg und doch überall ufem Poschte sy, het er sym Vatter merkwürdig guet abgluegt gha.

So het es jedes sy Sach gha z’dänke, wo d’Schätte läng über Fäld cho sy und der Garte ganz verstummet isch. Me het früech Fyrabe gmacht im Schlößli. Scho bald nam Moli isch d’Frou Nicolette verschwunde, nid zum Schlafe — no lang nid — numen afange zum Alleisy mit ihrne Sorgen und ihrer furchtbare Längizyti. Si het gspürt, wie ihri Chreft nidsig gange, wie länger, descht gleitiger, und dem Gideon syni zuenähme — uheimelig. Ds Annelor het no mängs gha i d’Ornig z’tue, bis es o z’Sädel gangen isch.

Der Gideon hingäge het d’Abeden uf sy Manier verbracht. Mängisch — öppe na mene länge Ritt — het er di mächtige Riglen a der Hustür scho bald nam Z’nachtässe vürgstoße, der Schlüssel dräiht und under sys Houptechüssi gnoh. Da hätti de chönne cho chlopfe, wär wett. Wenn er einisch gschlafe het, isch nütmeh gsi von ihm z’welle. Anderi Abede het me ne niene gwüßt. Ds Hus isch offe blibe. Und im beschte Fall het öppe ds alte Bartlomee gwüßt, ob und wenn er heicho isch. 276 Lärme gmacht het er nie — us égards für d’Mama.

So seit er du o hinecht zum Vincenz: «Chumm!» und geit ihm vora, i ne-n-Art Chällerstuben abe. Es isch allerhand Gräbel drinne gsi, aber de sünsch no es heimeligs Ygricht. Dür ds vergitterete Fänschter het me zwüsche Spaliereschte düren i hälle Nachthimmel obem Längebärg übere gseh. Da isch ufem tannige Tisch e härdige Tubakhafe gstande. Längi härdigi Pfyfe sy da gläge. Der Gideon schlat Füür und macht Liecht. D’Cherze het nume bösdings heiter gmacht; aber der Vincenz begryft, das isch es heimeligs Versteck. Es sy o Bächer und Würfel und Charte da und sogar Büecher.

«Aber jitz chunt d’Houptsach», seit der Döni. Er tuet e schwäri Türen uf und git dem Vincenz ds Liecht i d’Hand. «Häb da chly und zündt mr!» Er geit es paar Tritten abe, i nes fyschters Loch. Me ghört öppis gyre, wie-n-e hölzige Hahne, ghört öppis brünnele, und du chunt er mit mene mordsgroße Chrueg wieder ufe. «So, jitz wei mr no chly sy, he?» Und er schänkt y, macht Gsundheit und gratet i ds Brichte. Es dunkt der Vincenz, sy Fründ sötti chly gwunderig sy und gärn öppis wüsse vo synen Erläbnis bim Regimänt; aber der Gideon lat ne chuum zum Wort cho, so viel het är sälber z’brichte vo syne Herrschaftssorge.

Einisch zwüschenyne fragt der Vincenz: 277 «Hockisch du mängisch am Abe ganz allei da unde?»

«M’m, — Du trinkisch ja nüt. Seh, mach us! Me mueß dä nid la luem wärde.» Und so isch es wyter gange.

Dä allmänds Chrueg isch bald läär worde; aber der Gideon het’s nid so guet verstande, di andere mache z’trinken und sälber nume hübscheli z’schlückle, wie der Herr Heros, und no schlächter het er sech druuf verstande, anderi mache z’reden und sälber z’schwyge. So het der Vincenz du scho hinecht sech d’Antwort chönne gä uf d’Frage, wo-n-er dem Annelor het gstellt gha. Und doch isch ihm no mängs Rätsel unglöst blibe. Bsunders ufgfallen isch ihm, daß im Gägesatz zu früecher der Gideon gar nüt vo Heldetate bi Meitscheni gseit het. Das wär’ doch afangen öppis, het er dänkt. Und das isch du für hütt o ds Letschte gsi, wo-n-er überhoupt no dänkt het. Wenn me vo Bärn a mene warme Summertag i d’Turnällen use wanderet, allerhand süeße Chlupf erläbt, viel z’studieren überchunt und de z’letscht no bim Wy a mene Gideon söll d’Stange ha, isch es nid z’verwundere, daß me ne schwäre Chopf überchunt. Wo der Gideon merkt, daß sy Fründ bald linggs, bald rächts heltet und schier d’Ouge nümme ma offe bha, het er sys Triümphli. Er meint, wohl, jitz heig er’s doch sym Vatter glych ta, und er hätti das o überobe no bhertet, trotzdäm der Vincenz, obem Ufbrächen erwachet, alli Chraft het 278 müessen awände, für dem Gideon ohni große Lärme d’Stägen uf und i ds Bett z’hälfe.

Am andere Morgen isch der Vincenz Hofmeischter ob der Sunnen erwachet, wo-n-ihm i ds Gsicht zündtet het. Er isch erchlüpft und het gmeint, er heig sech wüescht verschlafe, will me d’Lüt uf de Matte het gseh worbe. Aber wo-n-er i Gang abe chunt, isch d’Hustür no verriglet und verrammlet. Er probiert ufz’tue, aber es wott ihm nid grate. Und wie-n-er so dranne riglet und chnorzet, gspürt er undereinisch öppis Läbigs hinder sech. — Ds Annelor, wo in aller Stilli syr Arbeit im Hus nachegeit. Es lachet ne-n-us syne stahlblauen Ougen a. «Da chönntisch du no lang rigle. Der Döni het jedefalls der Schlüssel wieder ufe gnoh. — Wart!» Es springt dervo, chlopfet a ds Gideons Stubetür und lost. Der Vincenz steit gwunderig hinder ihm und luegt ihm nache, wo’s yne geit und dem Döni der Schlüssel vom Tisch nimmt. Es dütet mit lischtig-luschtige Blicken ufe Wasserchrueg, ob me ne nid dem Sibeschläfer sötti übere Chopf ab lääre. Aber wo der Vincenz Gattig macht, dä Gspaß wellen usz’füehre, stoßt’s ne vor sech här zur Stuben us, chehrt sech no einisch um und rüeft, bevor es d’Türe zuezieht, yne: «Döni! Es isch Zyt uf.»

«Nei, nei,» seit es im Gang usse, «das chäm nid guet. Settige Gspaß versteit er nid. Und du muesch jitz z’erscht luege, daß du sys Vertroue gwinnsch.» Es geit vor ihm här und tuet d’Hustüren 279 uf. Er luegt ihm zue, wie-n-es das Schloß mit syne chreftige Hände meischteret. Und da chunt’s ne-n-a. — Donschtig abenandere! Wenn me sy Schatz hinder der Türe so z’sägen i den Arme het! — Aber no bevor er syni Läfzge büschelet het, etwütscht’s ihm, dröiht ihm mit dem Finger: I wett dr de! und überlat ne der herrleche Heuluft, wo zur Tür yne schwallet.

Er mueß grad uselachen ob der Art, wie ne ds Annelor da so mit mene Tägscht zum Drübernachedänken a d’Luft use gstellt het. «Dem Döni sys Vertroue gwinne!» Mit däm Thema isch er under di alte Linden uf der Terrasse gange, und da isch ihm du wieder z’Sinn cho, was vor nes paar Tage der Unggle Chrischtoph gseit het. Sy Frou isch o der Meinung gsi, füre Vincenz sygi d’Houptsach ds Vertroue vom Gideon z’gwinne. Da het der Herr Landvogt geantwortet: «Scho rächt. Wenn me’s mit mene Chind z’tüe het oder mit menen Erwachsene, wo nes chindlechs Gmüet bhalte het, isch ds Vertroue bald eroberet; aber bi menen andere bruucht’s no grad einisch es paar Jahr. Weisch. Vincenz, me gwinnt ds Vertroue vo mene Fründ nid dermit, daß men alli syni Eseleie mitmacht. Im Gägeteil, widerstah mueß men und derby blybe, bis der ander ygseht, daß me rächt het.» — Ja, so het er gseit. Aber i möchti doch eigetlech gseh, wie das gah söll. Emel jitz geschter am Abe...!

280 Es isch scho gäge Mittag gange, wo ds Annelor mit dem Buebi cho isch, dem Vincenz cho rüefe, er söll zur Mama i Garten übere cho. Und chuum sy si dert gsi, isch der Gideon o erschine. Es het einschtwyle no nid grad na bsunderer Vertrouessäligkeit usgseh. Si welle dä Namittag über Land ryte, het er vorgschlage, halb usem Drang irged öppis az’stelle, halb für der Vincenz vo der Mama und vom Annelor wägz’bringe.

Es isch allne rächt gsi, dem Vincenz nid am wenigschte, und er het sech nid bruuche reuig z’wärde. Der Gideon isch underwägs kei untane Kamerad gsi, und am Abe het d’Müedi ne guete Grund gä, bizyten undere z’schlüüfe. So syn es paar Tag verstriche, und der Vincenz het wenig Glägeheit gfunde, sym Fründ z’widerstah. Si sy wyt umenandere gritte, i ds Ämmetal und i ds Oberland, gäge Bärn zue und bis a ds Stockhorn übere. Derby het der Gideon mängs chönne lehre. Är isch z’Sattel gfahre, wie me’s ufem Land macht, praktisch, aber nid schön und vo finesses het er nüt gwüßt. Da isch ihm der Vincenz als Cavallerischt wyt überläge gsi. Z’erscht het der Gideon nüt uf syni Chünscht welle gä, aber der Vincenz het se-n-eifach praktiziert, ohni viel Wort z’mache, und du het ihm der ander nah-ti-nah alles abgluegt und im gheime müesse zuegä, er heigi doch rächt, und im Gedanken a Rat vom Herr Heros, me müeß sech de Lüt überläge 281 zeige dermit, daß men öppis chönni, wo si nid chönne, viel profitiert. Der Vincenz het nid viel gredt underwägs. Er isch, ob am Thunersee oder im Ämmetal, mit syne Gedanke bim Schatz gsi i der Turnälle, und wie weniger ds Annelor ihm zu Gsicht cho isch, descht verliebter isch er worde. Und wie dütlecher es isch z’errate gsi, daß der Gideon sech zwüsche si beidi well ynestelle, descht heißer isch sy Liebi worde.

Ei Tag, wo di beide junge Rüter i der Gäged vo Ranflüeh bsunders viel fyschtere Gsichter begägnet sy, hei si du afah politisiere. Der Gideon bhouptet, da syge di Herre vo Bärn d’schuld dranne. Z’Bärn wüssi me nid, wo d’Bure der Schueh drücki. Wenn me ne meh Luft ließi, so hätti’s scho lang ufghört mutte. D’Bure begähre gar nüt Uvernünftigs. Da wird der Vincenz, wo alli Gredi uf ne Sitz im Große Rat spekuliert, läbig. «Scho rächt,» seit er, «aber si sy wie d’Chinder, me cha se nid la mache. Z’erscht chunt der Staat. Me mueß derfür sorge, daß dä fescht i de Fuege blybt. Das isch der wahr Vorteil vom Land und vo de Bure. Me het öppe gseh dusse, nam Chrieg, was derby usechunt, wenn d’Regierunge keis Gäld meh hei und niemermeh weiß, wär Herr und wär Chnächt isch. Under der Unornig lydet niemer schwärer als der Bur sälber. Gang lue dusse!»

Dasmal het du keine welle nahgä. Und wil beidi gmerkt hei, daß si mit ihrnen eigeten Argumänt 282 allei nid möge gfahre, hei si ds Urteil vo denen azoge, wo ne-n-öppis gulte hei, der Gideon das vo sym Vatter, der Vincenz das vo verschidene Ratsherre. Wie wenn’s ihm a ds Läbige gieng, het e jede sy Meinung verfochte. Jedes Bürli, jedes Heufueder, wo ne begägnet isch, het se vo neuem agmacht.

D’Abedsunne het ne-n-i ds Gsicht gschine, und si hei d’Gsichter vo de Lüt nid scharf gseh, wo mit Gablen und Räche vo de Fälder heicho sy; aber a ihrem Grueß hätte si dütlech gnue chönne ghöre, wie d’Stimmung gsi isch. Het einen usnahmswys fründlech gseit: «Gueten Abe gäb ech Gott, ihr Herre», so het me nie gwüßt, isch es Hohn und Spott oder isch es ufrichtig gmeint. Ds Zäziwyl-Dörfli het vo Schweiß, Heu, früscher Milch, Brämenöl und Mischt gschmöckt, wo si düregritte sy, aber o vo Widerwille, und me het dene Rüter nid gärn Platz gmacht näbe de Fueder düre.

«Es tönt nid heimelig dert inne», seit der Vincenz, wo si voruse chöme. Und der jung Turnäller git zue, es gfall’ ihm o nid, aber eigetlech sygi’s nid z’verwundere. So lang no da oder dert d’Chrähjen amene Galge Rebällefleisch z’picke finde, chönni me nid fründlecheri Gsichter erwarte. Schwygsam ryte si i heißen Aben yne. Uf eis mal wird der Gideon läbig, luegt scharf gäge d’Müli hinderem Schloß Hünige zue, und gäb nume der Vincenz cha frage: «Was git’s?» galoppiert 283 er alli Gredi gäge di große Silberpapple, wo dertusse, a der Chiese, ganz chupferrot i der Abedsunne stande. Jitz erscht gseht der Vinzenz, daß dert Hemmli flatteren und rosigs Fleisch und guldigi Sprützer usem Bach usem Fäldschatten uflüüchte.

Jitz was mache? — «Döni! Döni!» — Er ghört nüt. — Er isch scho fascht a der Chiese. Da fahrt es Göiße dür d’Abedstilli. Si flieh. — Isch er verrückt? — Er isch imstand und setzt no übere Bach. Jitz fahren o dem Vincenz syni Sporre dem Roß i d’Weiche. Der Gideon chunt zrück, für ne ghörigen Alouf zum Satz über d’Chiese z’näh. Aber juscht, wo-n-er chehrt, isch ihm der Vincenz a der Syten und gryft ihm i d’Zügel. «Bisch verrückt? — Was chunt di a? — Was sieg dy Vatter?»

Der Gideon lachet hälluuf und wott sech losmache; aber es isch am Bach niemermeh umewäg, und so rytet er dem Vincenz nache. «So-n-e Chlupf isch doch keis Verbräche», seit er.

«Wohl,» antwortet der Vincenz, «das isch es, i settige Zyte. Da gseht me grad, wie wenig du di uf d’Lüt versteisch. Für was se ga plage?»

«Du wirsch es de scho no erfahre, ob si das luschtig finde. Und wenn si’s luschtig fände, so chunt’s jedefalls den Alten anders vor. — Los! — Lue dert!»

284 Si luege zrück zur Schloßmüli, wo ne vor der wyße Muure Mannen und Froue d’Füüscht nachestrecke. Was si säge, ghört me nid. «Heit dr se jitz wieder gseh, di verfluechte Schloßbuebe?» rüefe d’Buren- und d’Müllerslüt enandere zue. Der Gideon mueß nume lache, wil d’Sunne spuckigi Schätte vo dene Lüten a d’Muure wirft, zächen Elle längi Armen und verdrückti Chöpf.

Di junge Herre ryte wyters. Dem Vincenz fallt nume no uf, wie widerwärtig underwürfig der Wirt a der Chrüzstraß dem Gideon ne gueten Abe wünscht.

Uwirsch seit er sym Fründ: «Los, du bisch es Chalb. So öppis macht me nid. Scho das über-Fäld-ryte. Du söttisch afange wüsse, wie si das hasse.»

«Eh bhüet’ is,» git ihm der Gideon ume, «was di paar Huefe Schaden arichte! Es wär sech derwärt.»

«Es isch nid das. Der Schaden isch villicht nid groß. Aber der Übermuet! — Wär het’s gärn, wenn men ihm däwäg git z’verstah: Es isch mr dräckglych, was du derzue seisch?»

Dä Abe sy si nid im gwohnte guete Luun zum Tisch cho, di beide junge Herre. D’Mama und ds Annelor hei grad gmerkt, daß öppis lätz isch. D’Frou Nicolette het ihrem Suhn e Blick gä, wo-n-ihm gseit het: Geit jitz das o nümme? Mueß me mr die Freud o verderbe? Und uf däm Punkt — was d’Mama ageit — isch der 285 Gideon geng no epfindlech gsi. Nei, seit er sech, si söll nid Verdruß ha. Was a mir lyt, söll nid fähle. No am glichen Abe het er probiert Fride z’mache. «Chumm», seit er zum Vincenz, «du wirsch wohl o Durscht ha. Mr wei no chly a d’Chrüzstraß vüre.»

Der Gideon merkt, daß sy Fründ nid z’ha isch, und dänkt: So la’s la sy! Aber es söll mir de niemer vorha, i heigi nid guete Wille zeigt. I hätti Grund usez’heusche, ig. Het er mr nid anebängglet, i syg es Chalb? Wenn i’s wetti spitz näh...!

Dasmal hätt’i villicht besser ta, nahz’gä, seit sech der Vincenz, wo-n-er, halb abzoge, am Fänschter sitzt und i di warmi, fyschteri Brachmonetnacht useluegt. Er het di schwäri Hustüre ghört gah und du Schritten im Grien, gäge ds Hoftor. Dertübere luege chan er nid, er bringt der Chopf nid zwüsche de Gitterstäb vom Fänschter düre. Aber wär anders chönnt es sy als der Döni?

Und er het rächt errate. Der Junker Gideon geit dem Turnälle-Dörfli zue, aber nid derdür, wäge de Hünd. Er kennt jedes Grebli, jede Stei soz’säge, und isch na nes paar Minuten uf der Straß und bald im Wirtshus zur Chrüzstraß, wo verschwitzti Bugglen und strub länghaarigi 286 Chöpf, tief i den Achsle, um ne truurigi Öllampen ume grupe. Viel Lärme mache si nid und hei doch hütt öppis z’brichte. I däm Gstank und der Fyschteri wird e Röubergschicht bouet. Alts und Neus, Wahrs und Erloges wird underenand gmacht. Es wird bhouptet, der Junker Gideon heigi nes Meitschi a de Haare gha und wellen i Sattel ufezieh und i Wald mit ihm. Ja, wenn du dise nid cho wär...!

Im fyschterschten Egge wird gschwore, däm Donner well me de d’Meitscheni verleide, daß er ds Ufstah vergässi.

Da geit d’Türen uf, und dä «Donner» steit da, jung, früsch, mit glänzigen Ougen und lachet über ds ganze Gsicht. Me steit uf, macht Platz, rückt zsäme. «Gottwilche, Herr Junker. — Syd so guet!»

Wenn öpper Frömds derzue cho wäri, hätt’ er grad gmerkt, daß das alles hie nid zum erschtemal gscheht.

Der Junker sitzt zueche, obena, lachet übermüetig über ds verchahrete Tischblatt ewäg, luegt dene Manne ganz unverfroren i ds Gsicht und seit: «So-n-e Chlupf am Bach isch mr scho ne Maß wärt. Seh, Chrischte, mach vüre!» — O, er kennt se, die da. Besser als der Vincenz meint. Er cha ja alles mit ne mache, was er wott. Me mueß ne nume d’Würze bschütte. — Frylech, di rächte Buremanne het er da nid derby. Die findt me na de Heuettage nid im Wirtshus. Die da, 287 die gangen überall der Leiti nah, wo öppis brünnelet. Si schwöre dem Junker, schwöre dem Bur, schwöre de Ratsherren und flueche jedem, wo nid grad da isch. Es cha sy, der Junker Gideon het sälber nüt uf ne, aber es dunkt ne luschtig, wenn er se ma ufchlepfe. Und wenn ihm hie und da eine voll undere Tisch gheit, was schadt’s? Wenn di andere numen öppis z’lache hei! Er gönnt ne-n-ihres Freudeli. Und wenn si usstreue, er sygi e freine, so chan ihm das nume rächt sy. Er macht mit nere Maß oder zwone längschtes ume guet, was er im Wald und uf de Höfe mit Regiere verderbt het.

Der Wirt lachet sech i ds Füüschtli und dänkt, e Junker im Hinderstübli, das sygi guet gäge d’Ufpasser vo der Oberkeit.

Am andere Tag isch wieder Heuwätter gsi, schöner nützti nüt. Uf allne Matte z’ringsetum het’s gablet und grächet, und Fueder um Fueder isch cho z’schnaagge. Ds Annelor het’s gluschtet, ufem erschtbeschte Fäld zuechez’springen und z’hälfe, wie albe, wo der Papa no da gsi isch. Aber jitz isch en anderi Zyt gsi. Es het Arbeit gnue gä im Hus, i däm Hus, wo vor Jahre luter Lachen und Sunneschyn gsi isch und hütt nume Schatten und Mißton.

Ds Annelor het der Muet gha, sym Brueder d’Wahrheit z’säge, wo-n-er erscht wieder gäge Mittag zum Vorschyn cho isch. Hätti’s e währschafti Zanggeten abgsetzt, wär’s no eis gsi. Aber 288 der Gideon het alles uf di liechti Achsle gnoh, gseit, es heig rächt, er wüssi wohl, daß er e Fuulpelz sygi, aber das besseri de scho, wenn der Vincenz ume furt sygi und är sälber, statt i der Wält umez’joggle, syr Arbeit chönni nachegah. Um Usreden isch er nie verläge gsi. Aber ds Annelor het där Unornig keis Änd gseh.

Gägen Abe het der Gideon mit dem Müller im Grabe gha z’reden und der Vincenz nid welle derby ha. Zum erschtemal, sitdäm sy Fründ da gsi isch, isch er alleini gritte. Dem Vincenz wär das no so rächt gsi, hätt’ er nid drus müesse der Schluß zieh, daß es mit dem Vertroue vom Gideon i sy Fründschaft no nid wyt här sygi. Aber er isch jitz nid im Luun gsi, sech la graui Haar z’wachse. Ändlech — ändlech einisch het er der Wäg zum Annelor frei gha. Währeddäm d’Mama, vo der Hitz nachegnoh, hinder bschlossne Felläden i ihrer Stube glägen isch, het äs der chly goumet. Me het o im Garte der Wase gmäiht gha, und der Moli het gmeint, me heigi di paar Schöchli extra für syni Pürzelböüm gmacht. Das isch e Herrlechkeit gsi. Guldigi Sunne, Heuduft und Roseduft. Ds Juze vom Chlyne. D’Vögel hei eigetlech ihri Konzärtsaison abgschlosse gha, wie’s der Kaländer vorgschribe het; aber hütt hei si ob däm Prachtsaben usgmacht, es müeß no einisch gliedet sy, und vo allnen Escht i d’Luft use gjuhejet. — Hätti da der Vincenz di schöni Göumere sölle la stah und vo wytem zueluege?

289 Er isch uf eismal o derby und tröhlet der Bueb im Heu umen und tröhlet ne bis zum gröschte Schöchli, setzt ne druuf und lat ne hindertsi drüberab purzle, daß er e Momänt sturm da sitzt und nid weiß, öb er no i der alten oder in ere neue Wält läbt. Der Unggi Tentz isch nümme da. — Er isch hinderem Heubärgli bim Annelor. Aber ds Annelor het’s nid wie d’Vögel. Es het ds Briegge z’vorderscht.

Es nimmt der Bueb und geit ihm vora i ds Hus und bringt ne dem Bartlomee, es söll ihm sys Müesli gä und zuen ihm luege, und du geit’s mit dem Vincenz änenuse, uf d’Terrasse, under d’Linde, wo ihri Escht z’ringsetum bis uf ds Gras und i ds Grien abe strecke. I däm Zält inne schlat es undereinisch syni Armen ume Vincenz, wie wenn es wetti säge: Du bisch mys Letschte. Es drückt ihm sys Gsicht a d’Bruscht und briegget — briegget. «I cha eifach nümme.»

Es bruuchti gar nid meh z’säge. Der Vincenz versteit’s nume z’guet. — Aber, einisch dranne, wott es sech Luft mache. «Es chunt nid guet. — Cha men eigetlech nüt mache, für der Papa wieder hei z’bringe? — Der Döni geit is eifach z’grund. Jitz isch er di Nacht wieder heicho, me darf gar nid säge, wie. Und das chunt je länger, descht erger.»

290 «Si mueß es wüsse; aber me darf nere ja nid dervo rede. Si ertreiti’s nümme. Und sägen ig ihm öppis, wird er uwirsch. Es chunt gwüß, gwüß nid guet. Er meint, er heig d’Lüt im Zoum, gloubt jedem, wo-n-ihm flattiert, und merkt gar nid, daß ihm nume ds Pack ahanget. Und grad die sy di erschte, wo-n-ihm de z’leid wärche. Lue de nume!»

«Mir müesse ne-n-andere Wäg yschla», antwortet der Vincenz. — «I gseh eine, aber... es bruucht halt no Zyt. Und..., Annelor,... Annelor... vor allem sötte mir zwöi ganz zsämecho. I gloube, wenn mir zsämespannete, so würde mr de doch no öppis usrichte. Meinsch nid?»

Ds Annelor nickt mit dem Chopf und chlammeret sech no feschter an ihn. Er weiß wohl, was es dermit säge wott: I wett scho, aber du weisch ja, d’Mama...!

«Verlüür nume nid der Muet,» tröschtet er, «es chunt alles no guet. E Möntsch wie der Döni darf doch nid z’grund gah. No chly Geduld! Wenn der Herr Oberscht einisch wieder da isch, het er das alles im Handumdrähje wieder im G’reis. Es isch nüt als di feschti Hand, wo fählt. Und einschtwyle wei mir halt alles mache, wo mr chönne. — I ha ne Plan, i weiß e Wäg. Wart nume.»

Jitz luegt ds Annelor emel o wieder uf. «O du Liebe, Liebe!» cha’s nume säge. Und si hei 291 sech fescht, ganz fescht und ihri Lippe wei fascht nümme vonenand.

D’Abedsunne lyt i guldige Ström uf de Linden und suecht a de bschlossene Felläde Spält und Löchli, für i das dämmerige Hus yne. Findt si ächt? — Si mueß wohl, vowägen am glychen Abe no rüeft d’Frou Oberschti Herbort ihri Tochter a ds Bett und seit: «Annelor, jitz weiß i de o nümme Rat. I ha gmeint, dä Vincenz hälf mr, der Gideon uf guete Wäge bhalte. — Jitz isch das o verderbt. Du hesch ihm Sachen erloubt, wo en anständigi Tochter sech nid lat la gfalle.»

«Kei Widerred! So lang i no da bi, wott i Ornig ha i der Turnälle. I verbiete dir, allei mit dem Vincenz z’rede. Hesch ghört?»

Und am andere Morge lat d’Frou Oberschti der Vincenz zue sech cho. «Es isch mr leid, Vincenz, i hätt’ Ech gärn länger hie bhalte. I ha mr so viel versproche vo Euem gueten Yfluß ufe Gideon. Aber i däm Zuestand, wo-n-i drinne bi, mueß i mi uf myni Lüt chönne verla. Jungi Lüt, wo wei ghüetet sy, chan i nid bruuche, solang i allei bi.»

Der Vincenz isch wie vore Chopf gschlage. «Frou Oberst, i gloube nid, daß i mir öppis vorz’wärfe heigi. Es wär mr furchtbar leid, wenn Dir ds Gfüehl ha söttet, i heigi Eues Vertroue mißbruucht, aber i gloube würklech nid, daß...»

292 «Vincenz, machet Ech nid Müej! Was i gseh ha, han i gseh, und i bruuche mr keini Erklärunge derzue la z’gä. Was sech schickt, chönnet Dir ehnder vo mir lehre, als i vo Euch.»

Da isch dem Vincenz wohl oder übel nüt anders meh blibe, als der Frou Oberscht mit mene Handkuß Abbitt z’tue und sys Fällyse ga z’packe.

Z’Fueß isch er cho. Z’Fueß isch er ga Dettige zrück gwanderet — mit dem trotzigen Etschluß, bald umez’cho, aber de mit größerem Gwicht.

Der Gideon het ne no bis uf d’Höchi vom Lättholz begleitet. Bim Usenandgah luegt der Vincenz dem Fründ no einisch fescht i d’Ougen und seit: «Du, Döni, nimm di in acht vorem Wy!»

Rudolf von Tavel

Der Frondeur

Inhalt