Ostfriesisch-plattdeutsches Dichterbuch

Anzeige. Gutenberg Edition 16. 2. vermehrte und verbesserte Auflage. Alle Werke aus dem Projekt Gutenberg-DE. Mit zusätzlichen E-Books. Eine einmalige Bibliothek. +++ Information und Bestellung in unserem Shop +++

Van Land un Lü

In Ostfreesland is 't am besten.

In Ostfreesland is 't am besten,
Aver Freesland geit der nix,
War sünd woll de Wichter mojer,
War de Jungens woll so fix?
In Ostfreesland mag ick wesen,
Anners nargens lever wesen,
Aver Freesland geit mi nix.

Nargens bleit dat Saat so moje,
Nargens is de Bur so riek,
Nargens sünd de Kojen fetter,
Nargens geit de Ploog so liek,
Nargens gifft 't so faste Knaken,
Weet man leckerder to maken
Botter, Kees' un Karmelkbree.

Nä, 't is nargens, nargens bäter
As war hoch de Dieken stahn,
War up 't Eiland an de Dünen
Hoch henup de Bulgen schlan;
War so lut de Noordsee bullert,
War ji könen up de Dullert
Dreemast-Schepen fahren sehn.

War in d' Wagen Törf un Kinner
Worden haalt van 't Hochmoor her;
War de ganse Welt sück lüstig
Makt up 't Is bi 't Genferbeer;
War s' int Feld mit Kloten scheten,
War se Bookweit-Schubbers eten,
Harm up Freersfoten geit.

För Ostfreesland, för Ostfreesland
Laat ick Blot un Leven geern,
Weer ick man wär in Ostfreesland,
War so mennig söte Dern.
In de Frömde wünsk ick faken:
Kunk doch Moders Breepott kaken
Hören wär in d' Hörn bi 't Für.

Leed van Ostfreesland.

Noch brust un sust dat wille Water,
Noch stahnt de Dieken hoch un drög;
Noch liggt bi 't Für de olle Kater,
War he to Beßvars Tid all leeg.

Noch steit de Kunkelpott up Tafel,
War ehrliks wat verhackstückt word;
Noch backen wi een lecker Wafel
Van 't Nördermehl, van 't beste Sort.

Bi Moders Breepott laat uns bliven,
Dat Vaderland steit baven an,
Geen Düvel sall uns drut verdriven,
Wi setten Blod un Levent dran.

Min Vaderland.

Kennst du dat Land, war man de Dögd beminnt,
War jeder för de Könink is gesinnt?
War Freheitssünne klar un helder schient,
Verfolgde Unschuld noit an Banden kwient?
Kennst du dit wall, dat beste Land,
Dat altid was des Könings dürste Pand?

Kennst du dat Hus, war stille Frede wohnt,
War 't Glück van 't Husgesinn de Vader lohnt,
Un 't Moder-Hart de trouste Levde kweekt,
För 't Husgesinn hör biddend Harte smeekt? –
Kennst du dit wall, dit stille Paar? –
Tofredenheid un Dögd wahnt dar! –

Kennst du de Grund, war dracht'ge Bomen stahn?
War munter Oß un Ko in 't Gröne gahn?
War 't Sömmerlüchtje golden Halmkes wegt,
De Bur na 't Plogen van sin Akker hegt?
Kennst du dit wall, dit Blomendall,
Verwarmt van Sünne overall?

Kennst du de Strom, dör welker Gullven gahn
Des Kopmanns Schepen, riek belaan?
Dar 't Oge van de Wandelnder up staart
Wenn 't muntre Fiske in de Flot sück paart?
Kennst du hum wall, de moje Flot,
De dör een Genius word behot?

Kennst du de See, de 't schone Land umbruust?
War still dat Vögel in sin Nüstje huust?
War stollt de Wümpel in de Lücht upflüggt;
War 't Oge nix as Lücht un Water süggt?
Kennst du de open See dann wall,
Umsingelt van de Weltsee overall? –

Kennst du dat Land, war man de Dögd beminnt?
Dat Hus, war man de Huslikheid recht findt?
Dit Feld, dat Saat un Koorn so rikelk schenkt?
De Strom, de See, war 't grotste Schipp sück schwenkt?
Ick nöm Ju, Fründen, wiet un nah:
Dit is min Vaderland Ostfrisia!

Ostfreeske Freeheit.

Dar wassen eenmal Tiden, do levden wi so free
As in de Lücht de Vögels, as Fisken in de See.
Do levden wi na Wetten van unse egen Kör
Un düsse Wetten hulden een heel Jahrdusend vör.

Do sproken unse Richters Recht over Arm un Riek,
Do schauden un bewahrden se Pool un Siehl un Diek.
Do trucken wi to Felde mit egen Schild un Schwert,
Un was de Feend bedwungen, kehrd elk an sinen Herd.

Dat was ostfreeske Freeheit, dat was ostfreeske Recht,
Ut Edelsinn untsprungen, mit Heldenblot beleggt.
Dat is 't, waran wi hangen, as d' Moder an hör Kind,
Dat is 't, warvan wi spreken, war dree tosamen sünd.

Dat is 't, warvan de Franßen Gewalt uns hett berooft,
Wat uns torügg to geven is lang up Dütsk belooft,
Wat wi so sur verdeenden mit unse Schwert un Blot,
Un war wi nu um bidden, as um uns daglik Brot.

Dar wassen eenmal Tiden, de Tiden sünd nich mehr,
Do gung gin stolte Junker de Bur of Börger vör.
Do was sin Heer un Mester elk up sin egen Grund,
Un baven hum allennig Gott un sin Kaiser stund.

Dat wassen gode Tiden, de Tiden komen wer,
De Bur un Börger duldet gin Junker as sin Heer.
Un – wat der ook word schreven, un wat der ook word seggt,
Werup levt unse Freeheit und baven blifft uns' Recht!

Vaderlandsleed.

Och, wo weer 't mögelk denn,
Dat ick van di mi trenn,
Du, an de Waterkant,
Min Vaderland!
Dar, war de Noordsee bruust,
An d' Diek dat Water suust,
Ist't, war min Hart sück freit,
Vull Saligkeit!

Seh ick an d' anner Kant
Denn uns gesägent Land,
Denk ick bi mi: »Wo grot
Is Gott, un god!«
Ostfreesland, Vaderland,
Di gelt min Hart un Hand!
Steit ins de Dod nast mi,
Denk 'k noch an di.

Du edel Freesenstamm!
Fast, as an d' See din Damm,
Stah un holl tro din Hart
In Freid un Smart.
Denn is in Störm un Not
Bi di de starke Gott.
Denn helpt di sine Hand,
Min Vaderland.

'n Ostfreesland finn ji nargens wer!

Wat sünn ji hellsk, wat harr ji 't drock!
Wat rönn ji in de nee Welt!
Wat geit jo an, wat schleit de Klock,
Hem ji de Schlagen tellt?
As leep ji up de Himmel to,
As weer de Hell all achter jo,
So rönn ji na Amerika.
Un finn ji Geld un God ook mehr,
'n Ostfreesland finn ji nargens wer!

Hier packt een Wicht hör Plünnen in
Un dar een Jung sin Geld,
Ja, sülvst de Ollen makt dat Sinn
Amerika vergrellt!
    Se laaten Plaats un Land un all,
    Se sünd verbiestert heel un dall
    De een de makt de anner mall.
Un finn ji Geld un God ook mehr,
'n Ostfreesland finn ji nargens wer!

Kiekt an uns Saat, uns Rogg un Weit,
Is 't nich een wahre Staat?
Seht doch, wo moi de Klaver bleiht!
Kiekt hen, bold is 't to laat!
    Un denkt denn an de Schwelertid
    Un an dat Dösken wit un sit
    Bedenkt, dat wor ji allens quit!
Un finn ji Land un Lü ook mehr,
'n Ostfreesland finn ji nargens wer!

Süh, hier wahnt Harmohm, dar wahnt Jann,
Dar an de Diek wahnt Gerd,
Dar kön ji 's avends nabern gahn,
Is dat nich ook wat wert?
    Dar schnack ji denn van dit un dat,
    Van Krieg un Free un so woll wat,
    Un nahst eet ji in d' Bree jo satt.
Un finn ji Land und Lü ook mehr,
'n Ostfreesland finn ji nargens wer!

Stah ji nu bold up d' anner Kant
Un weten nich torecht,
Well bütt jo dar dann tro de Hand?
Is elk dar ook woll echt?
Un geiht jo 't schlecht un geiht jo 't god,
Well deelt jo Glück, well deelt jo Not?
Well is dar gliek mit jo vertroot?
Bi elke Lüst geiht Last biher.
'n Ostfreesland finn ji nargens wer.

Ick wull, dat nüms jo Orsak gev,
To gahn up 't Aventür,
Ick löv, sin Vaderland to Lev
Blev mennigeen denn hier!
    Ji finnen Geld un God woll mehr
    Un Land un Lü van anner Klör
    Un ook am Ende Rohm un Ehr.
Man leep ji d' heele Welt ook dör,
'n Ostfreesland finn ji nargens wer!

Jank na Hus to.

Ne, ne – hier kann ick 't neet mehr harren,
Hier holl ick dat nich langer ut,
Hier möt mi Kopp un Hart verwarren!
Och Gott, was 'k to dit Land erst ut!

Och, was ick doch wer bi min Olden!
An 't Oldenharte is 't so warm,
So söt, een Vaderhand to holden,
So sachte in een Moderarm.

Un bi de Oldenheerd, wo salig
Kloppt dor dat Hart! Dor sprekkt de Mund
So slicht un recht, neet stolt of pralig,
Dor is een Trö- un Levdebund.

Ne, 'k kann hier bi dit Volk neet leven!
Sin Tung un Hand is mi een Gröl,
Sin Seden kann 'k mi neet in geven
De Lücht is mi to swar un swöl.

't is, of de Sterens flauer tinkeln,
De Sünnenstrahlen matter sünn,
De Levensdraden slimmer kinkeln,
Un ick de halve Minsk man bün!

De Heimat, war man is geboren,
Vergett man neet, so lang man levt,
De is mit Hart un Oog un Ohren,
Mit 't heele Wesen nau verwevt.

O leve Heimat an de Eemsstrom,
O mugg ick in din tröe Lücht
Wer Ahm hahln unner Vaders Beerboom!
Wat doch de Kindheet gau verflücht!

Dar sleet 'k min golden Unschuldsdagen:
All mök sück 't Hart ook sülvst wat wies,
Dar wuß ick van gin Sörgen, Plagen,
Dar was de Welt min Paradies!

De Spölplatz achter Vaders Gevel,
Dat gröne Sleekfeld dicht darbi
Un in de Tun de runde Hövel,
De weeten, tügen noch van mi.

De heller Dörpklock, de van feren
So leef mi in de Ohren klung,
Wenn 'k Sömmers in dat Feld so geren
Min simpel Avenddöntje sung –

De Torenspitze, de so sneidig
Na baven, na de Hemel wees,
Wenn 't Süntje wegging, still un leidig,
Dat Poggenchor Gotts Gödheid prees –

War büst du, golden Tid, doch bleven!
War büst du bleven, salig Oort!
Gröt, stille Sücht, 't verflogen Leven,
Du, Wind, de Stee van min Gebort!

Ji, Wulken, weest ook ji min Boden,
Brengt an min Land und Volk de Gröt,
Un klagt hör all min Smart un Noden,
Wo 'k sünder hör umkomen möt!

Ne ne – hier kann 'k neet langer harren,
Hier holl ick dat nu neet mehr ut,
Hier möt een Kopp un Hart verwarren!
Gott, help mi to dit Land doch ut!

To Hus.

Wo is 't so wunnerbar un egen,
Wo is 't, dat dat so wäsen kann –
Dar, war se stund de lüttje Wegen,
Wo treckt so 'n Stä de Minske an!

Is dar de Himmel hoger, blauer,
Hebb 'n dar de Wulken mojer Klör?
Is heller dar de Lücht un lauer,
Kickt dar dat Wiede klarer dör?

Schient warmer dar de leve Sünne,
Lacht blieder dar de leve Maan?
Strahln hapnungsvuller uns dar günne
De Steerens van de Himmel an?

Danst dar dat Meer bi Frohjahrswinden,
Klingt dar de Busk van Leederschall?
Sleit dar dör Blössentwieg un Linden
Uns levelker de Nachtigall?

Sünd dar de Böme hoger, schöner,
Hebbt dar de Blömen bäter Gör?
Sünd dar de Weiden fetter, gröner,
Hett dar de Rose mojer Klör?

Waßt dar in Gardens Kassen, Beeren
Van söter Fleesk un roder Blot?
Stahn vuller dar up 't Feld de Ähren,
Smeckt bäter dar een Stückje Brod?

Is bäter dar de Minsk un freer
As anderswo de Minsken sünd?
Is Nä un Ja dar wahrer, tröer
Un toverlatiger de Fründ?

Is reiner, vuller dar de Freude,
Deelnehmender dat Minskenhart?
Is Arbeit minner swar, un Moide,
Deit minner sär dar Pien un Smart?

Is dar vergnögliker dat Läven,
Van Mißgunst freer, Haat un Nied?
Lohnt bäter dar een ehrlik Sträven,
Is dar verdregsamer de Striet?

Is gode Daat wert mehr un lavend,
Drückt Older minner stur un Not?
Is frädelker de Lävensabend
Un lichter starven dar den Dod? –

Wo is 't so wunderegen, egen,
Wo hangt, as mit 'n Toverbann,
Dar, war wi in de Düdei legen,
Dat Minskenhart de Hemat an!

Och, dar, war in leev Moders Armen
De Slap uns in dat Läven drog,
War Glück uns, Levde un Erbarmen
Toerst anlachd' ut Moders Oog,

Ja, war wi an hör Bössem legen
Un 't erste Lücht in uns upgan,
De erste Mörgensünne seegen,
Lacht uns een ewig Frohjahr an!

War Teken, Sprake un Gebarde
Uns Moder sacht un sinnig wees,
Uns kindelk fram to bäden lehrde,
Uns Gott sin Levd' un Allmacht prees;

War Moders Arm de Dwaskopp lehrde,
Dat licht sück boog de stieve Nack,
Dat Quade sacht to Goden kehrde
Un week hör Hand uns streek de Back;

War Vader up sin Kneen uns rückde
Un up sin Nacke drog dör't Feld,
Uns van de Boom de Appels plückde,
Uns wiesde Gott sin grote Welt;

War he uns arbeiden ook lehrde,
To elke Tid dat Rechte dohn,
De Kiem in uns to Kraften mehrde,
Up Insaat henwees, Frucht un Lohn;

Uns lehrde Gottvertroen faten,
Getrost upkieken hen na bav'n,
Wenn 't Wark, warup wi uns verlaten,
Uns alltobold wer fallt in Stav'n;

Uns lehrde de Verstand to öven,
To unnerscheeden God un Slecht
Dat Quade mieden, Godes leven
Un gahn na Wahrheit un na Recht;

Uns lehrde 't Vaderland to leven
Mit All, wat heilig, lev un wert,
Mit Hand un Hart för 't Wol to sträven
För Land un Volk als egen Herd;

Uns lehrd' de ersten Fundamente,
De Insaat leggen in de Jögd,
För tokam rieke Lävensrente,
För tokam Wolfahrt, Nutt un Dögd.

Och, war wi mit de Melk insagen
Van Kind an in de Leedeband,
Dar waßt mit uns bet olden Dagen
De Levde to dat Vaderland!

Wi wussen up mit Busk un Bömen,
Wi kennen Blössem, Bee un Blatt,
De Halm up 't Feld, Saat, Krut un Blömen
Un elke Tuuneck, Wall un Pad.

Dar ät wi Früchte van de Böme,
De unse Olden för uns plandt,
Un Brodkoorn van de Ackerkröme,
De eenst umploogde Grotvaars Hand.

De Steene kenn wi in de Straten,
De Klink un Kleppen an de Dörns,
Dar is kin Hus so grot, kin Katen
So kleen, wi kennen Hook un Hörns.

Dar heff wi överall Bekanntskupp
Bi Weg un Steg, in Feld un Holt,
Dar heff wi överall Verwandtskupp,
Een söt Erinnern dusendfolt.

Dar heff wi unse olle Maaten,
Mit uns upwussen in Pleseer,
De oll Karnütjes, Spölgenaten
Un all lev Spillwark van wohlehr.

Wi kennt de Lü nich blot bi Namen
Wi weten, wat man an hör hett,
Dar hang'n de Minsken noch tosamen
As Litten an een isern Kett.

Wo lev, sin Hand den Landsmann gäven,
Hum spräken, de uns ganz versteit,
Mit hum to seien, arndten, läven,
Een Reisgefährt, de mit uns geit!

Mit hum sück föhlen un sück freuen,
In Lüst un Last tosamen stahn,
Mit hum sück wehren un sück meuen,
To winnen, of ook unnergahn!

Un truckst du weg nah Süd of Westen
Un fundst du dar een golden Glück,
Darheem, darheem, dar smeckt 't am besten,
Darhen sehnt doch dat Harte sück.

Un seetst du ook in frömde Landen
In Palmengrön un Mirtengries
't treckt heemwarts di mit dusend Banden,
Hemat is Erdenparadies!

Ja, överall gifft Sünne Läven,
Un lacht ook Maanlecht dör de Böm,
Man eenzig in de Hemat wäven
Sück söt darin de Kinderdröm.

Dar lävt de Minsk een Düppeltläven
Dat, wenn he olt, noch alltid jung,
De Tover kann kin Frömde gäven,
De Hemat gifft Erinnerung.

Na 't Vaderland teen de Gedanken,
As Swaalke na sin Nüstje swävt,
Un hangen dar mit dusend Ranken,
As 't Nüstje an de Husbalk klävt.

Och, van de Olden un de Jungen,
De 't Vaderland de Rügge kehrt,
Wo wenig is dat noch gelungen,
To finden buten, wat mehr wert.

Wo mennig, de torügge kieken
Mit Sehnsücht na hör Vaderland,
Mit Tranen in hör Jammerblicken
Berön begahnen Unverstand.

Wullst du na Glück dar buten jagen,
Gung 't fehl, verlorst du Haap un Mot,
Kumm heem, war Harten för di slagen,
Dar findst du Hülpe, Trost und Brod.

Un leedst du ook an depe Wunden,
Wünskst du di lävend lever dod,
Kumm her, krank Hart, du sast gesunden,
O, nargens heelt sück dat so god.

Un weer van all din tröe Leven,
De du verleetst, för din Gemöt
Di nicks ook as 'n Grashöcht bleven,
O, nargens rüst sück dat so söt.

Wo is 't so wunderegen, egen,
Wo hangt in Lüst, in Glück un Smart
Dar, war se stund, de lüttje Wegen,
De Hemat an dat Minskenhart!

Up Gottes Göde steit min Hapen,
Dat 'k in min Hemat läven kann,
Un gah ick ins to Rüst un slapen,
Wiest mi darheem min Rüststä an.

Min Vaderland.

Singen will ick munter
Van min Vaderland!
Seeg ick doch noch bunter
Nümmer 'n ander Land.
Hier waßt Gras un Blömen
För dat fette Veh;
Ja, ick mot di röhmen,
Wenn ick di man seh.

Wenn ick 's mörgens faken
Ut min Fenster seh,
Liggt so witt as Laken
Dau up Leegd un Höh;
Moier as Juwelen
Blinkt de Drapenfall,
Un dat kann nich fehlen,
Riek makt he uns all.

Rieker as den König
All sin Steen un Gold
Makt he uns allennig;
Lövt et, Junk un Old!
Gras lett he uns wassen,
Rogg un Koorn to Brod.
Laat de Groten prassen!
Wi hefft 't hier ook god.

Hier springt Kei un Ossen,
Sünd so fett un drall;
Gös un Mutt un Bossen,
Schaap un Perd un all.
Ja, de moien Deerder,
De uns Bodden nährt,
Se sünd 't Priesen ehrder
As Juwelen wert.

Ook dat Gras waßt modig
Un gifft Kraft un Saft;
Fleesk un Melk is godig,
Smeckt un gifft uns Kraft.
Moi waßt Koorn un Hafer,
Rapsaat, Rogg un Weet,
Un betaalt woll braver,
As dat Spill, den Sweet.

Geit 't denn an dat Fahren,
So wardt 't heele Fack
Vuller as vör Jahren;
Vull ward Böön un Sack.
So völ, as der nödig,
Gevt wi, wat et gav;
Un, wat averflödig,
Köfft de Kopmann aff.

Disken, Stöhl un Schappen
Kopt wi uns denn an;
Pott un Pann un Nappen
Kamt denn ook heran;
Vull van Kleer un Kanten,
Linnentüg un Gold
Ward de Kist; un Banten
Fladdert in de Welt.

Sönndags, na de Prädig
Gah wi in den Krog,
Lävt dar still un frädig,
Bit wi denn genog
Over Krieg un Fräden
Spraken hefft; uns drifft
d' Hunger hen, to äten,
Wat de Fro uns gifft.

Geit et denn to Bedden,
Roht wi still un söt,
't sörgt jo für uns nedden –
Hapt dat still Gemöt –
Gott, de uns as Vader
Gods deit un vull Lev
Uns to 'n Landsberader
'n goden König gev.

Wuß 'k 't man antofangen,
'k gunk na d' König to,
Sä em min Verlangen,
Minen Wunsk, un so;
Wull em denn vertellen,
'k hull van em so vull!
Kunn ick 't man so stellen,
Dat 't gefallen schull.

Doch ick kann jo singen,
In de free Luft.
Nu, so schall 't denn klingen,
Klingen in de Luft:
»'t Vaderland schall läven!
»'t gah den König god!
»Em gev ick min Läven,
»'t Vaderland min Blod.«

Lever dot a's Slav!

In 't freeske Wetbook kannst du lesen:
Freeheer sallt du wesen!
So lank de Wind ut Wulken weit,
Een Grashalm grönt, een Boom noch bleit,
De Sünn in 't Osten upgahn deit,
De Welt sück jümmer noch ins dreit.

Gin Mannesrede sall dat hindern,
Gin Wiv mit List un Strikken mindern,
Gin egen Vördeel, in wat Saken,
Sall untroe an de Wet di maken,
Dat Gott di help! Bliv alltid free,
För Gott alleen sink up de Knee.

Tweespraak.

'k was ook in de Kark, dar hörd ich hollandsk präken.
Dat 's, dücht mi doch, hierlands een egen Mod!

Uns Heer versteiht uns alle lieke god,
Of wi latinsk of hollandsk mit hum spräken,
Hebreesk of hochdütsk, kummt man alle dat
Van Harten un is wahr, nah Minskenräken.

Man seggen mugg ick doch, wenn irgend wat
Hört he am levsten uns ostfreeske Platt.
Denn darin is woll van de ollste Dagen
Bet nu am minsten lagen un bedragen.

Laat uns man hapen, dat et ook so blifft,
Wenn man in Platt nu ook wer druckt un schrifft.

Dat is min Mann, min Fründ.

Well plattdütsk Sprak un Art versteit
Of Bur, of Här, of Knecht,
Mit klare Ogen vörgels geit
Likut sin Meenen seggt –

De frisk de Bost un frisk dat Hart
Bi Störm of Sünnenschien,
Nich mulstrig un kopphangelsk ward
Bi Olldagsnot un Pien –

Well över allns sin Hemat levt,
Uns moi Ostfreesen-Land,
An Gott in d' Hemel trölich glövt,
Un för sin Vaderland,

För unse Kaiser, god un grot
Lett Hus un Fro un Kind,
Lett Läven, lett sin God un Blod –
Dat is min Mann, min Fründ!

Een Ostfreese.

As' k in de Frömde gung vör Jahren,
Hebb ick must Unwenst völ erfahren,
Un gung 't mi best in Hus un Hart
Deep an de Baam blev doch en Smart.

Bi elke Glücksfall ick mi fragde,
Of de, to Hus, nich mehr behagde? –
Muß' k Unglückschlagen holden her,
Of de, to Hus, woll dee 'n so sär?

Min Landslü, dochd ick up min Wandern,
Sünd bäter Minsken, as de andern,
Allengten wurd ick dissen recht,
Un sä to mi: Wat wordst du schlecht!

Kwamm 'k heem ins, naden Tid verleden,
Denn was min Hemat furtgeschreden,
In vaderlandsken Dingen doch
Was ick de sülve olde noch.

Ostfreesker as Ostfreesen wesen!
Nu gung et an een Federlesen;
An all min Balg, dar was nicks god,
Se plückden hum mi naakt un blot.

Memmes Tale.

Olde haske Grotvarstiden
Seggt uns Memmes Tale fak;
Tellkens deit s' uns noch verbliden,
Förmt uns Döntjes na de Smak;
Rakelt wall ins olde Dingen
In een slicht, oltwetts Gewand
Eefkes up, – un willt 't gelingen:
Strickt un follt se na hör Hand.
Ehrlick tog un slicht un recht,
Nimmt d' Oostfreese 't, wat he seggt.

Ostfriesische Vornamen.

Berend, Börjes, Himel,
Tönjes, Dorjes, Ihmel,
Oeke, Eike, Wielf,
Esdert, Gerjet, Stielf,
Unkel, Garbrand, Wiebrand,
Isebrand, Haat, Siebrand.

Evert, Ulfert, Eilert, Klaas,
Lüppe, Mehme, Onke, Staas,
Onntje, Theile, Harm, Tettrino,
Janto, Lübbert, Rickert, Krino,
Gesse, Reimer, Dicke, Meimert,
Eielt, Swittert, Swirt und Weinert.

Pupt und Koert,
Ulpt und Loert,
Jibbe, Jabbe,
Hibbe, Habbe,
Weiard, Focke,
Geike, Ocke,
Koob und Sweert,
Jann und Gerd.

Wirtje, Watje, Woltje, Weye,
Uptet, Eisse, Heyssen, Heye,
Süntje, Jürke, Steffen, Ee,
Sikke, Liebke, Engelke, Thee,
Meine, Hootje, Harbert, Hedlef,
Sjamme, Lütet, Aalef, Detlef.

Hilfert, Uelerk, Alerk, Cirk,
Innelt, Rummert, Lammert, Dirk,
Eike, Wilke, Brunke, Weert,
Zobe, Zebe, Ehme, Leert,
Wiebt, Wobias, Weyert, Meus,
Folkert, Frerich, Aidt, Thaleus.

Lütjen, Casjen, Soke,
Melchert, Garrelt, Foke,
Lühre, Ucke, Tamme,
Ubbe, Fehbe, Sjamme,
Ede, Jelde, Onne,
Danje, Euke, Bonne.

Tako, Fiepko, Thilko,
Onno, Okko, Wilko,
Odo, Poppo, Renko,
Tjarko, Enno, Menko,
Jabbo, Hayo, Emmo,
Habbo, Nanno, Hemmo,
Jibbo, Dodo, Eicko,
Hikbo, Uvo, Heyko.

Meiel, Wessel, Ollig, Meine,
Helmer, Bohle, Seven, Heine,
Tebbe, Eisse, Eve, Ecke,
Hauwe, Wientje, Jellske, Decke,
Ibeling, Eilt, Bewer, Bene,
Folkert, Jellrich, Hinrich, Mene.

Tone, Jilde, Bürchert, Feihe,
Hennsmann, Oltmann, Tjard und Heye,
Lowth und Etzard, Siefke, Enne,
Jülf und Siebke, Remmer, Menne,
Sede, Brune, Freerk, Eteus,
Meemke, Mimke, Rohlf, Poppeus.

Wibke, Wobke, Wübke,
Voske, Imke, Lübke,
Swantje, Fenke, Hauke,
Geelke, Tiede, Bauke,
Aaltje, Siefke, Petje,
Tjebbend, Lieske, Gretje.

Bilda, Wea,
Wiemda, Kea,
Thea, Mina,
Trüde, Sina,
Tjalda, Manna,
Benna, Sanna,
Rewenda, Peta,
Lümka, Beta.

Antje, Geeske, Gebke, Aafke,
Abke, Tätje, Nanke, Baafke,
Hiemke, Hiske, Rixte, Theeske,
Rinnelt, Wennelt, Engel, Neeske,
Meiste, Jellste, Grietje, Hientje,
Amke, Annke, Hille, Stientje.

Barber, Siever, Dever, Hemke,
Meike, Bartje, Moder, Wemke,
Eimde, Lübke, Sieverke, Feike,
Sjauke, Trüe, Voke, Jeike,
Beke, Rinne, Betje, Lümke,
Alste, Tatje, Inse, Wümke,
Tjede, Deine, Rennerich,
Rieke, Hilke, Elmerich,
Almuth, Etje, Soberich.

Thalke, Sarke, Lamke,
Rennske, Brechtje, Spamke,
Eie, Roolfke, Eke,
Tönna, Wilmke, Beke,
Meemke, Lottje, Mientje,
Janntje, Harmke, Lientje.

Feuke, Ocktje,
Dirktje, Focktje,
Almt und Gertje,
Olligtje, Weertje,
Moderke, Elske,
Kenuntje, Knellske.

Wenn de Lühde 't man wussen.

Oh du büst een klok Fenntje,
Wenn de Lühde 't man wussen!
Wenn de Andern tü'n un rieten,
Kannst du brav darto stennen,
Ja wahrhaftig, kannst bieten
Eenen Spieker up twee Enden.
Oh wat büst du 'n klok Fenntje,
Wenn de Lühde 't man wussen!

Un wat büst du för 'n Witzbold,
Wenn de Lühde 't man wussen!
Wenn een Witz an sin Oort satt
Un de 'Sellskupp sück knidelt,
Weetst du wiss, harst du 't Woord hadd,
Harst du lüstiger fidelt.
Oh wat büst du för 'n Witzbold,
Wenn de Lühde 't man wussen.

Oh wat büst du för 'n Redner,
Wenn de Lühde 't man wussen!
Wenn de Sitzung is slaten,
Hest du Woorden de Menge,
Harst du 't Woord, dreef din Proten
All din Gegner in d' Enge.
Oh wat büst du för 'n Redner,
Wenn de Lühde 't man wussen!

Go'n Avend.

Wenn 'n old un kold un grammitrig word,
Dat Levensend all körter un kort,
Denn kickt 'n woll mal torügg up sin Pad,
Denkt an Dit un klamüsert over Dat,
Denkt faken an 'n Dod un an d' Saligheid,
Kehrt weg sück, wor 't hergeit in Lüst un Freid,
Un stennt – sörgt ook för 'n egen Graft un Steh
Un slöpt neet mehr vör luter Pien un Weh. –

Dit dochd ick in mi, as 'k den Ollen seg –
Ick gung van de Arbeit na Hus minen Weg –
Balldadig minn was he worrn un so gries,
Bedrövt was 't mit een Woord, dat wurd 'k recht wies.
»Go'n Avend« sä ick, »wo geit 't, lüttje Oll?«
»Och«, sä he un packt mi »ick starve nu boll!«
Un dorbi hiemd' hum van 't Proten de Bost,
»Och« sä he, »wat mugg ick doch fröher min Kost!«
Un klagen deh he so in eener Not,
Een »och« um 't anner van de Lippen hum flot.

To rechter Tid schot mi de Pappel in 't Sinn,
Warunner wi seten in d' Avendsünn!
»Wahr is't, wat ji seggt«, sä 'k »un wahr ook neet;
Kiekt an disse Pappels, wat grönt se so wreed!
Se sünd völ oller, as wi beiden tosamm
Un sünd wahrhaftig doch fein up 'n Damm.
Wat hefft de neet all beleeft un sehn!
Van d' ganze Vörstadt stunn noch geen Steen,
Do stunnen s' all hier, 'n por Wächters vör 't Door –
Ji sünd mit jo Stennen wahrhaftig van 't Spohr;
Kiekt an de Pappels, wat grönt se un bleit!« –

Mi scheen 't, as dörtruck hum bi dit Woord 'n Freid.
As dat ick erst markt', harr 'k wunnen Spill
Un prot hum ook richtig ut de Kopp sin Grill.
De Sünne scheen noch, man was all wat sackt,
So as dat woll kummt, wenn ivrig man snackt.
De Oll' kwamm langsam an sin Stock umhoch,
Un gev sück nagrad na Hus up sin Weg.
»Ja, ja!« sä he noch, »gäv Gott mi man Kraft –
He gifft ja all Jahr in de Bomen nee Saft, –
Dann seh ick woll noch 'n paar Jahr, dat se bleit.«
»Go'n Avend!« sä ick, »Gott gev jo de Freid.«

Jungvolksmarkt.

Wat is denn dat för 'n Drockte un Leven överall?
Dat lett jo allerwegens, as weer dat Volk rein mall.

Dar kamen blanke Kutsen, mit glatte Peer bespannt,
Un deftge Bullerwagens, van 't Klei un ook van 't Sand.

Un de geen Fahrtüg hebben, de kamen an to Foot,
Elk in sin Sönndagspackje, un wandern frohgemod.

Dat treckt van alle Kanten, nett as een Immenschwarm
Na d' Stadt to dör de Porten, 't mag wesen riek of arm.

Wat mag dat wol bedüden? Haha, ick mark et all:
't is Jungvolksmarkt van Dage, drum is dat Volk so mall.

Dat is een lüstig Leven, wat nu in d' Stadt regeert;
'k will 't ook doch ins bekieken, dat is de Meid woll wert.

Nu hör ins den Spetakel: hier Hoorn un Klarinett,
Dar Vigelin un Fleiten, Dreiörgel un Trumpett.

Un um de Lirendreier, dar steit et Mann an Mann,
Dat Jungvolk hört de Leder un kickt de Bilder an.

Un is dat Bild ganz gruselk, un trurig de Musik,
Dann fangt man hast an 't krieten un köfft dat Leed sück gliek.

Bum, bum! dar geiht de Trummel, dat dröhnt dör Eek un Eer;
So 'n fürchterlik Gerummel, is wiß nich vör Pläseer.

De Kerl up 't hoge Böhntje, de reert di dar nich schlecht,
He will de Lü 't verklaren; paßup, wat he woll seggt.

»Die Welt und viele Städte die sind allhier zu sehn,
Mit vielen grausen Schlachten, wie nirgens je geschehn.«

Doch laat uns erst man wieder dar tüsken d' Telten gahn
Dar war de Kindermeiden mit d' lütje Kinder stahn.

Süh, süh, dar hebb wi Koken mit Zucker un Kaneel,
Mit Sirop un mit Hönnig, van elks een düchtig Deel.

Un Appels dar un Beeren, un Oeljeflurten hier
Köfft elke Kind sück geren, un sünd ook heel nich dür.

Ook Mede kön ji kopen un drinken ut de Maat,
Se kann man evges lopen, dat is een wahre Staat.

Un dann in all de Telten, dar gifft et so völ Kram,
Dat is denn heel to schwieter, ick kenn 't nich all bi d' Nam.

Hier kön ji Stefels kopen un dor een nee Hot,
Un Spölgod für jo Kinner, un Stut un Zuckergod.

Nu kiek ins an de Kerel! wat süggt dat schnurrig ut:
He ett een Pekelherink un achteran een Stut;

Dann nimmt he to sin Jickert sin Kuckuk ut un seggt:
Prost Jann, nimm ook een Drüppke, dat Markt dat word nich slecht. –

Jawol, dat kann wat worden, ick see dervan een Lücht.
Wenn dat man nich van Avends in Hus wat leep utsüggt!

Doch kenn ick ook völ Husen, dar is dat 'n ander Tid,
Dar sünd, wenn Var van 't Markt kummt, de Fro un Kinner blied;

Dar gifft et moje Saken un Stut un Kook um Schör 'n,
Sück Husen mag ick lieden, 'k wull, dat se all so weern.

Jannever.

Jannever dat is Düvels-God,
He brocht so mennig gode Blod
Um Ehr, um Geld un um Gewinn.
Un kummt dar woll een Enne in?

Ja, wenn ick man de Köning weer,
Denn sull gewiß – bi mine Ehr!
Neet langer mehr dat Düvels-God
To Grunde richten God un Blod.

Ick wull befählen streng un gramm:
De Dags mehr as twee Söpkes namm,
De sull up ja off nä geliek
Verwäsen worden ut min Riek.

Dit is dat Leed van Walskbohn, Köllen un Speck, und is nich anners to lesen, as mit 'n Snuvdok in d' Hand.

Walskbohn, van Smak so god,
Walskbohn is dod.
Bohn, du harst säker hult,
Harr 'k di nich gliek utpult;
Weerst all riep up un dahl,
Harst all brun Mal.
Weerst to verknusen wert,
'k hebb di denn gliek vertehrt.
Jeses, de Lüst weer grot! –
Bohn is nu dod.

Wat rok de Köllen god!
Köllen is dod.
Dat is warantig wahr:
't sünd mehr als twintig Jahr,
Dat 'k di nich raken hebb,
Dat 'k di nich smaken hebb,
Dat 'k di nich kaken hebb
Un nich verslaken hebb.
Köllen, so söt, so god,
Köllen is dod.

Speck weet; dat allerbest,
Dat kummt tolest.
Ja, Speck, du weerst derbi,
As Zucker smuckst du mi,
Bäter noch as en Kok; –
Dod büst nu ook.
Twintig Jahr dürt dat wer,
Dat so 'n Präsent kummt her:
Denn lävt Walskbohn wer up,
Köllen is baven drup,
Speck makt sück breet un grot,
Ick – bin denn dod.

Ein poetischer Dank, den H. 1872 seinem Bruder für Zusendung seines Leibgerichtes Walschbohnen, das er in der Fremde seit Jahren nicht genossen, widmete.

Bilder ut Emden.

's mörgens, wenn de Sünn upgeit
Un de Küklühahne kreit
Un ick in min Veerkant fast
Ligg up 't Ohr noch un holl Rast:
Leivelk dringt to mi een Schall,
De ick kenn van ollers all:
»Jüffrau, ook Röwen?«

Wenn denn knapp sück upkratzt hett
Elkse Emder ut sin Bedd,
Un in 't nüchtern, heel tofree
Drinkt sin Kopke Haysan-Tee,
Klingelt dat all an de Dör!
Un een Fiskwiv steit darvör:
»Jüffrau, ook Schellfisk?«

Wenn ick denn min Piepke smok
Un dat Blau van d' Hemel rok,
Un mal in de Zeitung kiek,
Wat wall makt de Politik,
Röppt dat lut dar in de Strat:
»Jüffrau! Jüffrau! Ook Genat?
Ook leevndige Bratschull?«

Wenn dat Emder Radhus dann
Ick mi seih bewunnernd an
Un in d' Delft herunner kiek,
War se baggern in de Schliek,
Seggt nu up min Frag een Mann:
»De dar up de Brügge stahn,
Dat sünd richtige Emder Delftspukkers!«

Wünsk darover ick Bescheed,
Wo der wol be Buntrock heet,
De dör alle Straten burt,
Un in alle Göten purt,
Mit sin Stock – dann seggt man mi:
»Disse Lü, de nömen wi
Körtweg Stippingötjes.«

Doch, frag ick der Harm un Jan:
»Leeve Fründskup, segg mi an,
Büst een Hannovraner du?
Büst du Prüsk, Dütsk?« – seggt in Ruh
Elk, de ick ook frag, mit Stolt:
»Nee, wi sünd ut beter Holt,
Wi, wi sünt Ostfreesen!«

Dodshörn.

»Meiht to, meiht to! 't is gliek all dahn,
Mit de Erste will as Brut ick gahn!«

Un Ubbo sleiht und Eggo meiht –
Noch een paar Sträk – off 't noch woll geiht?

Sin Oogen glastern, sin Bost süchzt lut!
»Ick will di hebben, du söte Brut!«

Un noch een Sträk! Dat Wark is dahn!
Eggo het wunnen – – man kiek hum an –

(Die Sage knüpft sich an das in Krummhörn einsam liegende Gehöft Dodshörn.)
A. Dunkmann.

De Plitenbarg bi Leer.

Du Denkmal van Ostfreeslands moie Tiden,
Ook Blidebarg genömt;
Wenn völe ook din rechte Nam bestriden,
Bliffst du för uns beröhmt!

Mit Fro un Kind will ick di wer bestigen,
Min lüttke, leve Barg! –
Dat alle unse Rimers van di schwiegen,
Is wahrlik wat to arg.

Sünt twintig Jahren – as latiensche Junge,
Hebb ick di knapp begrött; –
Nu do ick 't wer, doch mit plattfreeske Tunge,
Hier up de Bank gesett.

Wo faken hebb 'k up dine Rügge legen,
In 't sparsam sohre Gras,
De Piep in Brand; – to Hus hadd 'k Pöters kregen,
Dar kwamm geen Piep to paß.

Doch sünder Kamerad kunn 't neet passeeren,
Gesellschupp gafft 't alltid;
Un Schüfkes aller Art to exerzeeren,
Darum gaff man sück Fliet.

Harr man genog de blaue Lücht bekeken,
De Döfkes wer gefüllt,
Dann wurde noch so wat herumgestreken
Un völ dumm Tüg gelüllt. –

Nu sitt ick hier mit anderen Geföhlen
Un kiek mi ins herum,
Min Jungsken lat ick lüstig um mi spölen;
Ick sinne un verstumm. –

Wat is een Stige Jahr van 't Minskenleven? –
Een Dröm van körte Dür.
Mi is 't, as lagg un rokd' ick hier erst even,
Un makde mennig Kür.

Pleseerlik ist 't Vergangne to betrachten,
't gifft alltid uns Vermak;
Doch Tegenwordigheid mot nümmer man verachten,
Is s' ook neet na de Smak.

Noch kann de Hand ick van min Wivke drücken,
Noch lacht mi 't Kindje an;
Noch kann ick van de Barg de Blömkens plücken,
Un Für to 'm Döfken slahn.

Treckt na de Plitenbarg, um Paaschen, Fründe,
Wenn 't Weer wat günstig is,
Un keiert dar na Middag eene Stünde;
Vertier find ji gewiß.

Wall dusend Minsken seet ji dor versamelt,
Vam Manne bet to 'm Gries;
Vam Kindjen, dat noch Vader, Moder stamelt,
To 'm groten Nösewies.

Hier hickt man Eier, dor spölt man mit Nöten;
Hier snopt man Hönnigkok;
De Jungens weeten 't god, de Wichter uptomöten
In eenen freen Hok.

Den Barg beklimmen hundert flügge Kinder
Un kullern wer herof;
Dat Schweten makt hör darbi geenen Hinder,
Se fragen neet na Stoff.

Vergeefs sök ick, de Lüst jo to beschriven,
Ji mot dat süllfst ansehn;
Ick wedd', dat elk dar mit Pleseer sall bliven;
Drum treckt up Paaschen hen!

Wat de Störk to Esens seggt.

Störke, Störke Langebeen,
Wenner wullt din Land besehn?«
So singt dat Kinnervolk bi 't Spöln
Un kickt kralloogd na Kark un Möhln.

Süh Broer, dor is de Störk allwär,
Bi d' Karktoorn flüggt he hen un her.
He hett ook glieks sin Fro mitbrocht,
As harr he all an 'n Unglück docht.

Störke, Störke Langebeen,
Du hest gewiß de Vörspök sehn,
Dat du verläden Harvst so laat
Hier blevst in 't Nüst an d' Liljenstrat.

Nu süttst du 't! Seggst woll an din Fro:
»War sünd wi hier, wo is mi 't to?
Stunn tüschen Kark un Möhlen jüst
Nich 't Waisenhus mit unse Nüst?

De Kark noch so as alltid steit,
De Möhlen ook as anners geit,
Man war alleer dat Waisenhus,
Dar is ja nix as Steen un Grus.

De Waisenkinner – övern Stieg –
Weetst noch up d' Warf de lange Rieg? –
Se weern so blied, keem Langbeen wär
Un mitbrogg 'n Süsterken off 'n Brör!

Woll hör nich mehr, doch annerswell,
Se wuss 'n man nich, well 't weer so fell,
Se sülst weer 'n all tofrä, ook wenn
Wi man herunnersmeeten 'n Penn.

Nu is 't vörbi, ut all de Lüst,
De Kinner weg, un furt uns Nüst.
Kumm, Fro, kumm mit mi van diss' Smart,
Wiet weg, wiet weg, 't geit mi an 't Hart!

In Esens wurden im Jahre 1860 durch eine große Feuersbrunst 120 Häuser vernichtet, darunter das 1713 von dem Prediger Schneider gegründete Waisenhaus. Auf ihm befand sich ein Storchnest. Dem damaligen Prediger und Rektor Gittermann gab dies Anlaß zu obigem Gedicht.

Sömmer-Maannacht an de Noordstrand up Nördernee.

Dat Bulgje küßt mit weken Sum
Dat mö terschlagen Oever,
As harren Land un See sück lev
Un all Fehd' wer vöröver.

De Himmel glimmt in noordske Pracht,
De See de liggt to lüstern,
Un dör de stille Sömmernacht
Hört man de Meermaid flüstern?

Un Dakgestalten, lüchtig, rar,
As Drömgedanken spinnen
Still övert Water wunderbar
Un wassen un verswinnen.

Man spört un sütt geen Minsk, geen Deer,
Man hört geen Halm sück rögen,
In Majestät slöppt still dat Meer
Un ahmt in langen Tögen.

As deep Geheemnis liggt dat dor,
In Wunderdröm befangen,
Un Maanlücht hüllt mit Sülverflor
De griesen natten Wangen.

Still is de Welt – man meent, man hör
De Maan an Himmel trecken,
Un up sin Gang de Sternkes all
Mit söten Slummer decken;

As trucken Engel dör de Luft,
As wenn mit Palmen swävde
Still över 't Water Gottes Geest
Un ahmde Frä un Levde.

Nicks tüsken Erd un Himmel stört
Den stillen, hillgen Freden,
't is, as wenn 't Hart man slagen hört,
As wulln de Lippen reden;

Andoont utspreken, wat sück nich
In Woorden lett utspreken,
As wull de Seele na de Steerns
Up Andachtsögel trecken. –

Ick stah, as muß 'k de Hande folln
Un vör min Gott hentreden:
O Hart, dat so bestörmt du büst,
O möhe Seele, föhl hier Rüst
Un ahme Himmelsfreden!

De ostfreeske Küstenbahn.

Wenn anners mal well wull up Reisen,
Denn nähm he Post of Omnibum
Un dogg, wenn he muß dree Stünn fahren
Van Auerk bit nah Oldersum:
Wat mug dat doch woll moier gahn
Mit so 'n »Ostfreeske Küstenbahn.«

Un 't dürt nich lang, kummt witje watje
Mit Fleitjeree un Pingelingeling
Direkt up de Schossee van Emden
Ook all daher so 'n »ister Ding.«
Dat weer, ick will 't man gliek gestahn,
Dat weer – de »Ostfreeske Küstenbahn.«

Nu geiht dat lös, dat Lopen, Rönnen,
Un all'ns will sehn dat Wunnerdeer.
Gliek word ook ut Pleseer mal fahren,
Wat 't kösten deiht, fragt man nich mehr.
Man fahrt ja mit de nee Bahn,
Mit de »Ostfreeske Küstenbahn.«

»Holl still!« röppt dar noch well van achtern,
»Man sachtjes, ick will ook noch rin!«
Un pingelingeling, denn word dar hollen –
Dat nennt man noch »humanen Sinn.«
»Büst rin?« Na, denn kann 't wieder gahn
Mit de »Ostfreeske Küstenbahn.«

Sünd Schaapen mal up dat Geleise,
So is dat heel geen grot Malhör,
Denn heet dat: »Mutten äben hollen!«
Un seggt mi, well kann wat darvör?
't is god man, dat se gliek kann stahn,
Uns moi »Ostfreeske Küstenbahn.«

Na, säker is 't een heel bült bäter
Mit Damp as ahne Damp to fahrn,
Un glöv mi, vör Tosamenstöten
Büst du hier buter elk Gefahrn.
Fahrst säker mit de nee Bahn,
Mit uns' »Ostfreeske Küstenbahn!«

Up de grote Waterflot.

Wat hult de Wind, wat bruust de See,
Uns dringt de Watersnot!
O Gott, lat uns van Unheil free,
Bewahr uns vör de Dod! –
So reep de Börger, reep de Bur,
So schreide Old un Jung,
Un elk un een stunn up de Lur,
Of 't Water hoger drung.

Un immer wilder hult de Wind,
Un hoger stiggt de Flot;
Dat Elend nadert Stünd up Stünd,
Elk schütt un bargt sin God.
De Bulgen dringen in de Stadt,
De Dieken bräken dör;
Un war man stunn un war man tradt,
Was Jammer un Gewöhr.

Hier reten halve Husen weg,
De Minsken flüchtden sück;
De Flot söcht overall sin Weg –
Well malt dit Ungelück!
Dar redde mennigeen mit Not
Sin Leven un nicks mehr,
Van alle Kanten dreigd' de Dod,
Klung schrickelk Hülpgereer.

Twee Tijen hadden utgeraast,
Do stillde Gott de Wind;
Ja, sine Hülpe is up 't naast,
Wenn d' hogste Noden sünd.
Wat Gott deit, dat is wolgedahn,
Sin Vaderlev is grot,
Wenn wi 't ook alltid neet verstahn,
Sülvst in so 'n Watersnot.

De Störm.

Hör, wo de Wind dar buten weiht
Un immer stiver noch upstiggt!
Süh, wo de Steen na d' Grund henneit
De dar van 't Hus offlüggt!
Hör, wo de Wind in d' Schösteen hult
Un drückt de Fensterslagen!
De Hund, de dar to d' Dör inschult,
Kann 't Unwär nich verdragen.
Wat dukt he sück an d' Grund
De arme Hund
Un söcht sück to verbargen!
Well will hum 't ook verargen?
Man hett ja sülvest Angst un Not
Un bevet ja as 'n Rüsk in 'n Slot.
Dat is een Wär!
Och Heer, och Heer!

Wenn ick de Bomen dar anseh,
Wo se sück bugen up un dal,
So denk ick an de holle See,
Wo 't dar nu hergeiht overall,
Wo hog dar nu de Bulgen gahn,
Wo scharp dar sünd de Dinen,
Wo mennig Wrack de vulle Maan
Vernachts woll mag beschienen.
Wat mögen doch de arme Seelen,
De up de See herum nu drieben,
Vör Angst un Not un Last utstahn!
De Stoltste kann de Mot dar köhlen,
Wenn d' Bulgen hum um de Foten spölen.
Dar snövelt mennig Fahrensmann
De Rasmus Bedeutet in der Schiffersprache die sturmbewegte See. is 'n Sluckerjan,
Versluckt dat Schipp mit Mus un Mann
Un holt et fast, so fast he kann.
Un kann he 't so nich winnen,
So smitt he 't an de steile Strand
Un tegen de scharpe Klippenkant
Un haalt 't bi Stücken binnen.

De Rasmus is 'n Sluckerjan
He hett an Scheepen nich genog,
He grippt dat faste Land ook an
Un nimmt dat unner d' Ploog.
Wi weten dat van d' Dullart woll,
Van d' Leybucht un van d' Jade
Un van de Eilan'n alltomal,
Wo Rasmus geiht to Rade.
De Kleibur an de Butenkant
De is et noch recht god bekannt,
Wo fak de starke Störmfloot kwamm
Un hum sin Veh un Koorn wegnamm,
Sin Land verdarf un hum, so riek,
Makt mit 'n Hüttjebur geliek.

Wi Minsken meenen mennigfaken
Dat wi wat sünd, un sünd doch nicks,
Denn lett uns Gott sin Störmwind raken,
So stahn wi hen un könen nicks,
As vör sin grote Allmacht beven
Un hum befehlen God un Leven.

De Störm.

Wild hult de Störm un fürchterlik,
Un starke Winde susen –
De Bulgen klappern an den Diek
Un sprudeln hoch un brusen;
De Störm drifft schümend ut dat Meer
De Waterbargen vör sück her.

Wo spült de Welle in dat Sand
Mit grön un bunte Blasen!
Kum weddersteit de Felsenstrand
So 'n allgewaltig Rasen;
De holle See, dat Unweer droht
Mit Unglück, Angst un Waterflot! –

De Wulken trekken krüz un quer,
De eken Böme schwanken,
De Toorn bewegt sick hen un her,
De olde Müren wanken;
De Schöttels drönen an de Wand,
Un Angst un Weh verfüllt dat Land.

Och Gott, wo mennig Minsken Hand
Ringt nu van Not gen Himmel!
Wo mennig Schipp sleit an de Strand
Mit gräselken Getümmel!
Wo mennig, mennig Och un Weh
Erfüllt dat Land, erfüllt de See! –

De alle Welt regeert, de blifft,
Wenn Minsken ook vertagen,
Doch unse Vader, un he gifft
In Störm un Unglücks-Dagen
Doch endelk Hülp. – He meent et god
In Störm un Angst un Waterflot.

He weet uns Minsken Leed un Glück
To unse Nütt to geven,
So wesseln Störm un Sünnenblick
Ook in dat Erdenleven;
Dar wesseln Freuden ook mit Pien,
As Regen, Störm un Sünnenschien.

De sine Plicht rechtschapen deit
In god un böse Dagen,
De kann, wenn ook de Welt vergeit,
Sin Lott gedüldig dragen!
Laat Erd un Himmel undergahn,
De brave Mann blifft alltid stahn.

Leed bi de Affahrt der Buisen to singen.

Hurrah! de Seils flink utgespannt,
't geit in de wilde See!
Hurrah! de Dreibaß lößgebrannt –:
De König lev', un 't Vaderland,
Un Emdens Fischeree!

So röppt de lüst'ge Buisenmann,
Sin Schippke glitt darhenn
Sacht dör dat Water as een Schwan,
Un alle, de an 't Oefer stahn,
De wünsken: »god Wersehn!«

Och, min lev Wivke, jammer neet,
Wees neet bedröft, min Brut!
't word anders uns um 't Hart so heet;
Dat Scheiden deit uns nett so leed, –
't geit doch de Welt neet ut!

Uns mahnt de tröe Vaderplicht,
To sörgen för dat Brod;
Drum gahn wi frölick, löß un licht
To sehn d' Gefahr in 't Angesicht –:
Gott steit uns bi in Not.

För Jo verdragen wi mit Lüst
Last, Arbeit un Gefahr;
Gebraden Fiß un gode Rüst
Verquickt uns wer; – och, weest gerüst,
Dat elk sin Tranen spar!

Wenn 't glückt, dann kehren wi bold wer
Torügg mit riken Fangst,
Mit Herings blank un vull van Schmeer,
Na Leckerbeckjes hör Begehr
Un jedermanns Verlangst. –

Min Brutje! wat ick overwinn,
Dat deel ick dann mit di,
De Domine de schrifft uns in,
Un uns beglückt een troe Minn;
Du levst vergnögd mit mi! –

Hurrah! de Seils flink utgespannt,
't geit in de wilde See!
Hurrah! de Dreibaß lößgebrannt –
De König lev', un 't Vaderland,
Un Emdens Fischeree! –

Willkummst an de Buisen.

Willkumm, brave Fiskerlüden!
Breng ji uns wer Herings an?
Deit de Fangst uns ook verbliden?
Breng j' uns Koplü Vördeel an?

Willkumm, brave Fiskerlüden!
Löscht ju Lading an de Wall;
't Klockje deit ju willkumm lüden,
Elk deelt geeren in 't Gevall.

Willkumm, brave Fiskerlüden!
Ji vulldeden all ju Plicht;
Leten d' Angel sachtjes gliden,
Hadd ji Kabbeljau in 't Sicht. –

Willkumm, brave Fiskerlüden!
Gevt 't Kantoor man gode Büt,
Dann deit 't ook geen Kösten miden,
Un rüst ju up Nee wer ut. –

Willkumm, brave Fiskerlüden!
Na vullbrochte sture Sett:
Lohn na Warken deit verbliden,
De een dankbar Harte hett.

Willkumm, brave Fiskerlüden!
Bargt nu ook ju Netten in,
Um se vör 't Bedarf to miden
Is 't Verein een grot Gewinn. –

Willkumm, brave Fiskerlüden!
Takelt nu jo Schepen of; –
Wind un Strom muß ji bestriden,
Ji verdenen unse Loff! –

Willkumm, brave Fiskerlüden!
Eet in Rüste nu jo Brod; –
Nümmes sall ju dit beniden,
Is 't Verdeenst ook noch so grot!

Willkumm, brave Fiskerlüden!
Nehmt de Wintertid in Acht:
Dann sall 't Buiske ook wall gliden,
As wer 't ander Vörjahr lacht.

De Feermann na Delfsiel.

Klingel, Klockje, klingel
Bingel, Knepel, bingel!
Haal man völ Gesellskup ran.
      't Weer dat sall woll glükken,
      Deit de Wind neet rükken,
      Sünd wi grade boven Jan.

So – laat 't Schoot man viren,
't Volk, dat laat man tiren,
Paßt man up, wat ick jo segg,
      Dann sall 't wall gelingen,
      't Avend do wi singen
      't Leedje van de Hinter Weg.

Legg man d' Boom in Lee,
Dat wi baken-free
Sachtjes hen na buten glieden,
      't Sweert in Lee laat fallen
      't Rake ook geen Wallen,
      De Grund de mot ji alltid mieden.

Willkum, Neerlands Küsten!
Wi dohn uns nu brüsten,
Dat wi echt Ostfreesen sünd,
      Un wi dohn 't nich geven,
      Lever laat wi 't Leven,
      As de Nam uns word mißgünnt.

Willkumm an de Walle,
Wi sünd in Neerlands Stalle,
Doht as in jo egen Hus.
      Gaht gerüst man wieder
      Is bi jo een Lider:
      't Walldoon find ji hier to Hus.

Dat seilklare Schipp.

Hurrah! hurrah! de Wind is god,
Kamt, Jungens, hollt man goden Mod,
Wi willn hum laten rieten!
As wi man erst up Rümte bin,
Dann krieg wi ook wer beter Sinn
Un könen de Tid woll schlieten.

Hurrah! haal vör de Toppseilschoot,
Haalut Besan- un Bramseilschoot,
De Leeseils laat 't man flegen!
Hurrah! hurrah! de Tauen lös!
Haalin, haalin de schware Tröß
Un laat hum noch reis wegen!

Hurrah! haal 't Fockeschoot man an,
De Seiels moten kant bistahn,
Dann will he ook woll gliden.
Un krieg wi man een gode Bries',
Dann lett uns' Olde um geen Pries
Der eene vörbi schniden.

Adjüs! – hurrah! – Adjüs min Frünn,
Wi sünd nu binnen eene Stünn
Al wiet jo ut de Ogen.
Hurrah! hurrah! so geit he god!
Kurasje, Jungens! goden Mod!
Un hißt de Flagg ümhogen!

De freeske Eilandsdochter.

Wat büst du still un leidig
Doch flügg in Gang un Trä,
As 't Schwaalke schlank un schneidig,
Du Vögel van de See!

Ick seh di an van Feren
Un heff di rein so lev,
Du büst een Hartensderen
So süver as een Meev.

Din Oogen laat 'n as Krallen,
Din Nack as Meeresschum,
As Mörgenrod so pralen
Din Wang'n, as Persk un Plum.

Du moie Eilandsdochter,
Giff mi din blanke Hand,
De wilde See laat achter,
Kumm, treck mit mi na 't Land!

Ick heff so 'n moien Garen,
Ick heff so 'n moien Stä,
Laat off van See-Gefahren,
Wäs mins un wäs tofrä!

Min Land, dat lacht vull Kooren,
Min Plaatz vull God un Geld,
Min Kön'gin sast du woren,
Min Alles up de Welt!

»Holl du din Land vull Kooren,
Holl du din Stall vull Veh,
Ick bün to See geboren,
Will läv'n un starv'n to See.

Dar in jo dumpe Husen
Gah bold ick krank un dod,
Hier, war de Water brusen,
Blifft Hart sund, free un god.

Un werst du Bur ook golden,
Du protst mi nich so mall,
Dat mi din Gold kunn holden,
Ick gah nich an de Wall.

Min Eiland droggt min Hüsken,
Min Weg is 't Schipp to See,
Hier bleihn mi Blömenstrüsken,
De 'k an de Wall nich seh.

Un sittst achter Diek un Dammen,
Un büst ook 'n Hartensdeef,
'k heff anner Brüdigammen:
De See, de heff ick lev!

In See dar schlapen min Ollen,
In See dar schlöppt min Brör,
To hör will ick mi holden
Un rüsten dar bi hör.

In See dar schwemmt dat Fisken
So munter, ruum un blank.
Du meenst, wullt mi erwisken
In 't Nettje? – Nee, ick dank!«

Dat Huske an de Diek.

'n Huske steit an d' Diek –
'n Huske steit an d' gröne Diek,
Dar wahnt 'n junk junk Wicht.
    't Wichtje in 't Hus,
    De Bulgen sünd krus
De Bulgen sünd krus un de Bulgen sünd leep,
De Noordsee is wiet un de Noordsee is deep,
    Segg an, war is din Jung?

Min Jung is up de See,
Min Jung is up de wiede See
Un fahrt up 'n old old Schipp.
    't Schipp is all old
    Un 't Water is kold –
Un 't Water is kold un de Nachten sünd lank,
Unner 't Water dar schult de sanderge Bank –
    Wat weit de Wind so holl!

De Planken drieven an d' Diek,
De Planken drieven an d' gröne Diek,
Dar steit 'n junk junk Wicht.
    Water un Wind
    Unner 't Hart is 'n Kind –
Min Jung is verdrunken, verdrunken is he
Min Olden in 't Karkhof, min Jung in de See –
    Geen Vader för min Kind!

De Köster sleit de Klock –
De Köster sleit de Dodenklock
Wal over 'n swart swart Graft.
    Eerde un Sand
    'n paar Planken in d' Kant,
Un unner un boven 'n paar Planken swartbunt –
Mit d' Jung in d' See erst, mit de Ollen in de Grund
    Un naast hör lütjet Kind.

An d' Diek alleen.

An de gröne Diek, war de Möve schreit,
War de Noordsee bullert un rullt,
So still un eensam een Huske steit. – –
In 't Huske an d' See wahnt min söte Maid
An d' Diek alleen.

Dar sitt ick woll fak, wenn Steern an Steern
Wiet over dat Weltmeer treckt,
Denn drück ick an 't Hart min Antje, min Deern,
Wat hebb ick se lev, wat sitt wi so geern
An d' Diek alleen.

De Bulgen brusen, de Seebries weit
Un plüstert in Antjes Haar,
Wi marken neet, dat de Tid vergeit,
Wenn Hart an Hart so glückelg sleit
An d' Diek alleen.

De Minsken, de Welt sünn so wiet, so feern,
Nicks stört hier uns' stille Glück,
Un tuusken will 'ck neet mit de riekste Heern,
Kiek ick in min Antjes blau Oogensteern
An d' Diek alleen.

Bleven.

Inste van Börkum! 'n flinker Wicht
Un 'n braver hett Emden noit sehn,
As Sünnenschien lagg 't up hör freidig Gesicht,
Un nah keek hör elk un een.

Man sagg ji hör 's Winters up 't Hinter Deep,
Dann wurr 't vör de Oogen ju lecht!
»Geen Schuner seild slanker!« De Schipper dit reep,
Wunn Inste up Schövels to echt.

He was as 'n Wulke – un fast un tro!
Ick segg ju, dat was der 'n Paar!
Un nu? Nu sitt Inste, 'n olle Fro
In 't Gauskamerke – tachenteg Jahr!

'n lütjet Vertreck, doch overall lücht
De kittege, flietige Hand,
Man vandage – Verjaarsdag – sitt Inste un sücht
Un staard nah 'n Bild an de Wand:

»Tachenteg Jahr nu – un seßteg allenn!
Allenne? Ne dat neet! Du levst,
O Gerrit, dör Ruum un dör Tiden hen
In min Hart as de Dag, dar du blevst!«

Seemannsblod.

Moder stunn mit hör Kind up de Arm
Up 't Warsingsveen;
Over bleiende Heide un Bookweite warm
De Sünne scheen.

Moder drückte hör Junge an 't Hart
Un nünnde un sung:
»Gah du neet up See, gah neet up de Fahrt,
Min eenegste Jung!

De See is so gluumsk, se gluddert un gleit
Smals wunderbar mild,
Man een Graffsteen is elke Wulge, de geit
Van Texel bet Sylt.

Din Vader fohr up een Vörjahrsdag,
Geen Wulkje in Sicht;
't was 't leste mal, dat min Ooge hum sach –
He 's kenterd bi Wight!«

Söhntje reckde sin Arms umhoch
Un lachde – dat Kind!
Sin Oogen folgden een Wulke, de flog
As 'n Schipp, vör de Wind.

Bernhard Brons jr.
(Das Lied ist in Musik gesetzt durch Olaf Paulus. Emden bei W. Haynel.)

Bleven.

Dat is noch 'n Schipp, dat is noch 'n Bark,
All old an Jahrn un doch so stark!« ...

Verlaren.

Dor fahrde een Schippke woll över de See;
In 't Schippke dor seten tosamen de Twee,
De Jung un sin Wichtje, de harrn sück so lev,
De Een för de Anner dat Hartblod woll gev.

He küssde sin Levde, se küssde hum wär,
Se harrn vergäten de Welt um sück her.
De Maan an de Himmel, de sütt up hör dal
Un denkt: »Duk di man achter d' Wulken eenmal!«

De Maan – as he keek achter d' Wulken hervör –
Do seeg he van hum nicks un seeg nicks van hör;
Kielbaben – so dreef up dat Water dat Boot;
In Levde harr beide vereenigt de Dod.

Well steit dor an 't Över? Wat will de oll Fro?
Se röppt in de Feern un denn lüstert se so! –
Wat schreit se un kritt sück de Oogen haast blind? –
Verlaren hör Dochter, hör eenzigste Kind.

De Bur.

De Bur de hett een edlen Stand:
He weidt dat Veh, he boot dat Land,
Versörgt mit Botter, Kees und Brod
Un Fleesk de Lüttk un ook de Grot.
Wenn he nich un sin Volk nich weer,
Denn gevt in d' Welt keen Minsken mehr.
Ja ja, de Bur, de Bur
Dat is een edel Kretur!

De Bur de hett een swaren Stand,
Mutt knojen sück in Hus un Land.
Wenn 't Höhnervolk van 't Rick offgeit,
He allweer van sin Bedd upsteit,
Un d' ganze Dag bit Abend heet
Steit in 't Busruntje he un sweet.
Ja ja, de Bur, de Bur
De hett 't unnösel stur!

De Bur de hett een freen Stand,
He levt as 'n König up sin Land.
Wat he na sin Gefallen deit –
Dar is keen Minsk, de 't wat angeit.
Mag he wat dohn off laten na
He kriggt keen Nös' un Monita.
Ja ja, de Bur, de Bur
Is d' allerfreest Kretur!

De Bur de hett een framen Stand,
He plögt, eggt un beseit sin Land.
Lev Hergott sütt 't mit fründelk Mien,
Sin Oogen sünd vull Sünnenschien,
Un knippt he s' to vör Bliedskupp mal,
Denn drüppt een Tran as Regen dal.
Ja ja, de Bur, de Bur
Is Gott sin lev Kretur!

So lov ick mi de Burenstand,
De 'n Segen is för 't ganze Land.
Sin Swien un Schap, sin Peer un Koh,
Sin Koorn, mit all sin Fliet un Moh
Gahn wiet un siet dör Land un Meer
Un ropen Schäp un Handel her.
De Bur, de Bur ja ja
Sall leven hoch, hurrah!

Bi 't Melken.

Kumm'r her Oll'! Kumm'r her Oll'! Kumm!
't is Saterdag un Avendtid.
Wollehr, wollehr – wat was ick blid!
Ick wünschte man, dat 't Sönndag weer.
So is 't nu heel un dall nich mehr.

Kumm'r her Oll'! Kumm'r her Oll! Kumm!
De Mester lüdt. Dat klingt so wied.
Nu sünd de Lü de Sörgen quiet.
Ook ick wollehr – in een, twee, dree –
Was darten as dat junge Veh.

Kumm'r her Oll'! Kumm'r her Oll'! Kumm!
He was so god, so levdevull.
Man ick – ick wuss nich, wat ick wull.
Siet he to See ging ut Verdreet,
Hebb ick nu all dat Harteleed.

Kumm'r her Oll'! Kumm'r her Oll'! Kumm!
Kunn ick hüm man noch eenmal sehn,
Off ick dat Hartleed drag alleen.
Sach ick sin Oog, un sä dat Ja,
Weer ick tofrä – mi dücht bina.

Kumm'r her Oll'! Kumm'r her Oll'! Kumm!
Sach mi sin Oog, un sä dat Nä,
Mi dücht, denn weer ick ganz tofrä. –
Denn gev he mi ook wol de Hand,
Un ick weer sins to See, to Land.

Kumm'r her Oll'! Kumm'r her Oll'! Kumm!
't is noch nich lang, – 't is noch kien Jahr; –
Un wat sünd mi de Emmers swar!
Kummt he nich boll wer an de Wall,
Denn weet ick nich, wo 't worden sall!

Plogers Mörgenleed.

Mit lüstgem Sinn treck ick na 't Feld,
To leiden minen Plog;
O, Schepper van de moije Welt,
Wo pries ick di genog!

Du hest mi in vergangne Nacht
Verleent so söte Rüst;
Du schenkst Gesundheit mi un Kracht
Un to de Arbeit Lüst.

Du giffst mi ook min dagliks Brod
Un segnest mine Moit,
Du steist mi bi in aller Not,
Gott, du verlettst mi noit!

Süh gnadig nu up mi herdal,
Mak fruchtbar Tuun un Feld;
De Insaat segne alltomal,
De dör mi word bestellt.

Bewahr uns, Heer, vör sohre Tid,
Vör Störm, vör Hagelslag;
Ook Waterflot bliv van uns wiet,
Un all dat Weh un Ach!

Dat lüttje Vögelken neet seit,
Et arntet ook neet in;
Mit Spise word et doch erfreut,
He levt – Gott! et is din. –

Bi Plicht un Fliet up Gott vertraun,
Hum prisen mit Gebet;
Mit Gott den Acker freudig baun,
De Hoop up hum gesett: –

Föhrt sinen Segen bi uns in,
Schafft alltid Kracht un Freid,
Gesundheit un tofrednen Sinn,
Un namals Saligheid. –

De Dag vör 't Saatdösken.

Wenn 't Wär so Stand hollt, sä Jann Thaden,
Dann kunn wi woll bi 't Dösken gahn:
Een lüttjen Regen kunn uns schaden,
Un Harmohm hett dat Dösken dahn.

Van hum kön wi dat Seiel kriegen,
Un he helpt uns mit all sin Volk.
Kumm, Geesk, laat uns henöver stiegen,
Dat Padd geit ook ja aver d' Kolk.

Dar kön wi erst dat Saat bekieken,
Un ook togliek na d' Beesten sehn. –
Ja wacht, sä se, dit will 'k erst strieken,
Krieg du man fell de Mustertsteen.

De kannst du dann an Trientje geven,
Dat se man grad wat Mustert mahlt.
War is de grote Knecht denn bleven?
Dat he dat Mehl van de Mölen haalt.

Van well laat wi d' Jannever halen?
Dat beste Beer broot Hinnerkohm.
Dat Geld kön wi naher betalen,
Giff lüttje Behrend man de Toom.

He kann nu gau na d' Stadt to riden,
Dat he 't bi Hinnerkohm bestellt.
Ick mag de Oll so geren liden,
He hett de beste Gest van d' Welt. –

Legg du man 'n goden Schink in 't Water,
Sä Jannohm tegen Geskemöh. –
Nu kiek, wat straakt uns' olle Kater!
He markt de Bra', sä Geskemöh.

Wat dünkt di, Jann, is dat Stück Fleesk
Woll grot genog för so völ Mann?
De d' heel Dag döskt, mag wat, sä Geesk,
Wees na de Böhn un keek hum an. –

Ha, grot genog, sä d' Oll, kumm man,
Du hest nu ja dat Strieken dahn. –
Ja, sä se, stek man 't Döfk erst an
Un laat uns dann na Harmohm gahn.

Dörschleed.

Jungens, de Flegels her!
Dörscheltid is der wer.
Paßt up de Tackt bi 't Slahn,
Tick, tack, – so mot et gahn.

Dörscheltid is der wer,
Segent hett uns de Heer;
Singt hum een Loffgesang,
Tick, tack, bi Flegelklang.

Paßt up de Tackt bi 't Slahn,
Dann is et licht gedahn.
Lavt jo mit Garstensapp,
Tick, tack, un makt een Grapp!

Tick, tack, so mot et gahn!
Hebben wi 't Dörschen dahn,
Spring wi na 't Meisje wer,
Tick, tack, un sonen hör!

Na 't Saatdösken.

Nu stekt de Strohbült man in Brand,
De Döskeree is dahn;
De Flesse sall van Hand to Hand,
Van Een to d' Anner gahn.

Wat flackert lüstig Für an Für,
Wat singt dat um uns frisk!
De Bur, de kriggt, dat Saat is dür,
Pestoolen up de Disk.

Un wenn de Bur Pestoolen kriggt,
Dann kriggt he heel moi Geld!
Ick küß de Bur sin oldste Wicht
Un frag nicks na de Welt.

Segg an, min lüttje leve Deern,
War is din rode Mund?
Du weetst, ick küß din Mund so geern,
Dat holt mi blot gesund.

Familienbildje.

Dat Spinnweel schnurrt, de Moder spinnt,
Bi 't Für spölt still hör lüttje Kind.

Dat Für brannt lecht, lecht schient dat Lücht,
De Rook stiggt up, de Funke flüggt.

»Hörst nich, dat Nabers Jann all rährt?«
»Hett he 'n denn all?« fragt 't Kind verfährt.

Dat Spinnweel schnurrt, de Moder spinnt
Un is vergnögt, warm slöppt hör Kind.

Stillleven.

Grotmoder sitt bi 't Weel un denkt
An olle Haasketiden;
De Meid kickt na de Wiem un tellt
De Wusten un de Siden.

De Kinner sünd all lang to Bedd,
De Lampe brannt man even;
De Hund dar an de Drüppel jankt
Na anner Lü hör Teven.

De Bur kickt in de Almenack,
Burinske sitt to slapen,
De oldste Söhn, de speet in 't Für,
De Knecht, de sitt to gapen.

Spinnerleed.

Drei um, drei um, min lüttjet Rad!
Ick spinn dat Garen nett un glatt;
    De Deerens, de völ spinnen,
    De könen Güldens winnen.
    Lukt flietig to de Wocken ut,
    Dann sünd ji aver 't Jahr de Brut.

Drei um, drei um, min lüttjet Rad!
Ick spinn dat Garen nett un glatt;
    Dat Weel mut alltid schnurren,
    Dann kann de Möm nich gnurren.
    Wennehr dat Weel dat Flaß ofhaalt,
    Dann hört man, wat se up uns prahlt.

Drei um, drei um, min lüttjet Rad!
Ick spinn dat Garen nett un glatt;
    Wat wi van d' Kopmann halen,
    Dat kön wi ook betalen,
    Wi eten, drinken alltid satt
    Un sparen ook to mörgen wat.

Drei um, drei um, min lüttjet Rad!
Ick spinn dat Garen nett un glatt;
    Verspinnen wi de Risten,
    Dann krieg wi vulle Kisten,
    Un up dat Bedd een gode Bür,
    De is wat wert un kummt nich dür.

Antjemös beste Stück Husgerat.

Wenn over 't Hus
De Stömwind brus'
Un Is un Snee un Regen
Fallt neer up Feld un Wegen,
Dann sörg för heele Schoh,
Min lüttje leve Fro!

Krigst butenhus
In Sus un Brus
Denn doch mal natte Sokken
Wenn um di flegen Flokken,
Dann will se sück erbarm',
Se makt di wedder warm.

Verköllst di mal,
Dann sett di dal;
Een Köhl in de Teste
Deit Wunder, min Beste!
So 'n Stöve is 'n Staat,
De beste Husrat!

Ootje.

Nee, 'n Ootje so as mine
Gifft 't wall nargens. Wo is dine?
Du hest gien'? Wat is dat spitelk!
O, wat is dat spitelk!

Min is seßunseßtig olt
Un ick bün nu seß Jahr bold,
Paßt dat neet heel best tosamen?
Heel best tosamen?

Ootje kann so moi vertellen,
Van Eerdmanntjes un oll Kaubellen
Un van Prinsen un Prinzessen,
Prinsen un Prinzessen.

Van Papier snitt se mi to
Hahn un Henne, Swien un Koh,
De könen alle stahn alleene
Stahn alleene.

Up de Tafel sett se s' dicht,
Puust ick denn ook noch so licht,
Kummt dar Läven in hör allen,
Läven in hör allen.

Ja, min Ootje dürt dar wesen,
Se kann heel allenne lesen,
Un du lövst neet, wo se breid!
Lövst neet, wo se breid!

Strümpen stoppt mit Gorn un Na'l
Flink hör Hand alloverall,
Sülvst de grotste Tönegaten,
Sülvst de grotste Gaten!

Mit de Katte dürt se schellen,
Un se kann bet twintig tellen.
Ja mischien noch wall wat wieder!
Noch wall wat wieder!

Nee, 'n Ootje so as mine
Gifft wall nargends. Wo is dine?
Is se dod? Wat is dat spitelk!
O, wat is dat spitelk!

Tranen

Dar liggst du nu, min leve Deer,
Wat helpt mi all min Kriten?
Ick krieg di doch damit nich wer.
Och, 'k mug mi d' Haar utriten!
So 'n Koh – in 't ganze Vaderland
Is nich so 'n köstbar Deer bekannt.

De kolle Winter weer din Dod,
Du harst nich mehr to fräten.
Wat helpt uns all uns Geld un God
Kunn wi 't mit Schäpels mäten –
Wat helpt, wenn so een Heidendeer
Vör Hunger rährt, uns all Pleseer?

Wo mennig Faten Botter hest
Du, leve Koh, mi geven!
't worr ümmer minder, un tolest
Mutt ick, och Heer, beleven,
Dat ick to Grave di bekriet,
Un dat in so 'n benauten Tid!

Dar sitt ick nu so eensam hen,
Ick mag in d' Schür nich kamen.
De Stall steit löß, un ook min Henn
Hebb'n mi de Üllken nahmen.
Mi schmeckt geen Eten, un Pleseer
Hebb ick up disse Welt nich mehr.

As Jantje freen wull.

Min Moder sä: »Du wullt freen, Kind?
O nimm di in acht, de Levde is blind,
Sücht nicks as Freide un Sünnenschien,
Want de Jögd hett so 'n lichte, lösse Sinn. –
Kumm her un hör, wat din Moder seggt,
Du weetst, se meent et god un recht:

Kiek neet toerst up din Freers Statur,
Kiek vör alle Dingen up sin Natur.
Is god sin Hart, sünner Fals sin Mund,
Denn sluht man getrost mit hum de Bund!
Kiek neet toerst up bin Freers Statur
Kiek vör alle Dingen up sin Natur!

Kiek neet, of geel un of swart sin Haar,
Nee, kiek recht deep in sin Oogenpaar!
Is free un apen un hartelk sin Blick,
Denn findst du bi hum ook säker din Glück.
Kiek neet, of geel un of swart sin Haar,
Kiek lang un deep in sin Oogenpaar!

Kiek neet, of sin Rock na de neeste Mod,
Kiek, wo he lävt, wo he strevt för sin Brod,
Sitt gern he in 't Wertshus bi Korten un Beer,
Denn hest du, o löv mi, bi hum neet Pleseer.
Kiek neet, of sin Rock na de neeste Mod,
Kiek, wo he lävt un strevt för sin Brod!

Kiek ook, of he hört to de neemodsche Sort,
De Gott un de Bibel schmieten stolt over Bord!
Hett he geen Respekt vör Thron un Altar,
Denn brengt he di, Jantje, in Not un Gefahr!
Kiek, of he hört to de neemodsche Sort
De Gott un de Bibel schmieten stolt over Bord!

O wullt du freen, min leve Kind,
Denn slah min Worden neet in de Wind!
Denk an de hüdige Lektion,
Du steist up 'n sture Station
Van 't Läven, steist vör 'n sware Wahl!
Un darum segg ick di 't noch eenmal:
Kiek neet toerst up din Freers Statur,
Kiek vör alle Dingen up sin Natur!«

Tweespraak tüsken Klaas Wurtel un Jann Kartuffel.

Goo'n Dag, Brör, of goo'n Avend!
Eendoont! In unse Welt
Is 't dunkel. Wat verschillt uns,
Wat buten, baven 't Feld
De Klocke sloog! Goo'n Avend!
't mag wesen laat of fro,
Bi uns sall 't Avend wesen,
Gliekvöl, wi willt et so!

Goo'n Avend, Jann Kartuffel!
Goo'n Avend, segg ick! Büst
Du doof un sparst an Ohren,
Of büst du all to Rüst
Un sparst an't Sün?

Goo'n Avend!
Klaas Wurtel, ick bün krank,
Bün off un mö. Man pöselt
Un plagt sück sünder Dank,
Bloot um sin Kinner willen.

Ji seht ook man leep ut,
De Klör weg, holle Wangen
Un Schrumpels in de Huut?
Wat fehlt Jo? Hebbt Ji d' Kolde,
Jann, hebbt Ji Pien un Smart?

Dat nich, min leve Nahber,
Dat Lieden sitt in 't Hart,
Verdreet un Arger is et.
Och Klaas, wat hebbt Ji 't god!
Ji hebbt keen Kinner tüget!

Wat nu för Not? De Kinner! –
't was mi all lang to bunt!
Se willen to hoch henut, Klaas,
Nah baven ut de Grund
In Lücht un Lecht des Dages,
War 't daut un störmt un blitzt.
Willn Loof un Blössem dragen –
Dumm Tüg, dat Nüms wat nützt! Kl. W.:

Man, Wurtel, up wat Art denn?
Kamt, Nahber, stoppt een Piep,
Un denn verklart Jo Meenung,
Dat ick et recht begriep!

Hört to! Vermakt Jo Kellers,
Jo Gulfen un Jo Böns,
All Butenwark to Neetbruk
Jo Dochters un Jo Söns.
Van Grund, 't sy Tuun of Acker,
Vermakt kin Spier an hör!
Behollt dat sammt un sünders
Jo Kindeskinder vör!

Blix ja, dat is een Middel!
De Stick is as 'n Paal!
Hebbt dusend Dank, Klaas Wurtel,
Jo Kur is radikal!

Dat Moorbrannen.

De Mai un Juni, dat sünd förwahr,
De moiste Maanden in 't ganze Jahr!
Dann singen de Vögels hör Hochtidsleed,
De Bomen prunken in't Sönndagskleed;
Un alle Planten wassen un greien,
Un alle Blömen ruken un bleien.

Un wenn de Kalender van Drögte schrifft,
Un de Regen dann lange Tid utblifft,
Dann nehmen de Moorlü de Brannelpann,
Un steken van alle Kanten an
Hör Moor, un de Damp treckt hen na boven,
Un Herr Lammers Lammers, Nationalökonom in Bremen, Präsident im Vorstande des Vereins gegen das Moorbrennen. klagt: De Moorlü roven!

Man de Moorbur lacht hum in 't Gesicht
Un denkt: ick kenn als Husvaar min Plicht.
Wat ick mi rov up disse Maneer,
Dat brengt mi nicht um Freheit un Ehr.
Mit Kali kann ick min Moor nich düngen!
I wat, dat Für mot 'r over springen.

Dat hett uns Pastor Bolenius Anton Chr. Bolenius, von 1707-1716 Pastor zu Hatshausen und Ayenwolde, hat den Buchweizenbau auf dem Moor in Ostfriesland eingeführt. lehrt,
Un dat holl wi aller Ehren wert!
Ut de Fehnen harr noit wat worden kunnt,
Un de Heidjers kwammen alle up 'n Hund,
Dürsen se up 't Moor gin Rovbau driven,
Wulln se dohn, wat de Gelehrten schriven.

Wat 'n gode Bookweitenarnte wert,
Weet elk, de mit de Moorlü verkehrt,
De Kopmann freit sück man nich minn,
Kann he Ellenwaren, groff un fien,
Un Tee un Kluntjes an hör schlieten,
Un für olle Schüld'n geven 'n Quieten.

Un wat geit 't ruum bi de Moorlü her!
Bookweit leggt de Grund to Speck un Schmeer:
Dann haut Moo'r in de Mengselpott,
Un de Kinder bleien as Rosen so rot;
Un hett Vader völ to birsen un lopen,
Schuvt he erst 'n Knieper achter de Knopen.

Darum laat ick mi geern gefallen de Rok,
Fabrikschösteins bringen ook je hör Schmok!
Un dar seggt gin Moderseele wat van. –
Darum klagt ook nich over d' Brannelpann,
Völ ehrder will ick danken un lowen,
Wenn Gott moi Wär gifft to brannen un roven.

Moorhaantjes.

Se harren mit egen Handen baut
Van Flechtwark un Lehm hör Husje up 't Moor,
Un graven un rüdd, un wassen dann traut.
Un de Winter was dörstahn, un nu was se Mo'er.

De Törf stunn tohoop. Mank de Aske up 't Feld
Kwamm de Bookweite schemernd vör'n Dag.
Un rundum lagg 't schillernde Hemelstelt
Up d' endlose Heide, so wiet as man sagg.

»Hier is nu för mi erst gin Wark mehr to dohn,
'k will sehn, dat 'k 'n Stüver verdeen«, harr he seggt,
Un harr hör umfaamd, un was mit 'n Soon
Van hör sched – de Spa up de Schulder leggt.

»Licht Land – lose Lü.« Se stunn neet torügg,
Harr Farren un Blomen ut Busk un ut Maar
Vör Dag un vör Dage sammelt, un flügg
'n Körf vull Kransen un Strusen klar.

Dann schörtde se sück, hung 't Kindje, hör Schatt,
In 'n Dook an de Bost, namm 'n umkarve Brod
Un mook sück blootfoots na Emden up 't Padd,
War Hus bi Hus se hör Ware anbodd.

Se frog so fründelk, se bad so schee,
Hör Kindje lachde so heller un blied,
För 'n gode Tal Groschens was spodeg se
Hör Kransen un Strusen an milde Lü quiet.

De Sünne brannde. Un wiet over 't Land
Lagg trillernd de Lücht – dor röhrd sück gin Wind,
As heem se gung un an mennig Slootskant
Sück rüstde un sögde un plegte hör Kind.

Se plaande: »Wenn 'k werder so god verdeen
Un Weiert ook mitlöppt, dann kön wi bestahn,
Un bauen mischien noch 'n Husje van Steen!«
Un tellde hör Riekdom all under 't gahn.

Do bankden sück dreigende Wulken tomal,
Rekkend un trekkend van Wärskant tohop,
Un feer in de Feerd wärleide 't val
Un angsteg sagg se, wo 't nahder krop.

Dar fullen all Drüppen – se spaudde – se sagg
Hör Husje al – do – do staun se as Steen –
'n blindende Blixem – 'n Knitterslagg!
't sloog in! Hör vergungen Hören un Sehn.

't Hus stunn in Flammen, dal sunk de Först,
Dann goot 't van de Hemel. Flau sank se neer
Un drückde hör Kindje fast an de Bost:
»Du blevst mi behollen! Dank, Dank di, o Heer!«

Jann van 't Moor.

Mall Schipper – mall Jann
Was neet recht däg;
All Dag mit d' Piep in d' Mund
Leep he bloot leg,
Legg sück in 't Heidkrut,
Keek sück de Oogen ut,
Sünn' sück un leilenz
Un wacht up 'n Brut.

Mall Schipper – mall Jann
Wur in 't Düllhus spert;
De Kinner up d' Straat,
De harrn hum berert:
»Mall Schipper – mall Jann!
Mall Schipper – mall Törf!
De Heidjers brun Tina
Gev lest di 'n Körf!«

Mall Schipper – mall Jann
Harr sin Schülligkeit dahn –
Nu sulln hum in 't Düllhus
De Nücken vergahn. –
Mall Schipper – mall Törf,
Dat harmlos Blot!
Rund um sin Kaat
Bleihd' de Heid nett rot.

De Hasen un Höhner
Kwem' an sin Dör,
Dor harr he meesttids
Wat Grönkohl för hör. –
Nu moken de Lüntjes
In d' Köken sück lut,
Un rotboste Swaalkes
Flogen in – flogen ut.

Wenn 't in Dunkern
Awer d' Heid henflüggt,
De swarte Grund
De Foot bedrüggt
Steit Schipper – mall Törf –
Up 't Moor;
He hört, wo 't gruvelk
In 't Strukwark bruust,
He sücht, wo 't awer
De Heid hensuust.

Wo he in 't Moorgatt lurt
Un mit d' Stock drin purt!
Wo mit de holle Hand
Awer de falske Rand
He swart-brun Water bört!

Mall Schipper – mall Jann
Weet mehr as wi alltosam',
Hört mehr as wi –
Seggt di,
Wenn h' di begegen deit,
Wo 't um din Leven steit –
Seggt di:
't word Tid für di! –

Moi Wär vandage.

Dat gütt un gütt! – –
Dat gütt un gütt
Stief in de Pütt,
Un Grot un Lütt
Un Hütt un Mütt
Bi d' Dör insitt. –

Un wieder gütt
Dat in de Pütt,
Dat 't elk verdrütt,
As vull de Pütt. –
Dat gütt un gütt – – –

Oll Balsohm drömelt over 't Feld
Un denkt: »Was 't ordig in de Welt!
Noch güstern drög un nu so natt –
Wat heet dat, wat bedütt blot dat?«
Dat Water löppt hum ut de Lumpen
Un ut de Büx all in de Klumpen.
Dat Water drüppt,
De Piep versüppt
De Pool is swar
Strahnig dat Haar –
Dat gütt un gütt – – –

Oll Balsohm schütt
Dat in de Kopp, dat achter d' Kusen
Nich mehr so recht wat sitt to knusen.
He leggt sück frisk wat achter in
Un grient vergnögt in sinen Sinn:
»Moi Wär vandage!«

Schilderee van eenen Windbüdel.

Well kummt dar an? – Mosjö Kabbeljau,
De grotste Geck der Gecken;
Sin Gang is de van eenem Pau,
Ook weet he to bedecken
Sin Sabelbeenen, dünn un stief;
Geschnört is ook sin lange Liv.

De Haneküten, Kalverkneen
Verwahrt een wide Bücksen;
Den Backbart, rod as Tichelsteen,
Plegt he schwart intowixen.
Sin Haar stinkt van Pomadensalv,
He hett een Utkiek as een Kalv.

Neet eenem bütt he goden Dag,
Sin Ick geit boven Alle;
He fleit't un graalt, – kört sin Gedragg
Paßt so recht in een Stalle.
He dreit den Paraplü of Stock,
De Schnuvdook hangt wied ut sin Rock.

Kumt Kabbeljau reis in Gespreck,
Lett sück to Ju herunder,
Dann hört Ji ook den dummen Geck;
Sin Bresem is man Plunder.
He kallt geen Woord oit sünder Lach,
Neet uttostahn is sin Gedragg. –

Umsünst to sehn!

'n swarte Sniepel, Hansken witt,
Un ook 'n swarte Hot!
Darbi 'n Stummel in 't Gebitt –
Kiek ins! du makst di god.

Man segg! wo is dat doch bestellt?
Di süggt ja Elk un Een;
De Apen in so 'n Kökeltelt
Kann man för Geld blot sehn.

Dat Schöfellopen.

Juchheisa, wat früst dat! Nu schöfeln wi bold!
Wi kriegen een herrlike Bahn!
Dat Schöfeln is lüstig för Junk un för Old;
Wat lett man dar all neet um stahn!

De Deepen sünd dichte, elk wagt sück up 't Ys;
Weg flüggt dat, so gau as de Wind.
De 't Schöfeln bedochde, was wahrlick doch wies!
't is 't grootste Vermak för een Kind.

Nu süh reis, wo schweeft dar, mit künstlicken Schwier
Een Deeren so flügg as een Imm'!
Dar packt hör een Junge; dat gifft ju Gegier!
Doch – lari – de Deerens sünd schlimm.

Ji weeten 't, dat Schöfeln geit stur in de Wind,
Un 't Schleepen is wahrlick neet licht;
Wenn 't kolder un dunker to worden begünnt,
Treckt doch jeder Jung geern sin Wicht.

Hier lernt ook een Jungsken, an Vader sin Siet,
To schwieren up 't glinsternde Ys;
Dat Iver völ dohn kann un stadige Fliet,
Darvan gifft dat uns een Bewies.

De Sünne is under – wi hasten na Hus
Un rüsten uns ut bi de Heerd,
Bet Moder uns nöget to'm simpelen Schmus.
Een Geck, de de Winter neet ehrt.

Wo man de Jungs dat Schöfeln lehrt.

Jung, wat di dat fenger früst!
Up dat Ys is 't nu een Lüst.
Junge, hör un laat di raden,
Sitt doch neet to Nagels braden;
Kumm herut, dann worst du wies,
Wat dat moi geit up dat Ys.

Moder, sünd uns' Schöfels blank?
Tid word mi all völs to lank.
Kiek ins buten! sülvst de Wiven
Willn neet mehr bi d' Teepott bliven,
Laten Pott un Schöttels stahn,
Willen all up Schöfels gahn.

Gau de Hanskes an, man to!
Junge, nüssel doch neet so!
Willt du di neet beter wehren,
Sallt du noit god Schöfeln lehren.
Du mußt wesen as de Wind,
As een Bössel so geschwind.

Dat hett hulpen, so is 't god!
Nu man lös un flink to Fot!
Wat, dar steist noch? kannst in 't Lopen
Wamms un Pool noch licht toknopen.
Jung, wo blank is di de Bahn,
Dat will fein vör d' Wind angahn!

Nu man gau de Schöfels fast!
Man paß up, dat 't Band neet bast.
Kumm, ick help di. As de Blixen,
As een Bössel bi dat Wixen,
So geschwinde mot dat gahn,
Nich as Jann van feren stahn.

Endelk sünd wi klar – siso!
Nu kannt lösgahn, nu man to!
Kannst mi man bi d' Hand anpacken,
Averst träd mi nich up d' Hacken;
Striek man düchtig mit de Been,
Mußt na Wär un Wind nich sehn.

Jung, dat geit di, kiek ins up!
Süh ins vör di, wat een Trupp!
Van dat gruselike Schwieren
Fangt dat Ys sogar an t' gieren.
Ollen, Kinner, Grot un Kleen,
Allens is van Dag to Been.

Hech! dar fallt een, dat et krakt;
Is dar in de Bursten rakt.
Kannst man wat vör d' Foten kieken
Un wat ut de Schören wieken:
Denn de Bursten, dat weet elk,
Sünd bi 't Schöfeln fak man lelk.

Nu min Brörmann, wo is dat?
Worst so still je, schadt di wat?
Laat di jo geen Swackheit blieken,
Mußt man immer düchtig strieken;
Deit di ook din Enkel seer,
Kriet man neet, dat betert wer.

Hör, wat schwiert dar achter di?
Süh, dar schnieden s' all vörbi:
Jann un Geske, Gerd un Trientje,
't geit der hen as bi een Lientje,
De sünd van de Wolden her,
Kieken nich na Wind un Wär.

Ho, hollup ins, weetst du wat?
Ick hebb längst dat Schlepen satt.
Kannst di man na Hus to scheren,
Moder sull di 'n Stut upschmeren.
Segg, se bruk geen Angst utstahn,
Ick was noch wat wieder gahn.

Upgeset't.

Flink, Jungens, upgeset't – Haho!
Schelm, de sück nögen lett. – Man to!
    De kleen un kregel is vöran,
    Un achterup de grote Jann.
    Denn bunte Rieg un elk sin Deern,
    Se tiert sück man, se deit et geern.

Kloppt jo de Schöfels liek. – Si so!
Nu Kinner alltogliek. – Man to!
    Strikt ut, vöran dat beste Been.
    Well schwieren will, de loop alleen.
    Hier gelt kin Junker, kin Getier,
    Holl Sträk! dat is de Böskup hier.

Schelm, de dar Küten hett! – Wo so?
Un doch sück släpen lett! – Si so!
    Man is der 'n Fent in 't Krüz wat schwack,
    Un is een Ander old un spak,
    De fixe Kerl, de tedre Maid,
    Elk deit sin Best, dat geit, dat geit!

Wat meene Meente kann! – Wo so?
Seht ins de Andern an! – Si so!
    Dat krabbt un kribbelt dwas un dwer
    Un kann nich tegen Wind of Wär.
    Wi seilen stürig alltogliek
    In d' Krog, in 't Bitt, in 't Himmelriek.

Wahrt jo, min gode Mann! – Wo so?
Nich so liek to liek an. – Si so!
    Hebb Ji Jo Plaats för Jo alleen,
    De Bahn, de is för Elk un Een,
    Kön Ji nich deelen half un half,
    Denn lert et erst bi Oss' un Kalv.

Stopp ins! Allweer een Krog. – Si so!
Tein Flessen sünd genog. – Man to!
    De god to Been un flink un fix,
    De pleistert fak, dat deit hüm nix.
    Een Köppje Tee un 'n Stöv mit Für,
    Denn is 't de Deerns ook nich to dür.

't is All in de Riege.

't is All in de Riege,
Un 't Melken is dahn, Jann,
Nu kannste van Avend
Up Schöfels man gahn, Jann.

De Bahne is süver
Un 't Wär is bedaart, Jann;
Ick wünsk di van Harten
Pleseerleke Fahrt, Jann.

Man nehm di vör de Wichter
Un Waaken in Acht, Jann,
Un schöfel man düchteg,
Dat Nüms d' rover lacht, Jann.

Hier heste din Lopers,
Un dar ook wat Geld, Jann;
Mak di dar mit lüsteg,
Ick hebb dat neet telt, Jann.

Achter 't Reit.

Overt Bunkys, achter 't Reit
Spöln de Windjes hör Fleit,
Un de Ysklockskes klingen,
Un de Reitfahntjes schwingen!
Achter 't Reit, dar is 'n Stä,
Jungens, kamt mit Jo Schlä!

Up dat Bunkys de Schlä
Een Ruck – he kummt in Glä!
Is keen Hollen, is keen Stüren,
Laat 't man lopen, laat 't man fieren,
War wi kamen to Hand
Ys of Water of Land!

Man Barg up wer Trä um Trä,
Breckt de Bahn dör mit de Schlä,
Dat 's 'n Lachen, dat 's 'n Rären
Un Bedaren in witte Feeren!
Dree Jungens in een Gatt
Dör dat Bunkys so glatt!

Unner d' Ysbön de Schloot
Blinkert blau, gäl un rot!
Dar 's 'n Uhrwark dat tickert –
'n olle Kerl mit 'n grau Jickert
Unner 't Hollys so lang! –
Kamt na Hus, mi is bang!

Even up Schöfels.

Kumm Frau, giff mi de Schöfels her,
'k will noch na Hinte rieden;
Upt Ogenblick bin ick der wer:
'k laat mi der man henglieden.

Mak du dat Köppke Tee man klar,
Mußt di der neet an stören,
As 'k för din grote Kinnerschar
Breng lecker Pepernöten.

Knapp harr de Fro de Tee ook klar,
Ut Schole kwammen de Kröten,
Was he all wer van 't Schöfeln dar,
Sin Task vull Pepernöten.

Hinte.

Weet ji woll, wat Hinte is?
Hinte is 'n Loog,
Un wenn min Brör up Schöfels geit,
Dann bin ick blied genog:
De Hinter Pepernöten,
Dat sünd so krödig söten.

De Riepster.

Fleu herut!

Wenn de Wind weit aver de Kluten
Wenn to Ys dat Water früst,
Drängt de Bosseler na buten
Rögt sück de Klootscheterlüst.
Kribbeln geit dör Mark un Sehnen
Un de Bost de will sück dehnen
To de Losung hell un lut:
»Hurrah, lüch up« un »fleu herut!«

Schleswig-Holsteens Volk, Ostfreesen,
Oldenbörger, Norderkant
Alle stammt se van de Freesen
Sünd Johrdusend stammverwandt,
All sin Dage mot ji weten,
Hefft se all mit Bosseln smeten,
Alltid klung et hell un lut:
»Hurrah, lüch up« un »fleu herut!«

Klootscheter un sin Söhn.

»t' Ys is fast un de Bodden is hart,
t' Klootscheten hett nu all 'n gode Art,
Ick kann smieten, t' hett gans kin Not,
Lev Vader, giff mi nu doch din Kloot,
Lev Vader, giff mi din Kugels!«

»»Du schast nich mit smieten, se sünd di to swar,
Van 't Förjahr warst du erst vertein Jahr,
De swaren sünd för di noch nich got,
De kriggst du erst, wenn du büst grot:
Jung'ns smiet't noch mit lüttke Kugels!««

He nem de swaren un neit d'r mit ut,
He smet so foss, as he kunn, liekut,
Smet woll an de ßestig Trä –
Do keem sin Vader ook jüst to Stä
Un brogg em de lüttken Kugels.

»»Du Düvelsjung, smittst jo as 'n Olln,
Nu schast du den swaren Kloot ook beholln!
Min Söhn, smiet du man wieder so,
Dann süst din ollen Vader fro!
Smiet man mit de swaren Kugels!««

Aus der Festschrift zum 2. friesischen Klootschießer-Verbandsfest zu Esens 1905.

Zwei politische Gedichte aus dem Jahre 1866.

Auerker Pogge, wat quakst du in d' Schloot?
Wat blost du de Mund up! Is Holland in Not?
Wurd 't Water betüün, büst d' bang to verdrögen?
Will de Störk di verschlucken? De sall di woll mögen!
Man d' Adler, de nimmt di toerst in 't Genick
Un bargt di unner d' Flögels! –
Aurik, kik kik kik!

Auerker Pogge, wat schellst du up Leer?
Wat sall dat bedüden? Kennst du denn nich mehr
Dat Spreekwoord van Olls van de Pott un de Ketel?
Holl du di doch still mit so 'n Ollwiven-Gequätel!
Quakst immer mit d' Wulfen! Dör dünn un dör dick
Löppst du mit de Hope! –
Aurik, kik kik kik!

Auerker Pogge, nu hör vör de Rest:
'k bün unner de hunnert Notabeln nich west,
Man dat will 'k di seggen: De Lü laat du lopen,
De dohn sück na Gunst un na Gav nich verkopen!
De streven mit Mot för uns' Vaderlands Glück
Un söken geen Ordens! –
Aurik, kik kik kik!

Un an de »ewig denkwardige Dag«
Do keek ut hör Fenster un Dack ook kin Flagg
(Een Enkelde mag noch woll drunner wäsen,
Ick hebb jo de Namens ook alle nich läsen)
De Jublers – magst 't löven off nich, dat is gliek,
Dat wassen de süvern!
Aurik, kik kik kik!

Dies Spottgedicht brachte das »Leerer Anzeigeblatt« Nr. 93 des Jahrgangs 1866 als Antwort auf ein in den »Auricher Nachrichten« kurz vorher erschienenes Gedicht gegen »Die Notabilitäten« Leers, welche am 25. Juli 1866 in einer nach Berlin gerichteten Adresse um Anschluß Ostfrieslands an Preußen gebeten hatten. Die Anspielung im letzten Vers bezieht sich auf eine Zeitungsnachricht vom Dezember 1865, als König Georg von Hannover Ostfriesland besuchte und auf dem ganzen Wege von Leer bis Aurich unter dem Jubelrufe der Bevölkerung von berittenen Einwohnern begleitet wurde.

Des heute nicht uninteressanten geschichtlichen Vorfalls halber sei hier auch die Antwort Aurichs an Leer mitgeteilt, die allerdings nicht gedruckt wurde, da die beleidigten Leeraner »Notabilitäten« bereits einen Beleidigungsprozeß gegen den Herausgeber der »Auricher Nachrichten« angestrengt hatten. Das Manuskript des Gedichtes befindet sich bei den Akten der »Auricher Nachrichten«.

Übrigens muß, um falscher Auslegung vorzubeugen, bemerkt werden, daß die preußische Gesinnung keineswegs auf Leer beschränkt blieb, sondern auch schon bald die Stadt Aurich ergriff. Als am 23. September die Kunde von der Besitzergreifung Ostfrieslands durch Preußen in Aurich eintraf, fand eine allgemeine festliche Feier, Flaggenschmuck und Illumination statt und am 25. September ein Festessen unter zahlreicher Beteiligung.

De Auerker Poggen an de Leerer Poggendichter.

Dat was förwahr een putzig Leed,
Wat du in 't Blatt hest schräven!
Un as wi 't läsen, hebb'n wi uns
Vergnügt de Handen fräven.
Du büst förwahr een grot Schenie
Un för din Singsang mak wi di –
Du Poggendichter büst dat wert –
To 'n Ritter van de Hundesteert!

Dat mot wi seggen, du hest uns
Heel poggengliek besungen,
Doch is, wat du van d' Adler seggst,
Man halv so god gelungen,
De fangt geen Poggen in de Schloot,
De bitt man falske Schlangen dod!
De Adler is een edel Deert,
Herr Ritter van de Hundesteert!

De Adler-Orden kriggst du nich,
Geen roden un geen swarten!
Doch dat laat, Poggendichter, di
Man nich so biester smarten.
Wi stiften di to Dank un Ehr'n
De grote goldne Poggensteern!
De kriggst du denn – du büst dat wert –
Herr Ritter van de Hundesteert!

Inhalt

Van Land un Lü

In Ostfreesland is 't am besten.

Leed van Ostfreesland.

Min Vaderland.

Ostfreeske Freeheit.

Vaderlandsleed.

'n Ostfreesland finn ji nargens wer!

Jank na Hus to.

To Hus.

Min Vaderland.

Lever dot a's Slav!

Tweespraak.

Dat is min Mann, min Fründ.

Een Ostfreese.

Memmes Tale.

Ostfriesische Vornamen.

Wenn de Lühde 't man wussen.

Go'n Avend.

Jungvolksmarkt.

Jannever.

Dit is dat Leed van Walskbohn, Köllen un Speck, und is nich anners to lesen, as mit 'n Snuvdok in d' Hand.

Bilder ut Emden.

Dodshörn.

De Plitenbarg bi Leer.

Wat de Störk to Esens seggt.

Sömmer-Maannacht an de Noordstrand up Nördernee.

De ostfreeske Küstenbahn.

Up de grote Waterflot.

De Störm.

De Störm.

Leed bi de Affahrt der Buisen to singen.

Willkummst an de Buisen.

De Feermann na Delfsiel.

Dat seilklare Schipp.

De freeske Eilandsdochter.

Dat Huske an de Diek.

An d' Diek alleen.

Bleven.

Seemannsblod.

Bleven.

Verlaren.

De Bur.

Bi 't Melken.

Plogers Mörgenleed.

De Dag vör 't Saatdösken.

Dörschleed.

Na 't Saatdösken.

Familienbildje.

Stillleven.

Spinnerleed.

Antjemös beste Stück Husgerat.

Ootje.

Tranen

As Jantje freen wull.

Tweespraak tüsken Klaas Wurtel un Jann Kartuffel.

Dat Moorbrannen.

Moorhaantjes.

Jann van 't Moor.

Moi Wär vandage.

Schilderee van eenen Windbüdel.

Umsünst to sehn!

Dat Schöfellopen.

Wo man de Jungs dat Schöfeln lehrt.

Upgeset't.

't is All in de Riege.

Achter 't Reit.

Even up Schöfels.

Hinte.

De Riepster.

Fleu herut!

Klootscheter un sin Söhn.

Zwei politische Gedichte aus dem Jahre 1866.

De Auerker Poggen an de Leerer Poggendichter.