Autoren

∞

Werke

∞

Neu

∞

Information

∞

Shop

∞

Lesetips

∞

Textquelle

∞

Simon Gfeller

Em Hag no

Wi der Zwölfischlegel Wienecht gfyret het

Es ischt am Wienechtstag gsi u het scho starch gägen Obe grückt. Dür’sch Ämmetal ab het en erschröckligi Byse gchuttet. Si het um d’Husegge-n-ume gweißet, mi hätt chönne meine, es tät öpper vorusse Säuli ringe. Si isch cho a de Pfäischtere hudle u het dür d’Chemi ab ghornet, daß d’Lüt froh gsi si, we si hei chönne zum warmen Ofe schlüüffe. Das Wienechtslied vo der Byse het ne nid gfalle. Mänge het gseit: «Sövli e strubi Wienecht hei mer doch jez lang nie meh gha; es macht Wätter es het ou gar e ke Gattig.» U derzue hei si de zu de gfrorne Pfäischterschyben usgluegt, wi das strubußi u wi d’Byse mit em früschgfallne Schneestoub windspili. Ganz Yön het si voreren ewägg blost u alli Treibeli dermit verwäiht. Tusig abenangere! Die het der Ärden ihres Wienechtshemmli schön glettet, nid es Rümpfeli hätt si drinne tolt. Arfelswys het si dä chrüschig Schnee i d’Boumchronen u Grippelen uehe gwürblet u alli Stämmli u Eschtli mit wyßem Kramänsel garniert. Jo, das het emel o husgha! Nid e Hung hätt me vorusegjagt, u wit u breit ischt e ke Möntsch uf der Stroß gsi.

Nume vom Ämmegrung uehen uber d’Acheren ihen ischt eine cho z’watte. Es isch der Zwölfischlegel gsi, en alte Schnapsvagant. Mi het ihm dä Ehretitel aghäicht, wil er mit sim große Chopf, sim mutschlige Lyb u sine Zuunstäckescheichline schier e chli eme Gloggechalle 153 gliche het. Er het wäger ou strängi Zit gha, der Zwölfischlegel. Si Magen isch läär gsi, ’s Schnapsgütterli isch läär gsi; siner Chuttetäschen u si Naselumpezopfe, wo-n-er süsch der Chrückemünz het ybunge gha — alls isch läär gsi. Drum het er früsch uf e Bättel los müeße, es het si nid lang gfrogt, gäb es ne freu oder nid. E Bitz vorobe si a der Bärgsiten äne e Tschuppele tolli Purehüser gstange. Bi dene riche Waldhofpuren äne, het er ubersinnet, wär es allwäg no nid ganz schlächt Wienecht z’fyre. Emel afe Sache wäri de dert gnue vorhange. Destwäge hets ne dert ubere zoge.

Aber oheie! das het no öppis chönne, gäb er isch däne gsi. Wätterwillen abenangere, wi isch di Byse hinger ihn grote. Fascht uberschosse het si ne u no sine dünne Chleidline gschnellt, wi-n-e böse Hung. D’Hosegstöß het sin ihm ufblost, mi hät chönne meine, er heig Wade wi der dickscht Waldhofpur. Der Wätterhuet het sin ihm abgschrissen u wi-n-es Redli ubere Schnee ewägg tröhlt. «Cheibe Souluft!» het er gfutteret un ihm müeße nohe pächiere. Es ischt öppe gstabelig gnue ggange: der Zwölfischlegel het siner sämmtlige Summer- u Winterbchleidigen anne gha u nume so pfosiochtig vürersch chönne. U nid emol z’grächtem usflueche het er chönne. Chuum ischt ihm ’s Mul ufgange zum Balge, so het ihm d’Bysen e Gouffele Schnee dri gschmeizt, daß er schier nümmen isch zum Ote cho. Er het albeneinisch müeße schnopseren u schnuße, es ischt e grüsligi Sach gsi. D’Ouge sin ihm uberglüffe; di blaui Nase het usgseh wi-n-e uberzuckereti Zwätschge; d’Backen u Bartstuffle het es ihm ganz ubermählet, u ’s rächten Ohr isch mit Schnee bstriche gfüllt gsi. E dergattige Wattebüsch het ihms aber nid am baaschte chönne, u wilige het er dervo 154 usegrüblet mit sine Gstabifingere. Aber de het ihm d’Byse gluegt dür e Chuttenermel hingere z’schlüüffe un ihm fasch der Narben abgschrisse bi de Hanggleiche düre. Dür all Schränz isch sin ihm ufs Blutte drunge, er het Hüehnnerhut gha am ganze Lyb; die schlächte Hudle wo-n-er het anne gha, hei ke rächti Wermi meh ggäh. «Verfluechti Souchelti!» het er de wieder gschumpfe, u der Äcken i Chuttechragen ahe bugglet, so hert daß er chönne het. Er isch gwüß afe gsi z’dure; d’Chelti het ne-n-i d’Nase bisse un i d’Backe gchlemmt, es het ne gschnadelet uber un uber.

Derzue het er schier ke ordlige Tritt chönne tue. All Bott sin ihm siner schlächt bschlagne rünnige Schueh ungeruse grütscht uf däm Chrüschschnee, un eismol het’s ihm d’Storzen obsi gchehrt u ne-n-i ne Wächten usegschlage. Du isch du richtig wider e Zylete cho: «Dä tusigsdonner Souschnee — we ne nume der Tüfel nähm! We me doch e Hälslig hätt, daß me si chönnt go ufhäiche, so wär men allem Marter ab!»

Däwäg het’s ne ergueget meh weder e Stung lang un ihm en jedere Schritt u Tritt schwär gmacht. Er isch längstuck meh hingertsi cho weder vüretsi u het allne Chrefte müeßen ufbiete, für zu dene Hüsere ubere z’cho. Es ischt ihm mängisch gsi, er mög nümme meh, er müeß ablige. Ändtlig het ersch emel möge düregstiere; aber er isch müede gsi wi-n-e Hung, wo der ganz Tag gjagt het, un es het scho afoh douchle, gäber isch bi dene Hüseren äne gsi.

Vor em Waldhof-Wirtshuus het er Halt gmacht u ischt afen e Rung uber-n-e Lattehag ihe gläge. Er het gäng gloubt, es gäb de öppe Liecht i der Gaschtstube. Aber e kes Bei het si verrüehrt, d’Gaschtstuben isch 155 läär gsi. Im Purehuus äne, wo ou zur Wirtschaft ghört het, isch du ändtlig g’liechtet worde. E heitere Schyn isch dür di gfrornige Pfäischterschyben uscho. Du het si der Zwölfischlegel sattli gägem Purehuus ubere gloh u ischt uber di gschnitzleti Chällerlouben ihe gläge. Der Luft het ihm dert nümme viel meh chönne tue, u de het er schön chönne i ’s Liecht ihe luege. U das Liecht het er aggugget un agstuunet, er het d’Ouge nümme wäggbrocht dervo. Liecht! — Stubewermi! — o we me doch numen ou derby inne chönnt sy! We doch ou öpper use chäm u zu eim sieg: Wosch nid ou ihe cho? Aber was wott me, we niemmer use chunnt! Nid emol topple het der Zwölfischlegel dörfe. Er het jo guet gnue gwüßt, wi ungärn daß men ihn gseht cho. Un eso ischt er blybe stoh u het i das Liecht ggaffet, bis ihm d’Ougen uberglüffe si.

E Rung derno ghört er du eine dür d’Chuchi us trogle. Es ischt e Chnächt gsi mit ere Latärne. Er het welle go im Stal mache. Wo-n-er use cho ischt, het er dä Ubernächtler gseh u ne gchennt.

«Soseliso», het er gspöttlet, «uberchöme mer hinecht no Visite u no sövel vürnähmmi! Hättisch di chli ehnder solle zueheloh. Mir hätti e Trösch nötig gha, bitterübel nötig. U Wedele wäri z’hacke gsi, groß Hüüffe. Aber do het me ke Zwölfischlegel gseh. Für söttigs isch me nid z’ha. Z’Wienecht hingäge, do ließ me si de zuehe u nähm am Änd no-n-e Chrom, we men einen uberchäm! Äis fählti sie jez no grad. Däwäg wä’s de afe kumod, allwäg Späck!» Dermit isch der Chnächt gägem Stal hingere gschlarpet. Der Zwölfischlegel wär ou gärn nohe, we-n-er’sch Härz hätt gha. Aber äbe, dert hets gfählt. Er isch blybe stoh, wi we’s ihm i d’Büünne ghaglet hätt, u het nid gwüßt, was afoh. Loufe het er nümme 156 möge, — u de het er nid vom Liecht ewägg chönne. Es isch gsi, wi we siner Ouge dranne festgchläbt wäri. Derzue het ne d’Chelti erhudlet, u a d’Füeß gfrore het’s ne, er het d’Zeije schier nümme gschpürt.

Derwile het d’Wirti i der Wohnstuben inne der Wienechtsboum zwäggmacht, si ischt angähnds mit fertig gsi. Ihri drü Pürschtli i der Näbetstuben inne hei afe ganz zäberlet. «Müeti, du machscht jez emel ou lang! Müeti, wosch jez de nid gly azündte?»

«Eh, dir wärdit emel wohl warte!» macht si. «Nume no-n-e Ougeblick Gidult. — Abah, jez han i no di chätzersch Schäri vernuschet, Frida, wosch du mer gschwing en angeri reiche? Si wär i der Gaschtstuben äne. ’s Chörbeli steit uf em Ofezopfe.»

Frida ischt abdechlet u gradeinischt ume cho mit der Schäri. Im Vorbygang het es dusse der Zwölfischlegel gseh. Es het ne no gchennt vo dennzemol nohe, wo-n-er ne-n-isch gsi choge Strouhbänger mache. «Er isch ganz erfrorne, es schüttet ne wi-n-es aspigs Loub», bringt es der Bscheid, «un er wett grüsli gärn öppis z’Nacht.»

«So», balget d’Wirti, «mueß jetz dä Stopfi hinecht ou no zuecheplampe! Si merke’s doch gäng, we öppis los ischt. Affäng, furtjage cha me ne jo o nid bi der Chelti u settigem Wätter. Er soll i d’Chuchi. D’Chöchi chan ihm Härdöpfelsuppe gäh, mira, bis er der Mage voll het. Nächhäre mueß er de i Stal. Es ischt jo dert ou warm.»

Mit däm Bricht si di Pürschtli abghaset, u gly derno isch der Zwölfischlegel hinger der Härdöpfelsuppen am Chuchitisch ghocket. Er isch wäger fasch nid im Stang gsi, yzfahre mit em Löffel, es het ne gäng no ghudlet u gschnapperet, daß er schier ’sch Halbe verschüttet het. D’Hosegstöß sin ihm gfrore gsi un uf de Schuehne nide 157 gstange, wi eme Trängsoldat siner Läderhose. Di Ching hein ihm langgäng zuegluegt, un er het se grüsli erschröckeli duuret.

«Mir wei Müetin go froge, gäb er nid ou dörf cho ’s Bäumeli luege», hei si heimligs zsämen abgrote. Derno si sie uf d’Mueter z’dorf. Zerscht het si-n-es rundemänt abgschlage.

«Dä wurd mir der Stubebode schön zueputze — jez, wo grad früsch gfägt ischt. U wen er de am Änd no Lüüs hätt? Huß use — neinei, do setzit lugg!»

Aber mi weiß, wi Ching si. We si einischt öppis zgrächtem im Gürbi hei, so si sie nümme dervo abzbringe, gäb was derfür. U derzue — so um Wienecht ume ma bi den Alte gäng no chli meh ihe weder öppe süscht. Di Pürschtli hei si emel nid lo abhärde.

«Weisch, Müeti, was mir mache? Mir legen e große Bitz Packpapier a Bode und stellen ihm de si Stabälle druf. Die cha me de nachhär vorusetue u abwäsche. Gäll Müeti, er darf o cho. Er heig jo no gar nie e Wienechtsboum gseh. Däich doch o, Müeti, no nie, nie, nie!»

Wo d’Mueter des Gchärsch afe het gnue gha, seit si: «So frogit doch mira der Vater! Wen är echs de erloubt, chan es mir z’letscht ou glych sy.»

Jez isch das Bandeli uf e Vater los u het ihm drättelet u gchlütterlet, bis si ne hei uberort gha. «Minetwäge, so chöm er doch. Er ischt jo ou en arme Tüfel u het nüt Guets uf der Wält.»

Do si di Pürschtli natürlig gleitig i der Chuchi usse gsi. «Ma, du, los! du darfscht ou a ’s Bäumeli cho! Drätti u Müeti hei’s erloubt. U d’Mueter zündtet jez de ufderstell a — — ufder-ufder-ufderstell.»

Kurios — der Zwölfischlegel het si afangs no fei e chli 158 gwehrt. Er dörf wäger nid. Er sig scho zfride, wen er numen i warme Stal dörf. Zletscht ischt er aber doch ggange.

I der Stuben isch di ganzi Hushaltig binangere gsi. Der Boum het glitzeret, es ischt e wahri Pracht gsi. Es het der Zwölfischlegel ganz blängt, wo-n-er uber d’Schwelle trappet ischt. Er het d’Hang müeße vor d’Ouge ha. D’Ching hei nen uf d’Stabälle gsetzt un ihm ygscherpft: «Aber daß d’di de do still hescht! Weisch, der Mueter der früschgfägtnig Bode versoue darfsch de nid mit dine nasse Schuehne u Hose!»

Dä Zuespruch wä nid emol nötig gsi. Der Zwölfischlegel ischt uf sir Stabälle ghocket, so müselistill, wi wen er i der Chilche wä, gäng schön graduf u ganz manierlig.

Dä het richtig großi Äuger gmacht, tusig Wätterwillen abenangere! U erscht wo du di Pürschtli es schöns Wienechtslied agstimmt hei! Wohl, das het ihm gfalle! U duderno? Ungereinisch geit d’Tür uf, u ’s Wienechtchingli chunnt ihe. Chrydewyßi Chleider het es anne gha un e länge fyne Schleier ubere Chopf ihe. Wi-n-es Ängeli het es usgseh. Nume Fäckli het es keini gha. Aber das ischt ou gar nid nötig gsi: z’Wienecht hange Himel u Ärde zsäme, daß d’Ängeli chöi uf d’Wält ahe cho, we si scho keni Fäckli hei.

Item, wo das Ängeli ischt i d’Stube cho, isch mutzstill worde, u du het es alli mit em alte schöne Wienechtsspruch grüeßt:

Ehre sei Gott in der Höhe, Friede auf Erden
Und an den Menschen ein Wohlgefallen! Amen.

Jez, was gscheht... ’s Chlynschte vo dene dreine Pürschtline steit vor’sch Wienechtchingli zuehe, ohni daß ihm öpper es Wort gseit hätt. Es het sini Hängli zsämen und seit sis Värschli uf. Derzue luegt es das Wienechtchingli 159 a mit sinen uschuldige blauen Äugli — jo luegit i sägen ech: We scho der lieb Gott sälber vor ihm zuehe gstange wä, es hätt ne wäger nid gläubiger, wäger nit mit meh Ehrfurcht u heiliger Freud chönnen aluege. ’s Wienechtchingli sälber isch ganz grüehrt gsi, u wo das Meiteli isch fertig gsi, nimmt’s ’s Wienechtchingli anes Ärfeli u seit: «Du härzigs Ching, chumm, i mueß der es Müntschi gäh!» Du schlot ihm das Chlynne ’s Ärmli ou um, hanget an ihm, wi-n-e Chlän ame Töri u seit: «Wart, i gibe der de o grad eis!»

Derwile isch der Zwölfischlegel ohni si z’verrüehren uf sir Stabälle ghocket u het der Sach zuegluegt. Aber wo di Chlynni mit ihrne glänzigen Äugline so schön het ufgseit, ischt ihm ’s Wasser i d’Ouge gschosse. E schwären Otezug het ihm der Lyb erhudlet u zwe groß, glänzig Tröpf sin ihm uber d’Backen ahe trolet. Es ischt ihm alls e so unerhört neu u sältsem vorcho, das Singe, Ufsäge, Gschänkliusteile, un är do z’mitts drin inne, e Möntsch unger Möntsche — es het ne düecht, das chönn emel nid wohr sy, es müeß alls z’säme numen e schöne schöne Troum sy. Vor Stuunen u Zueluege het er sch’ Mul offe vergässe.

Zletscht isch ’s Wienechtchingli du ou no zu ihm cho u het ihm wellen e bruune Bäreläbchueche gäh.

«Mir nid, mir nid, ä’ äh!» wehrt er ab u het d’Häng hinger d’Stuehllähne — vilicht het er däicht, er heig’s nid grad öppen am beschte verdienet.

«Wohl, du muescht ou öppis ha», seit ’s Wienechtchingli, u leit ihm der Bäreläbchuechen uf d’Schoß. «Weischt, hüt ischt is der Heiland gebore u dä het alli lieb gha, drum mueß es n’jedersch öppis übercho.»

Du isch dem alte Vagant ’s Ougewasser no einisch 160 cho. Mit bedne Hänge het er der Bäreläbchueche a Lyb drückt u dem Wienechtchingli läng nohegluegt. U sis Gsicht het ganz ’s Gsüün veränderet gha.

Wo ’s Wienechtchingli isch furtgsi, het es gläbiget i der Stube; di Pürschtli hei si besser dörfe rüehre. Gschwing si sie uber ihri Päckli grote u hei enangere zeigt, was si ubercho heigi. U derno si si mit zu Vater u Mueter gsprunge. Albeneinischt isch de öppen ou eis zum Zwölfischlegel cho.

«Gäll, ’s Wienechtchingli ischt es liebs», het ’s Chlynschte gseit, un är het «mhm» gmacht. — Walterli, dä het ihm es Läbchuechemühlirad gäh, Frida e Hampfele Nuß, u di Chlynni het ihre Zuckerstängel us em kläberige Göscheli zogen u gfrogt: «Wosch ne?» Weder är het du gseit: «Bhäb du ne nume!» — u du het si ne doch sälber gsugget.

Derwile hei der Wirt u d’Wirti zsämen öppis abgchartet u si use. Derno isch du afe d’Wirti ume cho u het gseit: «Lue, mir wei der jez ou no öppis gäh; mir wei doch nid gytiger sy, weder üsi Ching. Gsehsch, do ha der es Paar guet Strümpf un es Paar ubertreitnig Schueh — für di tüe si’s no lang, u du hesch sche bluetnötig!»

Dermit chunnt der Wirt ou ihen u fahrt witer: «Aber bis mer de z’Hergetts u verchouf se. Lue, i ha der do es par verwetzti Halbfränkli; mir nimmt se-n-eso niemmer meh ab, vilicht bisch du gfelliger. Die chaisch de minetwäge dünn mache, we der sche-n-öpper abnimmt.»

Der Zwölfischlegel het gar grüseli danket un alls Guets versproche, u mi isch no-n-es Rüngli i der Stube gsi, bis d’Cherze si ahe brunne gsi.

«Ach jez isch es de wider für-n-es Johr vorby», hei d’Ching gjammeret, wo di letschti erlöschen ischt.

161 «Allwäg isch es», lächlet d’Mueter, «un jez machit flätig, daß der ungere chömit. ’s isch höchschti Zit i ’s Bett.»

— Ungheiße isch der Zwölfischlegel ufgstange u het sis Füürzüg ufen Ofe gleit. Derno isch der Chnächt mit ihm gägem Stal zue. Dem Chnächt isch es hingernohen ou nid rächt gsi, daß er em Zwölfischlegel afangs eso übel ebcho ischt.

«Lue do hesch Strouh, daß d’s emel de mache chaischt. U mira gimmer jez no dis Plutzgerli vüre; i will der de no zome Tröpfli Schnaps verhälfe. Das isch der doch de no ’s liebschte. Weischt, Uhung bin i de ou no kene!» Eso het si der Chnächt halbewäg versproche. Er hätt em Vagant no bal müeßen ahah, bis ihm dä ’s Schnapsgütterli het welle vüregäh, u trouche het dä der sälb Obe nid e Tropf drus.

Wo der Wirt no d’Türen isch go bschließe, ghört er, daß der Zwölfischlegel süferli für ihn sälber singt. Es ischt allwäg öppen es Lied gsi, wo ne no d’Mueter het glehrt gha:

Was nah ist und was ferne,
Von Gott kommt alles her,
Der Strohhalm und die Sterne,
Der Sperling und das Meer...

Zwe Monet nachhär isch der Zwölfischlegel im Spittel gstorbe. Zletscht het er no-n-e Bitz verbrösmete Bäreläbchuechen i de Fingeren ume dräit.

«Mir wei-n-ihm dä i ’s Grab mitgäh», het d’Wärtere zum Verwalter gseit. «Er hett mer erzellt, er heig ne vom Wienechtchingli ubercho, u denn sig er ou einischt e Möntsch gsi...»