Ostfriesisch-plattdeutsches Dichterbuch

Anzeige. Gutenberg Edition 16. 2. vermehrte und verbesserte Auflage. Alle Werke aus dem Projekt Gutenberg-DE. Mit zusätzlichen E-Books. Eine einmalige Bibliothek. +++ Information und Bestellung in unserem Shop +++

Teilkes un Döntjes

Störtebekers Ende.

Neewark, dat is een Eiland,
Liggt neet heel wiet in See.
Dat Eiland is man lüttjet
Un levt van Schipperee.

Dar up de sekre Rhede,
Dar liggen moi in d' Rieg'
Een heele Bülte Schepen,
Gewiß een halfe Stieg.

Dat is de Störtebeker
Mit sine Roverschar,
De drifft dat Roverhandwark
Nu all siet mennig Jahr.

He is in alle Meeren
As 'n bunte Hund bekannt,
De Schippers, de hum marken,
De holln sück geern an d' Kant.

In d' Middlands See bi Spanjen
Dar was sin leste Jagd;
Doch hett he 't dar verlaten
Un holt nu hier wer Wacht.

All wat de Elv passeret,
Dat löppt hum hier in d' Bleß;
Drum hett he gode Hapnung
Un sett sück vör de Fleß.

Dar kann he hum betahlen,
Darvör is he beröhmt;
Man hett jo darum even
Hum Störtebeker nöhmt.

Doch ook sin Liekedelers
De stahnt nich achterof:
In 't Beer un Rotwiensupen
Verdeen'n se all een Lof.

Se drinken nicht ut d' Mate,
Se tappen 't so van 't Fatt,
Un worn darbi ganz lüstig,
Dat makt dat leve Natt.

Doch as se so noch supen,
Kummt sacht van achtern an,
Dör dicke Dak verburgen,
Een schlichte Evermann.

He steit in sine Schlupe,
As wenn he Eten makt,
Un hett een Pott in Handen; –
Of he woll Arvken kakt?

Dat is so Schippers Mode,
Doch schient et sünderbar:
He lurt na alle Kanten,
Sien Og is hier un dar.

Nu kummt he ut sin Schlupe
Up 't grotste Fahrtügs Rand,
Un kruppt ganz sachtjes vörgels,
Sin isdern Pott in d' Hand.

Dat Rohr hett he in 't Oge,
Dat 's seker, denn in 't Gatt,
Warin dat Rohr mutt dreien,
Gütt he sin kakend Natt.

As he dit hett vullföhret,
Do stiggt de Eversmann
Wer in sin lütje Schlupe
Un makt sück gau dervan.

Doch unse Liekedelers,
De kamen nich up 't Deck.
De denken blot an 't Supen
Un holl 'n de Krahn man leck.

Bet endelk Störtebeker
Et vör geraden findt,
Insmal up Deck to klautern,
To sehn na Wär un Wind.

De Dak is ganz verschwunnen,
De Lücht is hell un klar;
Doch Störtebekers Ogen,
De sünd all anners war.

»Wat sünd denn dat vör Schepen,
De ick dar krieg in Sicht?
De hebben, will ick schweren,
Hör Kurs up uns gericht't!

Dat is een heele Flötte!
Hör Flagg – de Düvel hal –
De föhrt 't Hambörger Wapen:
Nu gelt 't uns alltomal!

Jungs, Jungs! laat't na dat Supen,
Hier gifft et anders wat.
Man gau! Hambörger Schepen,
De willen uns up 't Matt.

Wenn wi hör neet entkamen,
Dann hang'n s' uns all up;
Se wriefen sück all de Hande
Un freien sück derup. –

Doch noch is Störtebeker,
He saggt noch fro genog! –
Jungs flink herup de Ankers,
Un alle Seils umhog!« –

Recht iwrig sünd de Jungens,
In 'n Wupti is dat klar.
»Siso!« seggt Störtebeker –
»Nu sünd wi ahn Gefahr.«

He will dat Rohr anfaten,
Man – dat sitt isderfast,
Dat lett sück neet verdreihen,
Of he gliek flökt, dat 't bast.

»De Düvel! dar sitt Lot in!« –
So röppt he ganz verfehrt –
»Nu knippt dat up de Nagel,
Nu brannt dat Lücht up d' Stert!

Wi moten Ölje kaken,
So gau as dat man kann,
Dat Lot darmit to schmelten,
Man gau, man gau deran!« –

Doch wo se sück ook wehren
Un jagen sück in d' Hitz,
Wo gau se Ölje kaken –
Se kriegen 't doch neet spitz.

Denn ehr se dör dit Middel
Hör Unglückslot sünd quit,
So sünd ook all de Schepen
Van Hambörg hör up d' Siet.

Nu gelt geen lank Besinnen,
Nu geit dat um de Kopp;
Elk grippt sin Wehr un Wapen
Un gifft dat Schmelten up.

Se haun der düchtig manken,
De Rovers alltomal.
Dar fallen van hör Schlagen
Woll mennig schwar hendal.

Doch schlahn se twee herunner,
So kamen vere wer,
Un Avermacht deit wieken,
Drum sünd se bold derher.

Se könen 't neet mehr möten,
Dat Volk is all an Bord;
Dar helpt geen Tegensparreln,
Geen Vörschlag of Akkord.

»Jungs, gevt jo man gefangen!«
Röppt Störtebeker lut,
»Wi könen 't neet mehr winnen,
't is gänzelk mit uns ut!«

Se leggen of hör Wapen,
Un in een Ogenblick
Sünd se ook all gebunden
Mit Tau van Hemp un Pick.

Nu geit et up na Hambörg,
Un mit Hurrah! Heidi!
So fahrt de Flött in d' Hafen –
Nu frei man, Hambörg, di! –

De Rovers in 't Verunner,
De weten all Bescheed;
Bloot: worrn se koppt of hangen,
Dat weten se noch neet.

Sülvst unse Störtebeker,
De süß doch is geen Kind,
Fallt 't Hart nu in de Büxen –
He suggt un sörgt un sinnt.

Een Kette will he levern
Van Gold, un dat so grot,
Ganz Hambörg to umspannen,
Wenn man hum schunk de Dod.

Dat was woll to verföhren,
Doch hier in Hambörg neet;
Dat harr ja sinetwegen
All lank genog Verdreet.

Nu harr man hum gefangen
Un harr hum in de Klemm;
Des Dods sull'n alle starfen,
Dar was man eene Stemm.

Dat dürrde ook neet lange,
Do was ook all bestellt,
Dat Ordeel to vullföhren,
Uns' Maat de Rosenfeld.

De harr 't vörwahr neet mackelk –
Hum worrn de Arms haast lahm;
To koppen tachentig Rovers,
Dat was geen Kinderkram.

Dat Schweet stunn hum in d' Haren,
Doch uns' Maat Rosenfeld
Leet sück geen Schwackheit marken,
He hull sück as een Held.

He stunn tolest an d' Enkels
In emer luter Blod. –
Völ Deerens hör man krieten
Um so völ Mannlü Dod.

Doch alle echte Schippers,
Un d' Koplü noch haast mehr,
De dehn sück bannig freien
Un spölen all moi Wär.

De Marjenhaver Toren.

Ick will ut een olde ostfreeske Chronik,
Van Eggerik Beninga schreven,
Jo ins wat vertellen; Ji heft sins gelik
Noch wall nümmer hört in jo Läven.

Ji kennt Marjenhave int Brokmerland,
Un ji kennt ook de hoge Toren,
De jammerlik leßt 1821. dör de Blitz kwamm in Brand,
Un do sin Kopp hett verloren.

Int Jahr, do man schreef veerteinhundert un twee,
Wur de Toren dar upgetagen
Dör Klaas Störtebeker, een Rover up See,
De loseerde dar in de Dagen.

Mit Ringen van Ihsder, un deep in de Grund
Stunn de Toren dicht an de Hafen,
War Störtebeker sin Schepen an bund; –
Man he was noch neet klar van baven.

Un Klaas, de ging eens dar ut sin Kluus,
Wull halen de Hambörger Schepen,
Man nümmer kwamm he hier wer to Hus,
De wassen hum völs to geslepen.

So stunn nu de Toren bi söventig Jahr;
Dat much woll all mennig verdreten.
Toletzt sä Graf Ulrich: De Toren sall klar,
Dat do ick bi Strafe jo heten!

Nu kwamm der boll Junk un Old up de Been; –
Denn dwingen geit gauer as beden –
Se sleepden mit Pannen, mit Kalk un mit Steen
Un reppden de Handen un Leden.

Se timmerden laat un se timmerden vrog,
Der was Geld int Land, un 't was Frede;
Un um dat nu elk sin Last geren drog,
Was dat grote Wark ook boll rede.

Un do nu de Toren stunn rede un klar,
't was nett in de hillige Dagen
Van Sünt Jak'b, Sünt Marten of een van de Schar, –
Dar mag ick neet wider na fragen:

Do trucken de Minsken van wiet un van siet
Up hör Sönndags na Marjenhave
To Foot un to Peer, un haast elk namm sück Tid,
Dat he keek of gunk na baven.

De een, de stunn baven un keek övert Land,
Över Meeden un Wolden un Felden,
Sagg Torens un Karken un Börgen bekannt
Un Loogen, to völ um to melden.

De anner stunn baven un keek in de See,
Keek wiet över Watten un Dieken,
Sagg Börkem un Bant un Nördernee,
As wull he sin Ogen utkiken.

Un do se so keken un freiden sück dran,
Was Twist unner Jungens verhaven:
Se weddeden, well mit sin Holsken woll an
Hett erste kunn klimmen na baven.

Nu gingt mit Geballske de Trappen in d' Höcht,
Se sprungen, se lepen, se kropen,
Dar wurr mit alle Kraft versöcht,
Sück swögend vörbi to lopen.

De Eene, de 't wunn, frog nu an um sin Geld;
Man d' Anner wull hum dat verkekeln.
Erst blev dat bi Kiven; man boll wurrt gestellt
Up schüppen un wrösseln un rekeln.

»O, Jungens! o denkt um de Stä, war ji staht,
So dicht an de Kant, 't kunn jo slippen!«
Man slaande Jungens, de hört na geen Rat;
Se söchden noch 't Been sick to wippen.

Un do se sick schaven un wippden dat Been,
Wurr d' eene na buten gehaven:
Un ehr sick de anner dat woll harr versehn,
Sleit he weg – un fallt der van baven! –

He suust dör de Lücht, un he plumpt as 'n Steen
Der entelk up 't Karkhoff tohopen.
Man Wunner! – he levt noch – he kummt wer to Been
Un söcht sine Klumpen, to lopen!

He fund se bi Stücken, man nimmt se doch up,
Röppt kritend: »Dat sall ick neet swigen!
Dat segg ick de Mester, dat kummt up din Kopp,
Du sallst din Betalung woll kriegen!«

Dat is dat Vertellsel ut d' olle Chronik
Van Eggerik Beninga schreven,
Nu wedd ick, dat ji der noch geen sins gelik
Heft hört of lest in jo Läven.

Dat Brutpadd.

De Kinner de streiten vör Dag un vör Dau
Völ Modermarlevkes un Viölkes so blau.

Se stunnen woll up um de halwe Nacht,
To maken een Brutpadd ganz stillkens un sacht.

He jagte so gau, he jagte so wild,
Hell spegelt de Sünn sück in Helm un in Schild.

He ridd öwer 't Feld, is all dichte bi!
»Min Levste, min Levste, ick gröte di!

»Nu blot noch dör 't düstere Dannenholt,
»Denn hebb ick di wer, min Glück un min Stolt!«

Wat klingt ut dat Holt so wöste Klang?
Wor blifft de Rider? Wor blifft he so lang?

Dat Perd so sacht vör d' Slößdör woll gung,
Een blödige Dode in d' Sadel hung.

Wat Jann platt aver de Mäßigkeit seggt.

Ick bin woll geen studeerten Mann,
Un wat ick jo vertellen kann,
Is woll besünners völ nich wert,
Klingt nich heel hoch un nich gelehrt;
Man doch – ick hebb nu d' Ehr to spreken
Un bin bi völ Lü wat in d' Reken,
Hebb darbi ook 'n got Geweten
Un vör min Kinner g'nug to eten.
Wollehr – ja, ja, do weer 't nich so,
Do stunn 't ganz anners mit mi to!
Do weer 'k haast alle Dag besapen,
Leeg 'k mennigmal in d' Göt to slapen,
Hebb 'k mit de Glasen faken klungen
Un darbi düchtig rärt un sungen:
»Hier heww de Buddel, war Brannwien in is.«
Un in min Hushollgen – all leep 't miß:
Söv'nmal in d' Week Striet mit min Fro,
Geen Geld, geen Törf, geen Kleer, geen Schoh,
Geen Eten of Drinken, geen Schöttel of Kumm,
Min Kinner lepen in d' Wilde rum ...
Dat weer 'n Spitakel un Verdreet,
As wenn d' oll Jung' der manken seet.
Ick will jo ut min vörig Läven
Man een Geschicht to'm besten geven,
Denn worr ji alls genau gewahr,
Wo 't mit mi stunn vör dardhalf Jahr,
Ook word jo denn togliek bekannt,
Wo 'k endelk kweem wer to Bestand.

Insmal – 't weer up een Sönndag jüst –
Harr ick wer heel un dall geen Rüst,
Wiel ick – haast kreeg ick all een Flaut –
Noch min halv Oort nich harr verdaut.
Min Fro – se gung do nett up 't lest –
Rok Lunt un weer nich alltobest
Up min Janneversdörst to spreken;
Se makde mi een Streek dör d' Reken
Un sä: »Ick bin um Geld verlegen;
Ick hebb so lank nicks van di kregen,
Un doch hebb ick 't so nödig nu;
De Kinner laaten mi geen Ruh,
Se kriegen nich mal örndtlik satt;
Un ook to d' Wivdag bruk ick wat.«
»Loop hen,« sä ick, »ick hebb geen Geld,
't is mit min Deiten schlecht bestellt;
Du weetst, ick kann nu nicks verdeenen.
Willt du wat hebben, mußt wat lehnen.«
»Geen Geld?« sä se, »ick weet gewiß,
Dat in din Tasken noch wat is,
Ick bidd di, giff mi so völ man,
Dat ick wat Eten kaken kann;
Ook is der geen Snä Brod nich mehr,
Un börgen will mi nüms nich wer.«
»Och wat!« fung ick nu an to snauen,
»Süh to, dat du wat kriggst to kauen,
Behelp di wat! Du meenst am Enn',
Dat ick din Pülkeree nich kenn?
Gah mit din Koffjidrinkeree,
Din grön un swart un Haysantee!
Wat? Darför sull 'k min Geld wegsmiten?
'k wull mi je lever de Nös' ofbiten.«
Dat kunn min Fro nich still anhören,
So kreeg ick denn de Wind van vören;
»Tee? Koffji? O du grote Gott!
Ick denk man blot an b' Etenspott,
Ick weer gewiß tofrä un sweeg,
Wenn ick man satt to eten kreeg.
Man du – du makst je all hendör,
Din Nös' kriggt all 'n roden Klör,
Büst alle Tage dick un duhn,
Un wennehr hest woll 'n goden Lun?
De Düvel hött sück vör din Nücken,
Du schellst un flökst, smittst all in Stücken,
Liggst mennig Nacht in 't Wertshus to,
Un um din Kinner, um din Fro
Bekümmerst di so völ als nix.
'n Glas utsteken, dat kannste fix,
An d' Jannever is di als gelegen,
Dat is din Mörgen- un Avendsegen.«
Nu tred mi de Gall in 't Blod, ick ho
Mit d' Fuust up de Disk un brüll darto:
»Nu sla je gliek de Dönner drin!
Wat seggst mi dar, du gift'ge Spinn?
Ick duhn? dat laat mi nich wer hören,
Of 't geit di slecht, dat will 'k di swören!
Wat? bin ick hier nich Herr in Hus!
Wenn 'k nu ook läv in Suus un Bruus,
Dat geit di heel un dall nix an,
Du bist dat Wiv, ick bin de Mann! –
Din Schuld is 't, dat 'k to 't Hus utlop,
Du hest je alltid wat to Koop,
Ick hebb in Hus min Läven geen Frä,
Un darum gah ick ook up d' Stä.
Nu blarrst? Futt, futt min din Gegirr!
Meenst woll, ick sull noch langer hier
Din Schrev'n anhören? 'k will di wat nixen!
Ick gah der langs – loop du an d' Blixen!«
Un darmit gung 'k der ut un ho
De Dör mi achter d' Hacken to,
Ick makd, dat ick na 't Wertshus kweem,
War 'k up de Schreck 'n Lüttjen nehm.
Nu weet ji woll, wat 't Spreckwoord seggt:
Up een Been löppt sück alltid slecht, –
So köff ick mi denn noch een Klaren,
Un wiel ick 't heel nich harr up 't Sparen,
So nehm 'k noch een un denn noch een,
So lank, bet ick up beide Been
Nich mal mehr örndtlik lopen kunn.
Dat dür nich alltolank, do funn
Jann, Peter, Paul, of wo se heten,
(Van min Kalanten, mutt ji weten)
Mit lever La sück ook noch in;
Dat weer mi nu so recht na d' Sinn.
In d' Rieg gung w' sitten Mann an Mann,
Dat Glas gung rund – »Prost Gerd!« »Dank Jann!«
Knapp harr wi een Glas utgedrunken,
Stunn 't anner all wer vullgeschunken.
Dat gung van supen, flöken, kiesen,
Van schellen, daven, Fuust-up-wiesen,
Van rären un lachen, – dat gung der her,
As wenn der Düvel der manken weer.
Dat Hören vergung een van so 'n Gekakel;
Tolest kreeg w' noch 'n grot Spektakel,
Twee van de Supers kregen Striet, –
Nu gull uns 't erst! Elk deh sin Fliet,
Dat 't immer düller un maller gung;
De een röhr d' Fuust, de anner sin Tung,
De een worr groff, de anner noch grafer –
So gung 't herunner denn un heraver.
Wi fungen an 't prügeln un Haar-ut-plücken;
De Glasen sprungen in dusend Stücken,
De Disk worr unner de Foten smäten,
De Stohlen hier- un darhen räten,
De Buddels flogen uns an de Kopp;
Een ho der manken mit 'n Flegelklopp,
Dat mennig Mann van unse Schar
Vull Blod kreeg sin Gesicht un Haar;
De Kleer worr heel un dall toräten
Un Hoot un Mütz dör 't Fenster smäten.
Doch entelk kreeg w' de Budel satt,
Wi grepen wer to 't leve Natt,
Verdrogen uns, so god as 't gung,
Un snackden wat mit d' liggend Tung;
Denn brok wi up. De een, de sögg
Sin Hoot of Mütz; de anner flögg,
Dat he de Dör nich finnen kunn,
Wiel alles mit hüm gung in 't Runn;
De darde gnurr as junge Biggen;
De veerde blev besapen liggen.
As ick nu glückelk kweem na buten,
Fung d' Horenblaser jüst an t' tuten,
He bloos – ick tell de Stötten sacht,
Denkt an: 't weer twalf Ühr Middernacht!
So lank van 's namiddags um dree
Dür de verdammte Superee.
Ahn dat 'k mi langer noch besunn,
Mak ick, dat ick na Hus to funn,
Heel vell gung 't nich, ook nich na d' Streek,
't weer nett, as Harr 'k de fallend Seek;
Boll tred 'k ins aver, boll strumpel 'k mal,
Boll stödd 'k an 'n Mür, boll an een Pahl;
Denn wiel 'k een Streek harr, jüst darvan
Hull ick geen Streek, woll to verstahn.
Doch glückelg funn ick noch na Hus;
Dar weer 't so still in as en Muus,
Min Volk leeg nämlich all to slapen.
Ick klopp an 't Fenster un reep: »Dör apen!«
Dat dür nich lank, do kweem hervör
Min ollste Dochter un deh mi d' Dör
Sacht apen, ick gung na d' Köken stallen
Un leet mi up een Stohl dahl fallen.
Dar leeg ick hen Haast an 'n Dod,
Ganz jammerlik weer mi to Mot,
Ick brumm so vör mi hen: »Ick wull,
Dat 'k wat to eten harr, dat sull
Mi woll am ersten wer kureren.«
»Ja, segg ins«, sä min ollste Deren,
De nett bi 't Lüchtansteken weer,
»Ja, segg ins, war nehm ick wat her?
Du weetst je sülv, wi hebben geen
Stück Brod siet lange Tid mehr sehn,
Is ook geen Spier in Hus up Stünd,
Ick un min Brörs un Süsters sünd
Van Avend hungerg to Bedde gahn,
Du wullt je heel geen Geld ofstahn;
Nu mag der noch woll van de Bree
In 't Schapp wat stahn, de Trientjemöh
Van Avend hett för Moder brocht.
Man darvan, dat hebb 'k woll bedocht,
Dür wi nix nehmen.« »Wo is dat?«
Frog ick, »man schickt din Moder wat?«
»Wat, hest du 't noch nich hört?« sä se,
»Du weetst noch nich? Dat deit mi nee!
Denn kik man even to in d' Weeg.«
As ick dat Spreet uptill, do kreeg
Ick haast 'n Schreck. »Een lütjet Kind!«
»Ick löv haast, Vader, du büst blind!
Kiek beter to. Süggst du man een?«
Min Gott, wat kreeg ick nu to sehn!
Twe leve Kinner legen dar,
Twee Engels, ja, 't is wüddelk wahr!
Dar legen 's Kopp an Kopp tosamen,
Twee Rosen, de haast apen kamen,
Ick kunn heel nich wer van hör wiken,
Kunn mi der haast nich satt an kiken,
Un darbi rullen up een Mal
De Tranen mi de Wangen dahl.
Ick reep: »Wo sall mi 't nu woll gahn?
Mit so völ Kinner sück umtoslahn!
Seß Kinner harr 'k all, un up 't nee
Krieg ick darbi tomal noch twee!
Nä, nä, nu is min Mot der her,
Ick weet mi nu geen Rat nich mehr,
Wi mutten bedeln gahn verdann, –
Man bin ick sülvst nich Schuld deran?
De Halfoortsmaat hett mi 't andahn,
Ick sünn to völ na 't Wertshus gahn,
Hebb alltid för mi sülvst man sörgt,
Jannever drunken, Jannever börgt,
Min Arbeit un min Plicht verlaten,
Min Fro un Kinner driven laten,
Mi sülvst verdürven, uns God vertehrt,
Ick bin up Erden nicks mehr wert.
O Gott, min Gott, laat mi man starven!
Wi mutten nu doch all verdarven. – –
Wat, sull 'k mi geven nu in d' Rüst?
Of supen wer na min Gelüst?
Nä, nä, 't sall anners worren nu!
Ick gäv mi ehr nich wer in Ruh,
Bet ick to 'm Goden mi entslaten.
Jo arme Wurms sull ick verlaten,
De dar in d' Weeg unschüllig rüsten?
Ji sullen de Versörger misten?
Nä, wacht man, ick will för jo sörgen;
Ick fang van neen an all mörgen.
Geen Drüpp Jannever wer an d' Mund!
Dat Glas an d' Grund! weg mit de Strunt!«
So reep ick lut: Min Fro, de weer
Tolest upwakt van min Gerär,
Angst weer up hör Gesicht to lesen.
Ick sä, se kunn ganz ruhig wesen,
Ick harr dat Supen mi verheten,
Un wull van 't Snapsen nicks mehr weten,
Se bruk nich wer um mi to klagen,
Ganz anners wull 'k mi nu bedragen.
Ji könen denken, wat min Fro,
As se dit hör, sück frei darto. –
Ick hebb min Woord ook ehrelk stahn,
Bin glik de anner Dag hengahn,
Un geev min Nam to Protokoll.
De gode Folgen spör ick boll.
't spiet mi ook heel un dall nich – nä,
Ick bin nu alltid god tofrä.
Woll harr ick mennig Kamp to kämpen,
De oll Janneversjangst to dämpen:
Man nu is 't averstahn. Ook harr
Min een un anner wat van Narr,
Se wullen gern mi wer verföhren,
Ick aber leet mi heel nich stören,
Hebb na hör Schimpen wenig lurt,
Ick hebb de Minsken man bedurt.
Se sünd dat God' mi woll nich günnen?
Se sullen sück doch man besinnen,
Wat ick nu bin, un wat wollehr
Ick vör een schlechten Kerl doch weer,
Se sullen doch bedenken man,
Dat ick nu recht god läven kann,
Un dat ick noch vör eenig Jahren
Nix harr as Elend un Gefahren.

Wat schimp ji up de Mäßigkeit?
Ji Minsken sünd nich recht gescheit,
Ji dadeln, wat ji nich verstahn.
Wat hett de Mäßigkeit jo dahn?
De will noch mehr so glückelk maken,
As ick nu bin, – sünd dat denn Saken,
De to verdammen sünd? Nä, nä!
Laat 't mi de Mäßigkeit tofrä.

Kehrt jo, min Frünn, nich an de Welt,
Nich an hör Streken un hör Kniffen!
Elk mutt sück wiesen as een Held!
Ick segg jo: Laat 't jo nich verblüffen!

Un ji, de dar noch buten stahnt,
Kamt her, laat 't jo nich langer nögen!
Ji worren an jo Schülden mahnt!
Denkt doch nich blot an jo Vergnögen.

Dat ji nich wuchern mit jo Pund,
Sall ick jo 't langer noch verwieten?
Kamt her, un tred't in unse Bund!
Ick weet gewiß, 't sall jo nich spieten.

Kört van Besinnen! Gau bi d' Hand!
Laat 't entelk van jo olle Nücken!
De Brannwiensbuddel goj't an d' Wand!
Un smiet't dat Glas in dusend Stücken!

Ree!

De Noordwind pietskt de Dullart,
Man de word drum nich mack.
De hollt man desto stiefer
Mit elke Bulg sin Nack.

Wenn sück de Beiden frösseln,
Is 't beste: wiet van daan;
Man kummt de rechte Schipper,
Sünd beid hum underdahn.

Du Nötdopp van een Schluupje,
Wat kaatsen se mit di! –
So! brav so, Schipperjungens,
Een Haal noch – Baas sünd ji.

Nu laat hör schnuf'n un bullern,
Hest beid in din Gewalt;
Kannst krüzen un laveren,
Warhen 't din Heer gefallt.

De Heerskup dar in 't Stürgatt,
Of de Soltwater kennt?
He steit, as weer he 't Fahren
So god as Rieden wennt.

Ha, so'n Paar gode Ogen
Kann nargends wat entgahn,
Dat dwingt, war et heranblitzt,
Elk Oge daal to schlahn!

Dat Schluupje hoppelt taktfast
Dör Spüdder, Schuum un Dak.
Liek ut, as gungt 'n Spoor na,
Den Heern to grot Vermak.

De observeert dat Spillwark,
Up eenmal heet et: Ree!
Un Blix! – de heele Budel
Geit över Kopp in See! –

Nich doch – een lüttjet Ruusje
Un 't kummt wer all torecht;
Dat Schluupje hett man even
Up d' anner Siet sück leggt.

Wi stürden Ost-Nord-Osten,
Nu stür wi West-Nord-West;
Dat Spill van Seil un Lienen,
De Heer begrippt dat best.

Mit elke Ree – so leet et –
Harr stilken he wat lehrt:
So groter Heern Gedanken
Sünd fak Provinzen wert.

Toletzt schien hum dat Driefen
Een lastig Enerlee,
Un as de Wind an 't Stiefen,
Röppt he een kraftig »Ree!«

De Jungens setten Ogen
Un Hand to Grep un Reck;
»Stopp!« – röppt et van dat Stür her –
De Schluup beholt sin Streck!

»Min Heer! sünn ji 't Befehlen,
As 't schient, all lange wennt,
Dann weet ji ook: regeren
Kann nüms, wat he nich kennt!

De König over de Lande,
De Schipper over de See,
Un over Erd un Himmel
Uns' Heergott. – Jungens: Ree!«

Wo stolt schwenkt sück dat Schluupje, –
Et drog de grote Fritz –
De kwamm dat Land regeren
Mit Macht un Geest un Witz.

F. H. Müller.
Nach einer Begebenheit, die von einer Fahrt Friedrichs des Großen über den Dollart (gelegentlich seines Besuches in Emden) erzählt wird.

Dat Brutbedd.

De Diek lang teen twee Wagens,
De fahren driftig to,
Bepackt mit sware Flinten,
Mit Busk umstrickt un Stroh.
De hull Baas Tjark för Kansen
Ut Vörsicht alltid klar
Up 't erste Foor, heel baven,
Satt Okko mit sin Vaar.

»Dat Ding is leep«, sä Allen,
»Man dwingen do wi 't noch.
De Floot is övert Hogste,
Un 't weit jo man een Zog.«
Nu kwamm der 'n Stä, dar dwirreld
Dat Water all in d' Rund,
As wurd et dör een Trechter,
Inschlaken van de Grund.

»Hier is 't! Min Junge, fahr nu
An Seekant wat ut Spor.
Denn stieg wi of un smieten,
In 't Gatt dat heele Foor,
Un helpt dat nich, dat tweede
Dar, war dat erste liggt.
De Düvel sall mi halen,
Krieg wi de Diek nich dicht!«

He deit so! – Man een Handbreed,
Een Handbreed man to wiet!
De Wagen kummt in 't Glieden
Un leggt sück up de Siet!
Tjark grippt de Lien! »Gotts Düvel,
De Wagen sleit in See!«
Baas Allen liggt up 't Dröge –
Man Okko – war is de? –

De Bulgen slahn to Hope
Un spüddern Schuum un Sand.
Baas Allen wöhlt in 't Water
Un klautert wer an 't Land.
»Min Okko! Giff een Teken!
Lü, still ins mit jo Rär'n!«
»Och Stientje, Stientje!« wimmert
Een braken Stimm van Fern.

Dat Tau her, Lü, – de Klootstock!
Un flink in See de Jüll!
Min Okko, holl di baven,
Giff noch een Taal! Lü, still!«
He spannt sin Ohr up 't Scharpste,
He günnt sück knapp een Ahm,
He dringt mit sin twee Ogen
In See bet an de Baam.

He hört dat Water blubbern,
He hört de Winde weihn,
He hört de Tüten piepen,
He hört de Meven schrein,
He hört in dusend Stimmen,
Wat lävt und wevt wietut,
He hört sin egen Hartslag –
Van Okko nich een Lut!

As Koppelhunde stoltern
Strandup ballstür'ge Seen!
He mugg hör gruf befehlen,
Hör bidden up sin Kneen:
»Bringt mi min Kind!« Se targen
Hum man mit Brüh un Turt.
Elk smitt hum vör sin Foten
Een Drachtje Schill un Murt!

Un mit Gelachter flüchten
Se in hör säker Riek:
»Fast holl wi unse Fangsten!
Baas Tjark, wahr du din Diek!
Süttst du? Dar buten rieden
Wittkoppde jungens Wacht!
Kumm mit! Dar 's Okkos Brutbedd!«
Dat was de Hochtidsnacht.

Aus dem Epos »Tjark Allena« von Fooke Hoissen Müller, das in 20 Gesängen das Lebensschicksal eines Polderbauern schildert. Allena will durch seinen Deichbau trotzig »De Düvel dwingen«, den Kampf mit dem Meere aufnehmen. Sein Sohn Okko ist das erste Opfer, das ihm die Nordsee in einer Sturmnacht, und noch dazu in Okkos Hochzeitsnacht, abfordert.

Lüttje Almuth.

De lüttje Almuth deende bi den König an sin Hof
Un as 'n Steeren scheen se van all de Wichter off.

Se scheen just as 'n Steeren mank all de Froenslü,
Do sä de junge König to lüttje Almuth süs:

Och hör, du lüttje Almuth, segg, wullt du wesen min?
't Graupeerd mit golden Sadel, dat will ick geven di.

't Graupeerd mit golden Sadel, dar gev ick heel nicks na,
Dat gev du an din Königin, laat mi mit Ehren gahn.

Och hör, min lüttje Almuth, segg, wullt du wesen min?
Min rodste golden Krone, de will ick geven di.

Din rodste golden Krone, dar gev ick heel nicks na,
De gev du an din Königin, laat mi mit Ehren gahn.

Och hör, du lüttje Almuth, segg, wullt du wesen min?
Min halve Königrike, dat will ick geven di.

Din halve Königrike, dar gev ick heel nicks na,
Dat gev du an din Königin, laat mi mit Ehren gahn.

Nu hör, du lüttje Almuth, willt du neet wesen min,
Denn laat ick di nu smieten in 'n Spiekertünne in.

Un lettst du mi nu smieten in 'n Spiekertünne in,
Gotts lüttje Engels sehen, dat ick unschüldig bin.

Do smeten se lüttje Almuth in 'n Spiekertünne in,
Un all de Königsknechten, de rullden hör darin.

Do kwammen van de Hemel twee Duven witt as Snee,
De nammen lüttje Almuth, mit eens do wassen 't dree.

Do kwammen twee swarte Raven, ut de Helle kwammen de,
De greepen de junge König, mit eens do wassen 't dree.

Könk Helgos Og.

Up 't Solder baven de Klippenkant
Dar sitt Könk Helgo van Helgoland.
He mett mit de Ogen de deepe See,
Nümms hett der een Oge so scharp as he.
Bi de Vissers geit et van Mund to Mund:
Helgos Oge dat bahrt der een Schipp in Grund! –
Man Tid un Hartsär blecken de Bart:
Könk Helgo trurt um sin letzte Fahrt
Up 't Eiland bi Dag un bi Nacht.

»Min Hedda, wat kikst du so bang henut?«
»Et blitzt, lev Ohm, un de Wind schütt ut.«
»Kind, Kind, min Og is noch heller un klar:
Een Fastlandsbootje, dat drifft in Gefahr! –
Min Hedda, wat kikst du so blid up de Strand?«
»Lev Ohm, de Visser hett wunnen dat Land.«
»Kind, Kind, 't is de Junker. – He droggt sin Harp.
Min Oge is old, man min Oge sütt scharp
Up 't Eiland bi Dag un Nacht.«

»Min Hedda, wat lachjet hendal doch din Lipp?«
»Min Tialda, lev Ohm, klimmt up an de Klipp.«
»Kind, Kind, min Og is so scharp als old,
Dat Padd klimmt up Junker Ajobold. –
Wäst willkamen, Junker, in Helgo's Saal,
Kamt in un singt hum dat Leed noch mal,
Dat druve Leed van sin lateste Fahrt,
As Fro un Kinder he dochde verwahrt
Up 't Eiland bi Dag un bi Nacht.«

Dat Harpje klinget, de Junker singt,
Wo dapper Helgo sin Feende bedwingt,
Mit Mannen un Göderen sünder Tall
Wer anleep Helgolands seker Wall.
Man sin Königsschloß, oh, wo fund he dat wer? –
De Halfscheed versunken in 't deepe Meer.
Dat Ganze tovör was Helgo to kleen,
Dat Halve nu is hum to grot, alleen
Up 't Eiland bi Dag un bi Nacht.

Begraven in See mit dat halve Schlöß
Sin levlike Dochter van dree mal Seß, –
Sin wacker Söntje mit geel kruse Haar, –
Sin Gaade so lev un erstreden so swar! –
Helges Oge so scharp, dat dunkelt een Thran,
Sin Mannen alle de leet he vandaan.
Sin Süsterdochter, sin Hedda lev,
Was alles, wat der sin Hart noch blev
Up 't Eiland bi Dag un bi Nacht.

De Junker schwiggt! – Nachts klinget de Sang
Um Helgos eensam Lager so bang:
Van den Harpner mit Levde, Lüst un Weh,
Van Seemannsglück, van de tückiske See.
Se lockt den Starken woll in hör Schoot
Un gifft hüm Gaven in Overflod;
Mit 'n Gröp dann nimmt se hüm 't Levste sin
Un spart hüm 't Läven för lange Pien
Up 't Eiland bi Dag un bi Nacht.

Up 't Solder stiggt Helgo na Middernacht:
»Wat schlierket de See um de Watten so sacht? –
Strand of een Bootje, wo ilig dat glidd! –
Dat 's Hedda, de bi de Junker sitt! –
Laat fahren de Jung, laat fahren dat Wicht!
Laat liggen dat Letzte, war alles liggt!« –
Wat deit de Jögd bi de olde Mann?
Dat Klagen hör der to druv sück an
Up 't Eiland bi Dag un bi Nacht.

»Och Ajobold, Ajobold! – 'k harr der 'n Droom!
Van 't Solder baven keek daal min Ohm!
Bi de Vissers geit et van Mund to Mund:
Helges Oge dat bahrt der een Schipp in Grund,
Un din Bootje, et drifft di immer in Kring,
Je veller du rojest, je enger de Ring!« –
Un de Strand an dreef een verfluchten Paar,
Man hört der van seggen woll mennig Jahr
Up 't Eiland bi Dag un bi Nacht.

As 't dagde, de Vissers kamen un gahn:
»Dat hett Könk Helgos Oge gedahn!«
Man Könk Helgo upt Solder hoch,
De harr der för immer gesloten sin Og. –
Siet König Helgo sin Oge sloot,
Brochd mennig Meisje de Levde in Nod,
Schleit mennig Junker dapper de Harp:
Man gifft et noch Königsogen so scharp
Up Erden bi Dag un bi Nacht? –

Hans Hinnerk.

De Schipper is nu still un stumm –
Hans Hinnerk brogg hum even um;
An 'n Strand wall bi sin egen Boot
Sin beste Fründ slog he dar dod.

He smeet de Lieke in dat Meer:
»Di seh ick nümmer, nümmer wer!
Un nümmer küßt du wer din Brut!«
Hans Hinnerk lacht darto so lut.

Dat klung so griesig dör de Nacht,
As wenn dar noch well mit hum lacht.
Hans Hinnerk dreit vör Schreck sück um:
Dat Meer is still – de Strand is stumm.

Man wenn ook alles still un stumm –
Warum brogg he de Schipper um?
Warum, warum muß de an d' Siet? ...
Dat is dat Lieb, dat olle Lied!

… Dar günn in 't Dörp, dar wahnt een Deern,
Hans Hinnerk harr hör völs to gern,
He harr so lev dat junge Blod –
Se was de arme Schipper god!

De Schipper prees sin Glück so lut
Un sprok mit elk van sine Brut,
Wuß neet, dat van sin beste Fründ
Dit eenzig Glück was neet gegünnt.

Darum drifft he nu in dat Meer
Un opent noit sin Ogen wer,
Sin Mund blifft stumm, för immer stumm,
Seggt nümmer, well hum brogg hier um.

Hans Hinnerk hett sin Moord nu dahn
Un will gerüst na Hus hengahn;
Up hum fallt neet de minnste Schien –
Un Dina word denn doch noch sin!

Man as he geit de Strand hendal,
De Maiwen fleigen up tomal,
Un 't is, as klingt dat immer wer:
»Oll Moorner du! Smeetst hum in 't Meer!«

Hans Hinnerk bevt, will ilends gahn
De Straat hendal – dar süggt he stahn
In 'n Maanenschien vör Dinas Hus
Een junge Keerl – dat Haar so krus.

He steit so still dar un allenn,
Kickt immer na de Fensters hen,
He kickt un kickt un wendt sück neet –
Hans Hinnerk word bold kold, bold heet.

Sin Harte sleit so lut un bang,
He will sück slieken sacht henlang;
Man dar – wat steit he still un stumm! –
De dode Schipper dreit sück um.

De Schipper, de he smeet in 't Meer,
De dode Schipper steit dar wer,
He steit so still, kickt blot hum an –
Hans Hinnerk sleit mit sine Hann'n;

Falt dale up de harte Grund –
Dat Blot dat löppt hum ut de Mund ...
Mörg'n kriggt he an sin Dodenhemd,
Wenn up dat Meer de Schipper swemmt.

Karstid – Hooghilgavend.

Dat is een Wär, dat Gott erbarm!
Wat hult un bullert dar de Wind?
De mag sück freien, de nu warm
Bi 't Für sitt mit sin Fro un Kind,
De buten nich verklömt un früßt –
Un Karstid – Hooghilgavend is 't.

De fiene Snee fegt aver 't Feld
Nett as de wilde Jagd;
Dör Mark un Been dat Hulen kellt,
As wenn de Düvel lacht;
As harr he gar geen Ruh noch Rüst
Un Karstid – Hooghilgavend is 't.

Een Handwerksburß geit aver 't Feld,
So junk un frisk van Blot;
He geit, as wenn 't dat Lävend gelt,
He is wat flink to Fot.
He hett van Vader un Moder neet wüßt –
Un Karstid – Hooghilgavend is 't.

Wi kriegen hum! de Störmwind lacht.
Wi kriegen hum! so singt de Snee.
Noch wehrt he sück mit all sin Macht –
Nu sackt he in de Knee.
He word so mall to paß, he früßt –
Un Karstid – Hooghilgavend is 't.

Nu sackt he dal, sin letzte Sücht
De hört geen Minsk; – de Wind
De fegt darher in vulle Flücht;
De Snee, as weer 't sin Kind,
Deckt warm hum to un hett hum küßt –
Un Karstid – Hooghilgavend is 't.

Un as de Winter is verbannt
Un Koll un Ys verschwunden,
Do hebben s' up dat gröne Land
Den armen Jungen funnen;
Un well dat is, hett nüms neet wüßt,
Un geene Seel hett hum vermißt.

In 't kolle Grafft, dar liggt he woll
– Geen Klocken hebben klungen –
Dar föhlt hee nu geen Snee un Koll
– Un Vögels hebben sungen –
Uns Herrgott hett 't am besten wüßt –
Sin Karstid – Hooghilgavend is 't.

Nach einem plattd. Gedicht von Oswald Palleske in ostfr. Plattdeutsch übertragen.
(Auricher Nachr. 1864.)

To laat.

Selig Ende.

Dar kruppt een olde Moder
Staff, krumm un witt van Haar,
All Söndag nach de Karke
So mennig leve Jahr.

Se sitt dar up een Bankje
So still för sück alleen,
Se hett van all hör Fründe
Up Erden woll mehr keen.

Se hett ook woll to hapen
Up Erden nich för sück,
Se söcht düß in de Karke
Bi Gott hör Trost un Glück.

Se geit fram un eenfoldig
Noch nah de olle Welt,
Man wat se droggt is reenlich
Un kittig all bestellt.

Wat truck de gode Seele
Van Dag sück moie an,
Wat bedet se andächtig
Un folt hör mager Hann!

't is woll 'n besünder Festdag
Van Dag för hör, well weet,
As droggt hör Seel un Licham
Dat schoonste Fierdagskleed.

Wo lüstert, glovensselig
Na Gottes Woord se hen,
Dar is van all de Meente
So andächtig woll keen.

O selig, de der glöven
Un lev'n un starv'n den Herrn,
Denn Gott se werden schauen
Un sück in hüm verklär'n.

Dat is Pastor sin Predigt,
O, wo he 't Volk vermahn!
Gotts Woord ist der ook mennig
Woll deep to Harten gahn.

Denn still was 't in de Karke,
Man hört kien Ahm of Lut.
Denn singt de Meent andächtig
Een Vers noch to 'n Beschlut:

»Wenn ich einmal soll scheiden,
So scheide nicht von mir.
Wenn ich den Tod soll leiden,
So tritt alsdann herfür!«

De Örgel klingt dartüsken
De Wies mit vullem Klang,
As Abels Opferwulke
To Himmel stiggt de Sang.

Pastor deelt ut de Sägen,
Andoont he Amen spreckt,
Elk bäd een Vader unser
Un ut de Kark he treckt.

De Mester spölt up d' Örgel
Noch een Postludium,
Treckt in dann sin Register
Kikt in de Kark sück um.

Dat Volk hett sück verlopen,
De Kark is löß un leer,
Blot unse olle Moder
Sitt ganz alleen dor mehr.

Sitt still för sück upt Bankje,
Dat Sangbook up hör Schoot,
De Brill up, follt de Hande,
Wo bädt dat olle Blod! –

Of, sull de gode Seele –
Wenn se een Duusken hullt –
Sück woll vergäten hebben?
Dat Older hett kin Schuld.

Dar trett hento de Köster,
De röppt un stött hör an.
De Köster winkt de Mester,
Se kieken 't oll Minske an.

Dat is nicht to vermündern
Och Här, du leve Gott,
Nimm an de Seel in Gnaden!
De Olske – de is dod.

't Avends.

Nee, wat Wär, wat Sneestörmflegen!
Gott beheud unse Seelü all,
De nu dör de Noordsee jagen,
Prangend under legervall!

't klingelt sachte. »Well 's dar buten?«
»Ick!« »Well is ick? Kumm reis her!«
't sleit uns boll noch dör de Ruten!
»Kind, wat wullt du bi so 'n Wär?«

»Och, Se sullen uns wal löven
Traude Moder, as 'k Hör seh,
Se was krank, un för uns söven
Har se nicks mehr vör de Snee.

'n bitje overbleven Eten
Harren Se mischien noch stahn,
Se wull 't hör ook noit vergeten,
Boll kunn s' wer up Arbeit gahn.«

»Levt din Vaar noch?« »Ja!« »Wat 's de?«
Snukkend sunk se in sück torügge,
't bleeke Kind, un stameld schee:
»He steit bi de Raadsebrügge.« Rathausbrücke, damals der Standort der arbeitsscheuen Trinker und Bummler.

De kloke Richter

Een Jöde, een Kopmann, een Baas in 't Bedregen,
Een Erste in listige Sträken un Legen,
Verlor ins een Püht, tein Pistolen darin,
Dat was neet na Smuhlohm sin gitzige Sinn.

He leet dit in alle Kuranten bold drücken,
Un dorbi beloofde he heel dicke Stücken:
»De s' findt« – säh de Jöde – »un gifft mi se wer,
Kriggt een van de teine, vallicht noch wat mehr!«

Un – wo 't so beschickt word – een Fro van de Sanden,
So ehrlick as Gold, dat se kreeg in hör Handen,
De slocke Katrienmöh, so arm as een Lus,
Fund 't Pühtje up d' Straat, neet wiet van hör Hus.

Wo sull se 't woll maken, sull s' 't ook woll verhehlen?
Ne, gar neet, de Ehrlike denkt an gien Stehlen.
Wenn mennig gunk stehlen ut Kummer un Not,
De arme Katrienmöh smacht lever sück dod.

So geit se na Smuhlohm un seggt: »'k hebb wat funden!
Off 't jo's is, ick weet neet, 'k hebbt open neet bunden.
Kiekt sülvst man un tellt, off der teine in sünd.
So ja – denn word mi der woll eene van günnt.«

De Jöde namm 't Pühtje un deh dat gau open
Un tellt de Pistolen un leet der een lopen
Bi d' Mau van sin Rock in! – So as he nu tellt,
Hett he der man negen. Do flokt he un schellt!

»Du Gannef, du Drummel! Bün dat min Pistolen?!«
Säh Smuhl tägen Trienmöh. »'k hör net to de Volen.
Ick hebb ja gien krägen!« »Alloh, ut min Dör!
Alloh, du Kanalje, of ick smiet di darvör!«

Katrienmöh muggt kriten un tücheln un beden
So völ as se kunn, hör hulpen gien Reden.
Man Dirkohm, hör Nahber, een heel gode Mann
Seh tägen hör: »Trienmöh, zeigt ji dat an!«

Se gung na 't Gericht, um den Smuhl to verklagen,
Den Richter wull Trienmöhs Gezichte behagen,
Se stund dar so ehrlik, so fram un uprecht!
»Hm!« dochde de Richter, »din Sak is fast echt!«

Bold mussen se beid up 't Gerichte verschienen,
De Richter misleidde de Smuhl dör sin Mienen
Un tierd' sück, as wenn he 't mit Smuhlohm ook hull,
Katrienmöh de murk dat, un 't Hart wurd hör vull.

»Nu helpt«, säh de Richter an Smuhl, »uns gin Drahlen,
Ji kunnen dat Geld noch woll gau even halen.
Dann söln wi de Fro övertügen van 't Recht,
Un dat et nich anners is, as ji hier seggt!«

Flink wüppde de Jöde, bold kwamm he torügge
Un swögde un bruste as 'n langbeende Mügge
Un säh: »Mienheer Richter, hier hebb ick dat Geld,
Nu seht, wo 't mit 't Pühtje na Recht is gestellt.«

O Jöde, o Jöde, din Stock is an 't bräken!
Du freist di to fro all, 't is ut mit din Sträken!
Du meenst van to winnen, man nee, din Bedroog
Kriggt moi sin Bestraffen, up 't Ogenblick noch!

De Richter namm 't Geld ut de Püht, um to tellen,
Un denn ins een heel ordig Urdeel to fällen.
He säh: »Hier sünd negen Pistolen, neet wahr?
Nu, Frotje, hebt ji nu de teinde ook dar?«

»Ick hebb gien sehn neet, Mienheer, 'ck mag hier starven!«
Säh Trienmöh, un 't Blod deh hör 't Angezicht farven.
»Un tein sünd dar weßt!« säh de Smulohm darop
Un krabbde sin swarte kruushaarige Kopp.

»Krabb neet up de Kopp, man krabb achter din Ohren!«
Säh d' Richter, »denn hest ook gien teine verloren,
Denn sünd disse negen dien teine ook neet
Un mußt du noch wachten up anner Bescheed.«

Ruts! strek unse Richter tohop de Pistolen
Un säh tägen Trienmöh: »Disse Mann is verdwohlen!
Dar, nehmt ji dat Geld man un weest ji tofree,
Un du, Smuhl, mak gau, dat du kummst van de Stä!«

De Lögenspreker.

Een Junker wulld up Reisen gahn,
De Welt reis dör to kiken;
Van sülke Lü word 't völ gedahn,
Besünders van de Riken,
He namm sin Spölmaat Peter mit,
As Knecht hum to bedenen,
De was in 't Legen all wat wiet,
Un darbi flink to Benen.

Se keken heel Europa dör, –
Dat heet in de Postwagen –
Un saggen se een Schild vör Dör,
Dann jökd hör gliek de Magen.
Een vulle Tafel freud hör mehr
As alle Rariteten;
Un was dat Geld dar alle her,
Mußt Vader mehr vörscheten.

Se kehrden nett so klok torügg,
As se dat Hus verleten;
Piet was in 't Legen wall so flügg;
De Junker stark in 't Eten. –
As Peter eenmal mit sin Vaar
De Stadt ging to besöken,
Was he glieks mit sin Lögens klar
Un wull sin Kunst versöken.

He sprack: »Ja, Vader, glövt det man,
Ick sagg van alle Dingen;
In Rom hörd ick de Grotsultan
Mit Catalani singen.
Bi Amsterdam sagg ick een Hund,
So grot as unse Mähre;
He wog gewiß sin dusend Pund,
Ick schwör dat jo up Ehre!«

»Den Drummel, Jung! dat 's wunderlick,
Doch sünd bi uns ook Wunder;
Wacht noch man reis een Ogenblick,
Erst stiegen wi bargunder;
Dann komen« – seggt de lose Vaar –
»Wi up een grote Brügge,
Dar liggt een Steen – 't is wunderbar –
Nu – stapp een bitje flügge!

Well logen hett, stött an de Steen,
Dat is neet to vermieden,
Un breckt up 't Ogenblick een Been« –
»Wacht Vader! 't kann wat liden!« –
De Brügge nadert – »as een Kalf,
So grot mugd he wall wesen;
Ick sagg hum man so half un half.« –
De Steen de deit hum vresen –
»Wat segg ick, Vader – nee, de Hund
Was – 'k will jo neet bedregen –
Nicks groter as jo Türck.« – Van Stund
Huld Peter up to legen.

Dat grote Lott.

Baas Joost hadd mit völ Meit un Schweet
Een moie Stüver sparet;
Up 't Lottospill was he wat heet,
(Blev elk darvör bewahret!)
Dat grote Lott satt in sin Kopp,
He dochd': dat gifft di fette Sopp!

Van 't Wickwiv Trientje hadd he sück
De Korten leggen laten;
Se schnackd' hum vör van Lottoglück.
(Dat Drinkgeld kunn hör baten.)
Baas Joost kreeg nu sin Sparpott her,
Un sprung darmit to 'm Kollektör.

Walehr was he, bi 't Mörgenrot,
All beesig in sin Winkel,
Nu averst stöhnd he up sin Lott
Un kreeg wat Egendünkel.
»De twintig Dusend sünd di wiß.« –
So sprack he – »Arbeit unnütt is.« –

Dat leve Zedel namm he mit,
Wenn he in 't Bedde stappde,
(Wo doch de Geldgier Minsken ritt!)
Dat man hum 't neet untschnappde.
Bi Dag fund Joost ook nargens Rüst,
He laß de Plan – dat was sin Lüst.

Nu kiek! as Trientje 't hum gewickt,
He wunn de Twintig Dusend!
De arme Schelm wurd hast verrückt,
Dat Glück was hum to rusend.
De Sleetrogg kwamm vör sine Dör –
Du leve Tid, dat gaff Gewöhr!

»Hurrah!« reep Joost, »nu bün ick riek,
Nu will ick mi vermaken!
Bett hierto satt ick in den Schlick,
Mit miene olde Knaken.«
He reep 't; greep na de Fleß un drunk,
Drunk – bet he dod ter Eerde sunk.

De Twist um des Kaisers Bart

Klaas gung mit Jürren dör dat Wold
In 't lüttje Dörp torügg;
De Nachtegall schloog lev un stolt,
Un hulld sin Wivken flügg.
To Klaas seggt Jürren: »Hörst du wall,
Wo mi dat Vögel singt?« –

»Di singen, Jürren? Büst du mall?
För mi schleit disse Nachtegall!«
Röppt Klaas; doch Jürren dringt,
To'm Richter hentogahn.
De hadde ehrlick wat studeert
Un mennig Striet all termineert –
Hier mußd he 't ook verstahn.

Se brengen hum de Questje vör
Un ehren dwaasken Striet.
Den Richter argert dat Geköhr,
Verwitt hör sülk een Nied.
Dann nimmt he eenen Foliant
Samt Enkert un Papier;
He bladert, sammelt sin Verstand,
Schrift ook wat hen – de lose Kwant!
Un seggt: »Nu hört reis hier –:
Pro labore een dübbelt Mark
Betaalt erst elk van Ju;
Dit waß vörwahr een stuur Stück Wark –«
»Dar!« – seggt Klaas – »decideert den Quark;
Ju Geld dat Iiggt hier nu!«
De Richter spreckt: »Min gode Lü,
De Nachtegall de slog för mi!«

De vertwifelnde Levhebber.

»Nee, langer drag ick neet dat Läven,
Min Greetje is mi ungetro!
Se word – och! – ick vernam 't mit Beven,
Des riken, dummen Peters Fro.

Dat geit de Wichter as de Winden,
Se sitten vull van Wankelmot;
War is wall eene uptofinden,
De tro, bestendig is un god?

Verdrinken will 'k mi, of dodscheten!
Dar sünd för mi geen Freuden mehr;
Se sall dat noch van Dage weten,
Dat ick mi 't Läven namm um hör!« –

So röppt Jan ut mit wilde Wode;
Vertwifelnd rönnt he na dat Deep,
Un springt – nee, streckt sück, na sin Mode,
In 't Gras, war he de Dag versleep.

De erkenntlicke Patient.

Ja, Dokter, reddst du mi dat Läven:
Will 'k di de Hälfte van min Schatten geven!«
So sprack Orgon, de kranke Mann. –
De Dokter deed sin Fliet. In weinig Weken
Satt Orgon wer bi 't Geld – um so to spreken –
Do kwamm sin Dokter bi hum an. –
»Wees willkoom, Fründ! din Kunst hett mi genesen;
Ick hebb 't beloofd – ick will erkenntlich wesen; –
Süh, hier min vulle Kasten stahn:
Dar blanke Lujedors, hier Randdukaten;
Piasters, Dükatons in hopde Maten,
Un Schellings, erst van 't Jahr geslahn;
't is wahrlick Lüst, se to betrachten,«
Seggt Orgon – »doch du steist to wachten.« –
Dree Schellings gifft de gode Mann.

De milddadige Giezhals.

Wat jammert mi de Not der Armen; –
Sprack Giezhals Griep, de rike Mann,
»Een uprecht Christ de hett Erbarmen,
Un helpt hör, war he helpen kann!«

Dar kummt een arme Bedeljunge,
Hast modernakend, an sin Dör
Un klagt: »Och Heer, lavt mine Tunge
Mit Brod un Water; – 'k kom noit wer!«

De milde Griep – sall he wat geven,
De sülvst in Kummer levt un Not? –
Verschenkt, vör 't erste mal van 't Läven,
Een lütje Brock verschimmelt Brod.

De Düvel up de Dullart.

Sömmermiddnacht! – Up de Dullart
Schlummert Maanschien in sin Weegje.
Hörst, so still is Erd un Himmel,
't Ademhalen van een Fleegje.

Van de Prüßen een Soldat steit
Schildern up de lange Brügge;
Sachtjes falln hum to sin Ogen,
An een Stender lähnt sin Rügge.

Man wat hett he, dat hum upschrickt? –
Un wat stiert he in de Fären? –
– Wacht herut! – In dusend Angsten
Wat begünnt de Mann to rären?

»Oh Korpral, hier up de Dullart
In een Bootje schwalkt de Düvel!«
Hm! – Makt kehrt, Lü! All in Ördnung! –
De is drunken sünder Twifel. –

Knapp in 't Wachthus up de Pritske,
Half in Slap hörn se wer ropen:
Wach herut! – un also mutten
Noch tom darden Mal se lopen.

De Korpral mit sin Laterntje
Kickt de Schildwacht na de Oogen,
He is bleek as Kalk van Angsten,
Un sin Pulse alle flogen.

Hier sitt d' Düvel, Boot un Maanschien,
Hier in 't Oghaar, kiekje, kiekje! –
An det Oghaar van de Flegel
Klevt un krabbelt bloot een Tiekje. –

De Taterske.

Kumm, blanke Süster, her de Hand!
Un laat mi se besehn;
Dann wick ick di. Ick hebb Verstand,
To wicken elk un een.

Paß up, wat 'k segg, passeert gewiß,
Drum löw man säker mi:
Na veeruntwintig Stünnen is
Gewiß een Dag vörbi.

In Düstern, dat weet Jedermann,
Sünd alle Katten grau,
Un faat't de Mann sin Wivken an,
Faat't he ook an sin Frau.

Een Minsk, de sück up 't Bedeln leggt,
Dat is een arme Blod;
Un de een ganze Osse weggt,
Weggt ook de Ossenfoot.

Een Mann, de völ Kurasje hett,
De hett ook goden Mot;
Un de sin Fro 't Kommando lett,
De is to'n Heer nich god.

Wenn jemand up een Sofa sitt,
Sitt he nich up de Grund.
Een Minsk, de an de Kolle litt,
De is nich recht gesund.

Van 'n Teller, dar de Spies' up fehlt,
Ett noit een Minsk sück satt;
Un de dat Land to 'n Wahnplatz wählt,
De wahnt nich in de Stadt.

De vör een Spelle nimmt de Flücht,
Blifft nich vör 'n Degen stahn;
Un de so as een Aap utsücht,
Kann neet för moi dörgahn.

Bau ick een Hus van Planken mi,
Dann hebb ick geen van Steen;
Un is min Wicken erst vörbi,
Holl 'k up to prophezeen.

Wat för de Kolle

Wat hett een Minskenkind 't doch god,
De sund is bi sin dagliks Brot.
Frag Hiemke man, de weet et woll,
De liggt in 't Bedd mit d' Darddagskoll. –
Hör, wo se schwögt un mimereert:
»Wenn 't so blifft, bin ick bold derher –
Ick mag geen Tee of Koffje mehr.
De Koll, de brengt mi heel hendaal –
De Koll, dat is de Düvels Qual.
Mi helpt geen Boltstav, Bedd of Sack –
Karmellen, Dreeblatt, Dusendtack
Un Fledderblömen
Un Melkenkrömen:
't is all een Strunt;
Darvan worr ick min Dag neet sund. –
Ja, weer ick man in d' Stadt,
Dar was gewiß noch Rat.
De Quacksalver sull mi 'n Middel geven;
De hett jo all völ de Koll verschreven.« –
Hiemke, Hiemke, kriet neet so!
Kasjen sitt un hört et jo. –

»Ja Hiemke, 't is as 't is!
De Koll is schlimm, dat löv ick wiß;
Doch meenst du, dat der Hülpe is,
So is 't ook noch neet övel miß.
An mi sall liggen nich de Schuld –
Schick di man 'n paar Stünn in Geduld.
Mag ook van Dag de Arbeit stahn –
Ick will sogliek na de Stadt to gahn!« –
Herututut!
De Klumpen ut!
Heran der man!
De Stevels an! –
Siso! nu kummt de Rock –
Un endelk Hoot un Stock.
Dat geit, as wenn mit d' Schweep
Een achter Kasjen leep.
Un – hest du neet, so kannst du neet –
Is he upt Fahrt, ehr Hiemke 't weet. –
Kasjen, Kasjen, lop neet so!
Kummst noch woll na d' Dokter to. –

Un as de Dokter kickt vör sin Dör,
Do steit uns' gode Bur dervör. –
»Bin ick hier woll an de rechte Oort,
Ick wull de Quacksalber woll to Woord.« –
Ja – seggt de Dokter un kickt hum an –
»Dann is he woll sülvenst de rechte Mann?« –
Ja – seggt de Dokter – wat wull ji dann? –
Un kickt de Bur noch stiefer an. –
»Nu denn, wat 'k ook noch seggen wull,
Min Fro de hett de Darddagskoll.
Dorvör wull ick een Middel halen,
De Kösten will wi geern betahlen.«
Haha! seggt de Dokter – soso!
Gaht sitten, dar steit een Stohl för jo. –
Doch knapp hett Kasjen sück fallen laten,
So is hum ook all de Klör verschaten. –
»Hoho! holt up!« – he kreeg 't neet ut,
Do suus' hum dar all wat um d' Schnut!
Erst links, dann rechts, an elke Kant:
Dat was de Dokter sin sore Hand. –
Dar – seggt de Dokter – hei ji wat för d' Koll,
Mi dücht, wat 't bedütt, dat weet ji woll –
Un meend': de Bur harr nu 'n Lehr,
Dat he hum in Tokunft neet wer
»Quacksalver« un »he« titeleer.
Man Kasjen denkt: de Sackerlot,
So 'n Middel haal de Schwerenot,
Dat is gewiß vör 't Schweten god! –
Un rattsdi springt uns' Bur to Been
Un löppt, as harr he d' Düvel sehn,
So gliek to d' Dör ut, marsch na Hus
Un denkt noch unnerwegs in d' Sus:
Dat Middel, dat is neet för d' Pus! –
Süh, süh! dar dreit he in,
Dar wahnt sin Huswerdin.
Hiemke, Hiemke, kriet neet so,
Kasjen kummt all na di to.

Siso! dar was ick wer!
Man gau to Been un holl man her!
Ick hebb di dar een Middel kregen,
Dar kann gewiß de Koll neet tegen.«
Un Hiemke grippt na 't Lichteltau
Un richt 't sück up – 't geit neet heel gau –
Doch ratt gaff Kasjen hör een Schlag,
So recht an 't Mul, wenn 'k 't seggen mag,
Dat se wer gliek in d' Küssens lagg. –
»Hoho! dat was de Helfscheet man!
De ander Siet mutt ook deran!«
Man Kasjen wacht un steit,
Bet hum de Lüst vergeit. –
Och Heer! – denkt he tolest –
Ick spar man erst de Rest,
Se is van Dag gewiß all satt;
Well weet – een Pill deit ook all wat! –
Doch Kasjen bruk de tweed nich mehr,
Denn Hiemke kreeg de Koll nich wer.
Un as dat 'n paar Dag leden was,
Do was uns' Hiemke god to Paß. –
»De Quacksalver hett mi de Koll verdreven,
Wi mutten hum ook paar Kükens geven,
Dat is doch Plicht un Schüldigkeit.« –
»Jawoll, min Kind, dat sück versteit!«
Also packt hum sin Huswerdin
De Kükens moi in 'n Körf henin,
Un Kasjen mutt, as gungt up 't Klüngeln,
Nu mit de Körf na d' Stadt hengüngeln. –
»Go'n Dag, Heer Quacksalver!« – un süß un so –
»Un Grötniß van min brave Fro,
Un dar wassen ook 'n paar Kükens darto!«
Dokter, Dokter, lach neet so,
Kriggst der ook noch Sopp derto!

»Dat Middel harr glieks de Koll verdreven
Un de Helfscheed was der noch aver bleven« –
Un darmit truck Kasjen sin Fust herut
Un gaff den Dokter een an de Schnut,
Dat he rundum van de Stohl offlog
Un up de Deel een Rad noch schlog. –
»Adjüs!« seggt Kasjen un nimmt sin Hot,
»Adjüs, Heer Dokter, un hollt jo god!« –
Dokter, Dokter, weetst du wat?
Brüh geen Bur wer, mark di dat!

Wo de Voß de Wulf in d' Pütt kriggt.

Süggst du de Voß spazeeren?
Wo sötjes he dar steit!
He löppt to mimereeren,
De Weltlop to studeeren,
Un schnackt, as he dann deit,
So in sin Enigheid:

»De Welt is as een Wippwapp,
't geit alles up un dal;
Vandage wat mit d' Ribblapp,
Un mörgen eet wi Schnippschnapp;
Vandage sünd wi kahl
Un mörgen wer rijahl.«

Wat steit de Voß so lurig
Un kickt de Pütte an?
De Pütte, dat is schnurig
Un ook för Reinkohm kurig:
An elke Siet darvan,
Dar hangt een Emmer an.

De Voß lett sück verföhren,
Blot ut Neesgierigheid,
Dat Dings ins to proberen,
Völlicht um noch to lehren.
Süh, wo he in de Emmer geit,
Wo stolt he mit na unnern dreit!

»De Welt is as een Bumbam,
Dat Tau hangt in de Lücht.
Woll mennigeen kwamm up Damm,
Woll mennigeen der of kwamm.
Nu fahr ick in de Leegt,
Gliek geit 't wer in de Höcht!« –

Woll geit dat moi herunner,
Dat is een wahre Lüst.
Man nu! – o weh, o Wunner!
De Emmer de blifft unner;
De Voß de sitt up 't Nüst
Un hett nu gode Rüst.

De Voß fangt an to trillen,
Dar unner is 't man kolt.
He schudelt sück de Billen
Woll nich alleen ut Grillen.
He word benaut un lollt,
As satt he deep in 't Holt.

Wat kummt dar aver d' Acker?
Paßup, dat is de Bur! –
Nee, 't is de Wulf, de Racker,
De kummt dar van de Backer.
De Lehrjung stunn up d' Lur
Un gaff hum een mit d' Schlur.

Dar unner is 't woll lüchtig –
Seggt he – un kickt in d' Pütt;
Du büst doch sunst so klüchtig,
Wat stennst du nu so düchtig?
Segg an, wat dat bedütt,
Dat ick di finn in d' Pütt?

De Voß dat is een Quantje,
De Wulf de is man dumm.
Kumm – denkt de Voß – dat Mantje
Sall ook noch 'n Schlick van 't Schmantje.
Völlicht kam ick dör hum
Um de Gefahr herum. –

»Du wullt mi woll bedunnern
Un meenst, ick weer een Geck;
Man ja! du wullt di wunnern,
Wenn du hier kwammst na unnern:
De Aal, so fett as Speck,
Kruppt mi man so in d' Beck!«

»Wat du dar seggst! hör Vedder,
Kumm, help mi ook hendal.
Wies mi man gau de Ledder;
Ick kam all – Dunnerwedder!
Sück dicke fette Aal,
Dat is een Heerenmahl!«

»Nu holl man up to daven« –
So seggt de Voß, de Quant –
»Dar hangt een Emmer baven,
De brengt di hier in d' Hafen,
Man 'k rat di, bruk Verstand
Un fall nich över d' Rand.«

De Wulf lett sück verföhren,
Blot van sin Roppergheid
Dat Dings gau to proberen,
Um na de Aal to spören. –
Wo stolt he in de Emmer steit!
Wo gau he mit na unnern geit!

Dar unner kummt Bewegen,
Of dat woll »Aal« bedütt?
De Voß kummt hum entegen
Un geit na baven flegen;
Un as de Wulf in 't Water schütt,
Do is de Voß all längst ut d' Pütt.

De Wulf fangt an to wüten
Un baast un davt so lut,
As wull he d' Welt terrieten
Un heel in Plöttjes schmieten.
De Voß de treckt de Schnut
Un lacht hum düchtig ut:

»De Welt is as een Wippwapp,
't geit alles up un daal;
Vandage wat mit d' Ribblapp,
Un mörgen hest wer Schnippschnapp;
Vandage büst du kahl
Un mörgen wer rijahl. –

De Welt is as een Bumbam,
Dat Tau hangt in de Lücht;
De even noch haast umkwamm,
Steit nu wer baven up Damm:
As du fohrst in de Leegt,
Do fohr ick in de Höcht.«

Een Döntje van Malljann.

't is Winterdag un schofel Tid
Un allens bitterdür.
Malljann de sitt bi d' Rakeldobb
Un pöterd wat in 't Für.

»Ne, ne! Nu word 't denn doch to schlimm,
Ja, ja, 't is naar, och Heer!
Kantuffelsbraden dat is ut;
Ick sinn der ook geen Raband mehr.«

Malljann, de kickt to d' Schörstein in,
Malljann de kickt in 't Für;
Dar, war wollehr de Mettwurst hung,
Is nu een kahle Mür.

Nu hett Malljann ook noch een Brör,
Dat is de kloke Jann.
De kunn dat Gras woll wassen sehn,
Kwamm dat up Klookheit an.

Dar kummt he an in Levensgrött;
Sin Utkiek is man flau:
De lange düre Wintertid
Namm hum dat Fleesk ut d' Mau. –

»'t is schofel Tid«, so fangt he an;
Malljann de seggt: »Jawol!«
Un schleit de beide Hann na 't Liv –
»Ick bün all halfweg holl.«

Un kloke Jann nimmt wer dat Woord:
»Hör, Brörmann, 't is as 't is:
Wenn wi wat halen, hebb wi wat!« – –
Malljann de seggt: »Jawiß.« –

»Nu denn, paß up!« seggt Klokejann,
Min Vörschlag de is so:
»Du stellst Kantuffels, ick een Schwien!«
Malljann de seggt: »Man to!«

»Man dat du di nu neet vergettst,
Du büst man dumm van Art!« –
»Laat mi man lopen,« seggt Malljann,
»Dat word een moie Fahrt!«

Un 's Nachts darup, do gahnt se ut,
Dat wollbekannte Spann,
De lange kloke Jann vörup
Un achteran Malljann.

Un as se bi dat Karkhof sünd,
Do gahnt se beid van een.
Dat is so düster as een Balk,
Geen Steern an d' Lücht to sehn.

Malljann – meen ji – verbistert woll,
Man ne, hett heel geen Not.
Dat is noch lank to mörgenfroh,
Malljann löppt Foot vör Foot.

Nu suust et hier, dann piept et dar,
Nu rüsselt 't dar in 't Stroh.
Malljann de lurt der heel nich na,
He löppt man immer to.

Up eenmal – bums! – wat was dat woll?
Kriggt he een Schlag vör d' Knee,
Un neit na d' Grund as 'n Buskohlskopp.
»Hech!« seggt he, »well dat deh!« –

Man as he upkickt, is dar nicks.
Wo kwamm dat, dat he full?
He föhlt un föhlt – »Hurrah!« röppt he,
»Nu hebb ick, wat ick wull.«

Wat hett he denn, wat meen ji woll?
Wat geit Malljan woll an?
'n Kantuffeldobb is 't, wat he funn,
Een Schmantje för Malljann. –

»Süh, beter kunnt sin Levent neet!«
Seggt he un kleit een Gatt;
»Dar kwamm ick nett so moi as 't kunn
Mit d' Ners in 't Botterfatt.«

He gniffellacht un kniedelt sück
Un brummt darbi in d' Bart:
»'t sünd van de Seewsken, dat is Kram,
Dat is een fine Art.«

Dann kriggt he gau sin Sackje her –
»Nu hebb ick, wat ick wull.« –
Baldadig hannig tierd he sück;
»Siso – de Sack is vull.«

Un – een, twee, dree nimmt he sin Sack;
Dar geit he hen, heidi! –
»Brör Jann, mak du din Saken god
Un scheer di neet um mi!« –

Mit hupsasa un Huckebuck
Kummt he bi 't Karhhof an.
»Stopp! – seggt he – hier will 'k erst ins sehn,
Wat elk woll kriegen kann.«

He sett 't sück hen un tellt un tellt:
»Süh! de is erst för mi,
Un dat is din un dat is min,
Un de is wer för di.

Un dit is dit un dat is dat,
De lütje, dat is din.
Un de geen Koh hett, melkt sin Katt, –
De grote, de is min.«

Un as he so sin Best noch tellt,
Do kummt de Köster an,
De löppt dor ganz pomadig hen
Un will de Klock anschlahn.

He denkt an nix, up eenmal: Stopp!
Dar steit he as een Pahl.
»De Drummel – denkt he – wat is dat?
Wat is dat för een Taal?«

He lüstert, wat he lüstern kann,
Un 't Grieseln kummt hum an; –
Hör: de krieg ick und de kriggst du –
Nu weet 'k der nix mehr van!

De Köster neit na 't Papenhus
Un haut dar in de Dör:
»Och Heerohm, Heerohm, staht gau up,
Dar fallt wat grieselks vör!

Dar achter up dat Karkhoffspadd,
Dar hett de Oll sin Spill;
Dat geit dar her, ji löven 't neet,
De Ahm steit mi hast still!«

De Köster puurt, dar helpt nix an,
Uns' Heerohm mutt to Been;
De Paap sall mit na 't Karkhoff to
Un sall dat Spillwark sehn.

»Ick löv et geren« – seggt de Paap –
»Denn in de Middernacht,
So dra de Klock hett twalfen schlahn,
Dar hett de Düvel Macht.

Doch mit jo gahn, dat kann ick neet,
Ick hebb een schwullen Foot.« –
»Ne« – seggt de Köster – »dat is nix,
Mit mutt ji, god of dod.

De Spök de mutt verdreven worn
Mit 'n wunderkrachtig Woord,
Un word jo 't Lopen stur, kumm an,
Ick drag jo na den Oort.«

De Köster packt de Pape an
Un sett hum up sin Nack,
Un furt geit 't nu na d' Karkhoff to
In Hundjedraft un Huckehack.

Dat dürt neet lank, do hett de Paap
Malljann sin Prot all hört. –
»Dar worden Dodenknaken teilt,
O weh, dat geit verkehrt!«

De Köster schwögt, dat word hum stur;
Sin Dracht is ook neet licht;
Uns' Heerohm hoost 't un haalt een Sücht,
As gung de Bost hum dicht.

Malljann de meent, dat is sin Brör,
As he dat Schwögen hört.
»Süh« – seggt he – »endelk kummst doch wer,
Dat hett ook lange dürt.

Ja, hest den Lork, dann schmiet hum hen,
Dat ick hum glieks de Hals umdrei« –
Un – bums! dar liggt de Paap an d' Grund
Un gifft een lut Geschrei.

Un wat dar nu noch mehr passeert,
Dat wor ji neet gewahr;
Dat Teilke is all lank genog,
Dat Döntje, dat is klar.

Doch töf, wat 'k ook noch seggen wull:
Malljann de seggt van de Tid an:
»Bi Nacht holl elk sin Nös in Hus,
Man weet neet, wat der kamen kann!«

Dat grote Lött.

»Hör, twintigdusend Daler
Winn wi, dat tügt mi to!«
Sä ins de Schoster Prahler
An sine flinke Fro.

»'k mot man na 't Rathus lopen,
Denn trucken word d'r gliek.
Hör Kind! bald hörst mi ropen:
Juchhe! nu sünn wi riek!

Laat 'k mi na Hus to dragen,
(Dat mark di, leve Fro)
Dann brukst du neet to fragen,
Well 't grote Lött full to.

Denn hett din Prahler 't kregen,
Denn faat man alles an,
Un laat dör 't Fenster flegen
Geretskupp, Pott un Pann.

Denn kop wi ander Saken,
Warmit wi sünd tofree.
Nu kumm man, nu mot 'k maken,
Dat 'k hen kam, nu Ade!«

Flink lep nu Musjö Prahler,
Kwamm bold in 't Rathus an;
Man truck. – Man nich een Daler
Kreg unse gode Mann.

Un hierut kunn he lehren,
Dat wat een oft tügt to,
Ook woll nich kann passeeren.
Dat wull he ook sin Fro

In 't Körte demonstreren;
Darum na Hus he wull –
Man och! do mußd gebören,
Dat he van d' Trappen full.

He brok een Been; un dragen
Mußd man na Hus hum to.
»Nu dür ick 't doch woll wagen« –
Sä, as se 't sagg, sin Fro –

»To 't Fenster ut to smiten,
Wat mi misfallt am meest.«
Nu leet se alles riten:
Els, Spannreem, Disk un Leest,

Ook Potten, Pann un Prüllen.
As Prahler dit nu sagg,
Kreeg, um sin Fro to stillen,
He 'n Taskendok vör 'n Dag.

Fung darmit an to wenken,
Darmit sin Fro hulld in.
»Wat kann 'k nu anders denken,
As, 't is hum recht na d' Sinn«,

Sä Prahlers An'meree,
(So heet de Schosters Fro)
Un smeet nu wer up 't Nee
Dör 't Fenster Leer un Schoh.

»Holl up! holl up to schmiten!«
Reep Prahler vör de Dör;
»Fang lever an to kriten,
Kum, kumman! wat Malheur!«

»Wo dat, min leve Prahler?
Wi wunnen doch gewiß
De twintigdusend Daler?
Denn anders sünd wi mis.«

»Och! schnack mi nich van winnen,
Wi kregen – kregen nicks,
Wat schöl wi nu beginnen;
Denn süh, 'k bün nich mehr fix.

Min rechte Been is stücken,
Drum drog man mi hierher.
Nu liggt to Ungelücken
All Alles vör de Dör.

Doch, hen is hen«, sä Prahler,
»Breng mi na Hus henin,
Un twintigdusend Daler
Sla di nu man ut d' Sinn.

Sök nu van unse Saken
Wat god is, wer bieen,
Un laat uns dann man maken,
Dat beter word min Been.

Dann schoster ick up 't Nee
Un mak, dat 'k wat verdeen.«
»Hest recht«, sä Anne'meree,
»'t spiet mi man um din Been!«

De lose Fischer.

Een Fischermann – wo he geheeten
Weet ick nich mehr (nu, dat 's ook gliek) –
Dref bi dat Fischen ook dat Scheten,
Man fischd of schot sück nümmer riek.

He hadd sin Saken god in Stande,
Een gode Foek, een god Gewehr,
't Vosiser makd hum ook geen Schande,
Un doch wull der geen Riekdom her.

Anholden, dacht he, deit verkriegen,
Darum verlor he nich de Mot;
»Brummt ook min Fro, se sall woll schwiegen,
Wenn man wat lütker word uns Not.«

Eens Mörgens was he fro to Beene,
Dat he na de Foek un 't Iser sagg.
He gung darhen, gung ganz alleene,
Wat Blidskup! dicht bi 't Iser lagg

Een grote Bül, ganz vull Dukaten.
Gott Dank! reep he, wat nu för Not.
Nu mutt min Fro woll 't Brummen laten.
Nu heet 't nich mehr: Warher nu Brod?

Nu schall se – man se kann nich schwiegen,
Un sä se 't na, wat hulp mi 't dann?
Dann mugd 'k betken Fundsgeld kriegen
Un bliven musd 'k een arme Mann.

Dat Geld schull ick man so weggeven?
Nee, nee, dat geit nich, 't gah as 't gah;
Van nu an will ick beter läven.
Man, sä he, wenn min Fro seggt na,

Wo denn? – Je nu, dat mot sück geven,
Erst seh 'k, wo wiet min Fangst woll reekt.
He gung un sagg in 't Iser läven
Een Vos, un in de Foek een Heekt.

Dat kwamm hum paß, he leet spatseren
Heer Reinke na de Foek henin,
Un d' Heekt, de muß et ins proberen,
To gahn in 't Iser tegen 't Sinn.

Dat Geld deh he na 'n Stee to dragen,
War 't nich so licht to finden was;
Un nu na Hus, sin Fro to fragen
Mit hum to gahn. Sin Fro kwamm 't paß.

Se gungen – schnackden underwegs
Van schrae Tiden, minn Verdenst:
»Din Fischen is doch ganz vergevens«
Sä se, »un doch bliffst du bi d' Wenst.«

Wat hum passeert weer, deh he schwiegen;
Un leit hör hen, war d' Büle lag;
Se sagg hum, sprung, um hum to kriegen,
Wat Blidskup! as se 't Geld drin sagg.

»Nu laat uns ook mal hen spatseren,
Un sehn, wat der woll fangen is.«
Se deedn 't un sagg'n de beide Deeren:
De lose Vos, de grote Fis.

»Min leve Mann, nu kön'n wi läven,
As 'n Prinz« fung se to schnakken an.
»Recht – man will wi 't nich wer weggeven
Dat Geld – so rat 'k di 't Schwiegen an.«

»Ja, Schwiegen kann 'k, dat kannst du löven,
Kumm, laat uns nu na Hus hen gahn.
Süh dar ins hen, well schull dat löven,
D' Heer Amtmann is ook all upstahn.«

»Ja«, sä de Mann, »dat kunn 'k woll denken,
Heer Amtmann de leggt Reken of,
Vör d' Düvel, de schall hum nicks schenken;
Man d' Amtmann kann hum levern Stoff!

Man 'k segg di: Schwieg!« – »Nu laat uns lopen
Na Hus, dat uns de Lü nich sehn,
Van Dage kön'n wi nu doch kopen
Wat w' nödig hebb'n – nu flink to Been!«

Se kwamm'n to Hus. Doch ick will wesen
Man kört, dat ick to Ende rak;
Denn sücks erbarmlik Tüg to lesen,
Dat is nich Jedermann sin Sak.

De Mann un Fro fung'n an to stiegen,
Un nüms wurd, wo dat kwamm, gewahr.
Denn – denkt ins an! – de Fro kunn schwiegen!
Se schweeg – well lövt mi? – schweeg – dree Jahr!

Man do weer 't ut. Twee Naberfroen
Besöchd'n de Fro up 'n Kopke Tee;
An disse deh se et vertroen,
»Man – sä se – schwiegt! dann bin 'k tofree.«

Dat Schwiegen durde ganz nich lange,
Dit brochd de Mann in grot Gefahr;
Denn – dat ick man na 't End gelange,
Tolest wurd d' Amtmann ook gewahr.

De leet hum gliek na 't Amt ziteren,
Un huld hum vör 't bekennt Geval.
»Heer Amtmann, wo kann he sück kehren
An so 'n Geschnack! Min Fro is mall.«

»Dann mot 'k jo Fro man komen laten
Un holden jo, bet se hier is.«
»Dat 's god, Heer Amtmann, denn Dukaten
Hebb'n wi nich funden, dat weet 'k wis.«

De Fro kwamm an, de Amtmann fragde
Hör um de Questje; un se sä:
»Wi hebben 't funden.« Dat behagde
Hör Mann nich, de wurd untofree.

»Min leve Mann, kannst du 't verlangen
Dat ick 't belüg: 't weer up de Dag,
As wi een Vos in d' Foek hebb'n fangen,
Un as der 'n Heekt in 't Iser lagg.«

»Kann ick nu woll wat anners seggen,
Heer Amtmann, as: Mall is min Fro?«
»Dat will ick di woll wedderleggen,«
Sä se, »dat schwör 'k bi mine Tro.

Heer Amtmann, unsere Funst passeerde
Nett up de Mörgen, as bi hör
De Düvel in hör Hus regerde
Un mit hör seeg de Rekens dör.«

»Potz Element. – Pedell, komt binnen!«
Reep flux de Amtmann: »Vör de Dör
Mit disse Fro, se is van Sinnen,
Un seggt se wat, geeft geen Gehör.«

»Min leve Mann, nich ungedüldig
Weest«, sä de Amtmann, »hier min Hand,
Hiermit erklär 'k jo för unschüldig!«
– He hull sin Geld – de lose Kwant. –

Dar kann 'n lütjen Schluck up stahn!

»O Tönjes, Tönjes, laat dat Supen!
Ji sullen in de Eerde krupen
Vör luter Schaamt'. Is dat 'n Christenläven?
De Hemel mag Jo Insicht gäven
Un Kracht darto, dat Sündenpadd
To mieden! Tönjes, lövt mi dat,
So geit 't Jo Lävensdag neet god!
Jo Fro, dat arme, arme Blod,
Starft noch vör Arger un Verdreet!
Jo Kinnerkes de arden neet
Un komen later immer nahder
An 't schlechte Vörbild van hör Vader.
Jannever is 'n Düvelsköst!
Bekehrt Jo van Jo Drift un Döst!
Denkt, dat Jo Weg na d' Helle geit,
Un hört, dat in de Bibel steit:
Für ein bekehrtes Sünderlein
Wird mehr Fiduz im Himmel sein,
Denn für zwei ganze Schock Gerechte.«
»Och, Heer Pastor, ick bün geen Schlechte
Un wull dat Supen sülst geern laten,
Doch kriggt de Düvel mi to faten,
Denn helpt mi nicks. He packt mi an
Un spartel 'k ook, so völ as 'k kann,
Ick spartel doch noch neet genog,
He schleppt mi wiß wer in de Krog.
Ick hebb mi all so mennig Kehr
Belofd: ick doh 't min Dag neet wer,
Doch noit – ick bün geen Baas van mi –
Kom 'k an de Weertshusdör vorbi.«
»Versökt dat ins! Bedwingt Jo Sinn
Un gaht neet in de Krog herin!
Kön' Ji daran vörbi erst komen,
Denn hett Jo Betrung Anfang nomen
Un Gott helpt wieder! Folgt min Rat!
Eh'r as Ji denken, is 't to laat!«
So spreckt Ehrwürden de Pastor,
Un Tönjes krabbt sück achter 't Ohr
Un denkt, de gode Mann hett recht,
Min Lävenswandel is to schlecht,
Ick will mi betern. Un van Dage
Bedwing 'k vör 't erste Mal min Mage,
De Düvel word geen Baas van mi,
Ick stävel an de Krog vörbi. –
Dat nimmt sück Tönjes standhaft vör,
Dar is de Krog un dar de Dör,
Sin Fründe, de sünd alle drin,
He hollt sück tack un kehrt neet in. –
»Hurrah«, röppt he, »dat harr wi dahn!
Dar kann 'n lütjen Schluck up stahn!«

Tabel is dod.

'n olle Bur ut de Krummhörn
Gung annerleßtens up 't Mör'n
Na Emden, um dat Geld to halen,
Wat hum de Kopmann muß betalen
För fief Last Saat. – 't was all in d' Rieg,
Geen Unnermaat, un mennig Stieg
Pistolen klungen in sin Sack.
»Wat Düvel!« denkt he, »de so 'n Pack
Van gollen Vossen bi sück dragt
As ick, de na de Welt nix fragt,
De kann ook as 'n Graf mal läven!
Ick laat mi wat to Eten gäven
In 't fienste Weertshus, wat do gifft!«
Gedocht, gedahn! – De Bur de drifft
Sück na de Delft, na 't »Witte Hus.«
He geit henin. Dat sücht d'r kruus
För unse gode Bur doch ut.
Dat geit der nett so düll un lut
Her as in Eilert Janssens Krog
»De sülvern Trumm« bi hör in 't Log.
Dat is der alles fien un nett,
De Eene drinkt, de Anner hett
De Kopp in allerhand Geschriften.
Dartüsken lopen, vull van Driften,
Markören immer of un to.
De lopen neet in plumpen Schoh
As Eilert Janssen – een darvan
De hett lackerde Stävels an,
'n Schniepel, so as Dom'ne draggt
Un up de Kopp een heele Fracht
Van Krullen! Swienesterten sünd
So moi neet as de Krullen bünt.
Und to dit fienste Stück Markör
Seggt Burohm, as he sitt: – »Du, hör
Ins, Fründsskupp! 'k wull hier wall wat eten!
Man 't Allerbest, neet to vergeten!«
Un de Markör, de kickt hum an
Un fragt denn as 'n nobel Mann:
»Sie wünschen?« – »Eten hebb 'k befohlen!«
»Doch was? Soll ich die Karte holen?«
»De Katte? Dunner un gien Enn!
'n Katt sall 'k fräten? Lop doch hen
Un fohrt jo süllst mit Katten dod!«
»Dann warten Sie! Die Table d'Hote
Ist erst um Zwei!« – »Wat scheert mi dat?
Is Tabel ook vellicht 'n Katt,
Dat de um twee Ühr hutjet wott?
Dann freet de Düvel ut jo Pott!
Erst Katten, denn de dode Tabel?
Dat stoppt man sülvenst in jo Schnabel
Un wisket jo mit 't Fell de Schnut!
Adjüs!« – he gung to d' Döre ut.

'n Bur up Latien.

Jan Bakkers Gerd, 'n fixe Jung,
De sull studern. Sin Vader gung
Mit hum na d' Stadt, un dar sull Gerd
Examen dohn, in wat he lehrt
Of neet lehrt harr. Besünners fien
Verstunn Jan Bakkers Gerd Latien. –
De Rekter kreeg hum sintjes vör
Un namm hum langsam in 't Verhör.
»Kannst du Latien, min Junge?« – »Ja!«
»Wo heet 'n Bur?« – » Agricola!«
»Ganz recht! Nu deklineer dat mal!«
»Dat kann ick neet!« – »Probeer dat mal!«
» Agricola – agricolorum – Agricolis – agricola – Agricola – agricolis –«
»Nee, nee, Gerd Bakker, dat is miß!
Agricola is Singular
Un bovendien is openbar
Agricola 'n Mannsperson.
De erste Deklination
Gelt hier: a, ae, ae, am, a, a.
Du hest dat Woord agricola
As Neutrum nomen. Dat, min Gerd
Is, denk doch sülvst mal, heel verkehrt!«
Gerd krabbte sück wat achter d' Ohren
Man gaff de Mot noch neet verloren.
He sä: »Heer Rekter, dat verstah
Ick wirklich neet. Agricola
Mutt ganz gewiß 'n Neutrum wäsen,
Denn in min ›Kühner‹ steit to läsen:
›Was man nicht deklinieren kann,
Das sieht man für ein Neutrum an!‹«

't Gemeentewark.

»Ick do 't neet!« seggt oll Friederkohm,
»Min Knaken sünd all lamm un lohm,
Ick kann hast för mi sülvst neet ackern
Un sall mi nu för Annern rackern,
Fallt mi neet in! Gemeentewark
Do 'k nu neet mehr.« – »Ji sünd noch stark
Un fix un sund, oll Friederkohm,
Un lange noch neet lamm un lohm,
Do 't, wat Ji moten, anners sla
Ick Jo in Bröke.« – »So? ick ga
Gliek mörren fro all na de Stadt;
Mi sall de Düvel dit un dat,
Wenn mi de Amtmann geen Geschrifft,
Dat 'k free bin, mit na Hus to gifft.« –
Oll Friederkohm geit hen to klagen.
»Herr Amtmann, mot ick dat verdragen,
Dat se mi up min olle Dag,
War 'k an min egen Wark geen Schlag
Mehr dohn kann, bi 't Gemeentewark
Noch setten? Ja, all was ick stark
Un sund noch as in froger Dagen,
Dann sull 'k jo neet mit Klagten plagen.
Ick lie an Pien in all min Knaken,
An allerhand verdoomde Saken
Un bovendrin ook noch an Jicht.« –
De Amtmann treckt 'n krus Gesicht:
»Mein lieber Mann, es ist nicht gut,
Wenn man mit Schmerzen Arbeit tut.
Ich muß Sie deshalb wohl – doch halt!
Da fällt mir etwas ein, das bald
Von mir vergessen wär! Ach! laufen
Sie in den Hof, da liegt ein Haufen
Von Holz, den hacken Sie mir klein,
Doch muß es in 'ner Stunde sein.
Wenn Sie es darin fertig kriegen,
Soll hier ein Taler für Sie liegen.« –
»'ne heele Daler? Hier in 't Hus?
Dat segg Ji mi neet för de Pus!
War is de Biele? Dat 's nix Schlechts!« –
»Das Beil hängt in der Küche rechts.« –
Oll Friederkohm, de hackt un hackt,
Dat hüm de Sweet ut de Haaren sackt,
Un na 'n lüttje Stünne, dar
Sünd all de Blockjes kant un klar.
»Herr Amtmann, komt ins her to sehn,
Jo Brannholt hebb ick kört un kleen.« –
»Sehr brav, mein lieber Mann, hier ist
Ihr Taler! Gehn Sie ohne Frist
Nach Hause jetzt und machen Sie
's Gemeindewerk so gut auch wie
Die Arbeit hier!« – »Gemeentewark?« –
»Dasselbe, denn Sie sind so stark
Und so gesund, mein lieber Mann,
Wie man es sich nur wünschen kann;
Sie machten ja dies Holz allein
In einer einz'gen Stunde klein.« –
» För 'n Daler is dat ook geen Künst,
't Gemeentewark, dat is umsünst!«

Wunnerbar.

Bi Straaten in de Jagdweid' satt
De olle Keppen Berend Natt
Mit sin Kernütjes an de Disk,
De Olle harr 'n lütje Wisk
Allweg un log, wat 't Stück man hull.
An Elk un Een, de 't hören wull,
Vertellde he sin wiede Fahrten,
Dartüsken in de düllste Arten
Van Staaltjes, un 't Gesellskup schweeg,
Wiel doch so licht Een 't Woord neet kreeg.
So nett vertellde he: wo rar,
Ja heel besünners wunnerbar
He bi 'n Schippbrök in twee Kummen
Tien Miele dör de See was schwummen,
Un Elk reep: »Wo is 't mögelk, Berend!
Up See in Kummen? Wo verfehrend!« –
Man Hinnerk Klepp, de lütje Backer,
Dat is 'n sackerlootse Racker,
De sä: »Dat is noch gar nicks, Natt!
Hört ins andächtig to up dat,
Wat ick belevd hebb. Vör 'n Jahr
Is 't erst gebört un wunnerbar
As 'k noit wat unnerfunnen hebb.« –
»Wat Dunner! to, vertell dat, Klepp!« –
»Een van min Fründe nögde mi
Um mit veer Annern 'n Partie
In 'n Bootje na Delfsiel to maken. –
't fangt an to störmen – darvan waken
De Bulgen up – um sleit dat Boot –
Un 's Mörrens hal'n se Fiefe dod
Ut 't Water. – Ick alleene hebb
Min Lävend redd.« – »Alleene, Klepp?
Wo ging dat an? Vertell uns dat!«
Reep heel bedrummeld Berend Natt. –
Klepp kunn so ratt geen Antwoord geven;
He leet 't Gesellskup Ahm erst halen,
Dann drunk he sacht sin Dreemermahlen
Un sä: » Ick was an Walle bleven.«

Tid is Geld.

Wat is 't doch för een malle Welt!
Wat sünd de Minsken dwas!
Dar seggen s' immer: »Tid is Geld!«
Ja, wenn 't ook wahr man was!
Ick harr min Lävdag Tid genog
Woll faken noch tovöl –
Man mit dat Geld – du leve Gott –
Was 't just dat Tägendeel.

Un nu min Naber Hinnerk Krog
De harr sin Dag gin Tid.
Man Geld, dat harr he just genog
Un hett dat ook noch hüt!
So hett 't, so lang 'k mi denken kann,
Mit uns twee beiden gahn.
Un dat de Tid Geld wäsen sall,
Dat kann ick nich verstahn.

To 't Spölen harr ick immer Rüst,
As wi noch Jungens weern.
Man he? He harr gin Tid noch Lüst,
He muß sin Leckse lehrn.
In d' Schole leep he, as nich klok,
Wenn d' Klocke achte slog.
Ick eet denn erst min Botterbrod
Un harr noch Tid genog.

Un nahstens, as wi oller weern
Un mussen mit na 't Meien,
Gung 't mit uns beiden as tovörn,
Un ook in d' Harvst bi 't Seien,
Wenn he all 'n heel Tid buten was
Mit Seise of mit Plog,
Seet ick noch bi min Koffjetaß
Un harr noch Tids genog.

So hett 't uns gahn woll Jahr för Jahr,
Un later heff wi freet,
He nehm sück 'n Fro, de Geld g'nog harr
Un mine harr g'nog Tid.
Do harr wi – hal de Düvel doch! –
Een bülte Tid tosamen,
Man 't Geld, dat sall vandage noch
Bi uns tohope kamen.

Gaht mi! 't is doch 'n malle Welt,
Se proot d'r so wat her.
Dat ick de Tid un he dat Geld,
Dar kann gin Minsk wat för.
Man dat se nu noch seggen mögt:
»Min Jung, de Tid is Geld!«
Dat is 't man, wat mi argern kann.
O, de verdreide Welt!

Tovöl Ehrlichkeed.

In een chineschen Haven weer 't,
As uns Prinz Heinrich um de Erd
De grote Reis' ded maken,
Dar wurd darvan mal spraken –
As Middags he bi 't Eten satt
Un grad völ frömde Gäste hadd: –
Wat för Matrosen in de Welt
Man doch woll für de besten höllt.
Na, weer dat nu blos Höflichkeed
Un dat de Weert »Prinz Heinrich« heet,
Genog, all stimmen överein,
Se harren noch kein Matrosen seihn,
So fix un stramm as hier an Bord.
Uns Prinz, de nöm denn nu dat Woord
Un seggt bescheiden: »Mine Heern,
So wat hör ick natürlich geern,
Doch soll man de so lud nich priesen,
De denn doch dat noch mutt bewiesen,
Wat in Gefahr he listen kann.
Ick glöv ja ook, se stahn ehrn Mann. –
Dat averst weet ick ganz gewiß:
Ick söchte in de Welt umsüß,
Eh dat ick noch mal Jungens find,
De noch so tro un ehrlich sünd
As uns.« He makt sin Kumpelment,
Un dormit hett de Sak hör End. –
Den anner Mörgen müßt gescheihn,
Dat dor so 'n englischen Kaptein,
De güstern mit bi Tafel satt,
Prinz Heinrich wat to melden hadd.
De Oll, de hett sin ganzet Läven,
Up 't Water sück herummerdreven,
Son Ysbar, de alltid sin Jungen
Mit 't Tauend tom Gehorsam twungen;
Rum ohne Water sin Gesmack,
Een Kerl: halv Teer, halv Kautoback.
Ahn Priemken kann he nich bestahn,
Ehr wurd he ahne Stewels gahn.
As de nun to den Prinzen will,
Dar höllt he för de Dör erst still
Un sücht sück mal de Schildwak an,
As wull he 's ook mit 'n Tauend slahn.
Dann nimmt he ut de apen Snut
Ganz vörsichtig sin Primken rut
Un leggt dat sitwarts up een Bört,
Dat he dat ja man nich verleert.
Nu geit he to Prinz Heinrich rin. –
– De Sak, de müßt woll swierig sin,
Genog, dat durd ne ganze Tid,
Eh man em wedderkamen sücht.
Dat erste, wat he denn nu deit,
Is, dat he na dat Bört ran geit,
Worup sin oll söt Priemken lagg.
Dat Iiggt noch up dat sülve Flack
Un unse Oll schuwt dat geschwinn
Sück wedder in sin Mul herin.
I, denkt he, dit is denn doch nett,
Dat man mi dat nich nahmen hett.
De Kerls möt würklich ehrlich sin,
Sowat riskeer ick nich bi min!
He geit nu an de Schildwak ran
Un frögt: »Doht Ji ook primen, Mann?«
De Jung, so'n ehrlichen Ostfresen,
Steit stramm un seggt: »Dat schall wall wesen,
Un ehr Toback is richtig gaud;
Ick hew em mal so'n beten kaut,
Doch as ick se dann kamen hört,
Leggt ick dat gau wer up dat Bört.«
»Goddam!« röppt de Kaptein un speet,
»Dat is mi tovöl Ehrlichkeet.«

Unse Jan.

Min Vader harr een ollen Knecht,
De fret sück bannig wat torecht,
Ook log uns' Jan mal dann un wann,
Süns hett he nüms wat Leeges dahn.
Et was to de Tid bi uns Mod',
Dat Jan Sünnabends frischet Brod
Muß för de nächste Wäk inhalen.
Dat was noch Brod! Ganz groff gemahlen
Un fast un swart un sur – keen Stuten,
Dat lagg em in de Mag as Kluten.
Uns smeckt et pattig wunnerschön,
Well kreeg dunn Wittbrod ook to sehn!
Eens Dags würd dat wat länger duren –
Wi Kinner seten all to luren –
Bet Jan kem van de Backer t'rügg.
Wi nehmen em de Kiep van d' Rügg.
De Oll de sweet van baben bit unnen,
He mußt acht grote Broden drägen
Een jedes van een Pund 'r negen.
Nu sleppten wi Kinner mit dat Brod,
As wenn Migamkes trecken doht.
Dor röppt min Vader: »Hollt mal eben,
Wor is dat achte Surbrod bleven?«
»Dat Brod«, seggt Jan, »wor sall dat sin?«
Un kickt stiv in de Kiep herin.
»Ick heff min Tal ganz richtig hatt,
So 'n Surbrod haalt ja ook kin Katt.
Ick weet, mi wurd dat bannig swar,
As ick se up de Puckel harr.
Dar nehm ick een Brod unnern Arm,
Dat was noch ganz verdüvelt warm.
Is dat vellicht verlaren gahn?«
Min Vader averst kennt sin Jan.
»Du hest dat ganze Brod upfreten!«
»Fret ick dat würklich up«, seggt Jan,
»Hebb ick 't rein in Gedanken dahn!«

Wacker Polly.

So 'n Papagei een moie Vögel is
Un klok, wenn he wat lehrt hett, dat is wiß.
As wi een Philosoph sitt he dar in sin Bur
Un is un blifft een Schelm van Natur. –
Een van dit Rakkertüg beseet min Nahber Joost.
Wenn eener prusten de, denn sä he »Prost!«
Up völe Fragen wuß he god to denen
Un lachen kunn he un ook wenen.
Dit Prachtdeert stunn, wenn 't moi Wär was,
För Nahber Joost sin Dör, de Bakker was.
Un Joost sin Fro sörg, dat he lee gien Krök,
Se harr hum geern, wiel he so moi sprök.
Dat dur neet lank, de Lüntjes roken faken,
Dat dar to pulen was een döchde Knaken.
Se hullen Rat un kwemen övereen,
Se wullen Pollys Fretbak ins besehn.
Uns' Polly seet in Roh dar in sin Bur
Un sagg, wo hum dat lüttje Volk belur,
Un he mit Buk un Bek heel leeg dar seet,
Dat Gaunervolk hum 't för de Nös upfreet.
De Lüntjes ümmer driester sück geberen.
As Philosoph seet he dar in sin Bur
Un lur – un lur – un lur –
Bet he een van de Deefen kreeg to faten,
De muß to Straf hum Flunk un Feeren laten.
Dann kunn he gahn. He smeet hum ut dat Bur
Un frog hum dann as Schelm van Natur:
»Jakob, wat seggste nu?« –

Trintje.

Van alle Wichter lütt un grot,
Is Trintje neet de Dummste.
Ick see to hör: »Een Stündje blot
Van avends, Trintje! – Kummst De?«

Se lacht mi an vergnögt un blied.
»Sall daran neet vergeten!«
Un hett dann ook to rechte Tid
In 't Tuntje bi mi seten.

Wi harren beide uns so geern,
Doch all in Ehr un Maten.
»Ick kann van Di, Du söte Deern!
Tid Lävens neet mehr laten!«

De Ofscheed wur uns beide swar.
»Heff, Trintje, kine Sörgen!«
Noch eenmal strek ick glatt hör Haar,
»Adieu, min Lev! bit mörgen!«

So gung de Weke gau to Rüst,
War wi uns 's avends funnen,
Wo heff van Harten wi uns küßt
In söte Lev verbunnen. –

»Doch mörgen, Sönndag, kom ick nee,
Kannst sülwst Di overtügen« –
Sä güstern se – »dat deit mi leed,
Denn Sönndags kummt min Brügen!«

Up de Isenbahn.

So 'n Fahrtje up de Isenbahn
Is licht geseggt un bold gedahn
Un köst uns alltid bare Kasse,
Un fahrn wi ook blot darde Klasse.
Un för een Kind in junge Jahren
Mugg man dat Fahrgeld mögelkst sparen.
So stegen ook twee stramme Wieven,
De för sück sülwst völ Staat bedrieven,
Mit grote Hoden, düre Kleer
In darde Klasse in na Leer.
Un för hör Söhn de eene Frau
– Well nimmt mit 't Older so genau! –
Harr se een halwe Kartje nohmen.
Wenn dat hör man sull god bekomen!
Un richtig trett de Konduktör
To Karten knipsen in de Dör.
»Watt! För de Jung dar up Jo Schot
Heff Ji een halve Karte blot?!
Dar mutt Ji noch een halve halen,
Ji mutten för hum vull betalen!
He is all grot, de junge Mann,
He hett ja lange Büxens an!
Un well de draggt, betalt för vull!«
»So,« seggt de Frau, »wenn 't darna sull,
Dann fahr ick up de Bahn half free,
Ick drag min Büx half bit an 't Knee!«
»Un ick«, de anner mit Vergünst
Röppt lachend, »fahr dann heel umsünst,
Wenn 't darna gung, min leve Mann!
Denn ick hebb gar kin Büxen an!«

Wat Een up 't letzde Auerker Markt verlevde.

    An 't letzde Marktsdag weer 't doch flott,
Denn Elk, de Pennings harr in d' Pott,
De kunn na 't Markt gahn to Pleseer,
So düll as all Jahr gung 't dor her.
Dat Jungvolk was vergnögt un flügg
Un d' Ollen stunnen nich torügg.
    O moie Tid, o sel'ge Tid
    Wat liggst du feern, wat liggst du wiet.

Dor harr dor in de grote Schar
Sück funnen ook een moie Paar;
»Se« weer woll all 'n bitje old,
Doch heel nich schüchtern un nich kolt,
Un »he« weer heel verlevt, vergrellt,
Un leet sück 't kösten 'n god Stück Geld.
O moie Tid, o sel'ge Tid
Wat liggst du feern, wat liggst du wiet.

So gung 't in alle Weertshus'n rin,
Vergnögt weer Beide ja de Sinn;
»Se« att un drunk un wur nich satt
Nett as ahn Böhn 'n Rägenfatt.
Ja, drückt he hör de rechte Hand,
Denn drunk se mit de linke Hand.
O moie Tid, o sel'ge Tid
Wat liggst du feern, wat liggst du wiet.

Toletzt an 'n stillen, düstern Oort
Dor funn sin Hart dat rechte Woord,
Funn ook sin Mund to 'n Küß de Mot,
Un sachtjes frog he: »Büst mi god?«
Bewiesen deh se 't mit de Tat
Un tutjede, dat weer 'n Staat!
O moie Tid, o sel'ge Tid
Wat liggst du feern, wat liggst du wiet.

As se denn gungen beid na Hus
(»Se« wahn wat wiet ut d' Stadt herut)
Dor reep up eenmal »se«: »holl still!
Wiel ich nich wieder kann un will.
Wat kickst du mi so egen an?
Dor günnert steit ja all – min Mann!«
O moie Tid, o sel'ge Tid
Wat liggst du feern, wat liggst du wiet.

(Naschrift:
Seh ick 'n blau gestippelt Kleed
Word mi van Dag noch week un heet.)

Kolt Water.

Dat was een Sönndag, moi un fien,
De Sünn up Snee un Glattys schien,
As se un he un he un se
Gungen mitnanner dör de Snee.
Dat Padd was glatt, dat Ys was fast –
Man oh, wat weer dat Water natt!

De Schöfels hungen unner d' Arm,
Dat Hart was vull, dat Hart was warm,
Un 't weer so recht Tid to Pläseer,
Wenn 't Deep blot nich vull Water weer!
Doch 't Beste weer, dat Ys was fast –
Man oh, wat weer dat Water natt!

Un as dat nu an 't Schöfeln gung
He vör, se achteran, dar sprung
Vör Lüst man up dat Ys herum,
Wat 't Tüg man blot utholden kunn.
't is säker wahr, dat Ys was fast –
Man oh, wat weer dat Water natt!

Nu stell sück ook de Döst denn in,
Na 'n »Quell« steit jedermann sin Sinn,
Dor gifft 't genog na elk sin Smak
Un dat Vertelln is ook 'n Sak.
't was ja so moi – dat Ys was fast –
Man oh, wat weer dat Water natt!

Sücks »Quellen« sünd mit Unnerscheed,
't is nett, wo een de Sinn up schmeed.
Een Stäh – dor gafft 't umsünst to drinken,
Man brukt blot inkehrn un – versinken.
Wat was dat moi! Elk drinkt sück satt –
Man hu! Wat weer dat Water natt!

De sünnerbare Dod.

De Dokter B. dat was 'n Kloken,
Sin Wisheid kwamm nich blot ut Boken,
He harr dat Läven ook studeert
Un völ beroken, völ probeert.

Nee un ollmodsche Krankheed kenn he
So säker as de Dod, un wenn he
De Puls blot föhl, de Tung blot sagg,
Wuß he all, wo de Fall anlagg.

Oll Lotjemö – all in de Achtig –
Satt in de Hörn. Se harr allmachtig
De Törf noch upsett, denn 't weer kolt,
Un früstig is man, wenn man old.

Dar flog de Dör mit eenmal apen!
Jannohm stunn dor un kunn kum jappen!
»De Hingst –« kücht he – »de Hingst in d' Stall –
De Hingst liggt platt – ick glöv, 't is all!«

»De Hingst?« Kritt 't Olske, un hör Ogen
De worn so grot, de Arme flogen
Wiet in de Lücht. »Och Här – och – Här!«
Denn fallt se um un seggt nicks mehr.

»Man gau!« röppt Jann. »Lü, kamt tosamen!
't is wat passeert!« – De Nahbers kamen,
Un een löppt hen na Dokter B.
De anner na de för dat Veh.

Un Dokter B. kummt angefahren
Un lett de Sak sück glieks verklaren,
Sagg Lotjemö – de weer all dod
Un lagg so stiev, dat gode Blod.

He föhlt de Puls – dat Og bekickt he
Un trurig un bedachdig nickt he:
»Jannohm, mit min Künst is 't hier dahn –
De Hingst is hör na binnen slahn!«

Dat Gespenst.

De Klock sleit twalf, Jan geit na Bedd,
Doch as he 'n Settje slapen hett,
Do wakt he up – de Dör geit open,
Un he hört in de Gange lopen.

»Wat Düvel«, denkt he, »wat is dat?«
He sett sück over Enn, man ratt
Krupt he wär unner 't warme Bedde,
»Wahrhaftig – dat is Spök, ick wedde!«

De Angstsweet drüppt van 't Haar hum of,
He smitt dat Bedde van sück of,
Do hört he in de Gange flöken.
»O Gott, wat fangt dat an to spöken!«

De Kamerdör word open dahn,
Un Jan sücht vör sin Bedde stahn
Een Mann, so grot haast as een Röse,
He meent wahrhaftig, 't is de Böse.

Dreemal haut he mit d' Stock an 't Schött,
Jan, de haast gin Benüll mehr hett,
Fangt in sin Angst lut an to rären:
»Wat, Satanskerl, is din Begehren?«

De hollt de Finger in de Höcht,
He kickt Jan düster an un seggt:
»Jo Dörn un Fensters sünd noch open,
De Deefen könt in 't Hus jo lopen.

Drum kam ick her un segg to jo:
Makt nu jo Dörn un Fensters to!
Ick mot jo 't seggen, Musjö Raser,
Denn ick bün hier de – Horenblaser!«

De Nösenhandel.

Smuul Levi, de geern sin Prozentjes verdeende,
Truff ins 'n Swarm Buren in 't Weertshus un meende,
Hier was 'n Profitje to maken, drum kreeg
He sin Sackje un packd hum in Ogenblick leeg.

»Nu Janohm, wat handeln?« begunn he to fragen,
»'k hebb Westen, 'k hebb Ooken, 'k hebb Overhemdskragen,
'k hebb Spelden un Nalden, 'k hebb Siede un Gaarn;
Na – 't is wat epp's rores, bekiekt man de War'n.

Echt sünd se, völ echter as 't beste witt Linnen;
Na – sökt wat, wat höft ji jo lange besinnen. –
Gotts Wunder! – ji kopt nich? – ook ji nich? of ji?
Bi nüms krieg ji 't beter (dat weet j') as bi mi.«

Doch nicks hulp sin Dibbern, nicks hulp sin: Gotts Wunder;
Se wassen to gochum, de Buren. – »Din Plunder,
Sä Janohm, de breng du man anderswar an,
Hier köfft di hum nüms of, geen Fro of geen Mann.

Doch willt du to handeln 'n Versök noch mal wagen,
Dan moost du de Weert um Permisje ins fragen,
Of du na de Heer in de Kamer magst gahn,
De mag sück woll nicks van din Handel verstahn.«

»Mag ick«, fragt Smuul Levi de Weert, »man henlopen?
Ick kann dar vellicht min half Packje verkopen.« –
»Lop hen!« seggt de Weertsmann, »klopp man an de Dör,
Man kekel de Heerskup nich alltovöl vör.«

Smuul kloppt – un »herein« leet dar binnen sück hören.
Smuul opent – »Dür 'k jo up een Ogenblick stören«
Seggt he an de Frömde – – »Wat is din Begehr?«
Antwoorde hum disse, »wat fört di hierher?

Du sallt, löv 'k, an 't rechte Kantor hier wall wesen,
Denn ick bin een Kopmann, ick handel mit Nösen« –
»Mit Nö – Nö –« seggt Smuultje. – »Hest d' mi nich verstahn?«
Röppt lut ut de Kopmann – »dann kannst man wer gahn.«

»As wo – as ick stumm bin – as mot ick jo fragen,
Sin Nös' to verkopen – na – well sull dat wagen?«
»Nu, Mauschel, wat gapst du verwundert mi an?
'k krieg mennigmal mehr, as ick oflevern kann.

Denn alle Lü, de mi hör Nösen verkopen,
Lat ick bet hör Dod d'r ganz geeren mit lopen;
Un, dat moost du weeten, noch noit is 't gebört,
Dat 'k ehrder een ofsneed – –« »Wat 's mins dann wall wert?«

Fragt Smuultje; denn weg was de Angst vör 't ofsnieden,
De Kopmann bekickt hum van vör 'n, bi de Sieden,
Drup seggt he: »Hör Mauschel, so 'n Pracht-Exemplar
Is fieftig Rieksdaler wert, de geef 'k di bar.«

»Na – Fründskup,« seggt Levi, »kann 't nich noch wat lieden?«
»Geen Penning!« – »Nu god, man wo is 't mit 't besnieden?«
»Min Woord is mi heilig, dat Geld word betaald
Un du holst din Nöse, bet Hein-Ohm di haalt.«

»De Handel is klar!« – »God! – doch eens mot 'k noch seggen:
Erst mot 'k up din Nöse dree Segels nu leggen.«
»Dree Segels? – Van Lack? – Van sücks Lack, dat so brannt,
Wenn eene man 'n Drüpje ins fallt up de Hand?« –

»Ja, Mauschel, van 't sülfde. – Un dat mot gebören;
Denn denk ins, wo licht kunn der 'n Unglück passeeren,
Plakd' ick an min Nösen min Segels nich an
Un snee dann ins eene van 'n onrechte Mann!«

Courage! – dochd' Smuultje, du mußt et man wagen,
Vör fieftig Rieksdaler leet sück wat verdragen.
Drum sprok he (he zitterd' und bevde): »Min Heer,
Stekt Lücht an, kriegt Lack un jo Segel hervör.«

De Kopmann nam Lack, – stook et an – leet et drüppen
Up Levi sin Nöse. – – De fung an to hüppen,
To rären: »O wai mi! o wai mi!! – dat brannt!!!
Min Nöse! min Nöse!! 'k verleer min Verstand!!!«

Bedard se de Kopmann: »Wat heet so'n Spektakel?
Holl up mit din Jaueln, holl up mit din Gekakel!
Din Nös' her! dat ick min dree Segels drupp sett',
Dree Segels – hör, Mauschel – ganz süver un nett.«

»Lopt ji mit jo Segels in alle veer Winden!«
Seggt Levi, »un seht, of ji dar well könt finden,
De sück se van jo up sin Nöse lett legg'n;
Up mins kumt geen Drüpp mehr, dat will 'k jo wall segg'n.

Wo kön ji een Minske woll so wat tomoden,
Ji könt mi min Pien un min Smart man vergoden.«
»Prost Mahltid! Smuul Levi, dar büst du ganz mis,
Dree Segels! – of anners uns Handel ut is.«

»Dat sind't sück«, sä Levi un packde sin Saken,
Un gung, um war anders 'n Handel to maken.
Wo d' erste nu ofleep! – Mi wurde vertellt:
Smuul kreeg geen dree Segels, man – kreeg ook geen Geld.

Wo man 'n Teilke makt.

Min leve Fründ, ick sall di schrieven,
Wo ick dat Dichten doh bedrieven?
Wo ick oll Knelljesohm sin Jungen
Un ook sin Wärglas heff besungen?
Hör to, wo sück de Künst besakt,
Wo man 'n plattdütsk Teilke makt!

Wullt du din lütje söte Deern
De Erd of Sünn of Maan of Steern
Vielicht in Versen mal besingen,
Denn kop di erst vör allen Dingen
'n Penn, de aberst nich to week,
Un Enkt, dat ook nich allto bleek,
Darto Pumpier, van 't beste Enn,
Un hest du dat nu all tosamen,
Denn sett di ganz gemütelk hen
Un – – töv, bit de Gedanhen kamen!

De Botterfründ.

Tjark Leckerlipp, de Mürpuleer,
Leeg bi Fro Stark in 't Schlaapkateer.
Se deh hum 's Avends un an Mörgen
Ook 'n Drink un Botterbrot besörgen.
Fro Stark, de murk nu abers stünnt,
Tjark was 'n groten Botterfründ!
Erst leet se dat so hengewähren
Un sä nicks van dat Bottersmären.
Doch abers an dat Enn van d' Wäk
Entspunn sück nu dit Tweegespräk:
»Se könt god smären!« sä Fro Stark,
»Dat is min Handwark!« antwoord Tjark.
»Dis aber Botter!« sä de Fro.
»Dat weet ick, Botter van de Koh.«
»Pund Botter köst mi abers 'n Mark! –
»Dat is se ehrelk wert!« sä Tjark.
»Se smären 't Stück an beide Sieden,
Dat will 'k perduh nich länger lieden!«
»Verlangt doch nich, min gode Fro,
Dat ick een Lipp 'n Scha andoh!
Min Unnerlipp«, sä Tjark ganz schnipp,
»Is mi so lev as d' Baverlipp!«

De Schoolschuler.

As Knelljesohm sin Söhn, de Hinnerk Jung,
In Steesdörp noch na d' Schol hen gung,
Do is dat överlank vörkamen,
Dat he sück süllst hett Urlaub nahmen.
He schul ut d' School un bummel wat herum,
Gung hen to fisken, of leeg anners krumm.
De Mester worr dat vell gewahr
Un drohd hum mit de Spiekerkaar.
Doch Hinnerk harr dat Lärnen dick,
He satt völ lev'r bi Uelerk Pick,
Wat Knelljesohm sin Schoster weer,
Un was hier flietig in de Lehr.
»Was dit? Was dat?« so frog he krüs un querr.
»Was dit för 'n Deert? Was dat für Lär?
Was dit för 'n Ells? Was dat för 'n knak?
Well kriggt de Schoh? Wat hei Ji nu in d' Mak?«
»Jo«, sä de Schosterbaas, »mit dissen Knak
Is dat 'n wunnerbaren Sak;
De Knak, min Jung, de is beröhmt!
»Putzknüppel« word he ook wall nöhmt. –
Hett man hum in dat Muhl rin staken,
Kann he de Minsk unsichtbar maken.
Tom Bispill: Wenn de Mester Di
Hier drapen deit, un Du geist bi
Un steckst in 't Muhl dat Ossenbeen,
Denn kann van Di he ganz nix sehn.« –
De Mester leet sin Schostersaken
Ook bi denn ollen Pickbaas maken;
Kwamm aff un an ook bi den Ollen,
Um 'n lüttjet Protje afftohollen.
Un so vertell de Schosterbaas
Eens Dags de Mester dissen Spaß
Vun Hinnerk mit d' Bunk in 't Muhl,
Un dat he fak in d' Schosterkamer schul.
»Töf!« sä de Mester, »ick kam mörgen wär
Un rück den Schlingel hier up 't Lär!
Ji moten hum unsichtbar maken, Baas,
Denn gifft 'n ganz unbannigen Spaß.« –
De Jung wer d' anner Dag bi d' Schoster satt,
Un frog bold dit, un frog bold dat
Un sä: »Ick hebb nu ganz gin Schreck,
Wenn d' Mester ook glieks kummt um d' Eck,
Denn nähm ick vell dat Ossenbeen,
Un he kriggt nix van mi to sehn.«
»Dor kummt«, sä d' Oll, »de Schnieder hal,
Wahrhaftig he uns Tun hendal.
Min leve Jung, nu sitt d'r 'n Uhl!
Kumm hier, nimm vell de Bunk in 't Muhl!
Nimm vell de Spitzknak tüschen Kibb'n,
Süß kriggst wahrhaftig wat up d' Ribb'n!«
As Schosterbaas diss' Woorden sprok,
Do stell de Hinnerk Jung sück in d' Hok
Un hull den ollen Knak in d' Mund,
Nett akkurat as 'n Schlachters Hund.
»God'n Abend, Baas! Sünn Ji alleen?
Ji hefft woll nix van Hinnerk sehn?«
So frag de Mester. Un de Schoster sä:
»Nu is d'r nich; süß kummt he fak up 't Stä.«
Se snackden wieder hen un her,
Wo 't Markt west weer un ook van 't Wär.
Un Hinnerk stunn un jahn un kies'
Ganz up 't grimmgen Art un Wies';
Toletzt gung hum de Klemm ut d' Mund,
Un d' Bunk de full hum up d' Grund.
»Süh!« sä de Mester, »Hinnerk, büst hier ook?
Nu kumm ins äben rut ut d' Hok!
Nu hest ja wedder Flesk un Been;
Ick heff Di ja so lank nich sehn.
Kumm, Baas, gäft äben Spannreem her
Dat gifft nu 'n lüttjet Ribbensmär!«
De Mester läh de Jung nu över 't Knee
Un schreef mit Spannreem hum dat ABC
Gehörig up sin Achterdeel un sä:
»Schulst nu ook wer?!« Un Hinnerk rär van: »Nää!!!«
As d' anner Mörg'n Baas sin Toback hol,
Gung Hinnerk all för acht Ühr na de School;
He hett 't Unsichtbarmak'n nich wer probeert;
Van 't Schulen was he nu kureert.

Inhalt