Johann Hinrich Fehrs: Maren

Anzeige. Gutenberg Edition 16. 2. vermehrte und verbesserte Auflage. Alle Werke aus dem Projekt Gutenberg-DE. Mit zusätzlichen E-Books. Eine einmalige Bibliothek. +++ Information und Bestellung in unserem Shop +++

KAPITTEL NEGENTEIN

Üm de Tiet keem Befeel, Ilenbeck schull twe Wagen stellen to Foordeensten achter de Truppen. De Buurvaagt wüß al in vörut, dat de Saak nich allto glatt afgaan waar – wokeen wull to de Heuaarn, de vör Döör stunn, Peer un Lüüd missen in de Weertschaft?

Traag kemen de Buurn an, as he eer ropen leet, swiegsam setten se sik hin, un een gluup den annern lurig an. Persepter keem ok un lee de Papiren torecht un snee sik en Fedder. Fröer, as se noch nix dalschriben deen, wenn 't ni ganz wichtig weer, harr Kassen Mollt mal groten Larm maakt un seggt, de Buurvaagt verlang wat, wat bi de Buurlaad garnich afmaakt weer. Domals waar beslaten, allens schull to Papier bröcht warrn, aver plattdüütsch, damit nüms seggen kunn, he verstunn dat nich.

Detelt Rolff stell sien Meerschuum in en Finstereck un lees dat Schriben von den Kaspelvaagt vör, denn froog he: »Wat meent Ji nu, Lüüd, wosaken fangt wi dat an? Dat warrt uns sach alltosamen en beetjen suur, aver dar lett sik nich utbögen, wi mööt dar ran.«

En Ogenblick weer 't still in de Stuuv, dat man den Perpendikel in 't Klockenhuus hin un her slaan hören kunn.

»Wenn 't ni to de Aarn gung, schull 't mi ni darop ankamen«, meen Henn Rickels. »Uns' Jungs maakt sik fix, se hebbt den Dän na Kolding al wedder op 't Kamsol seten bi Gudsoe, as mi eben seggt waar.«

»Dat weer wat!« reep Kassen Mollt. »Aver mi dünkt, se müssen den Dän jo Peer noog afnamen hebben un Wagens...«

»Ach wat, Kassen, eer warrt ok Peer laam oder dootschaten, dat sleit nich an! Un hier« – Rolff lee sien brede

Hand op dat Schriben – »wi schüllt un mööt, versteist Du?«

»De Herrn dar baben schrievt un kommandeert man ümmer lustig darop los!« gnurr Marrs Soth. »Achter 'n grönen Disch is goot sitten – wat seggt He darto, Persepter?«

»Heff hier nix to seggen. Aver ik meen, de Herrn achter 'n grönen Disch hebbt ok eer Plaag – för sik sülben wüllt se sach de Spannwarken ni hebben.«

Paul Struck rück op 'n Stool hin un her, hoß en paarmaal un see denn: »Een Spannwark stell ik ganz alleen, – nu seet to, dat Ji dat anner kriegt.«

»Wat, Du, Paul! Dat is jowoll ni mööglich!« reep Mollt un hau sik op 'e Knee, dat dat klatsch.

Henn Rickels lach luuthals op. »Dat is all mien Daag ni' waar, Paul, Du waarst Di eer en Finger afbiten! Lüüd, glöövt em nich!«

»Ja ja, dat dünkt mi ok, wenn ik dat sülben anbeden do, dat sülben segg!« lach Paul.

Persepter keek ganz verwunnert över de Brill, greep na de Fedder und seeg fraagwies den Buurvaagt an.

»Aver ik wull noch seggen, wull noch seggen: ünner een Beding! Mien Naver Hinnerk Pahl schall ganz butenvör bliben; he hett man dre Peer un kenen Knecht, he kann nix missen.«

»Dar schallst Du groten Dank hebben, Paul!« reep Hinnerk mit en Toon, as wenn em en Steen von 't Hart full.

»Minsch, wo büst op den Infall kamen?« froog Henn Rickels vergnöögt. »Du kommst mi rein vör as en Ruup, de sik över Nacht in en smucken Bottervagel rusert hett! Dien...«

»Dat is prächtig, Paul Struck!« reep de Buurvaagt dartwischen. »Du kannst von uns alltosamen so 'n Lasten, as uns nu opleggt warrt, an besten dregen, dat is waar; aver düt is Dien gode Will, dat schall Di ni vergeten warrn. De Saak warrt dalschreben, Persepter.«

De Buurvaagt seeg em mal drang an. »Negen Vollbuurn sünd in Dörp, Hinnerk tellt as Viertelhufner. Denn segg mal, wat wullt Du em tometen!«

»Mi enerlei, un wenn 't ok man en Teertonn ünner 'n Wagen is – he mutt so goot sien Deensten doon as wi, is mien Menung.«

»Wenn de Beding ni holen warrt, denn gellt ok mien Anbott nix, dat seggt mien Maren ok – Persepter, He hett dat doch so dalschreben?«

»Dalschreben warrt, wat afmaakt is, Tweernbüdel! Düt is noch ni beslaten, solang tööv! Un wat Dien Madam seggt, behool för Di, höörst Du, düt is keen Wiverkroog«, reep Mollt.

De Buurvaagt harr sik al oft mit em raakt un haakt, he seeg ganz bruun un bramstig ut, as he see: »Wenn de annern ebenso seggen un doon wullen as Du, Kassen, denn harrn wi al en rechten Wiverkroog.«

»Du kannst Di mien Woort jo mal von alle Kanten beseen un mi denn verklagen, wenn Di dat gefallt – Tügen hest Du jo noog.« He wenn sik an de annern Buurn: »In Tiden, wo sik en Volk op sik sülben besinnt un den Deuvel afschüdden will, de em op 'n Nacken sitt, mutt jedereen en beetjen meer doon, is mien Menung, as em graad von rechtswegen tometen warrn kann. Un wi Sleeswig-Holstener hebbt alle Uursaak darto. De Preuß lett uns' Hand los un treckt sik trüch, wi staat alleen; wenn wi uns nu ni weert, denn sünd wi verlaren un hebbt dat Schicksal verdeent, wat achterna kommt. Uns' Platz is jo nu mal achter de Front; wi mööt de Arbeit waren un to Huus op 'n Kraam passen, so suur dat ok warrt, wenn dar baben in 't Noorn de Kanoondonner ropen deit, dat wi Fork un Schüffel an 't Siet smiten un den Scheetprügel to Hand nemen müchen. Aver wi wüllt uns' Jungs, de den Dood all Daag vör Ogen seet un doch driest darop dal gaat, goot plegen un toplegen! En trurig un erbärmlich Volk, dat sien Soldaten, sien egen Kinner, Hunger un Noot liden lett! Wat hier in Ilenbeck daan is un daan warrt, weet Ji ganz genau. Hier sitt noch ümmer Lüüd, de bi de allgemeine Saak blot an sik denkt un still vergnöögt sünd, wenn se sik sülben man bargen doot. Un ik will 't man graadut seggen, dat ok Paul Struck bether to düsse Lüüd hören dee. Dat harr den Anschien, as wenn he nix doon wull, as wat he müß un woto he dwungen waar. Nu kommt he un deit meer, as wat von em verlangt warrt.«

Paul trock de Klöör un wull tohööcht kamen, aver de Buurvaagt keem em tovör. »Wenn 't so is, so is Paul sien Fru ok mal to Willen; he mag inseen, dat se en goden vernünftigen Gedanken hett. He maakt dat nich as mennicheen, de mit sien Fru rümbüffelt un eer as Stalldeern bruken deit.«

He keem ni wider, de Buurn sprungen as op 'n Kommando tohööcht, un eer he sik besunn, weer he buten op 'e Deel, un as he dar noch wedder anfung to schimpen, kreeg Hinnerk Pahl em bi 'n Arm un schoov em ut 'e Döör, wat he sik stillswigens gefallen leet; Hinnerk harr em al fröer mal in de Fingern hatt, he kenn em. Kassen, den keen Minsch utstaan kunn, harr sach en Jackvoll kregen, wenn Buurvaagt un Persepter ni begööscht harrn.

»Dar mutt de Stankmaker doch ni mit dörch!« meen Marrs Soth, as se wedder üm de Buurlaad seten.

»Den Esel schall he freten«, see de Buurvaagt geruig; »wi sünd em eerstmal los un köönt wider gaan. Wat hett He dalschreben, Persepter?«

»Schreben steit: Paul Struck stellt friwillig för 't Dörp en Wagen, twe Peer un en Foormann ünner de Beding, dat Hinnerk Pahl dütmal butenvör blifft un nix to stellen hett.«

De Buurn schüdden den Kopp, un Henn Rickels see: »Hinnerk deit egentlich meer as wi alltosamen; he hett sinen Söön in't Feld schickt, sien egen Fleesch un Bloot.«

»De Saak is also afmaakt. Nu dat anner Spann – is dar vellicht noch een, de friwillig wat doon will?« froog de Buurvaagt.

»Schall de Stankmaker ganz butenvör bliben?« see toletzt Jörn Voß. »Mi dünkt, wi maakt eerst af, wat de to levern hett.

»Laat dat, Lüüd! Uns' lütt Land is in grote Noot, un wat wi doot, dat doot wi för uns sülben un uns' Kinner, dat bedenkt! De Buurn in 't Sleeswigsche hebbt veel meer Lasten as wi; dar warrt eenfach Peer un Wagen ut 'n Stall haalt, aan veel to fragen, Gras un Koorn warrt meit un namens un wat se darför krigen doot, is en lütten Zettel, un wat de weert is, wokeen kann dat utreken? Ik stell en Peerd in Geschirr – vörwarts, Lüüd, wi sünd jo half to Heck, wiest Paul mal, dat Ji ok wat doon wüllt!«

»Ik stell en Foormann, wenn 't knippt«, see Rickels. »Mien Peter wull afsluuts mit as Soldaat, aver se kunnen em in Rendsborg ni bruken, he hett jo en Bruchschaden un Krampfadern darto. Nu kunn he op düsse Aart mal seen, wat Krieg heet.«

»Betaalst Du ok de Kosten?« froog Marrs Soth. »Foormann un Peer wüllt ok leben!«

»Dat wull ik doch nich, dat kunn en düür Taß Tee warrn; mi dünkt, dat mutt de Gemeen doon – wo maakst Du dat, Paul?«

»Ja ja, meenst, dat dat düür warrt? heel düür? Klaas Lamack wull dat all ut sien egen Tasch betalen, he wull ok wat doon för 't Vaderland, see he – Soldaat kann he jo ok ni warrn von wegen sien swach Been, wo em en Peerd slaan hett. Aver Maren will dar afsluuts nix von weten, afsluuts nich, dat müß de Herr von 't Foorwark övernemen, meent se. Also Du denkst, dat warrt düür?«

De Buurvaagt plink Rickels to. »Na, Henn, kommst Du över 'n Hund, so kommst Du ok över 'n Steert!«

»Denn will ik ok bespringen«, reep Marrs Soth dartwischen, »ik stell dat anner Peerd.«

»Dat weer d'r Deuvel!« lach Jörn Voß. »As op en Bool Slag op Slag! Nu feelt noch de Wagen, un den geev ik her.«

»Gottloff, denn sünd wi klaar! Is allens dalschreben, Persepter, denn laat He man hören.«

Persepter verlees dat Protokoll, worin dick ünnerstreken weer, dat allens friwillig daan waar, un de Naams von de Buurn, de wat darto stellen, stunnen darbi.

»Goot Geschirr un gode Peer, Kinners, de beiden Foorlüüd warrt nix verdarben!« see de Buurvaagt un stunn op.

»Dar hest Du ganz recht in, ganz recht, dat see mien Maren ok: stark un sund müß allens ween, wat wi ropschicken; dat weer ok uns' egen Vördeel.«

»Du hest en kloke Fru, Paul, de waar mennich Buur utsteken, wenn se bi de Buurlaad mal den Mund apen doon kunn!« nück de Buurvaagt. –

»Wo will He hin, Persepter? De Schoolkaat is jo op düssen Enn«, see Henn Rickels buten vör de Döör.

»O, will He dat, Persepter! Dat is nett, mien Maren warrt sik freun. Aver ik böög hier af, mutt mal dalgaan na 't Luukdeel, na mien Faal, dat weer güstern ni goot op 'n Schick.« He schüdd em de Hand un gung mit grote Schritten na 't Möölnholt to. –

Paul Struck harr en glücklichen Dag. He harr de eerste Vijool speelt an de Buurlaad, harr mal dat ganze Dörp in Verwunnerung sett. En beetjen Geld waar dat sach kosten, ja ja, recht 'n beetjen Geld. Aver Maren harr ganz recht: arm maak em dat nich, dat röög em nich, un de Buurvaagt see ok, he kunn 't an besten dregen. De Aarnwagen weer vergang Jaar eerst von den Radmaker gründlich naseen un schöön blau anmaalt – en Staatswagen! Un wenn de beiden Vöß darvör danzt, denn schüllt se dar baben in Sleeswig mal Ogen maken! Dat is Paul Struck ut Ilenbeck sien Spannwark! Ja ja, mennich Sack Havern, de nix inbringt, rein nix, ja! Aver darför wüllt wi oppassen, dat uns nix stalen warrt. De Infall von Maren is plietsch: en slaten Kist ünner Klaas sien Wagenstool, un düsse Kist wedder an den Wagen keedt, dat is seker. En Sack is licht stalen, de maakt kenen Larm, wenn man em anfaten deit un op 'n Nack smitt. Un so'n Foormann glöövt jo, he deit en goot Wark, wenn he för sien Peer musen deit – wer weet, wat Klaas Lamack opstellt, wenn sien Kist mal lerrig is! Laat em, mi geit 't nix an!

Hoppla! dar weer ik bina op 'e Nees fullen! He stunn en Ogenblick still un seeg mal üm sik her. De Heben weer överher schöön blau, un en frische Kööln trock ut de Wischen un bröch en krüderigen Ruch mit. Links un rechts an den smallen Weg lachen dörch Wicheln, Eschen un Ellern de blöömten Wischen un Weiden, dartwischen blitzblanke Grabens mit witt un gele Waterrosen, Kalverkropp, Leesch un Scheern. En schöne Welt! Ut den Reetschalm an de Bröök jinkjank de Reetvagel man ümmerto, de Grassnark knarr ut dat hoge Gras, nerrn in 't Moor repp de Kiwitt un baben in de klare Luft sung de Lerch eren Psalm un kunn dat Enn ni finnen. Dat is würklich en schönen Dag! see Paul luut för sik hin, würklich en Herrlichen, Dag! Mi dünkt, so'n Dag heff ik noch nie buleevt!

He sett sik wedder in Gang, un sien Foot weer em so licht, sien Moot so steil! Ja ja, Maren hett nich unrecht, en Vergnögen is 't, wenn man ok anner Lüüd mal en Freud maakt. – He klatter stiefbenig över 't Heck na sien Grootmoordeel rin – he wull ok doch mal sien Jitten besöken, de op 'n annern Enn bi de Törfhümpels sik dalleggt harrn. En prächtige Weid för dat Jungvee! Veel Gras, se kunnen 't nich över warrn, un in de Grabens dat klare Water – ümmer en deckten Disch un allens saftig un goot un rieklich darto! – Wat kruupt denn dar achter de Hümpels rut? en Jung? Aha, de sliekt an den Graben un schiert in 't Water – will sach Heek strippen. Is dat ni Hannes Holm? Waarhaftig, Hannes, de Slüngel! Na laat em, so 'n Racker will ok sien Vergnögen hebben!

He weer em op twintig Schritt neeg kamen, do stunn de Jung mit en Ruck still un leet lisen sien Stripp in 't Water. Aver he stipp man eerst eben in, do wies sik op den blanken Graben op 'n mal en groten Küsel, dat Kruut un Besen an 'n Rand sik hin un her wegen. Oh! see de Jung mit en duursam Gesicht un trock de Sneer trüch.

»En groten Sli – so lang!« He wies mit grote Ogen einen ganzen Arm as Maat. Denn keek he wedder in den Graben. »Dar sitt he, is in de Mudd schaten – tööf!« tuschel he. Un aan sik veel to besinnen, trock he mit en beverige Hand West, Büx un Hemd ut.

»Dar sitt he!« Hannes wies op en Stell, wo grote Blobbern opstegen. »Ik will em gripen.«

Paul lach. »Spaaß, Hannes, de mützt Di wat! Aver wenn Du em fangen deist, kööp ik Di em af – en Doppelschülling geev ik gliek.«

Hannes see nix darto; he leet sik vorsichtig in den Graben gliden un harr darbi de Blobbern ümmer in 't Oog. Dat Water reck em an den Hals – nu duuk he vorsichtig ünner un weer en Wiel deep an 'n Grund, denn keem he wedder hooch, un mit beide Hannen smeet he in 'n hogen Bagen wat dicht an Paul sinen Kopp vörbi, dat swaar in 't Gras full.

»Dau dau dausend, Hannes! Dat is jo en Undeert, en Undeert! Jung, Du büst en Baas – wo kunnst em holen?«

»Ik kreeg em in de Mudd graad bi Kopp un Steert tofaat, denn kann he ni wiken.« Hannes danz rüm vor Vergnögen un huuk denn nakelt vör sinen groten blanken Fisch, de mit 'n Steert sloog. »He hett Ogen as en Kalf, kiek!«

Paul lach. »Nu, Hannes, ganz so groot sünd se sach nich – wo hest Dien Kö, Jung?«

»Denn kunnst mi den Fisch na mien Fru bringen, höörst Du, de gifft Di en Doppelschülling – heff keen Geld bi mi. Un segg to mien Fru, ik gung eerst na 't Luukdeel un denn röver na de Holtkoppel – Klock söß, halvig söben weer ik wedder to Huus.«

Hannes töger en beetjen. He harr geern dat ganze Dörp sinen Fang wiest – so 'n groten Sli harr noch nüms fungen. Aver en Doppelschülling weer en groot Kaptaal, un Sojaaksmarkt weer vör de Döör – denn holp dat nich! »Ja, ik will dat woll«, stöker he; »wenn mi aver de Schoster süüt, krieg ik en Jackvoll!«

»Narrnkraam, Jung! Du löppst um 't Möölnholt rüm, sliekst dörch 't Oolndieksholt un büst dar, man to, man gau!«

Hannes seeg mal röver na sien Kö. De stunnen un legen un edderkaun. »Ja, denn loop ik gau hin, aver He mutt den Schoster dat ni seggen.«

»De kriggt nix to weten, Hannes. Segg mien Fru, se müß den Fisch gliek slachten un utnemen; morgen is he goot, denn kann s' em kaken. Mit frische Grasbotter un Petersill – en Herrneten!« He slook mal dröög dal un stüür röver na sien Peer, – sien Jitten, de opsprungen weren un de beiden nischirig anglupen, waar he garni wies.

Hannes weer bald wedder in Tüüch un leep nu mit flinken Foot de Sößrodendelen rop na den Kamp un dat Möölnholt to. Sien Fisch harr he in nattes Gras un Besen bünnelt, he wull em geern lebennig aflevern. Em seeg bether nüms. He keem över 't Steeg, ok glücklich över 'n Weg achter sien Grootmoder eer Kaat, denn sprüng he dörch den Wischhoff, över 'n Hillgenbeek un sleek achter den hogen Knick in den Stigg, de an Paul Struck sinen Gaarn lang gung. Gottloff, nu weer he seker! He witsch in de lütt Poort un gung flinkfötig dörch 'n Appelhoff na de Blangdöör.

As he na en Wiel wedder trüch kamen dee, harr he en deftig Botterbroot in de Hand un beet dar iverig rin. Darbi schulen sien groten blauen Ogen rop na de Bööm, besunners na den Kaßberenboom neeg an den Knick, de so smuck blööt harr, seeg sik ok dat Lock an, wo he vergang Jaar dörchkrapen weer. Paul harr dat mit Doornbusch fast tostoppt – dar keem he ni wedder dörch. He sleek ut de Poort un stunn denn en Ogenblick un söch den Knick af, wo sik woll en anner Lock maken leet. Denn de Poort kunn Paul Struck von sien Stuuv ut seen.

»Wo kommst Du her?« froog op 'n mal en harde Fruunsstimm, »wo hest Dien Kö?«

Hannes kreeg en groten Schreck un keer sik mit 'n Ruck üm. Vör em stunn Elsbe Suhr un seeg em mit eer grauen Ogen lurig an.

Hannes wull wegsliken, aver en krallige Hand faat em an de Hemdsmau. »Holt stopp, lütt Jung, eerst mußt Du mi Hals geben – wokeen schick Di?«

Hannes tucks mal krötig mit 'n Arm, aver de Hand heel fast un dat Linntüch weer taag un wull ni riten. »Geit Di nix an – laat mi los!«

»Wat, dat geit mi nix an? Is dat en Antwoort, Du Slüngel?« Se schüdd em mal. »Dat Du von de Kö aflöppst, geit mi ok woll nix an? Gliek seggst Du mi, wat Du bestellen schullst, sünst knööp ik Neels Kiwitt de Ogen apen över sinen Koharr!«

»Ik heff dar en Fisch hinbröcht – aver ik mutt na mien Kö!« reep de Jung luut.

»Hannes, Dien Grootmoder waar sik verferen, wenn se Di hier ropen höör! So wees doch ni so unnasch un vertell mi in Örndlichkeit – ik geef Di en Schülling darto, denn hest veer! Wokeen hett Di dat Geld geben, Paul oder sien Madam?«

Hannes weer noch wat dummerig, aver dat wuß he al: op 't Markt rümdriseln un en Schülling meer op 'e Naat hebben, is en Vergnögen, dar kann nix gegen. »Ik harr en grote, grote Sli fungen, un Paul Struck versprook mi twe Schülling, wenn ik em herbröch; aver Madam hett mi dre geben un düt Botterbroot darto.«

»Hier hest en Schülling, Jung. Un nu segg mi noch: gifft de Strucken Di oft en beetjen Geld oder en Botterbroot?«

»En Botterbroot, ja, aver Geld nich. Wenn se Swien slacht, denn krieg ik ümmer de Klappblaas un ok en Grüttwust mit Rosien in – o, de kann aver Wüst maken! Du slachst ok mitto en Swien...«

»Ja, Hannes, un denn komm man hin, dar fallt allerhand bi af. Aver Du mußt na Dien Kö, nu ga gau to!«

Hannes leep all wat he kunn, he weer geern los von de krallige Hand un de kolen grauen Ogen.

Elsbe seeg mal links un rechts lang den Stigg – keen Minsch, se weer alleen. Lena Lopen eer Zeeg, de an den Rand von 't Kantüffelfeld tüdert weer, waar sach nix verraden, un de Jung müß swigen, sünst keem de Schoster em op 't Kamsool.

Dat weer jo ni veel, wat se över Maren to weten kregen harr, aver dat weer to bruken. Se kenn Paul; he höör to de Fisch, de man mit en lütten Worm eer infangt as mit en groten. Se harr goot sammelt un wull em nu mal en Reken opmaken. Maren harr eer den Spaaß verdorben un harr eer darto heel minnachtig behandelt, wo se eer ok drapen harr; nu wull se eer mal in de Netteln setten. Dat ganze Dörp weer voll von de Strucken, allens lööv Madam, se harr Buurvaagt, Schoolmeister un Buurn in Strick, un Paul danz as en Hampelmann – much dat kosten, wat 't wull, dat schull en Enn hebben! Se luur noch mal dörch den Knick, un as se Maren vör de Blangdöör staan seeg, wo en rundes Blick mit Tülpen oplüchten dee, drau se eer mit de Ogen un mummel: »Jawoll, praal man as Dien Blomen! Wies man Dien runde Nack un Dinen witten Arm! Pleegst Di goot, dat süüt man! Aver tööf, Du Aas, ik spi Di in de Schöttel, Di schall de Apptiet woll vergaan!« Denn sleek se duuknackt lang den Stigg, böög links üm eer Kaat rüm un stüür gemächlich na de Holtkoppel to. Bald drisel se in en eensam Redder, op beide Siden en hogen Wall mit dichten Nöötbusch un Ekenkratt. Hier müß Paul eer bemöten, hier kunn he eer nich utbögen, as he bet herto daan harr. –

As Paul en beetjen na Klock söben to Huus keem, weer he lurig un wrantig, snüffel överall in Huus rüm un froog na düt un dat, wat em sünst ni queel. Maren mark dat woll, bleev aver ganz geruig un drei dar 'n Spaaß ut, wenn he en beetjen düütlich waar. As aver na enige Daag Klaas Lamack un Peter Rickels wegfören na 't Noorn to, waar Paul heel unruig, un Maren harr slimme Daag mit em.

Johann Hinrich Fehrs

Maren

Inhalt

KAPITTEL NEGENTEIN