Autoren

∞

Werke

∞

Neu

∞

Information

∞

Shop

∞

Lesetips

∞

Textquelle

∞

Ludwig Frahm

As noch de Trankrüsel brenn'

Grotvader un sin Meerschumpiep

As Grotvader Timm tachentig Jahr old weer, da würr he woog: würr he heel un deel vergritzt, wenn he sik waschen schull. Na ja! wat schall man darto segg'n? – würr he krüüsch un wull keen Swattsuer mehr eeten (un dat geev doch man dreemal inne Week Swattsuer) – würr he ganz öwerkröppsch, förmlich grotbritannsch, un wull nich mehr ut de gewöhnliche Hakenpiep smöken, nee, ut sin beste Meerschumpiep mit dat breede sülwern Beslag wull he paffen.

Disse Piep, tein Daler harr se gulln, harr sin Brut em schenkt, as se tosam Löv geben harrn. Awer as de Hochtied west weer, harr see, Trina, sin Fru, seggt: »Smöken schullst du dar eegentlich man Sünndags ut. Du kunnst se alldags to licht verleern, un de Tabak is düer. Upstünns is allens so düer, de Kaffeebohnen gellt all fief Schilling.«

Obschöns de Piep sik nu in Alldagsruh befünn', so kreeg se doch dörch den Sünndagsgebruk in de langen Jahren en anner Utsehn, un toletzt seeg se ut as de verschiedene Grund un Boden von Duvenhamm: ünnen weer se swattbrun as dat Torfmoor, inne Mitt' seeg se so geel ut as de Lehmboden von de Weetenkoppeln, un baben speel se in de Farv von de Sandstücken, – lieksterwelt so.

Wat de Piepenkopp nu an Utsehn gewünn', dat güng nah de goldne Regel von'n Weltloop an de annern Deel wedder verloren. De breede sülwern Deckel würr binah swatt, de grönen Klunkers kreegen dat mit de Geelriepen un fülln toletz ganz af, un de mit fien' Golddraht dörchspunn'ne Slauch öwertröck sik mit en Stoff, wo de plattdütsche Sprak keen' annern Utdruck för hett as – Smeer.

Grotvader Timm awer mak sik dar nix ut, he hüll sin Piep likers in Ehren un leet sik den Tobak »Peter kumm up min Jung un versahl em« (dat is nämlich de plattdütsche Öwersettung von petum optimum supter solem)god smecken un smök, wie geseggt, nu jeden Dag ut de Sünndagspiep.

Nu harr ok Grotvader Timm up een Flag en Ähnlichkeit mit sin Piep. Wie an de Piepenspitz en Knop nah den annern afnutzt würr, so verlör he ok an'n böwelsten Enn' en Stück, un dat weer dat Gedächtnis.

He weer sünst ümmer ganz bannig klar west; he wüßt, an welken Dag se 1838 den Roggen meiht harrn un wat 1845 up't Wandsbeker Plummmark de Farken kost harrn usw.

Nu awer kunn he nix mehr lang' behol'n, un binah jeden Dag harr he sin Piep verlaren. Eenmal wull se dar garnich wedder her, und da wunnerwark un quark he ümher as en bucklahmen Wagen in'n Sandweg.

Toglieker Tied weer ok wat mit dat lüttste Kind los. De lütte Jörn weer sünst en krall'n, drall'n Jung, en söten Worm, säd sin Moder, as ut Weetendeeg wültert. Dags weer he ok ganz kandidel un eet un drünk för twee, – awer nachts wull dat Kind nich slapen.

All' de Nahwerfruens weern all mal darwest un harrn ut ehr Erfahrung ehrn Verscheel seggt, un de Moder harr mennig'n Rat befolgt, weer mit Fleedertee anfungn un mit Grüttbüdels uphol'n. Dat hölp nix, dat Kind blarr un quarr de ganze Nacht. Sin Moder snack all von »andahn un behext« un wull all nah Kocksch schicken, de heel god raden un böten kunn.

Da kümmt grad de Dokter Brümmer in't Dörp föhrn, hüllt vör'n Krog still un will sik mal den Stratenstoff ut de Kehl spöln, – un de ward nu anropen. Dar weeren twee in'n Hus putschent, dat Gör un de Ol.

»Wi weet garnich, Herr Dokter, wat dat mit dat Kind is, dat itt un drinkt – ja, un dat annere is ok in Ordnung, awer – awer – an slapen is garnich to denken.«

De Dokter sett sik up'n Stohl un kriggt sik den lütten Bengel, de ungefähr twee Jahr old weer, in'n Pannstall un besüht em, – besüht em erstmal den Kopp, denn he weet ut veele Erfahrung, dat dar mennigmal de Ursak von de Unruh sitt; he bekiekt ok de Twüschenrüm von de Fingern, ob dar ok rode Pickeln sitt – he weet, wie dat in mennig Buerhus hergeiht – awer dar is nix to finn'.

»Wo slöppt dat Kind denn?«

»Ja, he liggt noch ümmer inne Weeg.«

»Zeigen Sie mir mal die Wiege.«

He weer sünst en richtigen Plattdütschen; awer wenn sin Berop em an't Mager güng, denn snack he hochdütsch. Em güng' so allerlei von Muusnester – un Strümp mit Stoppnadeln un Tügbösten dör'n Sinn, un daruphin nöhm he de Weeg in Ogenschien. De seeg nu grad so ut as en Nest mit en deepe Kuhl, wo de Swienegel sin' Winterslap in holn hett.

»Wie oft schütten Sie die Kissen auf?«

»So alle dree Dag'; wi hebbt dat awer ümmer so hild; mennigmal ward dat ok vergeeten.«

»Nehmen Sie doch mal die Kissen hoch.«

»Süh dar, wat is denn dat?«

Nu ward de Dokter wedder plattdütsch.

»Och, dat is je Grotvader sin Piep; dar hett he all dree Dag nah söcht. He hett dat Kind woll in'n Slap bring'n wullt un en beten smöken laten, un so is de Piep woll vernüsselt wordn.«

»Na, den Schaden harrn wi je glücklich beetert; nu ward Jörn woll slapen. Nu möt wi denn mal sehn, ob wi Grotvader Timm ok wedder kureern künnt.«

Se gaht nu röwer nah de Kat. Inne Döns sitt de Katt ganz alleen, up'n Disch sitt se un speegelt sik in den Born von de Melkkumm. In de Binn'wand sünd twee Kuutsbetten, un in een liggt Grotvader Timm.

En blau un witten Ackermann bet deep öwer de Ohren tagen, en wullen Dok dreemal öwer den Hals sluchtert, un dartwüschen en ganz verdreetlich Gesicht, so leeg he dar. Een Og weer to un dat annere wied apen. De Mundwinkel harr he hoch uptrocken, as en Hampelmann de Been, un de Unnerlipp leet he deep häng'n, as wenn he den Hampelmann darmit upfang'n wull.

»Na, Vader Timm, is He krank?«

»Och ja, ik bin so krank, so rech von Harten krank.«

»Mag He denn garnich smöken?«

»Nee, ik mag nix hören un sehn.«

»De Piep hebbt wi sünst wedderfunn'.«

»De Piep? so, min Piep?«

Nu kreeg he dat annere Og wedder apen.

»Ja, hier is se.«

»Och ja, dat is min ole gode Piep, un en beten Tobak is dar ok noch in; is dar nich en Swewelsticken?«

De Hampelmannsfohln weern ok verswunn', un de Ünnerlipp schöv sik tohöch un klammer sik üm de Piepenspitz. De Dokter hüll em Füer up de Piep, Trina leep in'n Suckeldraff to Hus, un nah een Viertelstunn' seet de Ol an'n Tensenn' von sin Kat in'n Sünnschien up de Bank un smök, as wenn en lütt Mann backt.

Nah veertein Dag' weer de Piep wedder verswunn', un keen Minsch wüß, wo se staben un bleeben weer. Grotvader Timm wull grad ut luter Wrantigkeit to Bett gahn.

Da fünn se sik wedder an. Awer lange Gesichter geev dat. De Husfru schüll, un de Köksch knurr dar gegenan; se harr keen Schuld. Un Buer Timm müß ok rankamen un de Boddermelk probeern, ob se darnah smecken däh oder nich. Sin Fru harr en Messerspitz mit Bodder un wisch sik darvon en Prov üm de üterste Spitz von de Tung' un smeck un smeck un verdreih de Ogen in'n Kopp; awer dat weer nich to bestrieden, de Bodder smeck nah Piepensott. Fief Pund schöne Bodder mit Piepensott! Wat harr de Ol ok de Piep up dat Bodderfatt to legg'n, – un dat de dumme Deern von Köksch dat nich markt harr, as dat »plumps« säd.

Eegentlich müssen de Ol und de Köksch de Bodder nu alleen verteern. Awer de Ol eet in de folgenden veer Weeken bloß Smolt un Speck up't Brod. Sin sel' Moder harr em dat noch seggt, wenn he dat mal vör de Mag harr, denn schull he sik man an Smolt un Speck holn, – un disse Fall weer nu grad mal intreden.

Un likers weer de schöne Meerschumpiep nah eenige Tied wedder in'n Hinnerholt geraden un narms wedder uptodrieben. Dar würr förmlich en Jagd up anstellt, un Grotvader sett sogar en Finnerlohn von veer Schilling fast, un erhöch den'n nah wiedere acht Dag' up dat Dubbelte. Alles ümsünst. Toerst weer he noch fründlich, in de gode Hoffnung, dat de Finnerlohn sin Wirkung däh. Naher awer würr he wrantig un güng ümher as en Hund, de anschaten weer. Toletzt würr he ganz wunnerlich, steek nachts en Licht an un söch in alle Ecken un Löcker. He güns' un stöhn ümher, un dat Tobettgahn nütz ok nix mehr.

Nu stünn toletzt bi em fast: de Piep weer stahln. He sünn' un grüwel nah, wer toletzt bi em ut un in gahn weer, wo he gahn un stahn harr, – he forsch nah, ob de Kohheer all smöken däh un ob de Köksch en Brögam harr.

He kreeg endlich sin eegen Swiegerdochder in Verdacht un mök sik en Geschicht torecht, de mit dat Bodderfatt anfüng' un mit den Juden Moses, de allen olen Kram upköff un besonners leeg nah oldsülwern Piependeckels weer, uphöll.

As de Augustsünn de Appeln bawen in de Spitz von den olen Druvappelboom bi de Kökendör en rode Back strakelt harr, wulln Jörn sin beiden öllern Bröder, Hinnerk un Beenix, se mal ünnersöken, ob se bald eetbar weern. Nu geev dat frielich en eenfaches Mittel; man kunn dar ja mit en Knüppel, mit so'n richtigen Prammel nah smieten. Awer dat weer to riskant; denn snee man sik in sin eegen Fleesch. Dat weer ja grad so hannelt as Pizarro, de sin Scheep bi de Lannung achter sik verbrenn.

Dar bleev also wieder nix öwrig, as rintoklattern. Beenix dröp dat, he weer en beten beeniger as de stiefbömige Hinnerk. Nu weer awer de Boom teemlich dick; mit de Been kunn he em ünnen nich ümspann'. En Ledder kunn' se ok nich haln; denn kreeg Moder ehr gliek tofaten. Also klattert Beenix up Hinnerk sin Schullern; von dar kann he een' Fot in dat Knastlock setten, wo de Meisen ümmer ehr Nest but, un wenn he denn tohöch langt, kann he den ersten Telgen recken.

As he nu so in den Upstieg begreepen is un den linken Fot in dat Knastlock sett, ward he Grotvader sin Meerschumpiep darin gewahr, kann awer narms anners mehr fast warrn, grad as Noah sin Duv, un stött de Piep rin in den holln Boom.

Dar harr de Ol ehr also mit sin langen Arm seeker upbewahrt.

Se möken nu en naturgeschichtliche Swenkung un setten för den Appelfeldtog en Meisenfang un vertelln de Entdeckung an alle Husbewahner, ok an Grotvader.

Da güng en Gleem öwer sin ruffelig Gesicht; awer de Sünnenschien weer man von korte Duer; da törm' sik de Gewitterwolken in grote Wellenlinen up sin Steern: »Denn is se nu je för ümmer verlarn; de Boom is holl un boll bet up den Erdboden.

Se wulln em nu en anner Piep ansnacken; awer he bleev staffrechtig: »Meerschum oder nix.«

Eenes Abends, dat weer all in'n November, seggt de Buer to sin Fru: »Ik mutt rein mal upstahn, dat dunst ümmer so, ob sik en Peerd fastwahlt hett?« He geiht also mit de Lücht nah'n Stall; awer alles is in Ordnung. He kiekt ok bi de Köh in: nix Verdächtiges to sehn. Awer bummsen deiht dat noch jümmers. He pust dat Licht ut; mennigmal sünd de Deev heel frech bi ehr Geschäft, un so sliekt he den Schall to.

Da hukt de Ol mit en groten Koltbeetel un en Hamer an den Appelboom un hett all en grotes Lock rinstemmt, un jedesmal, wenn he en Slag deiht, bitt he de Tähn' tosam un seggt: Ik will doch min Piep wedder hebbn.

»Gah He nu man to Bett, Vader, morgen wüllt wi mal wieder Rat schaffen.«

Endlich leet he sik begöschen un kröp wedder to Puch an.

Den annern Dag sagen de Buer un de Knech, as doch nix anners öwerbleev, den olen Druvappelboom üm, klöben den Drumm utenanner, un de Piep köm mank Olm un Sprock tom Vörschien.

Flink greep de Ol to un sett sik förmlich in'n Suckeldraff nah de Kat.

Un dar hüng he nu de Piep tensen Kopp in sin Kuutsbettstall bi den olen Dreigunersäwel ut de Russentied up un säd: »Du schast woll Duld kriegen un mi nich wedder uthüsig warrn; ik smök nu wedder ut min ole Hakenpiep.«